Φυσικές Επιστήμες
Μια πολύ πεινασμένη κάμπια του Eric Carle
Κάποιοι από εσάς μπορεί ήδη να έχετε το γνωστό παραμύθι του Eric Carle “Μια κάμπια πολύ πεινασμένη” που μιλάει για τη μεταμόρφωση της πεταλούδας.
(Όσοι δεν το έχετε το διαβάζετε εδώ https://www.youtube.com/watch?v=3KcygpYckoc)
Η μεταμόρφωση των εντόμων είναι μαγική…
Εδώ https://www.youtube.com/watch?v=kVm5k99PnBk&feature=youtu.be μπορείτε να δείτε πώς στα αλήθεια γίνεται η μεταμόρφωση της πεταλούδας.
Έπειτα, ετοιμάστε τις εργασίες σας:
-
- δαχτυλομπογιές
-
- χειροτεχνία
-
- χειροτεχνία
-
- γλώσσα
Μέλισσα – Ε’ μέρος
Κύκλος ζωής μέλισσας
Yπάρχουν 4 διαφορετικά στάδια μεταμορφώσεων στον κύκλο ζωής της.
Τα αυγά και οι κάμπιες υπάρχουν σε ανοικτά κελιά και τα φροντίζουν οι εργάτριες.
Μόλις γίνει η εκκόλαψη του αυγού, οι εργάτριες τρέφουν συνεχώς την αναπτυσσόμενη κάμπια. Όταν η κάμπια είναι πλέον στο τέλος αυτού του σταδίου, καταβροχθίζει την τροφή που παρέχουν οι εργάτριες και οι εργάτριες σφραγίζουν το κελί.
Μετά το σφράγισμα του κελιού, η κάμπια περνάει στο στάδιο της χρυσαλλίδας. Δεν ταΐζεται σε αυτό το στάδιο. Η χρυσαλλίδα μεταμορφώνεται μέσα στο κελί σε ενήλικη μέλισσα και βγαίνει μόνη της από το κελί..
(Πηγή: https://proscholika.blogspot.com/2019/05/blog-post_22.html)
Η μέλισσα είναι σημαντική για τη ζωή του πλανήτη. Μέσω της επικονίασης αναπαράγονται τα φυτά (https://blogs.sch.gr/23nipilioup/2020/05/08/melissa-v-meros/) και χάρη στην εργασία της έχουμε παραγωγή μελιού, κερί, γύρη, πρόπολη, βασιλικό πολτό αλλά και δηλητήριο.
Οι μέλισσες συλλέγουν νέκταρ από τα λουλούδια ή φυσικούς χυμούς και το αποθέτουν στην κυψέλη τους. Εκεί χάνει υγρασία και φτάνει στη συνηθισμένη υγρασία του μελιού. Το μέλι μπορεί να προέρχεται είτε από νέκταρ λουλουδιών είτε από τους γλυκούς χυμούς που εκκρίνουν τα κωνοφόρα δέντρα. Υπάρχουν άπειρα επιμέρους είδη μελιού. Κανένα όμως δεν είναι 100% καθαρό με την έννοια ότι δεν προέρχεται αποκλειστικά από ένα είδος φυτού, αυτό συμβαίνει επειδή η μέλισσα «βοσκεί» ταυτόχρονα από πολλά είδη φυτών που ανθίζουν την ίδια εποχή.
https://www.youtube.com/watch?v=EHSpddht2N4
Υπάρχουν πολλές ποικιλίες μελιού που βρίσκουμε στην αγορά αλλά τα πιο χαρακτηριστικά είναι τα εξής: Το Πεύκο, το μέλι Ανθέων, το Θυμαρίσιο, το Έλατο, το Ρείκι, η Καστανιά και το Πορτοκάλι αλλά και διάφορα χαρμάνια μελιών. Το μοναδικό ελληνικό Μέλι (ΠΟΠ) Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσής είναι το «Έλατο Βανίλια» και παράγεται στη Βυτίνα Αρκαδίας. Ενώ το πιο διαδεδομένο και αγαπητό στην ελληνική και διεθνή αγορά είναι το Θυμαρίσιο. Το κάθε είδος έχει διαφορετικά ποιοτικά χαρακτηριστικά υφής, χρώματος, αρώματος και γεύσης που το διακρίνουν από τα υπόλοιπα.
(Πηγή: http://www.melissi.gr/index.php?route=information/information&information_id=3)
Πώς παίρνουμε το μέλι από τις μέλισσες;
Με τη βοήθεια του μελισσοκόμου. Ο μελισσοκόμος κατάλληλα εξοπλισμένος πηγαίνει στα μελίσσια, κοιμίζει τις μέλισσες με καπνό (δεν τις σκοτώνει) και παίρνει το μέλι.
Ελπίζουμε να μην σας κουράσαμε με αυτό το θέμα και θα χαρούμε να λάβουμε τις εργασίες σας στο mail@23nip-ilioup.att.sch.gr.
Μέλισσα – Δ’ μέρος
H μέλισσα είναι κοινωνικό έντομο και ζει σε πολυάριθμες, καλά οργανωμένες κοινωνίες τα μελίσσια, που το κάθε ένα μπορεί να περιλαμβάνει ως και 40.000 έντομα. Οι μέλισσες διαφοροποιούνται σε τρεις τάξεις, τις εργάτριες που αποτελούν το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού, τους κηφήνες και τη βασίλισσα.
Tο μελίσσι ζει σε φωλιές που το προστατεύουν από τον αέρα και τη βροχή. Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους οι μέλισσες το περνούν σε δραστηριότητες μέσα στη φωλιά τους και μόνο ένα μικρό μέρος των δραστηριοτήτων τους λαμβάνει χώρα στο εξωτερικό περιβάλλον και γίνεται αντιληπτό σε μας.
Η εργάτρια είναι το μικρότερο σε μέγεθος άτομο του μελισσιού. Η εργάτρια δεν μπορεί να γίνει βασίλισσα και ουσιαστικά, κύρια αποστολή της είναι η ενασχόληση με όλες τις εργασίες του μελισσιού. Υπάρχουν εργάτριες που συλλέγουν μελίτωμα και νέκταρ, άλλες που ταΐζουν τη βασίλισσα, οι παραμάνες που βοηθούν στο μεγάλωμα των βασιλισσών μωρών, οι ανιχνεύτριες, αυτές που φτιάχνουν τα κελιά στην κυψέλη… Ζουν γύρω στις 5 εβδομάδες.
Ο κηφήνας είναι το αρσενικό του μελισσιού. Ο κηφήνας δεν κάνει καμμία εργασία στο μελίσσι και δεν έχει κεντρί. Η αποστολή του είναι η γονιμοποίηση της βασίλισσας. Μόλις η βασίλισσα γονιμοποιηθεί, οι εργάτριες αφήνουν τους κηφήνες έξω από το μελίσσι. Ζει το πολύ 2 μήνες.
Η Βασίλισσα είναι το πιο μεγαλόσωμο άτομο του μελισσιού. Οι λαμπρότεροι χρωματισμοί και η μακρύτερη κοιλία την κάνουν να μοιάζει με σφήκα και να ξεχωρίζει εύκολα από τις πιο μικρόσωμες εργάτριες και τους χοντρο-φτιαγμένους κηφήνες. Δεν έχει όργανα για συλλογή γύρης και το κεντρί της το χρησιμοποιεί για να σκοτώσει τις αδελφές της βασίλισσες και σχεδόν ποτέ εναντίον του ανθρώπου. Η βασίλισσα ζει 3-5 χρόνια και μένει διαρκώς μέσα στην κυψέλη. Πετά έξω απ’ αυτή μόνο δύο φορές στη ζωή της, μια για να γονιμοποιηθεί και μία για να σμηνουργήσει. Αν βρεθεί από άλλη αιτία έξω από την κυψέλη, δεν μπορεί να επιστρέψει σ’ αυτή. Κάθε μελίσσι έχει μια μόνο βασίλισσα, που είναι το μοναδικό τέλειο θηλυκό άτομο του μελισσιού και μαζί η μητέρα όλου του πληθυσμού. Δε συλλέγει τροφή ούτε ασχολείται με άλλες εργασίες. Κύρια αποστολή της είναι να γεννάει αυγά και η διοίκηση του μελισσιού.
Σήμερα η εργασία σας είναι λίγο διαφορετική… Παρακολουθήστε κάποιες ταινίες, τραγούδια ή παραμύθια που έχουν γραφτεί για τις μέλισσες και παρατηρήστε τις πληροφορίες που σας μάθαμε…
Ενδεικτικά,
Μάγια η μέλισσα https://www.youtube.com/watch?v=wyc14Xg633w
Η ταινία μια μέλισσας (Bee movie)
Μέλισσα – Γ’ μέρος
Η μέλισσα είναι ένα ζώο που ανήκει στα ασπόνδυλα αρθρόποδα ζώα, και συγκεκριμένα στα έντομα. Παρακάτω σας έχουμε φτιάξει ένα σχεδιάγραμμα με τα είδη των ζώων. Υπάρχουν και άλλοι τρόποι να ομαδοποιήσουμε τα ζώα αλλά σήμερα θα θέλαμε να δείτε πόσα διαφορετικά είδη και ονομασίες υπάρχουν.
Η μέλισσα λοιπόν ζει ως είδος πάνω από 10 εκατομμύρια χρόνια καθώς έχει βρεθεί απολίθωμά της και από την εποχή των δεινοσαύρων. Επίσης, υπάρχει τοιχογραφία στην Ισπανία που δείχνει τον άνθρωπο να παίρνει το μέλι της και στην Αρχαία Ελλάδα συναντάται ως αγαπητό έντομο από τους αρχαίους Θεούς.
Τι σημαίνει όμως έντομο;
Η λέξη έντομο προέρχεται από τον ονομασία ἔντομος που δημιούργησε ο Αριστοτέλης, και ως όρο τον οποίο χρησιμοποίησε για να περιγράψει αυτόν τον τύπο έμβιων όντων, καθώς παρατήρησε πως συχνά τα σώματα τους ήταν χωρισμένα σε πολλά διακριτά τμήματα/τομές. Όλα τα έντομα αποτελούνται από το κεφάλι, τον θώρακα και την κοιλιά.
Οι μέλισσες έχουν 5 μάτια. Δυο στα πλάγια και 3 στο πάνω μέρος, που βρίσκονται οι κεραίες. Έχουν 4 φτερά, 6 πόδια, προβοσκίδα και κεντρί.
Τα δυο μεγάλα μάτια της μέλισσας έχουν πάρα πολλά μικρά μάτια, τα οματίδια και βοηθούν τη μέλισσα να βλέπει παραστάσεις. Με τα σύνθετα μάτια οι μέλισσες αντιλαμβάνονται τη θέση του ήλιου ακόμα και όταν είναι κρυμμένος πίσω από κάποιο βουνό γιατί έχει τη δυνατότητα να αντιλαμβάνεται το πολωμένο φως ή πίσω από τα σύννεφα, γιατί η μέλισσα μπορεί και αντιλαμβάνεται το υπεριώδες φως. Τα τρία μάτια στο κέντρο του κεφαλιού, σχηματίζουν τρίγωνο, και έτσι αντιλαμβάνεται τις αλλαγές στην ένταση του φωτός.
Οι κεραίες της είναι τα όργανα της όσφρησης, της γεύσης και της ακοής.
Η προβοσκίδα της μέλισσας (το αντίστοιχο δικό μας στόμα) χρησιμοποιείται για να συλλέξει νερό, μελίτωμα και νέκταρ.
Στην κοιλιά, βρίσκεται το σύνολο των εσωτερικών οργάνων της και στον τελευταίο δακτύλιο βρίσκεται το κεντρί, το οποίο συνδέεται με ένα αδένα που έχει μέσα το δηλητήριο. Μη φοβάστε όμως, η μέλισσα δεν θα τσιμπήσει κάποιον αν δεν νιώθει απειλή. Μόλις χάσει το κεντρί της, πεθαίνει.
Η μέλισσα είναι ένα θαυμάσιο ζώο, δε νομίζετε;
Παρακάτω θα βρείτε κάποια φύλλα εργασίας από το kindykids.gr που μας φάνηκαν ενδιαφέροντα:
Πειράματα στο σπίτι
Μετά από πολλή έρευνα, σας παρουσιάζουμε τα επόμενα πειράματα.
- Slime
Υλικά:
Μπολ
Κουτάλι
200 γρ. σχολική κόλλα λευκή (είναι 2 μικρές συσκευασίες)
1 κουταλιά της Σούπας Σόδα
2-3 Κουταλιές της Σούπας υγρό Φακών Επαφής
¼ κούπας Γκλίτερ
Χρώμα Ζαχαροπλαστικής
Οδηγίες για την κατασκευή του Slime:
Ρίχνουμε την κόλλα σε ένα μπολ και προσθέτουμε το χρώμα ζαχαροπλαστικής και ανακατεύουμε καλά.
Προσθέτουμε το γκλίτερ και συνεχίζουμε το ανακάτεμα.
Στην συνέχεια βάζουμε την σόδα και το υγρό φακών επαφής.
Ανακατεύουμε μέχρι να αρχίζει να τυλίγεται το υλικό γύρω από το κουτάλι και στην συνέχεια το ζυμώνουμε μέχρι να γίνει η τέλεια γλίτσα!
Είναι έτοιμη για παιχνίδι!
Η συνταγή και η φωτογραφία είναι από την www.thisisus.gr
2. Μικρά ηφαίστεια από πάγο
Υλικά:
Μπολ
Μαγειρική Σόδα
Νερό
Παγοθήκες
Χρώμα ζαχαροπλαστικής
Ξίδι
Βάζουμε νερό, λίγη μαγειρική σόδα και χρώμα ζαχαροπλαστικής σε παγοθήκες στην κατάψυξη.
Μόλις παγώσουν, βάζουμε τα παγάκια σε μπολ με λίγο νερό. Ρίχνουμε πάνω ξίδι και έτοιμο το ηφαίστειο.
Η ιδέα και οι φωτογραφίες είναι από τη σελίδα της marianna.cu στο instagram
3. Γιατί πλένουμε τα χέρια μας…
Συνήθως πλένουμε τα χέρια μας όταν φαίνονται βρώμικα. Τώρα με τον κορωνοϊό αλλά και την έξαρση της γρίπης το χειμώνα, είχαμε μιλήσει για τα μικρόβια και πως το νερό και το σαπούνι “στέλνουν τα μικρόβια μακριά”
Υλικά:
Θέλουμε κάποιο μπαχαρικό, ίσως πιπέρι
Νερό
Υγρό πιάτων
Πιάτο
Βάζουμε σε ένα πιάτο νερό και πιπέρι. Το παιδί ακουμπάει το νερό με το δάχτυλό του και βλέπει πως το πιπέρι – μικρόβιο μένει στα χέρια του.
Βάζουμε υγρό πιάτων στο πιάτο και βλέπουμε πως τα μικρόβια φεύγουν μακριά.
4. Ένα άλλο πείραμα για να δούμε τα μικρόβια (αλλά θέλει χρόνο)
Υλικά:
Σακουλάκι που κλείνει καλά
Φέτα ψωμί
Χρόνος
Χωρίς να πλύνουμε τα χέρια μας (θα ήταν καλό μόλις έχουμε επιστρέψει από βόλτα) ακουμπάμε μία φέτα ψωμί (αν είναι ψωμί του τοστ αργεί περισσότερο το πείραμα λόγω συντηρητικών).
Την κλείνουμε μέσα στο σακουλάκι. Μία φορά την εβδομάδα παρατηρούμε τις αλλαγές που κάνουν τα μικρόβια στο ψωμί.
Μπορείτε να δείτε σχετικό βίντεο εδώ https://www.youtube.com/watch?time_continue=1&v=pDySncLj_FE&feature=emb_title
5.Προτζέκτορας
Υλικά:
Φακός
Ρολό χαρτί
Διαφανή μεμβράνη
Μαρκαδόροι
Φαντασία
Μονωτική ταινία ή λάστιχο
Ψαλίδι
Βάζουμε τη μεμβράνη στο ρολό μας κ κλείνουμε με ταινία ή λάστιχο ώστε να είναι τεντωμένο.
Ζωγραφίζουμε πάνω στη μεμβράνη το σχέδιό μας. Φωτίζουμε από το άλλο μέρος και δείχνουμε πάνω σε λεία επιφάνεια.
6. Παιχνίδια στην άμμο
Μας έχει λείψει η παραλία αλλά πολύ εύκολα μπορούμε να φτιάξουμε στο σπίτι μας και να παίξουμε.
Θα χρειαστούμε 1 κιλό αλεύρι ή σιμιγδάλι και 1 φλιτζάνι λάδι.
Βάζουμε στα κουβαδάκια και παίζουμε. Με λίγο νερό φτιάχνουμε και “σχέδια στην άμμο”.
Αλλιώς βάζουμε σε ένα μεγάλο ταψί άμμο και μικρές φιγούρες και κάνουμε ανασκαφές.
7. Σπιτική πλαστελίνη
Υλικά:
2 κούπες αλεύρι
1/2 κούπα αλάτι
1 1/2 κούπα καυτό νερό
2 κουταλιές της σούπας λάδι
2 κουταλιές της σούπας κρεμόριο ή ξυνό
Χρώματα ζαχαροπλαστικής
Βάζουμε το καυτό νερό με τα στερεά υλικά και ανακατεύουμε γρήγορα για να λιώσουν. Όσο ζυμώνουμε βάζουμε και τα υπόλοιπα υλικά.
Χωρίζουμε και προσθέτουμε τα χρώματα ζαχαροπλαστικής. Κάνουμε μπάλες τις πλαστελίνες ανάλογα με το χρώμα και παίζουμε.
Διατηρείται στο ψυγείο τουλάχιστον ένα μήνα.
8. Oobleck, ένα πολύ ” βρόμικο παιχνίδι”
Υλικά:
Ποτήρι
400 γρ. (2 κούπες) corn flour
200 γρ. νερό (3/4 κούπας)
Χρώματα ζαχαροπλαστικής
Μπολ
Αιθέρια έλαια ή γκλίτερ αν θέλουμε
Είναι το κλασικό υλικό που χρησιμοποιείται στα οργανωμένα MESSY PLAY.
Ρίχνω το corn flour στο μπολ. Μέσα στο ποτήρι με το νερό προσθέτω το χρώμα και αν επιθυμούμε άρωμα από αιθέριο έλαιο και γκλίτερ για πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα, και αναδεύουμε για λίγο. Προσθέτουμε σταδιακά το υγρό στο μπολ και ανακατεύουμε είτε με τα χέρια μας είτε με μια κουτάλα μέχρι να γίνει ομοιογενές και να μην ξεχωρίζει το υγρό από το corn flour.
Το παιδί, βάζει τα χέρια του στο μπολ, πιάνει αρκετή ποσότητα από το υγρό και το πλάθει με γρήγορες κινήσεις ώστε να γίνει στερεό. Όταν σταματήσει να το πιέζει το Oobleck ρευστοποιείται ξανά αμέσως.
Σημειώσεις:
- Εάν το μείγμα δεν είναι αρκετά συμπαγές για να το πλάσετε προσθέστε λίγο corn flour και αν το αισθάνεστε σφιχτό και δεν ρευστοποιείται ρίξτε λίγο νερό.
- Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη υφή αλλά ουσιαστικά το Oobleck που έχει την σωστή υφή, γίνεται στερεό όταν το πιέζουμε και ρευστοποιείται όταν σταματάμε.
Πηγή: babyradio.gr
Καλή διασκέδαση!
Μέλισσα – Β’ μέρος
Στον πλανήτη μας, ονομάζουμε ζωντανούς οργανισμούς τους ανθρώπους, τα ζώα, τα φυτά και κάποιους μικροοργανισμούς. Η διαφορά ζωντανών και μη ζωντανών είναι η αναπαραγωγή. Αναπαραγωγή ονομάζουμε τη λειτουργία που μας βοηθά να υπάρχουμε ως είδος, δηλαδή το να κάνουμε παιδιά. Άρα “παιδιά κάνουν και οι άνθρωποι και τα ζώα και τα φυτά (αλλά και οι μικροοργανισμοί)”. Αλλά δεν κάνουν όλοι με τον ίδιο τρόπο. Σήμερα θα μιλήσουμε για την αναπαραγωγή των φυτών. Πώς δηλαδή τα φυτά αναπτύσσονται και δημιουργούνται και άλλα φυτά.
Η διαδικασία αναπαραγωγής των φυτών ονομάζεται επικονίαση. Επικονίαση ονομάζεται η μεταφορά γύρης από τους ανθήρες στο στίγμα των λουλουδιών (δείξτε την εικόνα). Αφού επικονιαστούν, ξεκινά η γονιμοποίηση (δημιουργούνται δηλαδή νέα φυτά).
Η επικονίαση είναι μία διαδικασία που λίγα φυτά την κάνουν μόνα τους (τέλεια φυτά) και για να γίνει, βοηθούν:
-
- Ο άνεμος που φυσάει και η γύρη μεταφέρεται από το ένα άνθος στο άλλο (π.χ. Τα πεύκα).
- Η βροχή όπου μέσω του νερού η γύρη μεταφέρεται από το ένα άνθος στο άλλο.
- Τα έντομα, τα οποία ονομάζουμε επικονιαστές. Όταν το έντομο κινείται για να πάει από λουλούδι σε λουλούδι έχει πάνω στα πόδια και στο σώμα του αρκετή γύρη από διάφορα άνθη. Όσο πηγαίνει από λουλούδι σε λουλούδι μεταφέρει την γύρη και πέφτει πάνω στο στίγμα ενός νέου άνθους. Αυτός ο τρόπος είναι ο βασικότερος και πραγματοποιείται κατά 90% από τις μέλισσες αφού συλλέγουν μεγάλα ποσοστά γύρης και νέκταρ, έχουν την ικανότητα να μαθαίνουν και να θυμούνται την ώρα της ημέρας όπου κάθε άνθος απελευθερώνει τη γύρη του και εκκρίνει νέκταρ και τέλος επισκέπτονται μεγάλο αριθμό φυτών.
- Άλλα έντομα επικονιαστές είναι:
-
- σφήκες
-
- νυχτοπεταλούδες
-
- σκαθάρια
-
- πεταλούδες
Γιατί όμως είναι απαραίτητη η επικονίαση;
Αν οι επικονιαστές για κάποιο λόγο (ανθρωπογενή πιθανώς) σταματήσουν να επικονιάζουν λουλούδια, δέντρα αλλά και φρούτα, τότε αυτά θα εξαφανιστούν. Δεν θα μας πιστεύετε; Ακούστε τι λένε οι επιστήμονες:
«Είναι ένα είδος εντόμου που επικονιάζει το κακάο. Χωρίς την επικονίαση δεν υπάρχει σοκολάτα. Υπάρχουν συγκεκριμένα είδη μελισσών που γονιμοποιούν τον καφέ. Χωρίς αυτές δεν θα είχαμε καφέ. Το βαμβάκι απαιτεί επικονίαση. Χωρίς αυτά τα έντομα, η ποσότητα και η απόδοση όλων αυτών των προϊόντων θα μειωθεί δραματικά.», δηλώνει ο Ντάνκαν Κόστον.
Φαντάζεστε λοιπόν έναν κόσμο χωρίς σοκολάτα, πεπόνι, ντομάτα και τριαντάφυλλα; Τα έντομα τελικά κάνουν πολύ σημαντική δουλειά, παρόλο το μικρό μέγεθός τους.
Ας φτιάξουμε σήμερα κάποιους επικονιαστές και παίξτε με αυτούς πετώντας τους από λουλούδι σε λουλούδι (μπαίνουν εύκολα στα χέρια σας).
-
- μέλισσα
-
- σφήκα
-
- πεταλούδα ημέρας και πεταλούδα νύχτας
ΥΓ: Οι μαυρισμένες λέξεις είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη λεξιλογίου των παιδιών αλλά και απόκτηση γνώσεων. Στο νηπιαγωγείο τις λέμε κανονικά και τα παιδιά σιγά σιγά πιθανά να τις χρησιμοποιήσουν. Δεν είναι απαραίτητο να μάθουν να λένε απ’ έξω κάτι που ούτε οι ενήλικες δεν ξέρουν, αλλά είναι απαραίτητο να λέμε τις επιστημονικές λέξεις για να αρχίσουν να αναπτύσσουν το λεξιλόγιό τους.
…. εύκολες εργασίες για τη μέλισσα
Καλημέρα σας,
σας στέλνω κάποιες εργασίες με προγραφή και αντιστοίχιση που τα νήπια καλούνται να συμπληρώσουν και να έρθουν σε μία πρώτη επαφή με τη “Μέλισσα”
Πρόσφατα σχόλια