Στο καθημερινό πρόγραμμα του σχολείου, προσπαθούμε πάντα να εντάσσουμε κάποιες κινητικές δραστηριότητες. Η γυμναστική, η ανάπτυξη της αδρής κινητικότητας, η ενδυνάμωση και η ισορροπία, από μόνα τους αποτελούν  στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος, ωστόσο στην προσχολική ηλικία οι κίνηση αποτελεί βασικό εργαλείο σε κάθε μορφή δραστηριότητας, καθώς βοηθά τα παιδιά να αποφορτίζονται και να συγκεντρώνονται.

«Λαχάνιασα…», «Ζεστάθηκα!»,  ακούσαμε τα παιδιά να λένε μετά από μια τέτοια κινητική δραστηριότητα. Ευκαιρία να συζητήσουμε λοιπόν για ποιο λόγο συμβαίνουν αυτά. Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν λαχανιάζουμε; Τι είναι αυτό τι ‘τακ-τακ’ που ακούγεται από το στήθος μας; Γιατί κοκκινίζουμε;  Πολλές ερωτήσεις γεννήθηκαν μέσα σε μια στιγμή!

Έτσι, ξεκινήσαμε να κάνουμε μια έρευνα.  Ζητήσαμε από τα παιδιά να ψάξουν και να βρουν πληροφορίες σε εγκυκλοπαίδειες , να ρωτήσουν όσους μπορεί να ξέρουν κάτι παραπάνω και να μοιραστούν ότι βρήκαν με την ομάδα μας. Τις επόμενες μέρες μερικά βιβλία εμφανίστηκαν στην τάξη. Τα παιδιά που τα έφεραν μας τα παρουσίασαν στην ολομέλεια και μας περιέγραψαν τις εικόνες που τους έκαναν εντύπωση.

Τα βιβλία έμειναν μερικές μέρες στο σχολείο και τα επεξεργαστήκαμε σε μικρές ομάδες. Τα παιδιά αναρωτήθηκαν, παρατήρησαν τις εικόνες, προσπάθησαν να διαβάσουν, συνεργάστηκαν.  Ήρθαν πιο κοντά με τα βιβλία και κατάλαβαν τη χρησιμότητα μιας εγκυκλοπαίδειας.

Έπειτα ήρθε η ώρα να δημιουργήσουμε κάτι από όλα όσα μάθαμε. Ένα παιδί ξάπλωσε σε ένα μεγάλο χαρτί και οι συμμαθητές του σχεδίασαν το περίγραμμα του ανθρώπινου σώματος. Ξεκινήσαμε να λέμε, να ζωγραφίζουμε και να σημειώνουμε τα μέρη του σώματος που ήδη ξέρουμε. Έτσι, κάθε παιδί μπορούσε να συμμετέχει και να αξιοποιήσει τα όσα ήδη ξέρει, τις προϋπάρχουσες γνώσεις.

Το επόμενο στάδιο ήταν να προσθέσουμε στην ομαδική κατασκευή μας όλα όσα μάθαμε μέσα από τα βιβλία, τις εγκυκλοπαίδειες, τις ερωτήσεις και τις συζητήσεις αλλά και παρατηρώντας το σώμα μας μέσα από βιωματικές ασκήσεις. Πώς φουσκώνει το στήθος μας όταν παίρνουμε βαθιά ανάσα; Τι είναι αυτές οι μπλε γραμμές που φαίνονται κάτω από το δέρμα μας; Γιατί όταν πιάνουμε την κοιλιά μας είναι μαλακή ενώ το στήθος μας είναι σκληρό;   Μετά από όλα αυτά, προσθέσαμε όσες λεπτομέρειες από το εσωτερικό του ανθρώπινου σώματος είχαμε συζητήσει.

Τα παιδιά έμαθαν καινούριους όρους, ζωγράφισαν ρεαλιστικά τα όργανα του σώματος,  έγραψαν πολλές γνωστές και άγνωστες λέξεις. Στο τέλος αναρτήσαμε το ομαδικό έργο στον πίνακα της τάξης μας!

Από την αρχή της σχολικής χρονιάς παρατηρήσαμε πως τα παιδιά έδειχναν μεγάλο ενδιαφέρον για την αυλή του σχολείου. Έπαιζαν με το χώμα, έσκαβαν, μάζευαν πεσμένα φύλλα, έκαναν πως μαγειρεύουν. Ταυτόχρονα, στην κατά τη διάρκεια του πρωινού και του μεσημεριανού, πολλά παιδιά έδειχναν να μη γνωρίζουν ή να ‘σιχαίνονται’ κάποια φαγητά. Έτσι λοιπόν αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με την έννοια της διατροφής μέσα από πολλές δραστηριότητες μέσα στην τάξη αλλά και έξω.

Η αλήθεια είναι πως σε συνθήκες πανδημίας η αξιοποίηση των εξωτερικών χώρων γίνεται πολύ σημαντικότερη, καθώς ο συνωστισμός και η κοντινή επαφή είναι σαφώς περιορισμένα.

Σε αυτή τη λογική, αποφασίσαμε να ιδρύσουμε την υπαίθρια ‘Κουζίνα της Λάσπης’, ως μια γωνιά μάθησης και παιχνιδιού. Ξεκινήσαμε δίνοντας κάποια μαγειρικά σκεύη στα παιδιά, κουτάλες, μπολάκια, πιάτα κ.α. Αργότερα προσθέσαμε ένα παλιό ντουλάπι και μερικά καφάσια που χρησιμοποιούνται είτε ως πάγκος μαγειρικής είτε ως τραπέζια σερβιρίσματος, προσαρμοσμένα στο μέγεθος των παιδιών.

Τα παιδιά χρησιμοποιούν χώμα της αυλής, πέτρες, κλαδιά και φύλλα. Σιγά-σιγά όμως, η κουζίνα εμπλουτίζεται με άλλα, πιο ενδιαφέροντα φυσικά υλικά: κουκουνάρια και καρπούς, βότσαλα και πέτρες από παραλίες, άμμο από την έρημο, άργιλο από ποταμό κ.α.

Ας αναρωτηθούμε όμως, μαθαίνουν κάτι τα παιδιά μέσα από όλα αυτά; Και αν ναι, τι και πώς μαθαίνουν;

Το παιχνίδι με φυσικά υλικά δίνει την ευκαιρία στα παιδιά να έρθουν σε επαφή με διαφορετικές υφές και επιφάνειες, αναπτύσσοντας έτσι την αισθητηριακή τους αντίληψη  και την αίσθηση της αφής. Ταυτόχρονα δοκιμάζουν, πειραματίζονται με γνωστά αλλά και άγνωστα υλικά, όπως και με τις διαδικασίες σαν το ανακάτεμα, τη βύθιση,  τη διάλυση, την ανάμιξη. Αποκτούν κάποιες πρώτες εμπειρίες γύρω από τις φυσικές επιστήμες.

Για να κάνουν πράξη όλα τα παραπάνω θα χρειαστεί να πιάσουν, να κρατήσουν, να ισορροπήσουν, να ανακατέψουν, να μεταγγίσουν, να προσέξουν να μη χυθεί, να πλάσουν το ‘φαγητό’ τους. Μέσα από αυτές τις κινήσεις  ενδυναμώνουν τις παλάμες και τα δάχτυλά τους , βελτιώνουν τη λεπτή τους κινητικότητα που είναι τόσο χρήσιμη στην προσχολική αγωγή, συντονίζουν καλύτερα το χέρι με το μάτι.

Βέβαια το παιχνίδι τους αυτό πολύ σπάνια είναι μοναχικό, σχεδόν πάντα τα παιδιά μαγειρεύουν, σερβίρουν και τρώνε ομαδικά. Πρέπει , λοιπόν, να συνεργαστούν  μα και να μπουν σε ρόλους, οι οποίοι εναλλάσσονται και μέσα από τους οποίους τα παιδιά λειτουργούν με διαφορετικούς τρόπους, αξιοποιώντας τις εμπειρίες και τις γνώσεις που ήδη έχουν. Την ίδια στιγμή, μέσα από το συμβολικό παιχνίδι, αναπτύσσουν τη φαντασία τους φτιάχνοντας πρωτότυπες ιστορίες αλλά και περίεργα φαγητά,  κάτι που γίνεται μέσα από διαλόγους, συζήτηση, επαφή με καινούριες λέξεις κ.λπ., ενδυναμώνοντας τον προφορικό λόγο τους, τον πιο χρήσιμο τομέα του γραμματισμού στην προσχολική ηλικία. Τέλος, έχουμε παρατηρήσει πως πολύ συχνά παιδιά που είχαν μια δύσκολη, ίσως αρνητική σχέση με το φαγητό, πλέον μέσα από τη φανταστική ‘δοκιμή’ περίεργων εδεσμάτων καθημερινά,  αντιδρούν πιο φιλικά και σε αληθινά φαγητά.