καβοντορίτικος

Τα κορίτσια χόρεψαν καβοντορίτικο για το πρόγραμμα λαογραφίας

Μπορείτε να δείτε ένα μικρό απόσπασμα στο παρακάτω βίντεο

https://youtu.be/nfJeXc0c7m8

Ιστορικά στοιχεία για τον Καβοντορίτικο

Όλοι τον γνωρίζουν ως  Καβοντορίτικο χορό, δεν είναι συρτός, δεν είναι πηδηχτός, είναι κυκλικός και σταυρωτός, δεν έχει νησιώτικο χαρακτήρα σαν τον μπάλο, είναι απλός σαν την μουσική του, στρωτός και στερεός.

Είναι ο χορός της Νότιας Εύβοιας.

Στο νοτιοανατολικό άκρο της Εύβοιας βρίσκεται ο Καφηρέας, το φημισμένο Κάβο Ντόρο,που συνδέθηκε από τα αρχαία χρόνια ως τις μέρες μας με πάρα πολλά ναυάγια.

Καφηρέας ονομαζόταν η εσχατιά του όρους Όχη (Ν. Εύβοια, προς την πλευρά του Αιγαίου). Για τους ναυτικούς ήταν (και είναι μέχρι και σήμερα) ένα από τα πιο δύσκολα περάσματα σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Κατά τη μυθολογία εκεί ναυάγησαν τα πλοία των Ελλήνων που επέστρεφαν από την Τροία.
Tα πολύ παλιά χρόνια το στενό του Κάβο Ντόρο ονομαζόταν Ξυλοφάγος, γιατί είχαν συμβεί αμέτρητα ναυάγια.  Είναι από τις λίγες φορές που οι Έλληνες αναφέρονται αρνητικά προς τη θάλασσα. Τη θάλασσα τη φοβόντουσαν, αφού ήταν υπεύθυνη για χιλιάδες θανάτους, αλλά πάντα αναφερόντουσαν σε αυτή με χαρακτηρισμούς όπως: θαλασσάκι, θαλασσίτσα, γαλανή, αφέντρα κ.ά.. Ποτέ, όμως, με λέξεις που να θυμίζουν θάνατο. Η λέξη Ξυλοφάγος αντικαταστάθηκε από το (χρυσό ακρωτήρι). Λέγεται ότι το ακρωτήρι πήρε την ονομασία του «Κάβος του Χρυσού» από τα χρυσά νομίσματα και άλλα ευρήματα που έβγαζε  η θάλασσα από τα ναυάγια.

Η σύγχρονη ονομασία του χορού είναι Καβοντορίτικος, αλλά προέρχεται από το χωριό Καλλιανοί και λέγεται και Καλλιανιώτικος από παλιά. Στα  χωριά του Κάβο Ντόρο τον χορεύουν συνήθως άνδρες πιάνοντας ο ένας τον άλλον από τον ώμο διότι το σταυρωτό πιάσιμο με γυναίκες ήταν ασυμβίβαστο με τις τότε αυστηρά ηθικές αρχές των κατοίκων.

 

Ένας μύθος για την ελιά

Οι νέοι μας φίλοι από το Νηπιαγωγείο της Φολεγάνδρου μας ανέθεσαν να ζωγραφίσουμε έναν μύθο που δραματοποίησαν.

Η διαμάχη του Ποσειδώνα και της Αθηνάς για την πόλη της Αθήνας

 

Όταν βασιλιάς στην αρχαία Αθήνα ήταν ο Κέκροπας , η Αθηνά και ο Ποσειδώνας ανέβηκαν στο βράχο της Ακρόπολης για να τη διεκδικήσουν . Όποιος θα έκανε το καλύτερο δώρο στην πόλη των Αθηνών θα γινόταν και ο προστάτης της . Εκεί συγκεντρώθηκαν και οι υπόλοιποι θεοί του Ολύμπου .

Πρώτος ήρθε ο Ποσειδώνας , στάθηκε στη μέση του βράχου και χτύπησε με την τρίαινά του το έδαφος . Αμέσως ξεπήδησε ένα κύμα αλμυρού νερού που σχημάτισε μια μικρή λίμνη που την ονόμασαν «Ερεχθηίδα» θάλασσα . Ο λαός θαύμασε το δώρο του , αλλά το νερό ήταν αλμυρό σαν της θάλασσας κι έτσι δεν ήταν πολύ χρήσιμο για την πόλη .

Στη συνέχεια , ήρθε η σειρά της  θεάς Αθηνάς να παρουσιάσει το δικό της δώρο . Κάλεσε λοιπόν τον Κέκροπα για μάρτυρα κι εκεί πάνω σε ένα βράχο φύτεψε μια ελιά , που αμέσως ξεπετάχθηκε γεμάτη από τον πολύτιμο καρπό . Η ελιά θεωρήθηκε πολυτιμότερο δώρο , καθώς θα χάριζε στους  Αθηναίους εκτός από τον καρπό της , λάδι και ξυλεία .

Μετά το δώρο της Αθηνάς , ο Δίας κήρυξε το τέλος της μονομαχίας . Είπε στους άλλους θεούς να κρίνουν ποιος από τους δύο είναι άξιος να προστατεύει αυτή την πόλη . Ζήτησε επίσης και τη γνώμη του Κέκροπα , ο οποίος θεώρησε το δώρο της Αθηνάς πολυτιμότερο για την πόλη του .

Έτσι , η θεά Αθηνά , η θεά της σοφίας , έγινε η προστάτιδα της πόλης της Αθήνας  .

Mας έστειλαν εικόνες σχετικές με το μύθο…

το βίντεο το οποίο δραματοποίησαν

κι εμείς ζωγραφίσαμε τον μύθο αυτό

σκουπίδια και ανακύκλωση

Διαβάσαμε το βιβλίο του Κώστα Μάγου, Σκουπιδιστάν.

Μιλήσαμε για τις συνέπειες της μόλυνσης του περιβάλλοντος από τα σκουπίδια και την λύση της Ανακύκλωσης.

λύσαμε αινίγματα για ένα περιβάλλον χωρίς σκουπίδια. Μπορείτε να λύσετε κι εσείς τα αινίγματα? τα παιδιά τα έλυσαν. Εσείς?

1ο αίνιγμα:λίγα είναι αρκετά για να ζήσουμε καλά. τι είναι? 

2ο αίνιγμα:να αποφεύγουμε αυτά που ναι μόνο για μια φορά. τι είναι? 

3ο αίνιγμα:μην πετάμε μακρυά ότι γίνεται ξανά. τι είναι? 

Συζητήσαμε για τα υλικά που ανακυκλώνονται, τους κάδους ανακύκλωσης και το σήμα τους, λάθη που οι άνθρωποι κάνουν στην ανακύκλωση άθελα τους και για τα SOS της ανακύκλωσης

Ανακύκλωση σημαίνει ότι τα προϊόντα που χρησιμοποιούμε μπορούν να χρησιμοποιηθούν  σε κάποια άλλη μορφή ή και με την ίδια . Προϊόντα και συσκευασίες από χαρτί , αλουμίνιο, μέταλλο, γυαλί είναι κρίμα να καταλήγουν στις χωματερές ενώ μπορούν να έχουν δεύτερο και τρίτο κύκλο ζωής.Αυτά τα υλικά υπάρχουν σε αφθονία στο σπίτι μας, στο γραφείο , στο σχολείο, στις Υπηρεσίες, στα μαγαζιά και γενικά όπου ζουν και εργάζονται άνθρωποι. Μπορούμε όλοι να βοηθήσουμε ξεκινώντας από το σπίτι μας

με την ανακύκλωση 1.000 κιλών χαρτιού σώζουμε 17 δέντρα και εξοικονομούμε 130 κιλά πετρέλαιο, που θα χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή της ενέργειας που απαιτείται για τη δημιουργία του χαρτιού.

με την ανακύκλωση 1.000 κιλών γυαλιού δεν καταναλώνεται η άμμος των υδροβιοτόπων και εξοικονομούνται 12 κιλά πετρέλαιο, που θα χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή της ενέργειας που απαιτείται για τη δημιουργία του γυαλιού

λάθη που κάνουμε συχνά όταν ανακυκλώνουμε:

1. Σπασμένα γυαλιά. Μπουκάλια και γυάλινες συσκευασίες ανακυκλώνονται. Αλλά όχι και τα σπασμένα γυαλιά. Και αυτό γιατί τη διαλογή των υλικών την κάνουν εργαζόμενοι με τα χέρια και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος τραυματισμού των εργαζομένων.

2. Κουτιά από πίτσα, συσκευασίες έτοιμου φαγητού. Μπορεί να είναι χάρτινα και πλαστικά αλλά δεν ανακυκλώνονται καθώς είναι γεμάτα λίπη και υπολείμματα τροφών.

3. Κομματάκια χαρτί. Για να ανακυκλωθεί κάποιο χαρτί πρέπει να έχει μέγεθος τουλάχιστον Α4. Αυτό σημαίνει ότι σχισμένες σελίδες, εισιτήρια και άλλα χαρτάκια δεν πρέπει να ρίχνονται στους μπλε κάδους.

4. Βρεγμένο ή λερωμένο χαρτί. Λερωμένες χαρτοπετσέτες ή κομμάτια λαδωμένου χαρτιού όχι μόνο δεν ανακυκλώνονται, αλλά αχρηστεύουν και τα υπόλοιπα ανακυκλώσιμα υλικά. Επίσης, χαρτί που έχει βραχεί ακόμη και αν στεγνώσει δεν ανακυκλώνεται. Ακατάλληλα είναι επίσης το χαρτί κουζίνας και το χαρτί υγείας ακόμη και αν είναι καθαρά.

5. Υλικά από πηλό. Τα κεραμικά είδη, όπως π.χ. σκεύη ή κούπες καφέ δεν ανακυκλώνονται.

6. Αφρολέξ και φελιζόλ. Είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα υλικά, καθώς μπορούν να πάρουν φωτιά σε οποιοδήποτε στάδιο της πορείας της ανακύκλωσης. Συνεπώς, η ρίψη τους στους μπλε κάδους δημιουργεί προβλήματα.

7. Συσκευασίες τοξικών υλικών. Πλαστικές ή μεταλλικές συσκευασίες, που περιείχαν ορυκτέλαια, αντιψυκτικά, εντομοκτόνα κ.ά., δεν πρέπει με τίποτα να ρίχνονται στους μπλε κάδους

6. Δισκάκια CD, DVD και βιντεοκασέτες. Παρότι κατασκευάζονται κατά κύριο λόγο από αλουμίνιο, τα ψηφιακά δισκάκια ή οι παλιές μας βιντεοκασέτες δεν ανακυκλώνονται 

10. Καλαμάκια και πλαστικά μαχαιροπίρουνα. Παρότι πλαστικά, τα συγκεκριμένα υλικά μιας χρήσης δεν ανακυκλώνονται.

11. Πλαστικά έπιπλα. Οι μπλε κάδοι ανακύκλωσης δεν είναι κατάλληλοι για πλαστικά έπιπλα, παρά μόνο για υλικά συσκευασίας. Τα ογκώδη πλαστικά αντικείμενα, τα οποία συχνά περιέχουν και άλλα υλικά, πρέπει να κατευθύνονται στα κέντρα συγκέντρωσης ογκωδών αντικειμένων. Σχεδόν όλοι οι δήμοι διαθέτουν τέτοια κέντρα, μάλιστα κάποιοι παραλαμβάνουν με δικά τους οχήματα τέτοια απορρίμματα από το σπίτι μας με ένα τηλεφώνημα.

12. Συρμάτινες κρεμάστρες. Οι περισσότερες έχουν και πλαστικά μέρη με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος ανάμειξης των δυο υλικών. Αν έχουμε την υπομονή, διαχωρίζουμε τα υλικά και τα πετάμε ξεχωριστά στον κάδο.

13. Τηλεκάρτες. Δεν θεωρούνται συσκευασίες γι’ αυτό και δεν πρέπει να μπαίνουν στους μπλε κάδους. 

14. Καπάκια από πλαστικά μπουκάλια. Ενώ τα πλαστικά μπουκάλια είναι βασικό ανακυκλώσιμο υλικό, τα καπάκια τους ανακυκλώνονται με διαφορετικό τρόπο. Αφαιρούμε λοιπόν τα καπάκια και τα πετάμε ξεχωριστά στον μπλε κάδο.

15. Κουτιά χυμών. Υπάρχουν ορισμένα κουτιά χυμών που δεν ανακυκλώνονται, λόγω του συνδυασμού πλαστικού και χαρτονιού. Πριν το πετάξουμε στον μπλε κάδο, πρέπει να ελέγξουμε αν φέρει την ειδική σήμανση καταλληλότητας για ανακύκλωση.

Τα… SOS της ανακύκλωσης

1. Να διαχωρίζουμε καθημερινά τα υλικά συσκευασίας από τα υπόλοιπα απορρίμματα.

2. Να αδειάζουμε εντελώς τις συσκευασίες από τα υπολείμματα και, αν χρειάζεται, να τις ξεπλένουμε.

3. Να διπλώνουμε/ συμπιέζουμε τα χαρτοκιβώτια.

4. Δεν πετάμε στον κάδο τα υλικά συσκευασίας μέσα σε δεμένες σακούλες, αλλά τα ρίχνουμε χύμα.

5. Δεν πετάμε ποτέ κοινά σκουπίδια στους μπλε κάδους ανακύκλωσης.

6. Κλείνουμε τους κάδους, για να προστατεύσουμε τα ανακυκλώσιμα υλικά από τη βροχή.

παραδοσιακό τραγούδι γάμου

 

Χορέψαμε το παραδοσιακό τραγούδι γάμου από την Θάσο <όλα τα πουλάκια>

το σκηνικό μας

 

η νύφη στο πατρικό σπίτι με το συγγενολόι της

  

οι μουσικοί

και τα προικιά της νύφης με τη συνοδεία μουσικών

   

ο πατέρας συνοδεύει την κόρη του στην εκκλησία με τα πόδια περνώντας από όλο το χωριό  (πάντα με την μουσική)

τα κεράσματα στο γλέντι

 

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε το μουσικό μας δρώμενο

H Κυρά Σαρακοστή

Αφού μοιραστήκαμε τις αναμνήσεις μας από το τριήμερο που πέρασε , μιλήσαμε για την Κυρά Σαρακοστή και μάθαμε το τραγουδάκι της

Την Κυρα-Σαρακοστή,

που είναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας τη φτιάχνουν

με αλεύρι και νερό.

Για στολίδι την φορούσαν

στο κεφάλι της σταυρό

και το στόμα της ξεχνούσαν

γιατί νήστευε καιρό.

Και μετρούσανε τις μέρες

με τα πόδια της τα επτά

κόβαν ένα τη βδομάδα

μέχρι να ‘ρθει η πασχαλιά.

Το έθιμο της κυρά Σαρακοστής

     Η ετυμολογία της λέξης Σαρακοστής σχετίζεται με τη διάρκεια της νηστείας από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι το Πάσχα (40 μέρες), κι ένας εύκολος τρόπος για να την υπολογίζουμε είναι ένα είδος ημερολογίου που έφτιαχναν οι γιαγιάδες μας.

   Πρόκειται για ένα  ημερολόγιο με το οποίο μετρούσαν τις εβδομάδες της νηστείας (Σαρακοστής).

    Η κυρά Σαρακοστή στις περισσότερες περιοχές ήταν μια χάρτινη ζωγραφιά. Απεικόνιζε μια γυναίκα με σταυρωμένα χέρια, λόγω προσευχής, σαν καλόγρια, χωρίς στόμα, λόγω νηστείας και για να προσέχει τα λόγια της να μην πληγώνει κανέναν,να σιωπά και με εφτά πόδια που αναπαριστούσαν τις επτά εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες βδομάδες νηστείας απέμεναν μέχρι το Πάσχα. Το Μεγάλο Σάββατο, έκοβαν και το τελευταίο πόδι. Αυτό το κομμάτι χαρτί το δίπλωναν καλά και το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο. Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι του έφερνε γούρι.

    Σε άλλα μέρη της Ελλάδας η Κυρά Σαρακοστή δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί, αλλά από ζυμάρι. Το ζυμάρι φτιαχνόταν με αλεύρι, αλάτι και νερό. Η διαδικασία ήταν κι εδώ η ίδια όπως και με την χάρτινη. Μια παραλλαγή του εθίμου της Κυράς Σαρακοστής είναι φτιαγμένη από πανί και γεμισμένη με πούπουλα.

Ο Μιχαήλ Εφραίμ έφτιαξε σπίτι την Κυρά Σαρακοστή και την έφερε στο Νηπιαγωγείο μας . Σε ευχαριστούμε Μιχαήλ Εφραίμ

 

Κατόπιν ζωγραφίσαμε σε φύλλο εργασίας την Κυρά Σαρακοστή γράψαμε όπως μπορούμε Κυρά Σαρακοστή καθώς και τους αριθμούς από το 1 έως το 7 , όσα και τα ποδαράκια της

ΤΑ ΧΕΛΙΔOΝΙΣΜΑΤΑ

Γνωρίσαμε το έθιμο ΤΑ ΧΕΛΙΔΟΝΙΣΜΑΤΑ 

Λίγα λόγια για το έθιμο 

Στο χέρι φοράμε  ένα βραχιόλι από άσπρες και κόκκινες κλωστές, που το λένε «Μάρτη», για να μην μας «μαυρίσει» ο ήλιος.

Είναι ένα μαγικό προφύλαγμα για τη νέα εποχική περίοδο. Το περίδεμα αυτό το φοράμε ως τη Ανάσταση ή ώσπου να πρώτο δουν χελιδόνι.
Το μήνα αυτό, σύμφωνα με το έθιμο, τα παιδιά έφτιαχναν ένα ξύλινο ομοίωμα χελιδόνας, το οποίο στόλιζαν με λουλούδια. Έπειτα το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι σ’ όλο το χωριό τραγουδώντας τραγούδια για τον ερχομό των χελιδονιών. Οι νοικοκυρές έδιναν στα παιδιά λεφτά, λάδι, κρασί, αλεύρι, σιτάρι. Τα λεφτά καθώς και τα προϊόντα αυτά τα αφιέρωναν τα παιδιά στην εκκλησία.

Είναι σημαντικό ότι το έθιμο αυτό επιβιώνει από τους αρχαίους Έλληνες σε όλα  μέρη της πατρίδας μας Πρόκειται για τα λεγόμενα «χελιδονίσματα» τα ανοιξιάτικα κάλαντα.

Το τέλος του Χειμώνα και τον ερχομό των χελιδονιών γιόρταζαν τα παιδιά από την αρχαιότητα με τα «χελιδονίσματα».Τα παιδιά συνέχιζαν να τραγουδούν τον ερχομό της Άνοιξης και έτσι το έθιμο διατηρήθηκε όπως ακριβώς και στην αρχαιότητα. Σε κάθε μεριά της Ελλάδας, την 1η του Μαρτη τα παιδιά ξεχύνονταν στους δρόμους για να καλωσορίσουν τα χελιδόνια τους, τους αγγελιοφόρους της Άνοιξης. Κρατούσαν στα χέρια τους ένα ξύλινο χελιδόνι και του κρεμούσαν στο λαιμό κουδουνάκια . Πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και έλεγαν τα «χελιδονίσματα» ενώ τα κουδουνάκια συνόδευαν το τραγούδι τους.

Έτσι κι εμείς, φτιάξαμε τα Μαρτάκια μας , τα φορέσαμε στο χεράκι μας,

μάθαμε να τραγουδάμε τα χελιδονίσματα , φτιάξαμε χελιδονάκια

και πήγαμε στο Super Market της γειτονιάς και είπαμε τα κάλαντα της Άνοιξης. τα κάλαντα υπάρχουν σε πολλές παραλλαγές στην Ελλάδα .

πήραμε τα δωράκια μας από το Super  Market (γκοφρετάκια και καραμέλες), ευχαριστούμε πολύ

Ζωγραφίσαμε τα χελιδονίσματα

πίνακας ζωγραφικής με τέμπερα (πινέλο, σταμπωτά,στένσιλ)

Στο παρακάτω βίντεο μπορείτε να δείτε ζωγραφιές των παιδιών και να ακούσετε τα χελιδονίσματα της Θράκης

το γαιτανάκι

ένα έθιμο που χρόνια κρατεί . το γαιτανάκι . Mιλήσαμε για το έθιμο αυτό και φυσικά το χορέψαμε

Από τα λίγα που διατηρούνται αυτούσια ως τις ημέρες μας, το γαϊτανάκι είναι ένας χορός που δένει απόλυτα με το χρώμα και το κέφι της Αποκριάς. Ενα υπέροχο «παιχνίδι», που περιλαμβάνει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τα οποία είναι αναγκαία για μια ξέφρενη διασκέδαση. Χρώματα, κέφι και χιούμορ… πλέκονται μαζί με τις κορδέλες σε έναν χορό αγάπης και συμφιλίωσης με ιδιαίτερους συμβολισμούς.
Ρίζες και ετυμολογία
Το γαϊτανάκι, πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και έδεσε απόλυτα με τα άλλα τοπικά έθιμα. 
Η λέξη «γαϊτανάκι» είναι υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης «γαϊτάνιν», που σημαίνει μεταξωτό κορδόνι, λωρίδα, ταινία, και δημιουργείται χάρη στην τάση που έχει η γλώσσα μας να προσθέτει την κατάληξη «-άκι» για να δηλώσει τον υποκορισμό. Προέρχεται από  λέξη γαϊτάνη. Χωρίς να είμαστε βέβαιοι για την ετυμολογία της, η ονομασία της έχει να κάνει με την πόλη Gaeta της Ιταλίας, ιωνική αποικία των Σαμίων, γνωστή για την παραγωγή κορδέλας. Οι κορδέλες συνήθως ήταν από βαμβάκι, μαλλί ή μετάξι και αποτελούσαν διακοσμητική πινελιά των φορεμάτων.
Πώς παίζεται
Χρειάζονται δεκατρία άτομα για να στήσουν τον ιδιότυπο χορό. Ο ένας κρατά έναν μεγάλο στύλο στο κέντρο, από την κορυφή του οποίου ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα. Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και είναι αυτές που δίνουν το όνομά τους και στο έθιμο. Γύρω από τον στύλο δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν ταυτόχρονα ανά ζευγάρια, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι.
Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του και έτσι όπως γυρνούν, πλέκουν τις κορδέλες γύρω από τον στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές. Οταν οι κορδέλες έχουν όλες τυλιχτεί και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά στο κοντάρι, αντιστρέφεται η φορά του χορού και αφού τα γαϊτάνια ξετυλιχτούν ο χορός τελειώνει.
Τι συμβολίζει
Ο αριθμός των δώδεκα χορευτών λέγεται ότι δηλώνει τους μήνες του χρόνου που εναλλάσσονται ή τις Ωρες, τις μυθικές θεότητες του χρόνου. Σε πολλές κοινωνίες, κυρίως αγροτικές, το γαϊτανάκι συμβολίζει την ομόνοια και τη συναδελφικότητα. Ο κυκλικός χορός συμβολίζει τον κύκλο της ζωής, από τη ζωή στον θάνατο, από τη λύπη στη χαρά, από τον χειμώνα στην άνοιξη και το αντίθετο.
Και οι Απόκριες αποτελούν μια γιορτή χαράς που συνδυάζεται και με την αναζωογόνηση, με το ξύπνημα της φύσης, την άνοιξη. Αντλούν την καταγωγή τους από τα αρχαία Ανθεστήρια, γιορτή προς τιμήν του Διονύσου, που ελάμβανε χώρα επί τριήμερο κατά την πανσέληνο ύστερα από δύο πανσελήνους από το χειμερινό ηλιοστάσιο (μέσα Φεβρουαρίου).

σημασία του μαντηλιού στους Ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς

Συζητήσαμε σήμερα για την σημασία του μαντηλιού στους Ελληνικούς παραδοσιακούς χορούς

Το μαντήλι παίζει μεγάλο ρόλο στην ζωή των ανθρώπων και στα διάφορα έθιμα. Στην αρχαία Ελλάδα το λέγανε σουβάριο. Ήταν ένα κομμάτι ύφασμα πού το μεταχειρίζονταν οι αρχαίοι μας πρόγονοι για να σκουπίζουν τον ιδρώτα τού προσώπου τους.Διέθεταν όμως και ειδικά μαντήλια για το στόμα και την μύτη καθώς και μεγαλύτερα μαντήλια για την προφύλαξη τού κεφαλιού.

Ο πρώτος χορευτής στο χορό κάνει πολλές φιγούρες στηριζόμενος στο μαντήλι . Οι άντρες κάνουν δύσκολες φιγούρες όταν είναι πρώτοι στο χορό και εντυπωσιακά πηδήματα.

Οι γυναίκες το χρησιμοποιούσαν κυρίως για να μην ακουμπούν τα χέρια τους με το χέρι του άντρα γιατί τ παλιά χρόνια δεν πιάνονταν από το χέρι οι άντρες και οι γυναίκες, αλλά και να μην ακουμπάνε τα ιδρωμένα χέρια τους στο χορό και γλυστρήσουν. Δεν υπάρχει Ελληνικός χορός χωρίς μαντήλι παρά μόνο ο πολεμικός χορός που λέγεται Πυρρίχιος.

Διδασκαλία χορού μέσα από Θεατρικό παιχνίδι με μαντήλια.

οι 3 Ιεράρχες

Συζητήσαμε για τους τρεις Ιεράρχες την ζωή και το έργο τους και είδαμε βίντεο για τους τρεις Ιεράρχες και ένα βίντεο αφιέρωμα από τα παιδιά του 7ου Γυμνάσιου Νίκαιας,το οποίο και σχολιάσαμε

Ένα παζλ με την εικόνα των 3 Ιεραρχών στον κάτωθι σύνδεσμο

παζλ των 3 Ιεραρχών

και ένα παιχνίδι γλώσσας

βρες τα ονόματα των 3 Ιεραρχών

Ένα κείμενο του Πρωτοπρεσβύτερος  Μιχαήλ  Σελινιωτάκη 

Στις 30 Ιανουαρίου, κάθε χρόνο, γιορτάζουμε τη μνήμη των Τριών Ιεραρχών.. Η γιορτή τους, λέγεται και Γιορτή των Γραμμάτων, μια και οι Τρεις Ιεράρχες ήταν Μεγάλοι Δάσκαλοι αλλά και Πατέρες της Εκκλησίας.

Οι Τρεις Ιεράρχες είναι: ο Μέγας Βασίλειος, ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος και ο Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Η γιορτή τους είναι γιορτή της παιδείας και των γραμμάτων, γιορτή των δασκάλων και των μαθητών.

Είναι γιορτή τόσο Σχολική όσο και Χριστιανική.

Σχολική είναι, γιατί οι Τρεις Ιεράρχες, ήταν άνθρωποι μορφωμένοι, σοφοί δάσκαλοι, φημισμένοι ρήτορες και συγγραφείς. Πρόσφεραν πάρα πολλά στα γράμματα, διαθέτοντας ολόκληρη την περιουσία τους.

Χριστιανική είναι, γιατί και οι τρεις ήταν ευσεβείς Ιεράρχες, επιφανείς θεολόγοι, με κοινωνική προσφορά και φιλανθρωπικό έργο, που διέθεσαν τη ζωή τους στην πίστη τους για το Χριστό.

Μελέτησαν τους αρχαίους κλασικούς συγγραφείς και φιλοσόφους, και κατόρθωσαν να συμφιλιώσουν το Αρχαίο Ελληνικό Πνεύμα με την Χριστιανική Πίστη. Απέρριψαν τα ειδωλολατρικά στοιχεία και κράτησαν τις αρχές της διαλεκτικής σκέψης της ελληνικής παιδείας, ακολουθώντας τη συμβουλή του Αποστόλου Παύλου «να δοκιμάζουμε τα πάντα αλλά να κρατάμε το καλό».

Έστησαν έτσι γέφυρες ανάμεσα στο κλασικό και το σύγχρονο, ανάμεσα στη γνώση και την αρετή, ανάμεσα στην αναζήτηση της επιστημονικής αλήθειας και την πραγματική αλήθεια της αγάπης, ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη. 

 Η εποχή τους ονομάστηκε: «Χρυσός Αιώνας της Εκκλησίας».

Το έργο των Τριών Ιεραρχών είναι πολύ μεγάλο. Όλοι οι φτωχοί, οι άρρωστοι, τα ορφανά και οι ηλικιωμένοι έβρισκαν καταφύγιο κοντά τους. Η μεγάλη τους καρδιά και η χριστιανική ψυχή τους γίνονταν στέγη για όσους είχαν ανάγκη.

Ήταν τόση η καλοσύνη και η φιλανθρωπία τους, που δεν υπολόγισαν τα πλούτη και τα χρήματά τους. Τίποτα δεν κράτησαν για τον εαυτό τους. Όλα τα υπάρχοντά τους τα διέθεσαν για να δώσουν χαρά στους συνάνθρωπούς τους.

Πολλές φορές οι Ιεράρχες με τα ίδια τους τα χέρια, έδεναν τις πληγές των αρρώστων. Τίποτε δεν τους φόβιζε. Ακόμη και τους λεπρούς περιποιούνταν.

Οι Τρεις Ιεράρχες ήταν και ιεραπόστολοι. Δίδασκαν τη Χριστιανική θρησκεία και το Λόγο του Θεού με πάθος, γεγονός που σε συνδυασμό με τη μεγάλη τους μόρφωση, τους έφερε αντιμέτωπους και εχθρούς με βασιλιάδες και άρχοντες.

Ονομάστηκαν Μεγάλοι Πατέρες της Εκκλησίας και Προστάτες των Γραμμάτων και των Σχολείων.

Ο ΑΓΙΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ή ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ

Γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου , αλλά μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Γονείς του ήταν η Εμμέλεια  και ο  ρήτορας Βασίλειος. Από  αυτή οικογένεια αναδείκτηκαν άγιοι της Εκκλησίας μας γιαγιά, μητέρα και τέσσερα παιδιά.

Οι πλούσιοι γονείς του φρόντισαν να πάρει μεγάλη μόρφωση. Σπούδασε στην Καισάρεια και κατόπιν στην Κωνσταντινούπολη, στην Αλεξάνδρεια και στην Αθήνα όπου συνδέθηκε με τον αδελφικό του φίλο Γρηγόριο, το Ναζιανζηνό.

Ο Βασίλειος ύστερα από τις λαμπρές σπουδές του γύρισε στην Καισάρεια. Εκεί άσκησε το επάγγελμα του ρήτορα και αφού βαφτίστηκε σε μεγάλη ηλικία, όπως συνηθιζόταν τότε, αποφάσισε να γίνει μοναχός.

Για να γνωρίσει μεγάλους ασκητές της εποχής του επισκέπτηκε την Αίγυπτο την Παλαιστίνη αλλά και άλλες χώρες. Γοητευμένος, μοίρασε τα υπάρχοντά του στους φτωχούς και μόνασε σ’ένα ερημικό μέρος του Πόντου.

 δέκτηκε το μεγάλο αξίωμα της ιεροσύνης. Έγινε διάκονος, ιερέας και αργότερα επίσκοπος Καισάρειας 

Ιστορική έμεινε η απάντηση που έδωσε στον απεσταλμένο του αυτοκράτορα, ύπαρχο Μόδεστο, όταν τον απείλησε αυστηρά με δήμευση της περιουσίας, εξορία, βασανιστήρια και θάνατο: «Τίποτε από αυτά δε φοβάμαι» απάντησε ο Βασίλειος, «γιατί περιουσία δεν έχω παρά μόνο τα φτωχά μου ρούχα και λίγα βιβλία. Εξορία δε φοβάμαι, γιατί όλοι σ’ αυτή τη ζωή είμαστε σαν τα πουλιά χωρίς μόνιμη στέγη. Βάσανα δε λογαριάζω, γιατί το ασθενικό μου σώμα γρήγορα θα πεθάνει. Κι ο θάνατος θα με φέρει κοντά στο Θεό, για τον οποίο ζω και εργάζομαι».

Ο Μέγας Βασίλειος θεμελίωσε τη Χριστιανική του Θεολογία, αντλώντας επιλεκτικά από την αρχαιοελληνική και κυρίως από την πλατωνική φιλοσοφία.

Καθημερινά δίδασκε τους ανθρώπους εξηγώντας το Ευαγγέλιο.

Συμβούλευε τη νεολαία να διαβάζει την ελληνική ιστορία, μυθολογία, ποίηση και φιλοσοφία.

Έγραψε πολλά βιβλία, επιστολές, κηρύγματα, ομιλίες, προσευχές και τη Θεία Λειτουργία που φέρει το όνομά του.

Ολόκληρη πόλη, την περίφημη Βασιλειάδα, αποτελούν τα φιλανθρωπικά του ιδρύματα: νοσοκομεία, ορφανοτροφεία, ξενώνες, εργαστήρια, σχολεία κ.α. για τα οποία διέθεσε όλα του τα υπάρχοντα.

Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ

Ονομάστηκε Χρυσόστομος για τις ρητορικές του ικανότητες. Γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας. Γονείς του ήταν ο ανώτερος αξιωματικός Σεκούνδος και η  Ανθούσα. Πολύ νωρίς έμεινε ορφανός από τον πατέρα του και το βάρος της ανατροφής και μόρφωσής του έπεσε στην ενάρετη Ανθούσα.

Ο  Ιωάννης, σπούδασε ρητορική στη σχολή του περίφημου δασκάλου της εποχής εκείνης, του Λιβάνιου.

Μετά τις λαμπρές φιλοσοφικές και νομικές σπουδές του, ο Ιωάννης άσκησε στην Αντιόχεια το επάγγελμα του δικηγόρου. Γρήγορα όμως τον τράβηξαν οι θεολογικές σπουδές και όταν βαπτίστηκε, άρχισε να ζει ασκητική ζωή.

Ύστερα από μερικά χρόνια ασκητικής ζωής, ο Ιωάννης έγινε ιερέας κι υπηρέτησε την Εκκλησία. Με τα λαμπρά του κηρύγματα και κυρίως μα το έξοχο παράδειγμά του ,  Είχε κατορθώσει να τρέφει καθημερινά πάνω από 3.000 φτωχούς.

Η φήμη και το καλό όνομά του έγιναν γνωστά σε όλη τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ο βασιλιάς Αρκάδιος τον πήρε στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί τον εξέλεξαν Αρχιεπίσκοπο.

Στα  κηρύγματα του έκανε αυστηρή κριτική στον κλήρο και στους κυβερνώντες προκαλώντας τις αντιδράσεις της αυτοκράτειρας Ευδοξίας και των εκκλησιαστικών κύκλων. Εκθρονίστηκε και καταδικάστηκε σε εξορία. Αλλά ο λαός πέτυχε την ματαίωσή της.

Σύντομα όμως ακολούθησε άλλη μόνιμη και μαρτυρική εξορία  στην Αρμενία και αργότερα στην Πιτυούντα του Πόντου.

Στο δρόμο κι ενώ βρισκόταν στα Κόμανα του Πόντου, πέθανε από τις κακουχίες και τις στερήσεις . 

Παρά ταύτα όμως, αναγνωρίστηκαν οι πολύτιμες υπηρεσίες του και αποκαταστάθηκε η μνήμη του.

Ύστερα από 30 χρόνια το λείψανό του μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη και τοποθετήθηκε στο ναό των Αγίων Αποστόλων.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος διακρίθηκε για τη ρητορική του τέχνη. Τα λόγια, η διδασκαλία και το κήρυγμά του συγκινούσαν όλους τους ανθρώπους. Γι αυτό τον ονόμασαν «Χρυσόστομο», δηλαδή στόμα χρυσό.

Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ

ή ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΝΑΖΙΑΝΖΙΝΟΣ

Ο Άγιος Γρηγόριος γεννήθηκε στην Αριανζό, κοντά στη Ναζιανζό της Καππαδοκίας γι αυτό και ονομάστηκε Ναζιανζηνός. Όπως και ο Άγιος Βασίλειος καταγόταν από παλιά και πλούσια οικογένεια του τόπου του. Οι γονείς του, η Νόννα και ο επίσκοπος Γρηγόριος.

Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στη Ναζιανζό και κατόπιν στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Εκεί γνωρίστηκε με το Βασίλειο, που είχαν σχεδόν την ίδια ηλικία και συνδέθηκαν με αδελφική φιλία και εκτίμηση που έμεινε ζωντανή και δυνατή σε όλη τους τη ζωή.

Ο Γρηγόριος συνέχισε τις σπουδές του στην Καισάρεια της Παλαιστίνης και στην Αλεξάνδρεια. Σπούδασε και στην Αθήνα μαζί με το φίλο του Βασίλειο.

Μετά τις τόσο λαμπρές σπουδές του γύρισε στην Ναζιανζό. Τότε, καθώς φαίνεται, βαφτίστηκε.  Κατόπιν μόνασε,  για ένα διάστημα στον Πόντο μαζί με το Βασίλειο.

Αργότερα ο Γρηγόριος ήρθε κοντά στο γέροντα πατέρα του και τον βοηθούσε στα ποιμαντικά του έργα. Με απαίτηση όμως των Χριστιανών και χωρίς να το θέλει ο ίδιος, καθώς θεωρούσε πολύ μεγάλο το αξίωμα της ιεροσύνης, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος.

Ύστερα από μερικά χρόνια, μπροστά στην επιμονή του φίλου του και αρχιεπισκόπου Καισαρείας Βασιλείου, δέχτηκε και χειροτονήθηκε από τον ίδιο, επίσκοπος της κωμόπολης των Σασίμων.

 Η εκκλησία μας τον ονόμασε «Θεολόγο»

Σε λίγο στέφτηκε αυτοκράτορας ο Μέγας Θεοδόσιος καθιερώνοντας με διάταγμα την Ορθοδοξία.

Αναδείχτηκε ο Γρηγόριος Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως και Πρόεδρος της Β’ Οικουμενικής Συνόδου. Από αυτή τη θέση, μαζί με άλλους άρχοντες της Εκκλησίας στερέωσαν την Πίστη και την Ορθοδοξία συμπληρώνοντας το Σύμβολο της Πίστεως που άρχισε η Α’ Οικουμενική Σύνοδος.

Για να εξασφαλίσει όμως την ειρήνη της Εκκλησίας, με μια ηρωική πράξη, παραιτήθηκε από τον αρχιεπισκοπικό θρόνο και την προεδρία της Συνόδου και επέστρεψε στον τόπο του όπου πέρασε την υπόλοιπη ζωή του με προσευχή, διάβασμα και συγγραφή βιβλίων. 

Ο Γρηγόριος διακρίθηκε για τον αγνό του χαρακτήρα και τις πολλές αρετές καθώς και για το τεράστιο συγγραφικό του έργο, που περιλαμβάνει λόγους, επιστολές και ποιήματα.

Τα παιδιά ζωγράφισαν τους τρεις Ιεράρχες κι έγραψαν όπως μπορούν 3 Ιεράρχες . Τ α παιδιά πήραν σπίτι τα έργα τους

 

από τα τα πρώτα ρούχα ως τον αργαλειό.

Συνεχίζοντας το θέμα της εξέλιξης του ανθρώπου αναφερθήκαμε στα πρώτα ρούχα των ανθρώπων.

Στην αρχή ο άνθρωπος ψάχνει να βρει τρόπους να καλύψει το σώμα του για να προστατευτεί από το κρύο και τη βροχή, όπως τα δέρματα ζώων. Στην Παλαιολιθική εποχή,  άλειφαν το σώμα τους με λίπος από παχιά και μεγάλα ζώα για να προστατευτούν από το κρύο. Δεν συναντούμε ανθρώπους ντυμένους , στα πρώτα χρόνια της παρουσίας του ανθρώπου σε μέρη που υπήρχε πολύ ζέστη. Αργότερα ο άνθρωπος σκέφτηκε να καλύψει και το σώμα του και το πρόσωπο του από εχθρούς που ζητούσαν την λεία του ή την γη του. Έβαφε το πρόσωπό του , ή το σώμα του με φύλλα δέντρων, κλαδιά κα δέρματα ζώων. και έκανε τατουάζ όταν πήγαινε για κυνήγι για να μοιάζει με ορισμένα ζώα και να μην είναι από αυτά εύκολα αναγνωρίσιμος. Αργότερα ο άνθρωπος με το ντύσιμο του ήθελε να δείξει πως είναι καλύτερος από άλλους, έχει πιο πολλά προϊόντα και μεγαλύτερη δύναμη. Ήθελε να εντυπωσιάσει , να φοβίσει τους εχθρούς του και να τους νικήσει μέσα από τα ρούχα του.

Στην νεολιθική εποχή έφτιαχναν υφάσματα από δέρμα ζώων ή λινάρι. Σκουφιά, σανδάλια, κοσμήματα από δόντια ζώων ή κοχύλια. Μερικές φορές μια χάντρα ή μια γυαλιστερή πέτρα πίστευαν πως ήταν μαγικά. Δηλαδή όσοι φορούσαν χλαίνη λιονταριού πίστευαν πως γινόνταν δυνατοί σαν το λιοντάρι. Σήμερα Ρούχα υπάρχουν από βαμβάκι , από μετάξι , από μαλλί ζώων και σήμερα υπάρχουν ρούχα από πολλά υλικά που τα φτιάχνουν στα εργοστάσια.

Η υφαντική είναι μία παλιά τέχνη για να φτιάχνουν οι άνθρωποι ρούχα.

Δοκιμάσαμε κι εμείς να περάσουμε κορδέλες σε χαρτί που να μοιάζει με το πέρασμα της κλωστής από τον αργαλειό. (διδασκαλία μοτίβου πάνω κάτω )

η δραστηριότητα των μοτίβων θα συνεχιστεί στην ενότητα των μαθηματικών τις προσεχείς ημέρες

Tέλος , ένα διαδραστικό παιχνίδι για την ιστορία της ένδυσης που τα παιδιά μπορούν να παίξουν με την βοήθεια της μαμάς και του μπαμπά στον παρακάτω σύνδεσμο

ιστορία της ένδυσης παιχνίδι