Βασικός σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος είναι η ενίσχυση των μηχανισμών πρόληψης, κακοποίησης και εγκατάλειψης των ζώων συντροφιάς στα παιδιά του Νηπιαγωγείου. Ως επιμέρους στόχοι του ορίζονται οι ακόλουθοι. Τα παιδιά:

• να ευαισθητοποιηθούν και εκφράσουν τα συναισθήματά τους για τα ζώα συντροφιάς,
• να διακρίνουν τα ζώα σε κατοικίδια, συντροφιάς και του δάσους,
• να διακρίνουν τα ζώα σε δεσποζόμενα και αδέσποτα,
• να κατονομάζουν τις συνέπειες της ύπαρξης των αδέσποτων ζώων,
• να συνειδητοποιήσουν τις υποχρεώσεις των ανθρώπων απέναντι στα ζώα συντροφιάς,
• να προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης της εγκατάλειψης και κακοποίησης των ζώων συντροφιάς

Ξεκινήσαμε καταγράφοντας τα ζωάκια που συναντάμε το πρωί όταν πηγαίνουμε σχολείο. Τα παιδιά είπαν τις παρατηρήσεις τους. Συνήθως συναντούν σκυλάκια και γατάκια. Μιμήθηκαν λοιπόν τις φωνές τους και το περπάτημά τους.

Ωστόσο για να ξεκινήσουμε σωστά, εξηγήσαμε ποια ζώα είναι κατοικίδια, ποια είναι συντροφιάς και ποια είναι του δάσους. Η διαφορά των ζώων συντροφιάς από τα κατοικίδια είναι ότι τα πρώτα οι άνθρωποι τα έχουν μέσα στο σπίτι τους και τα φροντίζουν για λόγους ευχαρίστησης, θεραπείας αλλά και συντροφιάς. Τα παιδιά μαθαίνουν για τη συμβίωση των ζώων με τον άνθρωπο και την ευθύνη που συνοδεύει η υιοθέτηση ενός ζώου συντροφιάς. Τα χρωματίσαμε λοιπόν, τα κόψαμε και τα ομαδοποιήσαμε.

Παρατηρήσαμε πίνακες ζωγραφικής με ζώα συντροφιάς του οποίους και σχολιάσαμε. Είπαμε ομοιότητες, διαφορές και περιγράψαμε συναισθήματα. Οι παρακάτω πίνακες, οι οποίοι παρεπιμπτώντος μας άρεσαν τόσο πολύ, ήταν το έναυσμα της συζήτησής μας.

• Emile Munier – Playing with the kitten, 1983 (4)
• Felix Schlesinger – Feeding the rabbits (3)
• Arthur John Esley – Teatime (2)
• Γύζης Νικόλαος – Οι γειτόνισσες (1)

Φτιάξαμε λοιπόν κι εμείς τον δικό μας πίνακα – παζλ σκυλάκι.

Με αφορμή ένα σκυλάκι που εχθές το βράδυ έκλαιγε στη γειτονιά ενός παιδιού, αναρωτηθήκαμε αν τα ζωάκια έχουν συναισθήματα. Κλαίνε άραγε, φοβούνται, χαίρονται; Είδαμε σχετικά βιντεάκια στο youtube και καταλάβαμε ότι και βέβαια αισθάνονται διαφορετικά σε κάθε περίσταση. Αυτό μας βοήθησε να συμπληρώσουμε το παρακάτω φύλλο εργασίας.

Διαβάσαμε την ιστορία «Ένα σκυλάκι με μποτάκια» της Paula Metcalf. Η δραστηριότητα έγινε έξω στην αυλή και τα παιδιά κάθισαν στα χρωματιστά λάστιχα, τα οποία χαίρονταν για πρώτη μέρα. Ένα βιβλίο που αναφέρεται στη διαφορετικότητα και πόσο αυτή μπορεί να γίνει αιτία να σκαρφιστείς πράγματα τα οποία δεν δηλώνουν τον εαυτό σου και μπορούν να σε ρεζιλέψουν. Πρέπει να μάθεις όμως να είσαι ο εαυτός σου, γιατί έτσι τελικά θα σε αγαπήσουν περισσότερο.

Κι επειδή αυτό τους άρεσε, την επόμενη μέρα διαβάσαμε και «Το αρνάκι που ήρθε για φαγητό». Από αυτό καταλάβαμε ότι και τα ζώα έχουν αισθήματα και ότι μπορούν να αγαπηθούν και μεταξύ τους.

Συζητήσαμε για το αγαπημένο ζώο συντροφιάς που τυχόν έχουμε και το γνωστοποιήσαμε και στα άλλα παιδάκια. Είπε λίγα λόγια γι’αυτό ο καθένας. Και για να δούμε τι υπερτερεί γάτα ή σκύλος, φτιάξαμε έναν πίνακα με τα ονόματά μας, στον οποίο δηλώναμε ζωγραφίζοντας σκύλο ή γάτα. Μετρήσαμε και βγάλαμε συμπεράσματα. Οι γατούλες ΝΙΚΗΣΑΝ!!

Για να τιμήσουμε λοιπόν τις γατούλες ως αγαπημένο ζώο συντροφιάς, σκεφθήκαμε να τις φτιάξουμε κάπως διαφορετικές. Πολύχρωμες και γουστόζικες. Έτσι τις κάναμε ψηφιδωτές.

Α!! και για να μην ξεχνιόμαστε φτιάξαμε κι ένα σπιτάκι με την οικογένειά μας και το αγαπημένο μας ζωάκι.

Για να εξασκήσουμε λίγο τα δαχτυλάκια μας, φτιάξαμε με βατονέττα και μαύρη τέμπερα, αγαπημένα σκυλάκια Δαλματίας.

Στη συνέχεια είδαμε εικόνες αδέσποτων ζώων και συγκρίναμε την ζωή τους και τα συναισθήματά τους με αυτά των δεσποζόμενων ζώων. Υπήρχαν μεγάλες διαφορές. Αυτό το κατανοήσαμε και από την ιστορία «Εγώ ο Κανέλος» της Τζέμης Τασάκου, όπου αναφέρονται η «σκυλίσια» ζωή, οι περιπέτειες και οι κακουχίες ενός σκύλου που μεγαλώνει στους δρόμους. Δραματοποιήσαμε την ιστορία. Συζητήσαμε τις διάφορες συμπεριφορές των ανθρώπων απέναντι στα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα. Τα παιδιά τις απεικόνισαν πολύ όμορφα.

Επηρεασμένοι λοιπόν από το θέμα, αποφασίσαμε να φτιάξουμε ένα σπιτάκι για ένα αδέσποτο σκυλάκι της γειτονιάς του σχολείου μας. Του δώσαμε το όνομα Μαξ και του προσφέραμε στέγη, φαγητό (πεντανόστιμα κόκαλα) και νερό.

Φτιάξαμε κι ένα σπιτάκι για ένα αδέσποτο σκυλάκι κι ένα γατάκι, τον Φλοξ και την Νίνα και τους βάλαμε μπροστά τους από ένα καπάκι για να πιουν νεράκι και να ξεδιψάσουν.

Τα παιδιά ζωγράφισαν το ζώο συντροφιάς τους και όλοι μαζί βοήθησαν να φτιαχτεί μια υπέροχη αφίσα με το μήνυμα «ΑΓΑΠΩ ΤΑ ΖΩΑ».

Και φυσικά το εργαστήριο αυτό, δεν θα μπορούσε να κλείσει πιο όμορφα, πιο χαρούμενα και πιο βιωματικά με την επίσκεψη ενός κτηνιάτρου στο νηπιαγωγείο μας. Ο κ. Βασίλειος Πετρίδης (Νικολάου Πλαστήρα 2), ήρθε στον χώρο μας φορώντας την ιατρική του ποδιά και έχοντας μαζί του την Ζόλα. Η Ζόλα είναι ένα δεσποζόμενο σκυλάκι που είχε ένα ατύχημα στο ποδαράκι της και γι΄αυτόν  τον λόγο ήταν δεμένο και υποστηριζόμενο. Ήταν πολύ ήσυχη και συνεργάσιμη. Τα παιδιά την λάτρεψαν. Ήταν άψογα, ήσυχα απέναντί της, άκουγαν με πολύ προσοχή αυτά που είχε να τους πει ο κτηνίατρος σχετικά με την φροντίδα των ζώων συντροφιάς. Του έκαναν μάλιστα και ερωτήσεις:

• Τι αρέσει στα σκυλάκια να τρώνε; (Νίκος)
• Μπαίνουν τα ζωάκια μέσα στις αποθήκες και ρίχνουν τα τσουβάλια; (Παναγιώτα)
• Μπορούμε να χαϊδέψουμε το σκυλάκι που φέρατε; (Ιορδάνης)
• Γιατί μαλώνουν τα σκυλάκια με τις γάτες; (Σταυρούλα)
• Τα σκυλάκια πειράζουν τα μικρά παιδάκια; (Βασίλης Αλ.)
• Μπορεί η γάτα και ο σκύλος να παίξουν με την μπάλα; (Κωνσταντίνα)
• Όταν τα βγάζουμε βόλτα να έχουν αλυσίδες ή όχι; (Κωνσταντίνος)
• Μπορεί ένα αδέσποτο να μπει στο σπίτι μας; (Βασίλης Χ.)
• Πόσα μικρά μπορεί να γεννήσει ένας σκύλος ή μία γάτα; (κ. Έλενα)
• Όταν τα φοβόμαστε μας καταλαβαίνουν; (κ. Σούλα)
• Θέλουν τα ζωάκια αγάπη; (Μαγδαληνή)

Στο τέλος την χάιδεψαν όλοι κι αυτή απολάμβανε την αγάπη των παιδιών.

Για να ευχαριστήσουμε τον κ. Βασίλη του χαρίσαμε ένα βιβλίο με τις ζωγραφιές μας για να μας θυμάται. Και κάπως έτσι τελείωσε και το 2^ο εργαστήριό μας.

Ο σχολικός εκφοβισμός έχει αναγνωριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως πρόβλημα Δημόσιας Υγείας (W.H.O., 1996, 1998), αφού η θυματοποίηση μπορεί να είναι ένα πρώιμο στάδιο στην εξελικτική ακολουθία που οδηγεί σε παραβατική συμπεριφορά σε μεγαλύτερη ηλικία, με τη σοβαρότητα των περιστατικών να τείνει να κλιμακώνεται με την ηλικία.

Σκοπός του προγράμματος είναι:

• Να αναγνωρίσουν το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας
• Να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα που προκαλεί η βία
• Να γνωρίσουν ασφαλείς τρόπους και να αποκτήσουν την ετοιμότητα και το θάρρος να υπερασπίζονται τον εαυτό τους και άλλους όταν εκφοβίζονται λεκτικά και σωματικά.
• Να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους όταν ένα παιδί τους εκφοβίζει.
• Να αναπτύξουν ενσυναίσθηση για τον θύτη και το θύμα

Ξεκινούμε την διερεύνηση των υπαρχουσών γνώσεων των παιδιών σχετικά με τον εκφοβισμό και τη βία, διαβάζοντας το παραμύθι του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν «Το ασχημόπαπο». Τα παιδιά προσπαθούν να κατανοήσουν την άδικη στάση των ζώων απέναντι στο διαφορετικό , το οποίο και αντιμετωπίζουν με επιθετικότητα και ειρωνεία. Δραματοποιούμε το παραμύθι και στη συνέχεια ζωγραφίζουν ότι τους εντυπωσίασε.

Με την τεχνική του διπλώματος αποφασίζουμε να φτιάξουμε το ασχημόπαπο παρέα με το ταίρι του, όπως άλλωστε συμβαίνει στο τέλος του παραμυθιού, όταν πλέον έχει μεταμορφωθεί σε πανέμορφο κύκνο.

Και για να διαχωρίσουμε τις άσχημες από τις όμορφες κουβεντούλες, αφού τις σχολιάσαμε , τις κολλήσαμε σε διαφορετικά βάζα.

Και σίγουρα αυτός ο διαχωρισμός συνδέεται άμεσα με θετικά και αρνητικά συναισθήματα. Τα παιδιά ζωγράφισαν πως αισθάνονται όταν τους λένε όμορφες λέξεις και πως όταν τους λένε άσχημες κουβέντες. Φέραμε για παράδειγμα ένα τσαλακωμένο χαρτί, το οποίο φυσικά ξαναϊσιώνει αλλά δεν γίνεται σε καμία περίπτωση όπως πριν. Έτσι και κάποιος που έχει υποστεί βία μπορεί να συγχωρήσει, αλλά έχει πληγωθεί.

Διαβάσαμε επίσης ιστορίες της ίδιας φιλοσοφίας, όπως:

• Με αυτή τη μπάλα παίζουμε όλοι
• Είσαι το καλύτερο ποντικάκι του κόσμου
• Η σκάλα της αγάπης
• Ένας για όλους και όλοι για έναν, καθώς και
• Τα χέρια δεν είναι για να δέρνουνε
• Οι λέξεις δεν είναι για να πληγώνουν

Τα παιδιά ζωγράφισαν την ΒΙΑ έτσι όπως την φαντάστηκαν, σαν μια άσχημη κοπέλα.

Μέσα σε μια καρδούλα που δηλώνει την αγάπη μας, τα παιδιά ζωγράφισαν το φίλο τους και την στόλισαν με ψηφίδες.

Επίσης τύπωσαν το χεράκι τους σε χαρτόνι και μέσα κόλλησαν μια κόκκινη καρδούλα για να δηλώσουν ότι τα χέρια δεν είναι για να δέρνουνε, αλλά για να αγαπάνε, να χαϊδεύουν και να αγκαλιάζουν.

Στη συνέχεια χωρίσαμε τα παιδιά σε ζευγάρια τα οποία μοιράστηκαν το ίδιο χαρτί για να ζωγραφίσουν το καθένα τον εαυτό του. Στη συνέχεια αναζήτησαν άλλο ένα ζευγάρι για να ενώσουν σε καινούριο χαρτί τις ζωγραφιές τους και να φτιάξουν μια μεγαλύτερη ομάδα και να μας την παρουσιάσουν στην ολομέλεια. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήσαμε την κίτρινη ομάδα, την πράσινη, την ροζ και την γαλάζια.

Φτιάξαμε επίσης την αφίσα με το μήνυμα ΝΑΙ ΣΤΟ ΦΙΛΟ, ΟΧΙ ΣΤΟ ΞΥΛΟ.

Για να δείξουμε την αξία της φιλίας, φτιάξαμε κρίκους και τους ενώσαμε σε μια αλυσίδα, «την αλυσίδα της φιλίας», τονίζοντας και τον κανόνα νούμερο 8 από τους κανόνες του σχολείου «αγαπάω και σέβομαι τους συμμαθητές μου».

Παρακολουθήσαμε στο you tube την ιστορία «Ο νταής του σχολικού» και την δραματοποιήσαμε.

Τα παιδιά στο τέλος του προγράμματος κατανόησαν ότι αν μας συμβεί κάτι δύσκολο, άδικο και στενάχωρο από κάθε είδους επιθετική συμπεριφορά είτε λεκτική, είτε σωματική, δεν το κρατάμε μυστικό αλλά ενημερώνουμε έναν ενήλικα, τη νηπιαγωγό ή τους γονείς μας, χωρίς να νιώθουμε ντροπή και να φοβόμαστε. Μάθαμε το ρεφρέν του τραγουδιού «Κάντο να ακουστεί» σε ρυθμό ραπ:

«Σταμάτα τώρα, μ’ ενοχλεί, πες το δυνατά, κάντο ν’ ακουστεί»

Έτσι το μήνυμα ΜΙΛΑ ΤΩΡΑ το γράψαμε με διάφορους τρόπους:

• με πλαστελίνη
• με ψηφίδες
• με ζωγραφική
• με δαχτυλομπογιά

Και κάπως έτσι τελείωσε το εργαστήριό μας. Κάναμε με τα παιδιά την αξιολόγηση του προγράμματος. Απαντήθηκαν ερωτήσεις όπως:

• Πως νιώθεις όταν δεν σε παίζουν τα άλλα παιδιά;
• Τι κάνεις όταν σου συμβαίνει αυτό;
• Ποιοι είναι οι πιο ασφαλείς χώροι, για να παίξεις στο διάλειμμα;
• Μιλάς στις  δασκάλες  ή στους γονείς σου για πράγματα που σε στεναχωρούν;
• Τι σου άρεσε από το εργαστήριο;
• Τι δεν σου άρεσε;
• Ποιο είναι το πιο χρήσιμο πράγμα που έμαθες;
• Πως νιώθεις τώρα που τελείωσε το πρόγραμμα; και τόσες άλλες.

Διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά κατέκτησαν γνώσεις και καλλιέργησαν στάσεις. Ας ελπίσουμε ότι βάλαμε ένα λιθαράκι στο μετασχηματισμό των αντιλήψεων των παιδιών, όχι μόνο θεωρητικά αλλά και πρακτικά.

Και κλείνοντας δημιουργήσαμε την παρακάτω αφίσα