2η ομάδα (1): Να συγκρίνετε το προοίμιο της Οδύσσειας με τη μονολογική ρήση του Μενέλαου (στ. 437-492) και να επισημάνετε τις διαφορές ανάμεσα στο Μενέλαο και στον Οδυσσέα.

Αρχικά στο προοίμιο της Οδύσσειας, παρουσιάζονται θεματικές ομοιότητες με τον μονόλογο του Μενελάου, αφού και τα δύο αναφέρονται σε δύο ανθρώπους που πολέμησαν στην Τροία καθώς και στηv περιπέτεια που πέρασαν στο ταξίδι της επιστροφής τους. Συγκεκριμένα, το θέμα της Οδύσσειας είναι ο διπλός πόθος του Οδυσσέα, δηλαδή αυτός για την πατρίδα και τη γυναίκα του. Από τη άλλη ο Μενέλαος το μόνο που θέλει είναι να γυρίσει στη πατρίδα του μαζί με τη «γυναίκα» του. Επομένως , το προοίμιο της Οδύσσειας και ο μονόλογος του Μενελάου μας δίνουν πληροφορίες για τη ζωή και την κατάσταση των ηρώων.

Μεταξύ των δύο ηρώων , του Οδυσσέα και του Μενέλαου, εντοπίζονται κάποιες διαφορές ως προς τον τρόπο που παρουσιάζονται. Ο Οδυσσέας παρουσιάζεται ήρωας, πολυμήχανος , πολυταξιδεμένος, πολύπαθος καθώς και φιλόπατρις. Επίσης ο Μενέλαος παρότι καυχιέται ότι ηγήθηκε της εκστρατείας στην Τροία εμφανίζεται τώρα ως ναυαγός, κουρελής και δεν θυμίζει σε τίποτα τον Μενέλαο του μύθου, δηλαδή το βασιλιά.

Ο Οδυσσέας, απ’ όσα αναφέρει ο ποιητής στο προοίμιο, έχει χάσει όλους τους συντρόφους του στο ταξίδι της επιστροφής στην πατρίδα. Παρότι εκείνος τους αγαπούσε, τους υπολόγιζε, και τους προστάτευε, εκείνοι φέρθηκαν με ανόητο-ανώριμο τρόπο χωρίς σύνεση και λογική και έφαγαν τα βόδια του Θεού Ήλιου. Οι θεοί τους τιμώρησαν με θάνατο εξαιτίας των ανθρωπίνων λαθών τους και έτσι ο Οδυσσέας έμεινε μόνος .

Από την άλλη, ο Μενέλαος έχει ακόμα μερικούς από τους συντρόφους του. Στους στίχους 484-487 αναφέρεται πως αν και ντρεπόταν να ζητήσει βοήθεια από τους ντόπιους, βάζει ως προτεραιότητα όσους  συντρόφους του έχουν απομείνει, και  αποφασίζει να πάει στο παλάτι για να τους βρει τρόφιμα. Είναι μόνος και δεν έχει κανέναν να τον βοηθήσει γι’ αυτό και έχει όλη την ευθύνη για τους συντρόφους του που ναυάγησαν.

Επίσης στους στίχους του Ομηρικού προοιμίου (23-25) μας δίνεται η πληροφορία πως όλοι οι θεοί ήταν με το μέρος του Οδυσσέα , και τον βοήθησαν να επιστρέψει στην πατρίδα εκτός από τον Ποσειδώνα, ο οποίος δεν τον βοηθούσε λόγω του θυμού του, εξαιτίας της τύφλωσης του γιου του. Ο Μενέλαος στάθηκε άτυχος και οι θεοί δεν τον ευνοούν και δεν του κάνουν τη χάρη να γυρίσει στη Σπάρτη (στίχ.458-459).

Τέλος τονίζεται η τραγικότητα του Μενελάου που εύχεται να μην είχε γεννηθεί. Συγκεκριμένα, στους στίχους (437-444)  εύχεται να μην είχαν γεννηθεί οι πρόγονοί του άρα και αυτός, και έτσι φαίνεται πόσο τραγικός ήρωας είναι. Κάνει λόγο για κληρονομική κατάρα. Αντιθέτως, στο προοίμιο της Οδύσσειας δεν υπάρχουν στοιχεία ανάλογης τραγικότητας, αφού η Οδύσσεια ως έπος εστιάζει στα «κλέα ανδρών». Ο Οδυσσέας δεν είναι τραγικό πρόσωπο αφού και από τους πρώτους στίχους (20-21), ο ποιητής αποκαλύπτει πώς τελικά η περιπέτεια του Οδυσσέα θα έχει αίσιο τέλος ,δηλαδή την επιστροφή του στην Ιθάκη.

Συνοψίζοντας, παρατηρούμε ότι ο Οδυσσέας και ο Μενέλαος, παρουσιάζουν διαφορές σε αυτά τα δύο αποσπάσματα που αφορούν στη ζωή τους,  το ήθος και τον χαρακτήρα τους, στους συντρόφους τους, στην σχέση τους με τους θεούς και την μοίρα τους.