Γράφει: ο Σπύρος Καρύδης, θεολόγος.
Έξι χιλιόμετρα από το χωριό Καλοσκοπή (Κουκουβίστα), στη διαδρομή προς την Παύλιανη, βρίσκεται η τοποθεσία Αγία Τριάδα. Το ομώνυμο εξωκκλήσι, κτισμένο δίπλα σε γέρικα πλατάνια, έχει ανακαινιστεί το 1962, όπως σημειώνεται στην επιγραφή που έχει εντοιχιστεί πάνω από την είσοδο.
Γύρω, επικρατεί το πράσινο του έλατου που καλύπτει πυκνά τις πλαγιές και αυτήν την εποχή προσφέρεται στο μάτι σε όλες τις δυνατές αποχρώσεις.
Ένα χωματόδρομος οδηγεί 500 μέτρα πιο πέρα, όπου σήμερα υπάρχει μνημείο πεσόντων της εθνικής αντίστασης. Στην τοποθεσία αυτή στις 5 Ιανουαρίου 1944 μια ομάδα του 1ου Λόχου Παρνασσίδος έπεσε σε γερμανική ενέδρα. 
Τριαντατρείς αντάρτες, ανάμεσά τους τρεις Εβραίοι και δυο σοβιετικοί, έχασαν τη ζωή τους σε μια άνιση μάχη με τους κατακτητές, οι παράμετροι της οποίας γεννούν ακόμη ερωτηματικά. Τα σώματά τους, εκτός από εκείνο του διοικητή του λόχου ανθυπολοχαγού Καλλία, τέθηκαν από τους κατοίκους του χωριού σε ομαδικό τάφο, πάνω στον οποίο σε μια πλάκα αναγράφονται σήμερα τα εξής ονόματα:
Μώκος Χαράλαμπος – Καλλίας διοικ. λόχ. (Μαυρολιθάρι), Μαλούχος Γιάννης -Δήμος (Γαρδίκι), Παπαστάμος Ηλίας – Μπουκοβάλας (Γαρδίκι), Κόλλιας Νικόλαος (Καλοσκοπή), Ζούγρος Παναγιώτης (Καλοσκοπή), Βενιαμίν (Εβραίος), Μητράνης Ροβέρτος Ιπποκράτης ιατρός (Εβραίος) Δαυίδ Κοέν (Εβραίος), Τσάμης Χρήστος (Κλήμα Δωρίδας), Αναστασόπουλος Κώστας (Κλήμα Δωρίδας), Μιχαλόπουλος Μιχάλης-Καλλίμαχος (Κέρκυρα), Κατσίκας Παναγιώτης (Παλαιοξάρι Δωρίδας), Βυθούλκας Ντάνος (Αθήνα), Σταματόπουλος Δημήτριος (Αθήνα), Μιχαήλοβιτς Ιβάν (Σοβιετική Ένωση), Ζυμαγκάρης Αλεξέι (Σοβιετική Ένωση), Γιάγκης Χαράλαμπος – Μπάμπης (Πέντε Όρια), Τζιβάρας Παναγιώτης (Σουβάλα), Καλιμάνης Γεώργιος – Όλυμπος (Σουβάλα), Καραμουσαντάς Κίμων – Κακαλίδης (Λειβαδειά), Καρβούνης Γιάννης – Διστομίτης (Δίστομο), Παπαγεωργίου Ηλίας (Ιτέα), Κάβουρας Αναστάσιος (Άμφισσα), Κατρανίδης Βασίλειος (Πειραιεύς), Οικονομάκος Αλέκος (Γύθειο), Παπαδόπουλος Νίκος (Αγρίνιο), Μαστρακάκης Ηλίας (Καβάλα), Τσαμούρης Βαγγέλης (Εύβοια), Σταυρόπουλος Θανάσης (Παύλο Βοιωτίας), Κασούτσας Παιδάκος (Σεγδίτσα), Τσολάνας Ευάγγελος (Καλοσκοπή), Άγνωστος με ψευδώνυμο Κατσαντώνης Σπύρος (Κόνιτσα), Άγνωστος με ψευδώνυμο Νησιώτης Μιχάλης (Κω).
Από τους δύο άγνωστους, η ταυτότητα του δεύτερου σήμερα είναι γνωστή, χάρη στη Σοφία Μόσχου-Μαστοράκου, που ξετύλιξε πρώτη την ιστορία του θείου της, και στη Σοφία Παπαϊωάννου που κατέγραψε με γλαφυρό και τεκμηριωμένο τρόπο την περιπέτεια και το τέλος του νεαρού Μιχάλη Κουτλάκη από την Κάσο.
Κάθε χρόνο, παλαιότερα την παραμονή της Αγίας Τριάδας, και πιο πρόσφατα την ίδια την ημέρα της εορτής, τελείται μνημόσυνο, με τη συμμετοχή των αρχών του τόπου, οργανώσεων και συλλόγων, αλλά και των λίγων εκείνων που απέμειναν και θυμούνται ακόμη τα γεγονότα και τους δικούς τους ανθρώπους.
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Δημητρίου Δημήτριος (Νικηφόρος), Αντάρτης στα βουνά της Ρούμελης (Χρονικό 1940-1944), τόμος Γ΄, Αθήνα 1965.
Μώκος Δημήτριος, Ο Καλλίας (Χαράλαμπος Μώκος του Χρίστου Ανθυπολοχαγός Πεζικού του Ελληνικού Στρατού), Αθήνα 2009.
Παπαϊωάννου Σοφία, Κρυμμένο στο Αιγαίο. Μια αληθινή ιστορία, Αθήνα, Πατάκης, 2011.