Άλκη Ζέη

Η Άλκη Ζέη γεννήθηκε στην Αθήνα και πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Σάμο, απ’ όπου καταγόταν η μητέρα της.  Όταν άρχισε το σχολείο, η οικογένειά της εγκαταστάθηκε στο Μαρούσι και στη συνέχεια στην Αθήνα.

Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών και στο Κινηματογραφικό Ινστιτούτο της Μόσχας.

Η σχέση της με το γράψιμο ξεκίνησε από τα γυμνασιακά της χρόνια, γράφοντας έργα για το κουκλοθέατρο, διηγήματα και νουβέλες, που δημοσιεύονταν σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά.Παράλληλα με το γράψιμο, αγωνίστηκε ενεργά για την ελευθερία, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη δημοκρατία, συμμετέχοντας στο αριστερό κίνημα από τα χρόνια της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα.

Η συμμετοχή της σ’ αυτό τον αγώνα καθόρισε την προσωπική ζωή της.  Από το 1952 μέχρι το 1964 έζησαν μαζί με τον άντρα της, το θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου, σαν πολιτικοί πρόσφυγες στη Σοβιετική Ένωση, αρχικά στην Τασκένδη και ύστερα στη Μόσχα, όπου γεννήθηκαν και τα δυο παιδιά τους.  Επέστρεψαν στην Ελλάδα το ’64 για να ξαναφύγουν το ’67 στο Παρίσι, όπου παρέμειναν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’70 λόγω της δικτατορίας.

Ο καθαρός τρόπος γραφής της, η γλωσσική αρτιότητα, η κριτική στάση απέναντι σε πρόσωπα και καταστάσεις, το χιούμορ και η διεισδυτική ματιά στα γεγονότα, είναι τα χαρακτηριστικά των έργων της Άλκης Ζέη που το έχουν κάνει να αγαπηθεί από το ελληνικό και το ξένο αναγνωστικό κοινό.  Η αρραβωνιαστικιά του ΑχιλλέαΤο καπλάνι της βιτρίνας και Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου, συμπεριλαμβάνονται στα διαχρονικά ευπώλητα βιβλία (μπεστ σέλλερ) της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας.

Εκτός από την Αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα, τα βιβλία της απευθύνονται κυρίως στα παιδιά και τους εφήβους, πάντα όμως διαβάζονται με μεγάλη ευχαρίστηση και από τους ενήλικες.  Εμπνέονται από προσωπικές της εμπειρίες υφαίνοντας την υπόθεσή τους παράλληλα με ιστορικά γεγονότα.  Τα θέματα που πραγματεύονται είναι καθημερινά και πανανθρώπινα.

Το Καπλάνι της βιτρίνας, το πρώτο της μυθιστόρημα, υπήρξε έργο – σταθμός για την ελληνική παιδική λογοτεχνία και θεωρείται πλέον ένα κλασικό έργο της παγκόσμιας λογοτεχνίας για παιδιά, με συνεχείς επανεκδόσεις από το 1963 που πρωτοκυκλοφόρησε στην Ελλάδα και πολλές μεταφράσεις και διακρίσεις στο εξωτερικό.  Η Άλκη Ζέη αποτελεί πρέσβειρα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας στο εξωτερικό, καθώς το σύνολο του έργου της είναι μεταφρασμένο και κυκλοφορεί σε πολλές χώρες ανά τον κόσμο.    Η ίδια έχει επίσης μεταφράσει από τα γαλλικά, τα ιταλικά και τα ρωσικά αρκετά βιβλία, ανάμεσα στα οποία έργα των Τζιάννι Ροντάρι και Βέρα Πανόβα.

Τα έργα της Άλκης Ζέη

  • Ο θείος Πλάτων
  • Κοντά στις ράγες
  • Αρβυλάκια και γόβες
  • Μια Κυριακή του Απρίλη
  • Τα παπούτσια του Αννίβα
  • Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα (για ενηλίκους)
  • Η μωβ ομπρέλα
  • Η Αλίκη στη χώρα των μαρμάρων
  • Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
  • Ψεύτης Παππούς
  • Το καπλάνι της βιτρίνας
  • Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου

Σημαντικά βραβεία και διακρίσεις:

  • 1970 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.Α.) για Το καπλάνι της βιτρίνας
  • 1974 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.A.) για το Ο μεγάλος περίπατος του Πέτρου
  • 1980 ALSC Mildred Batchelder (Η.Π.A.) για το Κοντά στις ράγιες
  • 1992 Κρατικό Βραβείο βιβλίου για παιδιά (ΕΛΛΑΔΑ) για το Θέατρο για παιδιά
  • 2002 Βραβείο Acerbi (ΙΤΑΛΙΑ) για το Η αρραβωνιαστικιά του Αχιλλέα
  • 2003 Βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος του ΚΥΚΛΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ για το Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
  • 2003 Βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος του περιοδικού «διαβάζω» (ΕΛΛΑΔΑ) για το Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
  • Υποψήφια για το Βραβείο Χανς Κρίστιαν Άντερσεν 2004
  • Υποψήφια για το Βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν 2004
  • 2005 Βραβείο Βιβλιοφάγων (ΓΑΛΛΙΑ) για το Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες της
  • 2007 Βραβείο Άντερσεν – Ο κόσμος της παιδικής ηλικίας (ΙΤΑΛΙΑ) για Το καπλάνι της βιτρίνας
  • Υποψήφια για το Βραβείο Άστριντ Λίντγκρεν 2009
  • 2010 Βραβείο Νέων Ευρωπαίων (ΓΑΛΛΙΑ, Παν/μιο Λυών) για το Ο ψεύτης παππούς
  • 2010 Βραβείο Κώστα & Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου της

ΤΟ ΚΑΠΛΑΝΙ ΤΗΣ ΒΙΤΡΙΝΑΣ

Η Μέλια και η Μυρτώ είναι δυο κοριτσάκια που ζουν το 1936 σ’ένα νησί του Αιγαίου. Ο παππούς τους τούς διηγείται, αντί για παραμύθια, μύθους και θρύλους για τους αρχαίους Έλληνες. Ο ξάδερφος του ο Νίκος, φοιτητής από την Αθήνα, τις μαγεύει με την ιστορία ενός τίγρη-το καπλάνι, όπως το λένε στο νησί- που βρίσκεται βαλσαμωμένο μέσα σε μια βιτρίνα στη μεγάλη σάλα του σπιτιού τους. Λίγο λίγο μπλέκονται στο παιχνίδι του καπλανιού της βιτρίνας μικροί και μεγάλοι ύστερα από κάτι που συνέβηκε μια ζεστή μέρα του καλοκαιριού, στις αρχές του Αυγούστου.

Ο ΘΕΙΟΣ  ΠΛΑΤΩΝ

Ο ΘΕΙΟΣ ΠΛΑΤΩΝ Ένα γαϊδουράκι από την Ελλάδα διηγείται τη ζωή του σε δύο Ελληνόπουλα που ζούν στη Μόσχα. Μέσα από τα περιστατικά που αφηγείται με διασκεδαστικό τρόπο, βλέπει κανείς τις συνήθειες των ανθρώπων της ξένης αυτής χώρας κι αντιλαμβάνεται την έντονη νοσταλγία των Ελλήνων πολιτικών προσφύγων για την πατρίδα τους.

Πετάει ο γάιδαρος; Πετάει! Και μάλιστα μιλάει. Μόνο όμως με τον Γιάννη και την Ειρήνη ή αλλιώς τον Βάνια και την Ίρα, δυο αδέρφια που ζουν με τους γονείς τους εξόριστοι στη Μόσχα. Ένα πάνινο γαϊδουράκι, δώρο του θείου Πλάτωνα από την Ελλάδα, με ένα φερμουάρ στο στήθος που κρύβει μέσα μια κόκκινη καραμέλα, την καρδιά του, γίνεται ο αχώριστος φίλος των παιδιών στον οποίο λένε όλα τα μυστικά και τις σκέψεις τους. Με αρχηγό την πανέξυπνη και σοφή Ίρα καταστρώνουν ένα μεγάλο σχέδιο. Στην πορεία όμως θα αλλάξουν γνώμη…

Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ

27 Οκτωβρίου 1940: θα τη θυμάται αυτή τη μέρα ο Πέτρος γιατί πέθανε το τριζόνι του.

Θα τη θυμάται γιατί την επομένη ακούει τη φωνή της μητέρας του να λέει: “Σήκω… έγινε πόλεμος. δεν ακούς τις σειρήνες;”

Όταν οι Ιταλοί έφτασαν στο κατώφλι της Ελλάδας, ο Πέτρος ήταν εννιά χρονών, είχε μια χελώνα για κατοικίδιο, αγαπούσε με πάθος τις αμερικάνικες ταινίες και γνώριζε τον πόλεμο μόνο μέσα από τα βιβλία. Τώρα όμως τον βιώνει κάθε μέρα, μαζί με τους γονείς του, τον παππού του και τη μεγαλύτερη αδελφή του, την Αντιγόνη, αρχίζοντας έναν μεγάλο περίπατο – μια βόλτα στην Αθήνα της Κατοχής, στα δύσκολα εκείνα χρόνια της πείνας, των συσσιτίων, του φόβου, των διωγμών.

Με οδηγό τους αγαπημένους του ήρωες από την ελληνική ιστορία και την εφηβεία προ των πυλών ο Πέτρος, με την αδελφή του και τους φίλους του, δε διστάζει να πάρει μέρος στην Αντίσταση, σαμποτάροντας γερμανικά οχήματα, γράφοντας στους τοίχους “ΠΕΙΝΑΜΕ! ΔΩΣΤΕ ΜΑΣ ΝΑ ΦΑΜΕ” και έχοντας πάντα για σύνθημα ένα τραγούδι που φλογίζει τις καρδιές τους:
Πάντα μπροστά μας, για μια καινούρια ζωή…

Η ΜΩΒ ΟΜΠΡΕΛΑ

Λίγο πριν από τον πόλεμο του 1940, κάπου στο Μαρούσι, ζει με τους γονείς της η Ελευθερία, ένα δεκάχρονο κορίτσι, που τα δίδυμα μικρότερα αδέρφια της φωνάζουν Λέτρω και όταν θυμώνουν μαζί της πλασμώδιο του Λαβεράν. Απεχθάνεται το νοικοκυριό και τις “γυναικείες” δουλειές, ενώ τρελαίνεται για ό,τι δεν εγκρίνει ο πατέρας της: 8ιαβάζει με μανία βιβλία, ανυπομονεί να δει θέατρο, ρίχνει κλεφτές ματιές στην εφημερίδα, εύχεται κάποτε να μοιάσει στην Αντιγόνη του Σοφοκλή.

Στο πάνω πάτωμα του σπιτιού τους ο κύριος Μαρσέλ, ένας Γάλλος που ζει μόνιμα στην Ελλάδα, έχει υπό την προστασία του τον ανιψιό του Μπενουά ο οποίος γίνεται αχώριστος φίλος των παιδιών. Λιγοστά τα παιχνίδια τους -βόλοι, σβούρες, σκοινάκι, γιογιό κι ένα ζευγάρι πατίνια με καρουλάκια-, αλλά αστείρευτη η φαντασία τους. Όλοι μαζί σκαρφίζονται χίλιες δυο ιστορίες που μαγεύουν και τους ίδιους. Και πόσα ακόμα θα σκέφτονταν να κάνουν εάν δεν τους εμπόδιζαν οι μεγάλοι…

Οι μεγάλοι και τα παιδιά. Δυο κόσμοι τόσο διαφορετικοί που όσα χρόνια κι αν περάσουν οι νόμοι τους και η γλώσσα τους δεν θα είναι ποτέ κοινά. Ο καθένας κουβαλάει τη δική του αλήθεια. Γι’ αυτό άλλωστε και πίσω από μια μωβ ομπρέλα μπορεί να κρύβονται πολλές!

ΚΟΝΤΑ ΣΤΙΣ ΡΑΓΙΕΣ

Τις ράγιες που «οδηγούν» σε μια καινούρια ζωή κοιτάει κάθε μέρα από το παράθυρό της η δεκάχρονη Σάσα.

Το Κουκούτσι, όπως τη φωνάζει ο πατέρας της, αναζητά απαντήσεις σε χιλιάδες ερωτήματα που ξεφυτρώνουν κάθε λίγο και λιγάκι σαν μανιταράκια στο κεφάλι της.
Ποιος θα της λύσει τις απορίες; Η μαμά της και η Ντούνια, που δουλεύει χρόνια στο σπίτι τους, δεν έχουν πολλή υπομονή για εξηγήσεις.

Μόνη της ελπίδα ο πατέρας της που την ακούει προσεκτικά και στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο του της εξηγεί όσα εκείνη διψάει να μάθει.
Ο Σουσάμης –έτσι τον φωνάζει η κόρη του– είναι γιατρός και δε διακρίνει τους αρρώστους σε πλούσιους και φτωχούς, ούτε σε Ρώσους και Πολωνούς ή Εβραίους, ούτε σε χριστιανούς και αλλόθρησκους.
Με αυτές τις αξίες μεγαλώνει η Σάσα στην προεπαναστατική Ρωσία καταφέρνοντας να υψώσει το ανάστημά της στην αδικία και να μάθει τι σημαίνει να είσαι αληθινός ήρωας.
Παρακολουθεί όσα συμβαίνουν γύρω της και περιμένει με λαχτάρα και ενθουσιασμό, που μόνο τα παιδιά μπορεί να έχουν, τη μεγάλη αλλαγή που χτυπάει την πόρτα της.

Η ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΡΑΧΝΕΣ

Κωνσταντίνα! Κωνσταντίνα! Κωνσταντίνα! Και έλεγε ότι δε θα ακούσει σήμερα τη γιαγιά της και τις τρεις αχώριστες φίλες της.  Γκρίνια, γκρίνια, γκρίνια.  Ε, βέβαια, πού να καταλάβουν αυτές από εφηβεία, που είναι της γενιάς της Κατοχής!  «Μα δεν πήρες είδηση τίποτα;» ρωτάει και ξαναρωτάει η γιαγιά.

«Όχι, τίποτα.»  Είχε τόσο χαρεί για την καινούρια τους ζωή στη Γερμανία, που ούτε της πέρασε απ’ το νου πως οι γονείς της μια μέρα θα χώριζαν.  Κι ακόμη χειρότερα: ότι θα την έστελναν πίσω στην Ελλάδα να ζήσει με τη γιαγιά της για κάποιο διάστημα.  Όμως την Κωνσταντίνα δεν τη νοιάζει τίποτε πια.  Ούτε το διαζύγιο των γονιών της και οι καινούριες τους οικογένειες, ούτε η γκρίνια της γιαγιάς και τα προβλήματα στο νέο της σχολείο.  Αυτή έχει βρει τη λύση.  Ας είναι καλά ο Λουμίνης, ένα αγόρι από μεγαλύτερη τάξη.  Ένα γαλάζιο θαυματουργό χαπάκι κι ύστερα άλλο ένα κι ύστερα πολλά θαυματουργά χαπάκια, κι ύστερα πολλά θαυματουργά ψέματα και μια στα ουράνια, μια στο γκρεμό, κι ύστερα… δεν έχει επιστροφή.  Σίγουρα δεν έχει;

Σχόλια (2)

    Benandoner17 Φεβρουαρίου 2013 στις 1:31 μμ       Απάντηση

    Συγχαρητήρια. Πολύ ενδιαφέρον άρθρο.

    WebRep

    Συνολική αξιολόγηση
    Η ιστοσελίδα δεν έχει αξιολόγηση
    (χωρίς αρκετές ψήφους)

Αφήστε μια απάντηση

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *