Τοποθεσία Σχολείου

αρχείο λήψης 2

Το σχολείο μας βρίσκεται στο Σταυρό Φθιώτιδας, 7 χιλιόμετρα δυτικά της Λαμίας. Είναι χτισμένος στις πλαγιές των λόφων Κουκουβάγιας και του Κούκου, σε υψόμετρο 90 μέτρων. Αποτελείται από τρείς οικισμούς. Τον οικισμό του Σταυρού, της Νέας Βράχας και του Σιδηροδρομικού Σταθμού Λιανοκλαδίου. Κατοικείται σήμερα από 2.489 κατοίκους (απογραφή του 2011)

Η αρχική ονομασία ήταν Μπεκή, αλλά η ευρύτερη περιοχή έχει κατοικηθεί προϊστορικά και ιστορικά και το καταμαρτυρούν τα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα*. Δημιουργήθηκε την Τουρκοκρατία από τις καλύβες των κολλήγων, τσοπάνηδων, επιστατών και υπηρετών του Οθωμανού ιδιοκτήτη του «τσιφλικιού Μπεκής» στην τοποθεσία Παλιοχώρι.

Ο οικισμός της Μπεκής καταγράφεται το 1810 από τον περιηγητή Πουκεβίλ κατά το οποίον ζούσαν 40 οικογένειες. Κοντά σχετικά στον οικισμό, περίπου 300 μέτρα, είχε το Κάστρο-σπίτι και αποθήκες ο Τούρκος Τσιφλικάς. Το λεγόμενο  Μπούρτζι.

Το 1821 μετά από την μάχη της Αλαμάνας, στην περιοχή Αι – Θανάσης κοντά στο Παλιοχώρι και το  Μπούρτζι έγινε η Μάχη της Μπεκής, που είχε ως αποτέλεσμα οι Τούρκοι να πυρπολήσουν την εκκλησία και φυσικά το χωριό και έτσι οι κάτοικοι διασκορπίστηκαν στα γύρω βουνά και χωριά. Συγκεντρώθηκαν το 1828 στο τέλος της Επανάστασης του 1821.

Η Πολιορκία του Μπεκίου ήταν πολεμική εμπλοκή της Επανάστασης του ‘21. Μετά την πτώση του φρουρίου της Άμφισσας ο μεν Γκούρας έμεινε εκεί, ο δε Κομνάς Τράκας πήρε 200 άνδρες και πήγε στην πολιορκία της Μενδενίτζας ή Βοδωνίτσας για να βοηθήσει τις δυνάμεις των πολιορκητών με αρχηγούς τους Δυοβουνιώτη και Αθανάσιο Διάκο. Οι τρεις οπλαρχηγοί, αφού άφησαν ένα σώμα να συνεχίζει την πολιορκία, ξεκίνησαν με κατεύθυνση την Λαμία και έφτασαν στην γέφυρα της Αλαμάνας στον Σπερχειό. Εκεί στρατοπέδευσαν στους Κομποτάδες και έστειλαν τον Τράκα να πάει στην Λαμία για να βολιδοσκοπήσει τις εκεί δυνάμεις.

Στις 14 Απριλίου ο Τράκας έφτασε κοντά στο τούρκικο χωριό «Καλύβια Κόγκα» και επειδή προσβλήθηκε από πολύ ιππικό και πεζούς, υποχώρησε προς δυσμάς και κατέλαβε την εκκλησία του χωριού Μπεκί. Οι Τούρκοι τον πολιόρκησαν και γίνονταν γενναία μάχη.

Οι Κομποτάδες για να βοηθήσουν τους πολιορκημένους μηχανεύτηκαν τον εξής αντιπερισπασμό: μάζεψαν άλογα, γαϊδουράκια και μουλάρια από τους χωρικούς και διέταξαν στρατιώτες πεζούς να ιππεύσουν προς τον Σπερχειό και από εκεί προς την Λαμία. Το τέχνασμα είχε επιτυχία, διότι οι Τούρκοι μόλις είδαν την πομπή φοβήθηκαν ότι οι Έλληνες θα είχαν σκοπό να επιτεθούν στην Λαμία που ήταν αφρούρητη. Έλυσαν την πολιορκία και ο Τράκας με τους άνδρες του βγήκαν αβλαβείς φονεύοντας λίγους Τούρκους.

Όταν καθορίστηκαν τα όρια του νεοσύστατου κράτους, η Μπεκή ανήκε στην ελληνική Επικράτεια και οι Τούρκοι έφυγαν. Το τσιφλίκι του τελευταίου Ιζέτ Μπέη γιό του Δερβίς Λουμαλάχ των 12.500 στρεμμάτων αγοράστηκε από τον Έλληνα Ηπειρώτη Δημήτριο Κεμπρέκο.

Μετά το  1855 με το θάνατο του τσιφλικά, οι πολλοί κληρονόμοι μοιράστηκαν το τσιφλίκι. Αρχίζει και η πώληση των μεριδίων των απογόνων του σε ντόπιους κατοίκους αλλά και ξένους.  Έτσι κατά διαστήματα τα χωράφια πέρασαν και στα χέρια των πρώην κολίγων.

Το 1860 οι κάτοικοι αποφάσισαν να μεταφέρουν το παλιό χωριό, ανατολικά από το Μπούρτζι σε ρυμοτομικό σχέδιο, κοντά στις δυο βρύσες, που υπήρχαν.

Η υλοποίηση του σχεδίου δεν έγινε άμεσα, όπως είχε σχεδιαστεί, λόγω χρημάτων από τους πρώην κολίγες, που ήθελαν να ξεχρεώσουν τα χωράφια και να κατασκευάσουν σπίτια τους, λόγω των συνεχών κρίσεων, που επακολούθησαν, οι πόλεμοι και η Μικρασιατική καταστροφή. Το σχολείο χτίστηκε το 1870 και ο ναός το 1930.

Το χρονικό διάστημα 1920-1930 εγκαταστάθηκαν στη Μπεκή πολλές οικογένειες Σαρακατσαναίων, που βοήθησαν στην ανάπτυξη του χωριού. Το 1827 το χωριό ονομάστηκε σε Σταυρό επί προεδρίας Ηλία Μητράκου.

Το 1941, μόλις οι Γερμανοί κατέκτησαν τη χώρα μας, άρχισαν να κατασκευάζουν διάφορα οχυρωματικά έργα σε στρατηγικής σημασίας σημεία και κοντά σε εγκαταστάσεις, όπου θα μπορούσαν να αποτελέσουν στόχους σαμποτάζ ή επιθέσεων του εχθρού. Πολλά τέτοια έργα τους σώζονται από την εποχή αυτή.

Στην κατηγορία αυτών των έργων ανήκει και ο Πύργος των Γερμανών στο Σταυρό, που σώζεται με σημαντικές φθορές μέχρι σήμερα. Εκεί στρατωνιζόταν γερμανική φρουρά για την ασφάλεια του σταθμού. Ήταν εξοπλισμένος και με ισχυρό πολυβόλο, το οποία σώζεται επίσης ημικατεστραμμένο σε απόσταση 50 περίπου μέτρων από τον Πύργο. Ο Πύργος με το Πολυβολείο επικοινωνούσαν με υπόγεια σήραγγα. Στο ύψος του Πύργου οι Γερμανοί είχαν εγκαταστήσει συρματόπλεγμα και πύλη εισόδου προς το Σταυρό με μόνιμο φρουρό μέρα και νύχτα, όπου ήλεγχαν τους διαβαίνοντες. Κοντά στον Πύργο είχαν κατασκευάσει και ναρκοπέδιο, όπου αρκετοί συμπατριώτες μας είχαν ακρωτηριαστεί, πατώντας κάποια νάρκη, μετά την αναχώρηση των Γερμανών. Παρόμοιο Πύργο είχαν κατασκευάσει και νοτίως του σταθμού, τον οποίον ανατίναξαν οι ίδιοι το 1944, όταν έφευγαν οριστικά από την Ελλάδα.

Το 1900 κατασκευάστηκε για τις ανάγκες του σιδηροδρόμου ο σταθμός με το κεντρικό του κτίριο, που σώζεται μέχρι σήμερα. Γύρω από τον ονομαζόμενο Σ. Σ. Λιανοκλαδίου δημιουργήθηκε ένας νέος οικισμός του  Σ. Σ. Λιανοκλαδίου, που διοικητικά ανήκε στην κοινότητα Μπεκής. Η περιοχή γίνεται το σταυροδρόμι οδικών αξόνων προς Λαμία και Καρπενήσι και του ελληνικού σιδηροδρόμου.

Το 1964 πραγματοποιήθηκε ο αναδασμός της γης, που βοήθησε αναπτυξιακά και οικονομικά την περιοχή. Το 1974 δημιουργήθηκε ο τρίτος οικισμός της Νέας Βράχας από τους κατοίκους της Βράχας Ευρυτανίας λόγω του σεισμού το 1966.

Ο οικισμός Σταυρός ή Μπεκής κατά χρονικά διαστήματα προσαρτάται διοικητικά στους Νομούς Φωκίδας, Λοκρίδας, Φθιώτιδας. Το 1943 ο οικισμός αποσπάστηκε στο νομό Φθιώτιδος από το νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος. Το 1981 στον οικισμό προσαρτάται ο καταργούμενος οικισμός Σιδηροδρομικός Σταθμός Λιανοκλαδίου της κοινότητας Σταυρού. Το 1994 ο οικισμός αποσπάται από την κοινότητα Σταυρού και προσαρτάται στο δήμο Λαμιέων. Στην απογραφή του 1961 καταγράφηκαν 714 κάτοικοι. Στην απογραφή του 2001 αυξήθηκαν σε 2.090. Από το 1999 έως το 2010 υπήρξε Δημοτικό Διαμέρισμα του Καποδιστριακού Δήμου Λαμιέων. Το 2010 καταργήθηκε και εντάχθηκε στον νέο διευρυμένο Καλλικράτειο Δήμο Λαμιέων.  Σήμερα ως Δημοτική Κοινότητα Σταυρού.

*Έχουν βρεθεί λείψανα αρχαίου τείχους (ΥΑ 8945/23-8-1963 – ΦΕΚ 389/Β/3-9-1963).

Τίτλος ΦΕΚ: «Περί κηρύξεως αρχαιολογικών χώρων». Ακόμη στη θέση Πριόβολο, Καναπίτσα, Βαγιόρεμα, Αρχαία Σίδη, Πυργάκι, Αι-Ταξιάρχης, Άμπλας του Σαλωνίτη, Άγιος Μάρκος, θυμάκια, Μαγούλα, Κάστρο Μπεκής (Μπούρτζι).

ΠΗΓΕΣ:

* Ζωγραφική απεικόνιση της Μπεκής, Μπάμπης Τσέλος