2η ομάδα (2): Το Α΄επεισόδιο αποτελείται από τρεις (3) σκηνές. Να παρακολουθήσετε την εναλλαγή μονολόγου-διαλόγου ανάμεσα στις σκηνές και να ερευνήσετε σε τι εξυπηρετεί. Να σχολιάσετε ιδιαιτέρως το μονόλογο της 3ης σκηνής.

Ανάμεσα στις τρεις σκηνές του Α’ επεισοδίου παρατηρούμε την εναλλαγή του μονολόγου και του διαλόγου. Αρχικά στην πρώτη σκηνή (στ.437-494) παρουσιάζεται ο Μενέλαος ο οποίος μιλά για το παρελθόν και το παρόν του. Στη δεύτερη σκηνή (στ. 495-541)βλέπουμε το διάλογο της γερόντισσας και του Μενελάου και τέλος στην τρίτη σκηνή παρουσιάζεται ο Μενέλαος να μονολογεί έπειτα από τη συζήτησή του με τη γερόντισσα.

Ειδικότερα, στην πρώτη σκηνή γίνεται η είσοδος του Μενελάου, του δεύτερου κεντρικού ήρωα της τραγωδίας ο οποίος αναφέρει σημαντικές πληροφορίες για τον ίδιο, για τον πόλεμο στην Τροία, για την περιπλάνησή του, για τη γυναίκα του και για τους συντρόφους του. Ο κατακτητής της Τροίας παρουσιάζεται ως ναυαγός σε ένα άγνωστο μέρος, να ψάχνει τρόφιμα για τους συντρόφους του και να καταλήγει στην πόρτα του παλατιού όπου εκεί συναντά τη γερόντισσα-θυρωρό. Με αυτή τη συνάντηση αρχίζει η δεύτερη σκηνή του Α’ επεισοδίου από όπου ο ήρωας αντλεί  πολλές πληροφορίες για το που βρίσκεται ,για τη γυναίκα του καθώς και για τις δυσκολίες που αυτή αντιμετωπίζει. Έτσι μέσα από αυτό  το διάλογο προωθείται ο μύθος καθώς αρχίζουν να ξετυλίγονται σιγά σιγά τα νήματα της ιστορίας μας που θα οδηγήσουν στην συνάντηση και την αναγνώριση των δύο χαμένων συζύγων.

Στη συνέχεια ακολουθεί ο δεύτερος μονόλογος του ήρωα μέσα από τον οποίο  αποκαλύπτονται το ήθος και η ψυχολογία του . Μετά την αποχώρηση της γερόντισσας ο Μενέλαος κατακλύζεται από ερωτηματικά και απορίες. Ο κόσμος της λογικής πάνω στην οποία είχε οργανώσει την σκέψη του κλονίζεται. Άλλη Ελένη είχε στο νου του ο Μενέλαος και άλλη παρουσιάζεται στην Αίγυπτο. Ο κόσμος της λογικής καταρρέει. Ο Ευριπίδης , γνήσιο τέκνο της εποχής των σοφιστών, παίζει με την λογική και τις ανατροπές της . Αμήχανος ο Μενέλαος αναρωτιέται με αφέλεια αν υπάρχουν δυο θεοί με το όνομα «Δίας» , δυο πόλεις με το όνομα «Σπάρτη» και δυο πόλεις με το όνομα «Τροία». Κάθε βεβαιότητα του ήρωα έχει χαθεί . Οι συνθήκες τον έχουν καταστήσει άβουλο πια όργανο στα χέρια της μοίρας. Οι θεατές δεν έχουν μπροστά τους τον δοξασμένο ήρωα της Τροίας αλλά ένα ταλαιπωρημένο ανθρωπάκι που αναζητά γεμάτο αγωνία την σωτηρία του. Ο Μενέλαος δεν είναι πια ένα ηρωικό πρόσωπο αλλά κωμικό καθώς ούτε ως προς την μορφή ούτε ως προς το ήθος δεν θυμίζει τίποτα από την λαμπρότητα του βασιλιά της Σπάρτης. Έτσι δεν έχουμε να κάνουμε μόνο με μια «άλλη» Ελένη αλλά και με έναν «άλλο» Μενέλαο, που αποτελεί αντεστραμμένο είδωλο του ομηρικού.

Το θέαμα του αξιολύπητου βασιλιά έχει σαφώς και τραγικές διαστάσεις. Ο ομηρικός ήρωας έχει μεταπέσει από την ευτυχία στην δυστυχία (περιπέτεια) και η μετάπτωση αυτή συνιστά τραγικό στοιχείο.

Τέλος, την απορία και την έκπληξη του Μενέλαου διαδέχεται η σταθερή του απόφαση να παραμείνει στην Αίγυπτο και να μην τραπεί σε φυγή από τις απειλές της Γερόντισσας και κατ’ αυτό τον τρόπο θα οργανωθεί η συνάντησή του με την Ελένη.

Συμπερασματικά, η εναλλαγή μονολόγου – διαλόγου ανάμεσα στις σκηνές του πρώτου επεισοδίου φέρνει στην σκηνή  τον δεύτερο βασικό ήρωα του έργου από το στόμα του οποίου ενημερωνόμαστε για τις περιπέτειες του με το τέλος του Τρωικού πολέμου, αποκαλύπτει το ήθος και την ψυχολογία του και προετοιμάζει την συνάντηση των δύο συζύγων. Όλα αυτά φορτίζουν το έργο με δραματική ένταση και κινητοποιούν το ενδιαφέρον των θεατών.