Γράφει: ο Σπύρος Καρύδης, θεολόγος
Ομαδική βία και επιθετικότητα στα σχολεία, Διεύθυνση έκδοσης: Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα [2010] [Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου-Ειδική Επιτροπή Μελέτης των Ομάδων Ενδοσχολικής Βίας (ΕΕΜΟΕΒ)], σ. 368, 17Χ24 εκ., ISBN: 978-960-272-725-6.
Το έργο αποτελε
ί την αποτύπωση του διαλόγου που αναπτύχθηκε στο πλαίσιο της Ειδικής Επιτροπής Μελέτης Ομαδικής Ενδοσχολικής Βίας (ΕΕΜΟΕΒ), η οποία συστάθηκε από την Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ) τον Ιούνιο του 2006 με «σκοπό τη διερεύνηση και την ανάλυση των ποσοτικών και ποιοτικών διαστάσεων αυτής της μορφής βίας και την αναζήτηση τεκμηριωμένων «καλών πρακτικών» στον διεθνή χώρο για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του φαινομένου». Στην Επιτροπή κλήθηκαν και συμμετείχαν ο Βοηθός Συνήγορου του Πολίτη για τα Δικαιώματα του Παιδιού, εγκληματολόγοι, παιδοψυχίατροι, νομικοί, εκπρόσωποι της ΟΛΜΕ, εκπαιδευτικοί διαφόρων βαθμίδων, εκπρόσωποι των συλλόγων γονέων καθώς και ειδικοί επιστήμονες. Η εμπειρία που αποκτήθηκε από τις συνεδριάσεις της Επιτροπής αποτυπώνεται στον τόμο αυτό, ο οποίος έχει ως τελικό στόχο την «ανάδειξη σειράς εναλλακτικών μέτρων και καλών πρακτικών, οι οποίες θα πληροφορήσουν και θα βοηθήσουν κάθε ενδιαφερόμενο φορέα ή άτομο και ιδίως εκπαιδευτικό να επιλέξει τις προσφορότερες για την περίπτωση του σχολείου του πρακτικές».
Στον τόμο, μετά τα εισαγωγικά κείμενα του κ. Κ. Παπαϊωάννου, Προέδρου της ΕΕΔΑ και της κ. Αλίκης Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, Προέδρου της ΕΕΜΟΕΒ, ακολουθούν οι «Εισαγωγικές παρατηρήσεις» της κ. Καλλιόπης Σπινέλλη, Αντιπροέδρου της ΕΕΜΟΕΒ, με το ιστορικό της Επιτροπής, τη μεθοδολογία των εργασιών της, τη χρησιμοποιούμενη ορολογία και τη δομή του συλλογικού τόμου.
Η ύλη του τόμου διαρθρώνεται σε τέσσερις ενότητες.
Η πρώτη έχει ως θέμα τη φαινομενολογία της ομαδικής ενδοσχολικής βίας και περιλαμβάνει τις ακόλουθες τέσσερις μελέτες.
Ελένη Γλαρέντζου, Λένα Καραγιάννη, Γρ. Κοταλακίδης, Σόνια Τζελφέ-Ανέστη, Π. Χαραμής, Σχολικές ομάδες κακοποίησης μαθητών/μαθητριών – Ενδείξεις μιας ανιχνευτικής ερευνητικής προσέγγισης. Η μελέτη στηρίχθηκε σε ερωτηματολόγιο που συντάχθηκε για τους σκοπούς της μελέτης και απαντήθηκε από εκπαιδευτικούς.
Ελένη Βαλάσση-Αδάμ, Βία στα σχολεία της Αθήνας-Στοιχεία από μια έρευνα του ΕΚΚΕ. Η μελέτη στηρίχθηκε σε στοιχεία από έρευνα του ΕΚΚΕ, που εκπονήθηκε για τον Δήμο Αθηναίων.
Ι. Τσιάντης, Χ. Ασημόπουλος, Ενδοσχολική βία και εκφοβισμός στο δημοτικό σχολείο: το διακρατικό πρόγραμμα «Δάφνη» της ΕΨΥΠΕ. Στη μελέτη παρουσιάζονται τα ευρήματα της σχετικής έρευνας που διενεργήθηκε από την ΕΨΥΠΕ στο πλαίσιο του προγράμματος «Δάφνη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μαρία Μπελογιάννη, Το πρόβλημα της βίας και της επιθετικότητας σε ένα σχολείο της Αθήνας. Από τη διάγνωση στη θεραπεία. Η μελέτη στηρίχθηκε στα πορίσματα μιας έρευνας που διενεργήθηκε στο Βαρβάκειο Πειραματικό Γυμνάσιο.
Η δεύτερη ενότητα αναφέρεται στην εμπειρική προσέγγιση του φαινομένου και περιλαμβάνει τις ακόλουθες τρεις εισηγήσεις οι οποίες αναφέρονται σε εμπειρίες εκπαιδευτικών και ενός μέλους του Τομέα Πρόληψης του ΚΕΘΕΑ αναφορικά με τη διαχείριση περιστατικών ενδοσχολικής βίας.
Στέλλα Πρωτονοταρίου, Πρόληψη και αντιμετώπιση της επιθετικότητας στο σχολείο: εμπειρία του 132ου Δημοτικού Σχολείου Αθήνας.
Θεοδοσία Πενταρβάνη-Υφαντή, Σχολική βία: «Εικόνα σου είμαι κοινωνία και σου μοιάζω».
Σωτηρία Τσιώτρα – Ιωάννα Κυρίτση, Πρόγραμμα πρόληψης για την αντιμετώπιση της ομαδικής βίας στα σχολείο από το ΚΕΘΕΑ.
Η τρίτη ενότητα αναφέρεται στις θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις του φαινομένου και περιλαμβάνει τις ακόλουθες τρεις εισηγήσεις, στις οποίες αναλύεται το ζήτημα της γένεσης της βίαιης και επιθετικής συμπεριφοράς, καταγράφονται τα χαρακτηριστικά των θυτών και των θυμάτων και εξετάζονται οι δυνατότητες αντιμετώπισης της σχολικής βίας.
Αλίκη Γιωτοπούλου-Μαραγκοπούλου, Η γένεση βίαιης και επιθετικής στάσης στην παιδική και εφηβική ηλικία.
Αλεξάνδρα Ρούσσου Το φαινόμενο της θυματοποίησης παιδιών από παιδιά στα σχολεία – Χαρακτηριστικά θυτών και θυμάτων και του περιβάλλοντός τους.
Ν. Κουράκης, Δυνατότητες αντιμετώπισης της οργανωμένης σχολικής βίας (bullying).
Η τέταρτη, τέλος, ενότητα αναφέρεται στις λεγόμενες «καλές πρακτικές», στις οποίες περιλαμβάνονται και οι νομοθετικές ρυθμίσεις. Η Επιτροπή, προκειμένου να λάβει έγκυρες πληροφορίες για το νομοθετικό πλαίσιο που ισχύει σε αντιπροσωπευτικά ευρωπαϊκά κράτη, απευθύνθηκε σε πρεσβείες ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών και ζήτησε, παράλληλα με την ισχύουσα νομοθεσία, πληροφορίες σχετικά με τις λεγόμενες «καλές πρακτικές» που εφαρμόζονται στις εν λόγω χώρες για την αντιμετώπιση του φαινομένου. Οι απαντήσεις επεξεργάστηκαν από ομάδα του Εργαστηρίου Ποινικών και Εγκληματολογικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το υλικό αυτό παρουσιάζεται στον τόμο μαζί με τη σχετική ελληνική εκπαιδευτική νομοθεσία στην ακόλουθη μελέτη:
Φ. Σπυρόπουλος, «Καλές πρακτικές» ευρωπαϊκών χωρών για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας.
Ο τόμος ολοκληρώνεται με τις «Συμπερασματικές σκέψεις και προτάσεις» του Συνήγορου του Παιδιού Γ. Μόσχου, στις οποίες έπειτα από εκτενή αναφορά στα διεθνή νομικά κείμενα που θεμελιώνουν τα δικαιώματα του παιδιού, την περιγραφή της επικρατούσας κατάστασης στα ελληνικά σχολεία και των διεθνών πρακτικών για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας, διατυπώνονται οι τελικές προτάσεις των εργασιών της Επιτροπής και των απόψεων που εκεί διατυπώθηκαν. Αξίζει ιδιαίτερα να προσεχθούν οι προτάσεις για ζητήματα σχετικά με την κατάρτιση, την επιμόρφωση και την υποστήριξη των εκπαιδευτικών, τη γενικότερη λειτουργία και οργάνωση του σχολείου για την πρόληψη αλλά και το χειρισμό περιστατικών ενδοσχολικής βίας, τη σύνδεση του σχολείου με τις οικογένειες των μαθητών και την ανάπτυξη δράσεων εκτός του σχολείου.
Στο τέλος, σε τρία παραρτήματα δίνεται το ερωτηματολόγιο της έρευνας που διενεργήθηκε στο πλαίσιο των εργασιών της Επιτροπής, η συνοδευτική επιστολή με την οποία αυτό στάλθηκε στους εκπαιδευτικούς, η επιστολή που στάλθηκε στις πρεσβείες ευρωπαϊκών χωρών σχετικά με την αντιμετώπιση της ενδοσχολικής βίας καθώς και σύντομα βιογραφικά σημειώματα των συγγραφέων.
Το βιβλίο παρουσιάστηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2011 σε εκδήλωση που διοργάνωσαν η Εθνική Επιτροπή Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Ειδική Επιτροπή Μελέτης των Ομάδων Ενδοσχολικής Βίας και το Ίδρυμα Μαραγκοπούλου για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.
Αντίτυπο του βιβλίου υπάρχει και στη βιβλιοθήκη του σχολείου μας, δωρεά του Ιδρύματος Μαραγκοπούλου, το οποίο και από τη θέση αυτή ευχαριστούμε.