20. Η ΖΩΗ ΣΤΗΝ ΕΡΗΜΟ

Στη Γη υπάρχουν μεγάλες αφιλόξενες άνυδρες εκτάσεις που ονομάζονται έρημοι. Καλύπτουν το 1/3 της ξηράς και βρίσκονται κυρίως κοντά στους δύο Τροπικούς ( Αιγόκερω και Καρκίνου)

Παρατηρήστε τον παρακάτω χάρτη και εντοπίστε τις ερήμους σε κάθε ήπειρο. (κλικ στην εικόνα)

1. Στην Κεντρική Ασία βρίσκεται η έρημος Γκόμπι και της Αραβίας.
2. Στην Αμερική η Μοχάβε (Βόρεια) και η Ατακάμα (Νότια).
3. Στην Αυστραλία η Μεγάλη Αμμώδης έρημος και
4. στην Αφρική η Σαχάρα και η Καλαχάρι.

Οι έρημοι δεν είναι όλες αμμώδεις, αλλά έχει και ερήμους με βράχια και χαλίκια , τις βραχώδεις.

Υπάρχουν  θερμές έρημοι αλλά και ψυχρές.
 Στις θερμές ερήμους η θερμοκρασία αγγίζει τους 45 °C ή και υψηλότερα κατά τη διάρκεια της ημέρας το καλοκαίρι και πέφτει ως και τους 0 °C βαθμούς ή και χαμηλότερα το χειμώνα.

 Οι ψυχρές έρημοι, που είναι επίσης γνωστές ως πολικές έρημοι, έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με τις θερμές, με μόνη διαφορά ότι πέφτει χιόνι αντί της βροχής.

Η Ανταρκτική είναι η μεγαλύτερη ψυχρή έρημος και η Σαχάρα η μεγαλύτερη θερμή.

Πάντως χαρακτηρίζονται όλες από μεγάλη και έντονη ξηρασία, αφού  οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες. Το ίδιο ανάλογα “φτωχή” είναι και η χλωρίδα με την πανίδα αφού αυτές καθορίζονται κυρίως από τις βροχοπτώσεις. 

Η χλωρίδα των ερήμων

Στις ερήμους συναντάμε ελάχιστα είδη φυτών, όπως η χουρμαδιά(φοίνικας), που είναι πολύ σημαντικό δέντρο για τη ζωή των κατοίκων της ερήμου. Για να εξασφαλίσει την απαραίτητη υγρασία, η χουρμαδιά, αναπτύσσει βαθιές ρίζες που φτάνουν ακόμα και 30 μέτρα βάθος. Οι κάτοικοι της περιοχής χρησιμοποιούν τους καρπούς, τα φύλλα αλλά και τον κορμό από τα γέρικα δέντρα ( τροφή, χτίσιμο σπιτιών κλπ).

Χαρακτηριστικά φυτά των ερήμων είναι διάφορα κακτοειδή, που διατηρούν σημαντικές ποσότητες υγρασίας στον κορμό τους εξαιτίας της σκληρής τους επιδερμίδας.

 Η πανίδα των ερήμων

Στις ερήμους συνήθως συναντάμε οργανισμούς που δεν έχουν ανάγκη νερού, όπως έντομα και ερπετά που κρύβονται στην άμμο και αναζητούν τροφή τη νύχτα που έχει περισσότερο δροσιά.

Σκορπιός στην έρημο Καλαχάρι.

Ταραντούλα, αράχνη που συναντάμε σε πολλές ερήμους.

Επίσης στις ερήμους ζουν και μερικά τρωκτικά, όπως:

Οι σουρικάτες είναι μικρά θηλαστικά ζουν στην έρημο Καλαχάρι σε ομάδες των 20 ή περισσοτέρων μελών και έχουν διάρκεια ζωής 12-14 χρόνια. Το κυριότερο χαρακτηριστικό τους είναι ότι σε τακτά χρονικά διαστήματα στέκονται όρθια για αρκετό χρονικό διάστημα πατώντας στα πίσω πόδια τους και χρησιμοποιώντας την ουρά τους για στήριγμα, με σκοπό να προσέχουν για να δουν αν έρχεται κάποιο άλλο ζώο από το οποίο να κινδυνεύουν. Το βράδυ μένουν σε υπόγειες φωλιές, ενώ βγαίνουν έξω μόνο την ημέρα.

Ο Λυκάων (άγριος αφρικανικός σκύλος) συναντάται στην έρημο Καλαχάρι. Ζει σε αγέλες που αποτελούνται από περίπου 10-40 ζώα.  Κυνηγά γενικά αντιλόπες και άλλα χορτοφάγα ζώα.

Η αλεπού της ερήμου. Τη συναντάμε στη Σαχάρα.

Η γάτα της ερήμου. Τη βρίσκουμε στη Σαχάρα αλλά και στις ερήμους της Νοτιοδυτικής και κεντρικής Ασίας. Θεωρείται απειλούμενο είδος.

Βέβαια, το χαρακτηριστικότερο ζώο των ερήμων είναι οι καμήλες, τα πλοία της ερήμου.

Οι οάσεις

Στις ερήμους μπορούμε να συναντήσουμε μικρές εκτάσεις με νερό και βλάστηση, τις γνωστές οάσεις, οι οποίες δημιουργούνται από υπόγεια νερά και αποτελούν πραγματικά “νησιά” βλάστησης μέσα στις ερήμους.

Η βλάστηση στις οάσεις οφείλεται στην ύπαρξη υπόγειων νερών.

Οι κάτοικοι που ζουν σε αυτές τις περιοχές ( Βεδουίνοι) είναι σχετικά λίγοι και παραδοσιακά ήταν νομάδες, δηλαδή γυρίζουν από τόπο σε τόπο για να βοσκήσουν τα κοπάδια τους.(καμήλες και αιγοπρόβατα) Φορούν φαρδιά, ανοιχτόχρωμα ρούχα ώστε να προστατεύονται από τις υψηλές θερμοκρασίες και παίρνουν το γάλα και το δέρμα και το μαλλί από τα ζώα που εκτρέφουν.

Βεδουίνοι. Άραβες νομάδες των ερήμων της Συρίας, της Αραβίας και της Βόρειας Αφρικής.

Η ονομασία αποτελεί παραφθορά της αραβικής λέξης «μπεντάουι» που σημαίνει «κάτοικος της υπαίθρου».

 Οι Βεδουίνοι προέρχονται από τη βόρεια Αραβία. Οι Έλληνες τους ονόμαζαν και Σκηνίτες.

 Μιλούν την αραβική γλώσσα με χαρακτηριστικά σκληρή προφορά.

 Είναι μουσουλμάνοι και οι κληρικοί τους λέγονται «μαραμπού». Ο ισλαμισμός τους είναι ιδιόμορφος. Δεν προσεύχονται πέντε φορές την ημέρα και γενικά αγνοούν το Κοράνι. Ακόμα, δεν κάνουν διάκριση μεταξύ «καθαρών» και «ακάθαρτων» τροφών σύμφωνα με το Ισλάμ.

 Χωρίζονται σε πολλές φυλές και οι φύλαρχοί τους ονομάζονται σεΐχηδες.

Θεωρούνταν πάντα  εξαίρετοι πολεμιστές. Ως τον α΄ παγκόσμιο πόλεμο πολλά από τα εδάφη στα οποία κατοικούσαν ήταν επαρχίες της οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά ακόμα και οι πασάδες του σουλτάνου πλήρωναν φόρο σ’ αυτούς για να μπορούν να είναι ασφαλείς.

[slideboom id=677884&w=425&h=370]