Γράφει: ο Σπύρος Καρύδης, θεολόγος.
Το δάκρυ, στα λεξικά ορίζεται ως σταγόνα υγρού που κυλά από τους δακρυϊκούς πόρους του ματιού, αλλά και ό,τιδήποτε σε σχήμα σταγόνας. Θα προτιμούσα να το ορίσω ως το σύντομο υγρό μονοπάτι που από τα μάτια κατεβαίνει και δροσίζει το φλογισμένο μάγουλο.
Πριν από λίγους μήνες, τον Δεκέμβρη του 2011, ένα δάκρυ, κατά τη διάρκεια της εξαγγελίας μιας σειράς επώδυνων οικονομικών μέτρων σε γειτονική μας χώρα, έκανε τον γύρο του κόσμου και έδωσε αφορμή για πολυποίκιλες αναλύσεις. Ήταν απόρροια της συναίσθησης του βάρους που εκαλείτο να επωμισθεί ένας λαός, χωρίς να το οφείλει; Ήταν η λέξη θυσία (sacrificio) που χρησιμοποιήθηκε η αφορμή για το άνοιγμα δακρυϊκών πόρων; Κάποιοι είπαν πως ήταν δάκρυ υποκριτικό υπαγορευόμενο από τους τηλεοπτικούς κανόνες, το οποίο αρκούσε ένα μαντήλι για να το σταματήσει. Τα πραγματικά δάκρυα, έγραψαν, βγαίνουν από τα μάτια των αδύνατων και των στερημένων. Εκείνα είναι δάκρυα πικρά, καθημερινά, είναι τα δάκρυα των χιλιάδων συνταξιούχων με χαμηλό εισόδημα, των άνεργων, των φτωχών που υποφέρουν, εκείνων που αρνούνται την επαιτεία, τον ευτελισμό της προσωπικότητας στις ουρές των κοινωνικών συσσιτίων με τις κάμερες να καραδοκούν. Οι άλλοι, οι πλούσιοι, οι απατεώνες, οι πονηροί, οι διεφθαρμένοι, οι κλέφτες, τα παράσιτα, οι εξαγωγείς του κεφαλαίου, οι κερδοσκόποι των χρηματιστηρίων, οι φίλοι των φίλων, οι καταστροφείς του κράτους και του δημόσιου πλούτου, μπορεί να δακρύζουν υποκριτικά όταν έρχονται αντιμέτωποι με την ανθρώπινη δυστυχία, συνεχίζουν όμως ήσυχα να πίνουν τη σαμπάνια τους, σαν να μην έχει συμβεί απολύτως τίποτε.
Απρίλης του 2012. Αναζητώ ένα δάκρυ, ένα δάκρυ που να φανερώνει ότι έστω και φευγαλέα κάποιος σ’ αυτόν τον τόπο συναισθάνεται πραγματικά το βάρος που έχει επωμισθεί τούτος ο λαός, ένα δάκρυ που να υποδηλώνει την αναγνώριση μιας κάποιας ευθύνης για το κατάντημά του. Αρκεί ένα μόνο δάκρυ….
Ο Πέτρος, για να θυμηθούμε την εκκλησιαστική θεματική των ημερών που έρχονται, «έκλαυσεν πικρώς», είναι αλήθεια πολύ αργά, μετά το τρίτο λάλημα του πετεινού. Τότε θυμήθηκε και συνειδητοποίησε την πράξη του. Έκλαψε όμως, και αυτό αποτέλεσε την αρχή της δικής του αλλαγής.
Το δάκρυ είναι το πρώτο βήμα για τη διόρθωση των ημαρτημένων. Είναι το αποτέλεσμα ενός πνεύματος συντετριμμένου και τεταπεινωμένου (κατά τον ψαλμικό στίχο) που αναλογίζεται τη σοβαρότητα των πράξεών του, το βάρος της δικής του ευθύνης ή, μένοντας πάλι στο εκκλησιαστικό λεκτικό, το μέγεθος της αμαρτίας του, της αστοχίας του δηλαδή στις πράξεις και στη ζωή του, που αφορά τον εαυτό του και τον περίγυρό του.
Φυσικά ένα δάκρυ δεν αρκεί. Είναι όμως η αρχή, η αρχή μιας αλλαγής που μπορεί να οδηγήσει στη μετάνοια και από εκεί στη συγχώρηση. Την αργή και δύσκολη αυτή πορεία τη μαθαίνουν οι μαθητές του Λυκείου ήδη από την Α΄ τάξη και την ξαναθυμούνται στην τελευταία, λίγο πριν αναζητήσουν τους δικούς τους δρόμους στη ζωή και στην επιστήμη. Αντιγράφω από το σχολικό εγχειρίδιο: «Είναι χαρακτηριστικός ο όρος που χρησιμοποιεί η Εκκλησία για να καταγράψει το αποτέλεσμα μιας ειλικρινούς, αυτοκριτικής εξομολόγησης: συγχώρηση. Αν σκεφτούμε λίγο πάνω στην προέλευση αυτής της λέξης, θα δούμε ότι στην παράδοση της Ορθοδοξίας η εξομολόγηση δεν είναι δίκη, γι’ αυτό και η συγχώρηση δεν είναι δικαστική απόφαση. Συν-χωρούμαι σημαίνει ότι κατορθώνω να παλέψω τον εγωισμό μου και να βρεθώ πάλι παρέα με όλους τους αδελφούς μου στον ίδιο χώρο…».
Αναζητούμε δάκρυα, δάκρυα μετάνοιας, δείγματα αλλαγής νου, εχέγγυα για την αιτούμενη συγχώρηση, προϋποθέσεις για την αποδοχή της θυσίας που επωμιζόμαστε, ώστε να μην νοιώθουμε σαν τον Σίμωνα τον Κυρηναίο, τον οποίον «ηγγάρευσαν ίνα άρη τον σταυρόν».
Καλή Ανάσταση