Άγιος Ανδρέας, οδού Λευκωσίας

20130423_120758

Ο Άγιος Ανδρέας  είναι ένα πολύ παλιό πέτρινο εκκλησάκι επί της οδού Λευκωσίας στην πλατεία Αμερικής. Το έχτισε η Αγία Φιλοθέη η Αθηναία ως παρεκκλήσιο του μοναστηριού της που βρισκόταν κοντά στο σπίτι της στην πλάκα όπου σήμερα στεγάζονται τα γραφεία της Ι. Αρχιεπισκοπής Αθηνών .

Στην αρχική του μορφή (μέσα 16ου αι.) είχε τον Ι. Ναό ως καθολικό και γύρω γύρω κελιά (σήμερα υψώνονται πολυκατοικίες)

Ο λόγος που χτίστηκε ήταν διπλός: Πρώτον η Αγία Φιλοθέη είχε ανάγκη για έναν απομακρυσμένο τόπο προσευχής, μακριά από το πολυτάραχο κέντρο γύρω από την Ακρόπολη. Δεύτερον το μοναστηράκι αυτό αποτέλεσε τόπο φυγάδευσης Ελλήνων και Τούρκων κυνηγημένων από τους Τούρκους αλλά και ένα είδος Πανεπιστημίου εκείνης της δύσκολης εποχής της σκλαβιάς. Γι’ αυτό το μοναστηράκι έπρεπε να βρίσκεται μακριά από τα βλέμματα των Τούρκων.

Τελικά οι Τούρκοι για την πλούσια δράση της την έπιασαν, την έδεσαν σε ένα κολωνάκι, που ακόμη σώζεται μέσα στο ναό και την ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου. Ήταν Οκτώβριος του 1588, ξημερώματα του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτου.

Στις αρχές του 20ου αιώνα ανακαινίστηκε και αγιογραφήθηκε από τον Φώτη Κόντογλου. Αποτελεί σπουδαίο Βυζαντινό και Ιστορικό Μνημείο

Για την ανωδομή του Ναού έχουν χρησιμοποιηθεί και κομμάτια από ερείπια  αρχαιοελληνικό ναού που βρέθηκαν στο σημείο και με αυτό τον τρόπο διασώθηκαν, όπως ο Ηρακλής ακουμπισμένος στο ρόπαλό του (βρίσκεται πάνω από την είσοδο του ναού) και μια πλάκα με επιγραφές στο εσωτερικό ενός παραθύρου