Σας ενημερώνουμε ότι έχει πραγματοποιηθεί επικοινωνία με την Υπηρεσία Πρασίνου του Δήμου Βόλου, υπάλληλοι της οποίας θα φροντίσουν το συντομότερο δυνατό να αφαιρεθούν οι φωλιές από τις πιτυοκάμπες (κάμπιες των πεύκων) από τα δέντρα πέριξ του σχολείου. Το φαινόμενο έκανε την ενοχλητική εμφάνισή του στην αρχή αυτής της εβδομάδας και ελπίζουμε ότι θα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά έως το τέλος της. Εν τω μεταξύ συστήνεται προσοχή και αποφυγή οποιασδήποτε επαφής αφού τα τριχίδιά τους μπορεί να προκαλέσουν έντονη αλλεργική αντίδραση στο δέρμα. Από μια άλλη, πιο θετική σκοπιά, ας θυμηθούμε ότι το φαινόμενο αυτό αποτελεί αναγγελία του ερχομού της άνοιξης! Παρακάτω μπορούμε να διαβάσουμε μερικές πληροφορίες γι’ αυτό το ενοχλητικό παράσιτο.
Η κάμπια των πεύκων
Η γνωστή, μικρή, πορτοκαλόμαυρη κάμπια, που οι συντεταγμένες στρατιές της στους δρόμους σημαίνουν την αρχή της άνοιξης, αποτελεί έναν από τους πιο ζημιογόνους οργανισμούς για τα πευκοδάση μας.
Η πιτυοκάμπη ή αλλιώς κάμπια των πεύκων είναι ένα από τα πλέον κοινά αλλά και βλαβερά είδη της χώρας μας. Πρόκειται για την κάμπια που στο τέλος του βιολογικού της κύκλου μεταμορφώνεται στη νυχτοπεταλούδα με το επιστημονικό όνομα Thaumetopoea pityocampa. Στους περισσότερους οι κάμπιες αυτές είναι βέβαια γνωστές από τις “στρατιές” που σχηματίζουν στους δρόμους ή από την ιδιότητά τους να τσιμπάνε όποιον τις ακουμπά. Το έντομο έχει μελετηθεί εκτενώς αφού οι πρώτες αναφορές στη βιολογία του είδους χρονολογούνται στο 1736.
Η πιτυοκάμπη εμφανίζεται σε τεράστιους αριθμούς στις παραμεσόγειες περιοχές της νότιας Ευρώπης, της Βόρειας Αφρικής και της Δυτικής Ασίας. Προσβάλλει δε μαζικά τις βελόνες όλων των ειδών πεύκης, ιδιαίτερα αυτές των νεαρών αλλά και των ενήλικων δένδρων που βρίσκονται σε φτωχά και υποβαθμισμένα εδάφη. Έχει διαπιστωθεί ότι κατά μέσο όρο οι κάμπιες προσβάλλους περίπου το 30% ενός πευκοδάσους, οδηγώντας πολλές φορές στη νέκρωση δεκάδες δέντρα.
Οι κάμπιες διαθέτουν έναν εξαιρετικό αμυντικό μηχανισμό. Όταν νιώσουν ότι απειλούνται (αν κάποιος για παράδειγμα τις αγγίξει), εκτοξεύουν στον αέρα μικροσκοπικά τριχίδια, τα οποία περιέχουν μια τοξίνη που προκαλεί στον άνθρωπο αλλεργικές αντιδράσεις (ερεθισμούς στο δέρμα και τα μάτια αλλά και αναπνευστικές διαταραχές). Η αντιμετώπιση των εντόμων αυτών γίνεται με διάφορους τρόπους. Παλαιότερα γίνονταν ψεκασμοί με χημικά, αλλά τώρα έχει επικρατήσει η βιολογική καταπολέμηση με το βακτήριο Bacillus thurigiensis, ενώ ο πιο φιλικός στο περιβάλλον τρόπος είναι το κόψιμο και το κάψιμο της φωλιάς τους.
Η μεταμόρφωση σε νυχτοπεταλούδα
Η μεταμόρφωση της πιτυοκάμπιας σε νυχτοπεταλούδα λαμβάνει χώρα μέσα στο έδαφος. Μέσα σε δύο εβδομάδες κάθε κάμπια έχει δημιουργήσει ένα λεπτό υπόλευκο βαμβακοειδές κουκούλι μέσα στο οποίο μεταμορφώνεται σε χρυσαλλίδα με χρώμα καστανό προς το πορτοκαλί. Η όλη διαδικασία κρατάει αρκετό καιρό έως και μερικά χρόνια σε κάποιες περιπτώσεις. Μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου οι νυχτοπεταλούδες βγαίνουν από το χώμα. Πρώτα γεννιούνται οι αρσενικές και μετά ακολουθούν οι θηλυκές. Η ζωή τους ως νυχτοπεταλούδες διαρκεί μόλις 2 ημέρες. Μέσα σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα τα έντομα πετάνε μέχρι και 2 χιλιόμετρα για να βρουν ταίρι. Λίγο πριν πεθάνουν οι θηλυκές προσελκύουν τα αρσενικά με τη βοήθεια μιας φερομόνης και γίνεται το ζευγάρωμα. Αμέσως μετά γεννάνε και πέφτουν κάτω νεκρές.
Εκατοντάδες γεννητούρια
Τα αυγά της νυχτοπεταλούδας είναι πολύ μικρά και έχουν ανοχτό καφέ χρώμα. Το θηλυκό τα εναποθέτει σε μορφή κυλίνδρων γύρω από τις πευκοβελόνες. Μόλις γεννήσει, καλύπτει τα αυγά με ένα προστατευτικό λεπιδοειδές περίβλημα που εκκρίνει από την κοιλιά του. Μία μόνο νυχτοπεταλούδα μπορεί να γεννήσει από 70 έως 100 αυγά και να φτιάξει μέχρι και 5 φωλιές σε ένα μόνο δέντρο. Μετά από 30 με 45 μέρες, γεννιούνται οι μικρές κάμπιες που έχουν χρώμα πράσινο ανοιχτό και ημιδιάφανο με μαύρες κηλίδες. Οι μικροί απόγονοι διακρίνονται από μεγάλη βουλιμία και με τη βοήθεια των δυνατών ποδίσκων τους σκαρφαλώνουν στην πευκοβελόνα και την κατατρώνε. Στο τέλος το λεπτό φύλλο ξεραίνεται.
Σπίτι από μετάξι και εαρινή αποδημία
Μόλις οι μικρές κάμπιες μεγαλώσουν, φτιάχνουν πάνω στα κλαδιά του πεύκου ένα “μεταξένιο” σπίτι. Το χαρακτηριστικό αυτό κουκούλι είναι η φωλιά που προστατεύει τις κάμπιες το χειμώνα. Συνήθως οι φωλιές κοιτάνε προς το νότο. Οι κάμπιες μένουν μέσα στις φωλιές την ημέρα και βγαίνουν να τραφούν με πευκοβελόνες τη νύχτα ενώ τα υπολείμματα της τροφής τους συσσωρεύονται στο κάτω μέρος της φωλιάς.
Στις αρχές της άνοιξης οι κάμπιες αρχίζουν να εγκαταλείπουν ομαδικά τις φωλιές τους. Η μία προχωράει πίσω από την άλλη ακολουθώντας ένα λεπτό νήμα που αφήνει η προπορευόμενη.Στην κορυφή της πολυάριθμης αλυσίδας βρίσκεται πάντα ένα θηλυκό άτομο. Μόλις η στρατιά ανακαλύψει μια περιοχή με μαλακό και ηλιόλουστο χώμα μπαίνει μέσα στο έδαφος (10 με 20 εκατοστά).
Πηγή: Φόρουμ Γεωπονικής Αθηνών, http://www.gewponoi.com/
