Το Σάββατο του Λαζάρου στα χωριά και στις πόλεις, έφτιαχναν στα παιδιά ένα λαζαράκι· ένα ανθρωπόμορφο ψωμί, μια κούκλα ψωμένια με ματάκια από σταφίδες ή μοσχοκάρφια, στόμα, χέρια, πόδια, όλα τα απαραίτητα τέλος πάντων. Στις πιο πολλές περιπτώσεις τα λαζαράκια τα φτιάχνουν με ζύμη ψωμιού (είναι ακόμα νηστεία), που την εμπλουτίζουν με ζάχαρη, σταφιδίτσες, σουσάμι και κανελογαρίφαλα. Τα λένε λαζαρέλια ή λαζόνια ή λαζάρους και τα στολίζουν με κορδόνι ζύμης, που τυλίγει το πρόσωπο γύρω γύρω, με τρόπο που θυμίζει την εικόνα των νεκρών όπως εικονίζονται σε αγιογραφίες. Σε κάποια μέρη αυτά τα ανθρωπόμορφα ψωμιά τα φτιάχνουν τα Χριστούγεννα, ενώ ακόμη σπανιότερο είναι πια και το ψωμένιο ομοίωμα του Αγίου Βασιλείου. Εκ πρώτης όψεως δείχνει να είναι μια χαριτωμένη συνήθεια για χάρη των παιδιών· αν όμως ψάξουμε λίγο βαθύτερα, θα διαπιστώσουμε ότι πρόκειται για συνήθεια που συναντάμε και σε άλλους πολιτισμούς και αποτελεί επίκληση στις αγαθές δυνάμεις για την καλή σοδειά, που εξασφάλιζε κάποτε την ευημερία και την ίδια την επιβίωση.
Την Τρίτη 2 Απριλίου 2024, όλα τα σχολεία της χώρας, αλλά και όλου του κόσμου, συμμετέχουν στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου.
Ιστορική αναδρομή: Την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου καθιέρωσε το Διεθνές Συμβούλιο Βιβλίων για την Νεότητα (IBBY), το 1966, την ημέρα των γενεθλίων του μεγάλου Δανού παραμυθά Χανς Κρίστιαν Άντερσεν (2 Απριλίου 1805).
Από τότε, κάθε χρόνο, ένα διαφορετικό εθνικό τμήμα της οργάνωσης αυτής ετοιμάζει ένα μήνυμα και μια αφίσα, που διανέμονται σε όλο τον κόσμο, με σκοπό να τονίσουν την αξία των βιβλίων και της ανάγνωσης και να ενθαρρύνουν τη διεθνή συνεργασία για την ανάπτυξη και τη διάδοση της λογοτεχνίας για παιδιά και νέους. Αυτή η ξεχωριστή ημέρα έχει ως στόχο να ανάψει τη φλόγα της αγάπης για το διάβασμα στις καρδιές των παιδιών και να κεντρίσει το ενδιαφέρον των μεγάλων στον κόσμο του παιδικού βιβλίου.
Το 2024 υπεύθυνο για το υλικό του εορτασμού είναι το Τμήμα της Ιαπωνίας. Το μήνυμα γράφτηκε από τη συγγραφέα Eiko Kadono, η οποία έχει γράψει πολλά βιβλία που έχουν μεταφραστεί σε 10 γλώσσες. Το 2018 τιμήθηκε από την ΙΒΒΥ με το Βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν. Η αφίσα φιλοτεχνήθηκε από τη συγγραφέα και εικονογράφο Nana Furiya, που γεννήθηκε στο Τόκιο. Σπούδασε λιθογραφία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Μπρατισλάβας. Έχει εικονογραφήσει πολλά βιβλία, σε αρκετά από τα οποία έχει γράψει και το κείμενο. Το 2012 διοργάνωσε μία έκθεση στην Μπολόνια όπου προσκάλεσε εικονογράφους απ’ όλον τον κόσμο να προβληματιστούν σχετικά με τον ρόλο της τέχνης σε περιόδους καταστροφών όπως ο σεισμός που έπληξε την Ιαπωνία το 2011 και το ατύχημα στον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας της Φουκουσίμα.
Σε όλες τις χώρες, τα παιδιά, οι συγγραφείς, οι εικονογράφοι, οι μεταφραστές, οι βιβλιοθηκονόμοι, οι εκδότες και οι εκπαιδευτικοί γιορτάζουν την παγκόσμια αυτή ημέρα με διάφορες εκδηλώσεις σε σχολεία, βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία, πλατείες και άλλους χώρους, δείχνοντας έτσι την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για τα βιβλία και το διάβασμα.
Στην Ελλάδα, όπως κάθε χρόνο, το Ελληνικό Τμήμα της ΙΒΒΥ – Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου φρόντισε να μεταφραστεί το μήνυμα στα ελληνικά και παροτρύνει τους φορείς που ενδιαφέρονται για τα παιδιά και τα βιβλία τους να στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου. Το μήνυμα μετέφρασε στα ελληνικά η συγγραφέας Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου. Η αφίσα με το μήνυμα τυπώθηκε στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Πατάκη και διανέμεται με τη φροντίδα τους.
Αναλυτικά το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου 2024 είναι: «Διασχίστε τις θάλασσες με τα φτερά της φαντασίας! Οι ιστορίες ταξιδεύουν πάνω στα σύννεφα, λαχταρώντας ν’ ακούσουν το χαρούμενο χτύπημα της καρδιάς σας.»
«Είμαι μια ιστορία που ταξιδεύει. Πετάω παντού, με τα φτερά του ανέμου ή τα φτερά των κυμάτων, καμιά φορά και με τα λεπτά φτερά της άμμου. Πετάω βέβαια και με τα φτερά των μεταναστευτικών πουλιών, ακόμα και με τα φτερά των αεροπλάνων. Στέκομαι δίπλα σου. Γυρίζω τις σελίδες για να σου πω μια ιστορία, εκείνη που θέλεις ν’ ακούσεις. Θα σου άρεσε μια παράξενη και απίστευτη ιστορία; Ή μια λυπητερή, μια τρομακτική ή μια αστεία; Αν δεν έχεις διάθεση να την ακούσεις τώρα, δεν πειράζει. Όμως ξέρω πως κάποια μέρα θα θέλεις. Όταν θέλεις, λοιπόν, φώναξε: «Ιστορία που ταξιδεύεις έλα! Κάθισε δίπλα μου!». Κι αμέσως θα πετάξω κοντά σου.
Έχω τόσες ιστορίες να σου πω! Τι θα έλεγες για την ιστορία ενός μικρού νησιού που είχε βαρεθεί τη μοναξιά του, έμαθε να κολυμπάει κι αποφάσισε να βρει έναν φίλο; Ή για την ιστορία μιας παράξενης νύχτας, όταν παρουσιάστηκαν δύο φεγγάρια στον ουρανό; Ή για τη νύχτα που χάθηκε ο Άγιος Βασίλης;
Ω! Ακούω την καρδιά σου να χτυπάει όλο και πιο γρήγορα: Τικ τακ, τίκι τακ, τίκι τίκι τακ! Η ιστορία που ταξιδεύει βρήκε τρόπο να μπει μέσα σου κι έκανε την καρδιά σου να χτυπάει. Τώρα θα γίνεις κι εσύ μια τέτοια ιστορία με φτερά, έτοιμη να πετάξει. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε ακόμη μια ιστορία που ταξιδεύει!» Ελληνική μετάφραση: Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου