Η παιδαγωγική Φρενέ έχει βασικό σκοπό ένα ελεύθερο, ανοιχτό και συνεργατικό σχολείο.
Ο Σελεστάν Φρενέ (15 Οκτωβρίου 1896 – 8 Οκτωβρίου 1966) ήταν διακεκριμένος Γάλλος παιδαγωγός και εκπαιδευτικός μεταρρυθμιστής. Η παιδαγωγική του εφαρμόζεται μέχρι και σήμερα, κυρίως μέσω του κινήματος του Μοντέρνου Σχολείου. Στην Ελλάδα, έχει συγκροτηθεί από το 2012 μία παιδαγωγική ομάδα-σωματείο με την ονομασία «Το ΣΚΑΣΙΑΡΧΕΙΟ – Πειραματικοί ψηλαφισμοί για ένα σχολείο της Κοινότητας». Σκοπός της είναι η ανταλλαγή απόψεων, ιδεών και προτάσεων σ’ ένα σχολείο-κοινότητα όπου οι τεχνικές του Σελεστάν Φρενέ, η κριτική και η θεσμική παιδαγωγική βρίσκουν τη θέση τους.
Η παιδαγωγική Φρενέ συγκροτείται από θεμελιακές αρχές, όπως:
-συνεργασία και πολιτειότητα
-κοινοτική –συνεταιριστική οργάνωση της σχολικής ζωής
-ελεύθερη έκφραση και επικοινωνία – διάλογος
-«φυσική» μέθοδος μάθησης
-έρευνα- πειραματικός ψηλαφισμός-βιωματική μάθηση
-σύνδεση του σχολείου με την κοινότητα-κοινωνία
-σεβασμός στο παιδί και στα δικαιώματά του
Το παιδί να θέλει ό,τι κάνει και όχι να κάνει ό,τι θέλει
Το Σχολείο είναι μια “μικρο-κοινωνία” και μια υπόθεση “συλλογική”, όπου οι κανόνες αναπτύσσονται Συλλογικά και ο Δάσκαλος είναι ο Συντονιστής.
Ο Φρενέ προκειμένου να εφαρμόσει τις αρχές αυτές εισήγαγε παιδαγωγικές καινοτομίες και εκπαιδευτικές τεχνικές που άλλαξαν τον τρόπο λειτουργίας και την φιλοσοφία του παραδοσιακού σχολείου και διατηρούν στο ακέραιο, ακόμη και τώρα, την αξία τους.
Χαρακτηριστικές από τις τεχνικές του που προάγουν τη φυσική μέθοδο μάθησης, τη συνεργατική και συμμετοχική μάθηση, την ελευθερία έκφρασης και λόγου και την πολιτειότητα είναι:
- Τυπογραφείο (εφημερίδα, μικρά βιβλία)
- Ελεύθερα κείμενα
- Τι νέα;
- Έρευνες
- Σχέδια εργασίας
- Κινηματογράφος
- Αλληλογραφία
- Σχολικά Συμβούλια
- Σχολικοί συνεταιρισμοί
- Έξοδος στην κοινότητα
- Εργαστήρια τέχνης
Οι Τενικές του Φρενέ στο Νηπιαγωγείο μας
Κατά τη διάρκεια της χρονιάς πραγματοποιούνται Συνελεύσεις των Παιδιών στις τάξεις του Νηπιαγωγείου. Σε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα ή και έκτακτα, αν απαιτείται, τα παιδιά συγκεντρώνονται σε κύκλο και συζητούν προβήματα και θέματα που τους απασχολούν, τα οποία αναγράφονται σε εμφανές σημείο. Ο Συντονισμός της Συνέλευσης πραγματοποιείται από τα ίδια τα παιδιά και ιδιαίτερα από την ομάδα Συντονισμού που κατανέμει τους ρόλους, στον Συντονιστή, τον Γραμματέα που κρατάει τα πρακτικά στο τετράδιο των πρακτικών και στον Φύλακα του Χρόνου που κρατάει το χρονόμετρο, ώστε όλοι οι ομιλητές να έχουν τον ίδιο χρόνο, όταν μιλάνε.
Βασικός στόχος της Συνέλευσης είναι η επίλυση των διαφορών μεταξύ των παιδιών, οι κοινές αποφάσεις από όλους και η τήρηση των κανόνων που συναποφασίζουν τα παιδιά. Βασικός στόχος είναι σεβασμός στην προσωπικότητα του άλλου και ιδιαίτερα η εμπιστοσύνη μεταξύ των παιδιών.
Κάθε φορά στη Συνέλευση των Παιδιών συμμετέχει και η κ. Συνέλευση, μια κούκλα που τα παιδιά φτιάχνουν μόνα τους κάθε χρονιά.
Δείτε τη Συνέλευση των παιδιών του Freinet: ΕΔΩ
2.Τα Μικρά Βιβλία
Μία άλλη τεχνική του Freinet που πραγματοποιούμε στο Νηπιαγωγείο μας είναι η δημιουργία των Μικρών Βιβλίων από τους μαθητές. Τί είναι όμως τα Μικρά Βιβλία; Ποια η σημασία τους και πώς μπορούν τα παιδιά αυτής της ηλικίας να φτιάξουν τα δικά τους βιβλία;
Τί είναι τα Μικρά Βιβλία;
Τα παιδιά δημιουργούν τα δικά τους Μικρά Βιβλία όλη τη χρονιά σε πολλά και διαφορετικά θέματα. Δείτε μερικά δείγματα από τα μικρά βιβλία που έφτιαξαν οι μαθητές/τριές μας με θέμα το Δεκάλογο του καλού Οικολόγου στο Εθνικό πρόγραμμα eTwinning
αλλά και για τον Σχολικό Εκφοβισμό
Για να φτιάξετε τα δικά σας Μικρά Βιβλία δείτε την τεχνική εδώ
3. Τί Νέα;
Η διαδικασία αυτή ξεκίνησε μαθαίνοντας τί είναι νέα για μας. Ύστερα ακολούθησε η πιο θεσμική μορφή τους με αρμοδιότητες των παιδιών.Στα νέα τα παιδιά εκφράζονται ελεύθερα είτε με το να φέρνουν τις δικές τους ανακοινώσεις και παρουσιάσεις είτε με το να ρωτούν και να μαθαίνουν περισσότερα για τα νέα των συμμαθητών/τριών τους. Περιμένουν τη σειρά τους και σέβονται τον/την συνομιλητή/τρια τους. Μέσα από αυτή τη διαδικασία προέκυψαν και οι πρώτες έρευνες των παιδιών όπως για τα ζώα που είδαν στο βουνό, για τα χιόνια και το τρελό παιχνίδι που έκαναν, για τις θεατρικές παραστάσεις που έβλεπαν, αλλά και για τα ατελείωτα test κορονοιού που είχαν να κάνουν λόγω της πανδημίας.
Στόχος του “Τί νέα;” είναι τα παιδιά να χρησιμοποιήσουν τον προφορικό τους λόγο και να δώσουν πληροφορίες μέσα στην τάξη για πράγματα που έχουν δει, έχουν ακούσει, έχουν φτιάξει, που τα προβληματίζουν, που θέλουν να τα παρουσιάσουν στην ομάδα. Το “Tί νέα”, έχει κάποιους κανόνες που θέσαμε από την αρχή έτσι, ώστε τα παιδιά να συμμετέχουν σε έναν διάλογο που δεν θα διακόπτει το ένα το άλλο, θα μάθουν να εκφράζονται κατανοητά και θα θέτουν τα κατάλληλα ερωτήματα στους συμμαθητές/τριές τους. Επίσης, ο περιορισμένος και συγκεκριμένος χρόνος διεξαγωγής αυτής της δράσης, οριοθετεί την ομάδα και έτσι τα παιδιά αποφεύγουν τις επαναλήψεις, δεν κουράζονται και νιώθουν ότι οι ανακοινώσεις τους είναι σημαντικές. Το πρώτο “Τί νέα;” έγινε Δευτέρα και είπαμε ότι θα το κάνουμε κάθε Δευτέρα για 15′. Ενώ περίμενα ότι τα παιδιά θα το είχαν ξεχάσει, την επόμενη Δευτέρα το πρωί είπαν: “Κυρία, πότε θα κάνουμε το “Τί νέα;”
4. Τυπογραφείο – Εφημερίδα
Φέτος τυπώσαμε για πρώτη φορά Εφημερίδα στο Νηπιαγωγείο μας θέλοντας να γνωστοποιήσουμε την καθημερινότητα των παιδιών.
Δείτε το Ετήσιο Τέυχος 2021-22 από “Το Εφημεριδάκι μας”
5. Υπαίθριες Τάξεις – Βιωματική Μάθηση
Φέτος στο Νηπιαγωγείο μας (2021-22) δημιουργήσαμε στα πλαίσια της διαμόρφωσης της Σχολικής Αυλής (Μετασχηματισμός Αειφόρου Σχολείου) την Υπαίθρια Σχολική Τάξη.
Σε μια ειδική γωνιά της αυλής μας τοποθετήθηκε ένας παλιός πίνακας που βάφτηκε με χρώμα κιμωλίας, καρεκλάκια από παλαιά λάστιχα που έβαψαν τα ίδια τα παιδιά και το μάθημα μάς ξεκινούσε όταν ο ακιρός ήταν καλός και ηλιόλουστος. Ακούγαμε τις φωνές τις φύσης, μυρίζαμε τον καθαρό αέρα και “βγήκαμε” από τα στεγανά της τάξης. Τα παιδιά χαίρονταν πολύ και απολάμβαναν τη μάθησή τους.
Μαυροπίνακας
Εκπαιδευτική Διαδικασία
Υπαίθρια μάθηση με φυσικά υλικά
Καλημέρααααα σε όλη τη Φύσηηη από τη Φύση……
6. Υπαίθριες Βιβλιοθήκες – Βιωματική Μάθηση
Οι Υπαίθριες Βιβλιοθήκες στην αυλή του σχολείου μας που πργαματοποήθηκαν από τα παιδιά και για τα παιδιά, τούς χάρισαν όμορφες στιγμές χαλάρωσης την ώρα του διαλείμματος αλλά και της ελεύθερης ώρας που γινόταν στην αυλή, όταν ο καιρός ήταν καλός. Οι μαθητές γνώρισαν νέους ήρωες, μαγικούς κόσμους και περιπλανήθηκαν σε πρωτόγνωρα ταξίδια.