Αφού μοιραστήκαμε τις αναμνήσεις μας από το τριήμερο που πέρασε , μιλήσαμε για την Κυρά Σαρακοστή και μάθαμε το τραγουδάκι της

Την Κυρα-Σαρακοστή,

που είναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας τη φτιάχνουν

με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι την φορούσαν

στο κεφάλι της σταυρό

και το στόμα της ξεχνούσαν

γιατί νήστευε καιρό.

Και μετρούσανε τις μέρες

με τα πόδια της τα επτά

κόβαν ένα τη βδομάδα

μέχρι να ‘ρθει η πασχαλιά.

Το έθιμο της κυρά Σαρακοστής

     Η ετυμολογία της λέξης Σαρακοστής σχετίζεται με τη διάρκεια της νηστείας από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα (40 μέρες), κι ένας εύκολος τρόπος για να την υπολογίζουμε είναι ένα είδος ημερολογίου που έφτιαχναν οι γιαγιάδες μας.

   Πρόκειται για ένα  ημερολόγιο με το οποίο μετρούσαν τις εβδομάδες της νηστείας (Σαρακοστής).

    Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, σαν καλόγρια, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας και για να προσέχει τα λόγια της να μην πληγώνει κανέναν,να σιωπά και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι.

    Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.

Ο Μιχαήλ Εφραίμ έφτιαξε σπίτι την Κυρά Σαρακοστή και την έφερε στο Νηπιαγωγείο μας . Σε ευχαριστούμε Μιχαήλ Εφραίμ

Κατόπιν ζωγραφίσαμε σε φύλλο εργασίας την Κυρά Σαρακοστή γράψαμε όπως μπορούμε Κυρά Σαρακοστή καθώς και τους αριθμούς από το 1 έως το 7 , όσα και τα ποδαράκια της

Ολοκληρώσαμε σήμερα το μελοποιημένο ποίημα <μαγισσάκι>, του Οδυσσέα Ελύτη.

Μετά την ανάλυση του, κι αφού  το χωρίσαμε σε εικόνες  , Ζωγραφίσαμε το ποίημα

και το κάναμε βίντεο μαζί με την δραματοποίηση του, η οποία είχε γίνει την Τσικνοπέμπτη .

μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι με τα έργα των παιδιών και φωτογραφίες από την δραματοποίηση του στο παρακάτω βίντεο μας

Γνωρίσαμε το έθιμο ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ 

Λίγα λόγια για το έθιμο 

Στο χέρι φοράμε  ένα βραχιόλι από άσπρες και κόκκινες κλωστές, που το λένε «Μάρτη», για να μην μας «μαυρίσει» ο ήλιος.

Είναι ένα μαγικό προφύλαγμα για τη νέα εποχική περίοδο. Το περίδεμα αυτό το φοράμε ως τη Ανάσταση ή ώσπου να πρώτο δουν χελιδόνι.
Το μήνα αυτό, σύμφωνα με το έθιμο, τα παιδιά έφτιαχναν ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας, το οποίο στόλιζαν με λουλούδια. Έπειτα το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι σ’ όλο το χωριό τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λεφτά, λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι. Τα λεφτά καθώς και τα προϊόντα αυτά τα αφιέρωναν τα παιδιά στην εκκλησία.

Είναι σημαντικό ότι το έθιμο αυτό επιβιώνει από τους αρχαίους Έλληνες σε όλα  μέρη της πατρίδας μας Πρόκειται για τα λεγόμενα «χελιδονίσματα» τα ανοιξιάτικα κάλαντα.

Το τέλος του Χειμώνα και τον ερχομό των χελιδονιών γιόρταζαν τα παιδιά από την αρχαιότητα με τα «χελιδονίσματα».Τα παιδιά συνέχιζαν να τραγουδούν τον ερχομό της Άνοιξης και έτσι το έθιμο διατηρήθηκε όπως ακριβώς και στην αρχαιότητα. Σε κάθε μεριά της Ελλάδας, την 1η του Μαρτη τα παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους για να καλωσορίσουν τα χελιδόνια τους, τους αγγελιοφόρους της Άνοιξης. Κρατούσαν στα χέρια τους ένα ξύλινο χελιδόνι και του κρεμούσαν στο λαιμό κουδουνάκια . Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και έλεγαν τα «χελιδονίσματα» ενώ τα κουδουνάκια συνόδευαν το τραγούδι τους.

Έτσι κι εμείς, φτιάξαμε τα Μαρτάκια μας , τα φορέσαμε στο χεράκι μας,

μάθαμε να τραγουδάμε τα χελιδονίσματα , φτιάξαμε χελιδονάκια

και πήγαμε στο Super Market της γειτονιάς και είπαμε τα κάλαντα της Άνοιξης. τα κάλαντα υπάρχουν σε πολλές παραλλαγές στην Ελλάδα .

πήραμε τα δωράκια μας από το Super  Market (γκοφρετάκια και καραμέλες), ευχαριστούμε πολύ

Ζωγραφίσαμε τα χελιδονίσματα

πίνακας ζωγραφικής με τέμπερα (πινέλο, σταμπωτά,στένσιλ)

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε ζωγραφιές των παιδιών και να ακούσετε τα χελιδονίσματα της Θράκης

Διαβάσαμε το ποίημα του Ελύτη ΤΟ ΜΑΓΙΣΣΑΚΙ κι το δραματοποιήσαμε

Από τους χρόνους τους παλιούς – το ‘χω βαθύ μεράκι
να βγω στις πέρα θάλασσες – να βρω το Μαγισσάκι

Τ’ άπιαστο σαν αερικό – στην εμορφιά του Μάης
που αν κάνεις να τον μυριστείς – αλίμονο σου -εκάης

Έβγα έβγα Μαγισσάκι – Τι ζουμπούλια και τι κρίνα
χτύπα χτύπα το ραβδάκι – Τι κι ετούτα τι κι εκείνα
Ντο και ρε και μι και φα – Ντο και ρε και φα και μι
μες στα ροζ τα σύννεφα – φούχτα μου και δύναμη

Ποιος θα μου δώκει δύναμη – κι ένα μακρύ καμάκι
να βγω στις πέρα θάλασσες – να βρω το Μαγισσάκι
Που ‘ναι σπηλιά του ο ουρανός – άγγελος η μαμά του
κι αφρός το φουστανάκι του – στην άκρια του κυμάτου

Χτύπα χτύπα το ραβδάκι – Τα παπιά και τα βαπόρια
χύνε το νερό στ’ αυλάκι – παν μαζί και πάνε χώρια
Φα και ρε και μι και ντο – Έξι τέσσερα κι οχτώ
μες στο μπλε το ξάγναντο – γούρι μου και φυλαχτό

Ανοίξτε πύλες κι εκκλησιές – ν’ ανάψω ένα κεράκι
να κάνει θαύμα στα κρυφά – για με το Μαγισσάκι

Που να κοιμάμαι ξυπνητός – να τρέχω ξαπλωμένος
και να με λεν χωρίς καρδιά – μα να ‘μ’ ερωτευμένος

Οδυσσέας Ελύτης – Τα Ρω του Έρωτα

Τραγουδήσαμε και χορέψαμε το τραγούδι του Φιλιππάκη ,  καπέλο, καπελίνο, με αφορμή το παραμύθι του Jon Klassen  BRHKAME ENA KAΠEΛΟ

Καπέλο- Καπελίνο

Κοίτα όμορφο καπέλο

που αγόρασα εγώ

κι αν κάποτε το χάσω

θα το αναζητώ.

Καπέλο καπελίνο

αχ, πόσο σ’αγαπώ,

καπέλο καπελίνο,

θα σου τραγουδώ.

Το χειμώνα με το κρύο

πάντα το φορώ,

το καλοκαίρι ίσκιο

κάτω του ζητώ.

κάποια βιντεοσκοπημένα στιγμιότυπα μαθαίνοντας το τραγούδι

Συνεχίσαμε την ενότητα των μαθηματικών με την έννοια του ζεύγους και αναλύσαμε έναν πίνακα ζωγραφικής (αισθητική, χρωματική ανάλυση, μίξη χρωμάτων , συναισθήματα που μας προκαλεί ο πίνακας). Πόσα είναι τα πουλάκια? Τι πουλάκια να΄ναι? Γιατί τα πουλάκια έχουν μαύρο χρώμα?(εδώ πραγματικά πήραμε μοναδικά πολύτιμες απαντήσεις …..γιατί είναι διάφανα….γιατί είναι το μέσα τους …γιατί είναι λυπημένα….και πολλές ακόμα υπέροχες παιδικές σκέψεις και ιδέες ….) 

Είναι αυτό το αληθινό τους χρώμα ? Τι να σκέφτονται άραγε τα πουλάκια? Που στέκονται? Τι να νιώθουν? Τι εποχή είναι?

Κατόπιν το κάθε παιδί έδωσε έναν τίτλο στον πίνακα, ακούστηκαν πολλές προτάσεις  και κατέληξαν στον τίτλο, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΖΕΥΓΟΥΣ ΠΟΥΛΙΩΝ 

(αν και τα πουλιά στον πίνακα είναι ίδια, τα μάτια των παιδιών είδαν πως τα πουλιά είναι διαφορετικά. Δεν θέλαμε να επέμβουμε στην ιστορία των παιδιών )

Ένα σπουργίτι κι ένας γλάρος συναντήθηκαν σε μια σπηλιά, αγαπήθηκαν πολύ , παντρεύτηκαν κι έκαναν παιδάκια πουλάκια. Γλαράκια και σπουργιτάκια. 

Τα παιδιά ζωγράφισαν το φόντο του πίνακα με μίξεις υδατοχρωμάτων και γραμμές και αύριο ο πίνακας θα συνεχιστεί

Συνεχίσαμε με το τραγούδι ένα σπουργιτάκι τόσο δα μικρό , το οποίο δραματοποιήσαμε

παιχνίδια συλλαβών με την λέξη ΣΠΟΥΡΓΙΤΑΚΙ

Ζωγραφίσαμε το τραγούδι και γράψαμε όπως μπορούμε τη λέξη ΣΠΟΥΡΓΙΤΑΚΙ .

Οι ζωγραφιές των παιδιών

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε τις ζωγραφιές των παιδιών που συνοδεύουν το τραγούδι

Παραδοσιακά τραγούδια το θέμα μας για αυτόν τον μήνα στο πρόγραμμα λαογραφίας . Τι είναι όμως το παραδοσιακό τραγούδι?

Ξεκινήσαμε με το παραδοσιακό τραγούδι “όλα τα πουλάκια“. Έγινε αρχικά απαγγελία του ποιήματος και η ερμηνεία του, καθώς και ερωτήσεις κατανόησης.

Μιλήσαμε για τους τρόπους που οι νέοι γνωρίζονταν κι αγαπιόνταν την παλιά εποχή, για την θέση της γυναίκας παλιά και σήμερα, για τα προξενιά που γίνονταν παλιά, για τις προξενήτρες, την προίκα που ζητούσαν κυρίως από την κοπέλα, και ποιες είναι οι διαφορές με την σημερινή εποχή.

Κοιτάμε την ομορφιά ή την καλή καρδιά όταν κάνουμε έναν φίλο ή μια φίλη? Τα λεφτά φέρνουν την ευτυχία ή η αγάπη?

Δραματοποίηση του τραγουδιού

Αφού συζητήσαμε όλα αυτά και τα παιδιά μοιράστηκαν σκέψεις, απόψεις και συναισθήματα ακούσαμε το τραγούδι και προσπαθήσαμε να το τραγουδήσουμε.

Μιλήσαμε για τον αστερισμό της πούλιας.

Ο αστερισμός της πούλιας (Πλειάδες), μια μεγάλη ομάδα αστεριών , που μόνο 7 είναι ορατά.

Κατά τη νεοελληνική παράδοση η Πούλια ήταν «κλώσσα με εφτά κλωσσόπουλα» από τα οποία επέζησε το ένα, ενώ τα άλλα έγιναν αστέρια, από όπου και το όνομα «Κλωσσαριά».

Διδασκαλία του ποιήματος του Οδυσσέα Ελύτη Η ΜΑΓΙΑ ,ανάλυση και δραματοποίηση

ομαδικό κολλάζ η πούλια με τα 7 παιδιά της 

ζωγραφική του ποιήματος 

ομαδική γραφή του ποιήματος 

Ακούσαμε το μελωποιημένο από τον Μίκη Θεοδωράκη ποίημα και στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να το ακούσετε μαζί με μια απαγγελία από τα παιδιά