Αντίο;
Δεδομένου ότι διατελώ Προϊσταμένη του Νηπιαγωγείου που αγάπησα τόσο πολύ από το 2007, δράττομαι της ευκαιρίας να το αποχαιρετίσω (τουλάχιστον για μία χρονιά) με έναν μικρό απολογισμό – και λίγες σκέψεις.
Ενας κύκλος 21 χρόνων κλείνει σήμερα, για μένα. 31/8/2001 διορίστηκα στην Ερμούπολη της Σύρου ενώ από το 2002 ήρθα με μετάθεση στο 1ο Νηπιαγωγείο Γαργαλιάνων, του οποίου είχα την χαρά και την τιμή να ηγούμαι από το 2007. Παρέλαβα τα ηνία από την προηγούμενη Προισταμένη κ. Κολετζικούδη, η οποία άφηνε πίσω της μια άλλη εποχή στην εκπαίδευση.
Την φετινή χρονιά 2022-23 θα είμαι αποσπασμένη στη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Καλαμάτας. Συγκεκριμένα θα είμαι Υπεύθυνη του Παιδικού Παραρτήματος Τριφυλίας που δημιουργείται στα Φιλιατρά και σε μικρό χρονικό διάστημα θα είναι έτοιμο για επισκέψεις. Το Παράρτημα Τριφυλίας διατηρεί σελίδα στο Facebook, η οποία θα “βγει στον αέρα” όταν ξεκινήσει η λειτουργία του. Ενας πολύ όμορφος χώρος γεννιέται και είναι εξαιρετικά τιμητικό για την ευρύτερη περιοχή η δημιουργία του. Αποτελεί μεγάλη τιμή και για μένα που το Εφορευτικό Συμβούλιο μου εμπιστεύτηκε την λειτουργία της! Είναι μία πρόκληση για νέες περιπέτειες και ανακαλύψεις η νέα μου θέση. Ο χώρος της Βιβλιοθήκης πάντα φάνταζε στα μάτια μου σαν ένας ονειρικός τόπος που με καλεί κοντά του, έγινε ένα μικρό μου όνειρο, κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής μου διαδρομής και φέτος μου δόθηκε η ευκαιρία να το κυνηγήσω και να το φτάσω. Το γεγονός δε, ότι θα είμαι αυτή που θα δώσω πνοή σ΄αυτόν τον χώρο με ενθουσιάζει ακόμα περισσότερο! Νιώθω ότι μία συναρπαστική χρονιά ανατέλλει για μένα! Η προοπτική να αποσπαστώ στη Βιβλιοθήκη με πλημμύρισε ελπίδα και αισιοδοξία αλλά και με αισθήματα ευθύνης.
Μέσα σε μία – στην ίδια τάξη – μεγάλωσα κι εγώ μαζί με τους μαθητές μου, ένιωθα συμμαθήτριά τους τις περισσότερες φορές και γνώρισα καλύτερα τον εαυτό μου – και μέσα από τα παιδιά αλλά και μέσα από τους ενήλικους άλλους, συναδέλφους, γονείς, βοηθητικό προσωπικό …
Ολα αυτά τα χρόνια έδωσα πολλή ψυχή στο σχολείο, ζεστασιά, ενδιαφέρον και απεριόριστη αγάπη. Είχα οραματιστεί ένα “σχολείο της χαράς” και ήξερα ότι απαραίτητη προυπόθεση είναι η συνεργασία με τους γονείς. Το 2008 με πρωτοβουλία μου και την στήριξη των συναδέλφων και των γονέων εκείνης της χρονιάς – όχι χωρίς αντιδράσεις βέβαια – δημιουργήθηκε ο Σύλλογος Γονέων του Νηπιαγωγείου (ίσως και ο πρώτος αυτόνομος Σύλλογος Γονέων Νηπιαγωγείου στο Νομό μας). Από τότε μέχρι και σήμερα οι συνεργατικές δράσεις και δραστηριότητές μας με τους γονείς είναι υποδειγματικές και αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για άλλους συλλόγους και σχολεία όχι μόνο στην περιοχή αλλά και ευρύτερα: Δεντροφυτεύσεις, καθαρισμοί ακτών, πορεία για το περιβάλλον, εικαστική βελτίωση της παιδικής χαράς, συνεργασίες με το Δημοτικό, καμπάνια κατά της πλαστικής σακούλας, ποδηλατάδες, συνεργασία με μπαμπάδες για χριστουγεννιάτικη γιορτή, χριστουγεννιάτικα και πασχαλινά παζάρια, πορεία ειρήνης, ημερίδες, θεατρικές παραστάσεις, και τόσα άλλα … Τόσα άλλα!
Οφείλω μεγάλη ευγνωμοσύνη στους γονείς όλα αυτά τα χρόνια. Για την εμπιστοσύνη, τη συνεργασία, την αγάπη και το κέφι να συνδημιουργήσουμε.
Είχα οραματιστεί, χωρίς να το έχω καταλάβει, προφανώς επειδή δεν γνώριζα τους όρους, λειτουργούσα ενστικτωδώς, ένα σχολείο-κοινότητα μέσα στην οποία όλοι συμμετέχουν στις αποφάσεις και δραστηριότητες. Λίγο ρομαντικό, αλλά αυτό επεδίωκα όλα αυτά τα χρόνια γιατί, απλώς, ένιωθα ότι αυτό είναι το λογικό και το σωστό. Ετσι πρέπει να είναι τα σχολεία, ανεξάρτητα από την βαθμίδα που ανήκουν. Δεν είχα συνειδητοποιήσει δηλαδή ότι αυτό που οραματιζόμουν ήταν ουσιαστικά ένα Αειφόρο Σχολείο! Οταν το συνάντησα μπροστά μου όμως, το αναγνώρισα αμέσως και το ακολούθησα με πάθος και πλήρη συνείδηση, πλέον!
Το 2013 ήταν η χρονιά που ξεκινήσαμε για πρώτη φορά το πρόγραμμα. Ανέλαβα ως υπεύθυνη εκπαιδευτικός για το “Αειφόρο Βραβείο” και ύστερα για το “Αειφόρο Σχολείο” και πιο μετά για τα Eco Schools, ενώ από το 2003-04 είμαστε μέλη της HELMEPA Junior. Επικοινωνούσα τις δράσεις, τους στόχους και το όραμα των προγραμμάτων στους γονείς και στις συναδέλφους, παροτρύνοντάς τες φυσικά κάθε χρόνο να δραστηριοποιηθούν και να αναλάβουν ρόλο ευθύνης. Τα προγράμματα αυτά όμως δεν ανήκαν στη σφαίρα των ενδιαφερόντων τους και έτσι ένιωθα την ηθική υποχρέωση να τρέχω τα προγράμματα μόνη μου για να τα συνεχίσω. Μου άρεσε τόσο που επικοινωνούσα με συναδέλφους από άλλα μέρη της Ελλάδας! Η ανάγκη για επικοινωνία και συνεργασία οδηγεί σε δρόμους, δρομάκια και μονοπάτια πολύ συναρπαστικά. Και αυτό το έμαθα πολύ νωρίς, όταν ακόμα ελάχιστοι εκπαιδευτικοί στο Νομό μας ασχολούνταν με τέτοια προγράμματα. Μέσα από τις αναζητήσεις μου γνώριζα νέα προγράμματα και συμμετείχα σ’ αυτά αλλά το σημαντικότερο, νέους/ες συναδέλφους που ανταλλάσσαμε ιδέες και απόψεις. To σχολείο μας άρχιζε να αλλάζει όψη και το μυαλό μου επίσης (!) και χωρίς καλά καλά να το καταλάβω είχαμε ήδη ξεκινήσει την πορεία του μετασχηματισμού μας προς την αειφορία. Πρώτα απ’ όλα άλλαξα εγώ και μετά το σχολείο. Διαφορετικά δεν θα ήταν τίποτα εφικτό. Πως θα μπορούσα να υποστηρίξω όλα όσα πρεσβεύει η Αειφορία αν η ίδια δεν πίστευα σ’ αυτά;
Για τις δράσεις μας, λοιπόν, το σχολείο μας πιστοποιήθηκε με πράσινες σημαίες, τιμητικές πλακέτες, βραβεία από διάφορους θεσμούς όπως: education leaders award, bravo schools, etwinning, ΕΛΛΑΚ, helmepa, code week, Artivism (Adelphi University New York) κ.α.. H χαρά μου ήταν μεγαλύτερη όταν μαθητές/τριές μου διακρίνονταν ατομικά σε διαγωνισμούς ζωγραφικής! Στο 1ο Διεθνές Συμπόσιο για το Αειφόρο Σχολείο, στην Αθήνα, μάλιστα, το 2014 (ή 2015) παρουσίασα την πορεία του μετασχηματισμού του Σχολείου προς την αειφορία. Το 1ο νηπιαγωγείο Γαργαλιάνων άρχισε να αποκτά φήμη. Ενα μικρό σχολείο σε μία μικρή επαρχιακή πόλη δραστηριοποιείται όσο λίγα σε θέματα περιβάλλοντος, υλοποιεί εξαιρετικά πρωτότυπες δράσεις, συνεργάζεται με τους γονείς και την τοπική κοινωνία, αποσπά διακρίσεις, υλοποιεί συνεργατικά προγράμματα. Σιγά σιγά απέκτησε και την φήμη ενός σχολείου εναλλακτικού -πράγμα ασυνήθιστο για τη δημόσια εκπαίδευση. Αυτό προέκυψε απο την προσωπική μου φιλοσοφία η οποία είναι επηρεασμένη από την παιδαγωγική προσέγγιση της Reggio Emilia, του δασικού νηπιαγωγείου, της παιδαγωγικής Freinet. Ενεργή συμμετοχή των παιδιών στην καθημερινότητά τους, ελεύθερο παιχνίδι, παιχνίδι στους νερόλακους, λασπόπιτες, γαλότσες και βόλτες με αδιάβροχα, συχνοί περίπατοι στην φύση ή την πόλη … δεν είναι συνηθισμένα σε πολλά νηπιαγωγεία. (Ολα αυτά φαίνονται στην σελίδα “οι βραβεύσεις μας”).
Πλέον, λόγω πολύχρονης εμπειρίας και επιτυχημένης πορείας έχω την χαρά να ανήκω επίσημα και στην ομάδα mentoring του Αειφόρου Σχολείου!
Η συνεργασία με όλα τα μέλη της σχολικής κοινότητας είναι το κλειδί στο αειφόρο σχολείο. Και αυτός ήταν ένας πρωταρχικός στόχος: να φέρω τους γονείς κοντά, μέσα στο σχολείο. Αυτό ήταν κάτι πρωτοποριακό για τα δεδομένα της εποχής -ακόμα είναι για κάποια σχολεία. Οι γονείς έδιναν τα μέγιστα κάθε χρόνο για να στηρίξουν τις δράσεις μας, με ιδέες, πρωτοβουλίες, προσωπική εργασία. Η πρώτη μας συνεργατική δράση έγινε πριν ακόμα συσταθεί ο σύλλογος γονέων, το πρώτο χριστουγεννιάτικο παζάρι που υλοποιούσε ένα νηπιαγωγείο στην περιοχή.
Το 2004, χρονιά φιλοξενίας των Ολυμπιακών αγώνων στην χώρα μας. υλοποιήσαμε περιβαλλοντικό πρόγραμμα για την ελιά. Στο πλαίσιο του προγράμματος έγιναν απογευματινά εργαστήρια στο σχολείο με τις μαμάδες για κατασκευή σαπουνιού, αρωματικά λάδια, βιβλία με συνταγές, ελιές σε βαζάκια, κατασκευές κοστουμιών για την παράσταση κ.α. Η γιορτή μας είχε πραγματοποιηθεί στη Βιβλιοθήκη της πόλης μας, στο Πάρκο, με “λιοπάζαρο” παρέα το οποίο συντόνιζαν οι μαμάδες. Πρωτόγνωρα πράγματα τότε, αυτά, όχι μόνο για τους γονείς μα και για μένα. Και είχε γίνει η αρχή!
Θα ήταν παράλειψη να μην τονίσουμε ότι βασικός παράγοντας για την ανάπτυξη των περαιτέρω δράσεών μας ήταν και η ανακαίνιση του προαυλίου από το Ιδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου. Το Ιδρυμα είχε ανταποκριθεί θετικά στην επιστολή μου κάλυψε τις δαπάνες για την ανακαίνισή του. Νιώθω ευγνωμοσύνη για το Ιδρυμα και περηφάνια γι αυτή την ανακαίνιση.
Το προαύλιο άνθισε! Επισκευάστηκαν οι βρύσες, φυτεύτηκαν δέντρα και λουλούδια και βότανα και φύτεψα και τις αγαπημένες μου βουκαμβίλιες καθώς και μια ελιά. Νιώθω πως ήταν το σπουδαιότερο δώρο που έκανα στο αγαπημένο μου νηπιαγωγείο – μαζί με τα δέντρα που φυτέψαμε αργότερα με δαπάνες του Συλλόγου γονέων.
Κάτω από την ελίτσα (“ε-λίτσα, ε-λίτσα”, έλεγαν τα παιδιά χορεύοντας γύρω της τότε) στήσαμε την υπαίθρια γωνιά ανάγνωσής μας, φάγαμε το κολατσιό μας, ραβδίσαμε το Νοέμβριο και πήγαμε τα σακιά στο ελαιουργείο, συνεργαστήκαμε, παίξαμε. Εμφιαλώσαμε το ελαιόλαδο και κολλήσαμε στα μπουκάλια χειροποίητες ετικέτες. Το μοιράσαμε, το δωρίσαμε, το γευτήκαμε. Σε έναν μεγάλο χώρο που παλιότερα είχε τσιμέντο και άμμο πλέον βρήκαν σπίτι τρία δέντρα, δάφνες, μια υπαίθρια κουζίνα από παλέτες που έφτιαξε ένας μπαμπάς, το ξύλινο παιχνίδι της αυλής που επισκευάστηκε και στερεώθηκε. Βρήκαν σπίτι οι … νερόλακοι, τα σκουλικάκια, τα νεκρά φύλλα … Είχαμε τη δυνατότητα να παρατηρούμε και να μαθαίνουμε από την φύση μέσα στο σχολείο. Τα παιδιά έπαιζαν εκεί, κάτω από τον ίσκιο των δέντρων φορώντας τις γαλότσες τους, μαθαίνοντας από την φύση αλλά αποκτώντας δεξιότητες ζωής. Τα οφέλη από ένα παιχνίδι ελεύθερο στην φύση είναι γνωστά για την ολόπλευρη και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του παιδιού όπως και η ενασχόλησή τους με τις λάσπες. Εφτιαχναν λασπόπιτες συνήθως, ή λουλουδόσουπες αλλά καμιά φορά έκαναν και λασπόλουτρα που πολύ τα ζήλευα, έτσι απελευθερωμένα που ήταν και σκαρφάλωναν στα δέντρα. Οι γαλότσες τους ήταν πάντα εκεί, στη γαλοτσοθήκη που φτιάξαμε μια Κυριακή, πέρυσι, με έναν μπαμπά, στο σχολείο, ο οποίος μάλιστα ξόδεψε αρκετά χρήματα για την κατασκευή της. Τα παιδιά ανυπομονούσαν να λερώνονται! Και πόση χαρά έκαναν όταν γέμιζαν λάσπες! Τα αδιάβροχά τους, σε ατομικές τσάντες περίμεναν κι αυτά πότε θα τα γαργαλήσουν οι … σταγόνες της βροχής! Τα παιδιά καταλάβαιναν μέσα από το βίωμα ότι ο καιρός δεν αποτελεί πρόβλημα και δεν υπάρχει λόγος να σταματάμε τις δραστηριότητές μας. Εμείς προσαρμοζόμαστε και συνεχίζουμε αλλάζοντας μόνο ενδυμασία. (Κάτι που θά’ πρεπε να αποτελεί παράδειγμα και για τους μεγάλους). Η φύση είναι η πρώτη δασκάλα μας – και μετά τα παιδιά. Έτσι συνήθιζα να λέω τους μαθητές μου. Αρκεί να έχει εκπαιδευτεί κανείς να την ακούει την φύση, να την παρατηρεί και να παίρνει τα μηνύματά της. Να βλέπει όχι απλώς να κοιτάζει.
Όταν διαβάσαμε, πέρυσι, το βιβλίο “ένα σχολείο ταρακουνημένο” της Αλκηστης Χαλικιά (εικ. Ιρις Σαμαρτζή, εκδόσεων Ίκαρος) τα παιδιά είπαν! “Κυρία έτσι είμαστε κι εμείς!”- Χάρηκα τόσο πολύ με την διαπίστωση τους. Το αειφόρο σχολείο μετονομάστηκε σε … ταρακουνημένο! Η αλήθεια είναι, ότι για να είναι ένα σχολείο ταρακουνημένο πρέπει πρώτα να είναι ταρακουνημένος και ο εκπαιδευτικός! Και το βιβλίο, ουσιαστικά, υμνεί τον εκπαιδευτικό που έχει την τόλμη να ταρακουνάει το σχολείο από τα … θεμέλια! Για μένα, βέβαια, πάντα ήταν “το σχολείο της χαράς”! Και το προαύλιό μας, “αυλή των θαυμάτων”. Γιατί πολλά “θαύματα” έγιναν εκεί 🙂
Πόσο τη λάτρεψα την αυλή! Ενιωθα πάντα ότι πηγαίνω στο εξοχικό μου – και το εννοούσα.
Πριν τρία χρόνια ξεκινήσαμε και ένα πρότζεκτ μαζί με τους μαθητές μου και τους γονείς τους, που πολύ αγάπησα αλλά δεν αγαπήθηκε το ίδιο από τον κόσμο εδώ, “πλανόδια χαριστική βιβλιοθήκη” . https://thegivinglibraryonwheels.blogspot.com
Τα σαββατοκύριακα δίναμε ραντεβού σε παιδικές χαρές ή πλατείες ή πάρκα διαβάζαμε/νε βιβλία και δανείζονταν. Δυστυχώς, όμως, μας πρόλαβε η καραντίνα και η πλανόδια έχασε το ρυθμό της. Συνεχίσαμε τις συνεργατικές δράσεις με το Δημοτικό και ανεβαίναμε στο προαύλιο για να δανείσουμε στους μαθητές του. Ελπίζω η Πλανόδια να έχει καλύτερη τύχη τη φετινή χρονιά.
Δημιουργήσαμε και ραδιόφωνο με τα μαθητούδια μου! “Τα ραδιοπούλια” μας πέταξαν στον αέρα (https://el.padlet.com/gterizaki/7l90wxghdjmrrord) και μάλιστα ανήκουν και στο … σμήνος των ραδιοφώνων του “Σκασιαρχείου” (Φρενέ)
Αν και η δική μου οπτική δεν ταίριαζε στις συναδέλφους και η δική τους, αντίστοιχα, ήταν μακριά από τη δική μου όπως έβλεπαν, υλοποιήσαμε πολλές κοινές δράσεις με άριστη συνεργασία μεταξύ μας αλλά κυρίως και με τους γονείς. Κάθε τάξη είχε τη δική της φιλοσοφία και αισθητική. Αυτό το θεωρούσα πάντα προτέρημα στο σχολείο μας και αποδοχή της διαφορετικότητας. Πως είναι δυνατόν να καλλιεργούμε στους μαθητές μας τη διαφορετικότητα και να μην την αποδεχόμαστε οι ίδιοι;
Στη διάδοση του οράματος του σχολείου βοήθησε και το παρόν ιστολόγιο, το οποίο και δημιούργησα το 2012 αφιερώνοντάς του πολύ – πάρα πολύ- προσωπικό χρόνο. Ηθελα να ανοίξω ένα παράθυρο -και άνοιξα πύλη τελικά – στον κόσμο μ’ αυτό το ιστολόγιο και όχι φυσικά να περιοριστώ και πάλι στον κόσμο της Τριφυλίας. Το ιστολόγιο μας άνοιξε ορίζοντες, πόρτες και παράθυρα. Μας άνοιξε ορθάνοιχτα πύλες! Και βγήκαμε από το στενό πλαίσιο της επαρχίας μας. Θυμάμαι πόσο είχα στενοχωρηθεί από τα κακόβουλα σχόλια συναδέλφων ότι το είχα δημιουργήσει για προσωπική μου προβολή, αν και δεν έγραφα ποτέ το όνομά μου στις αναρτήσεις, ούτε αναρτούσα προσωπικά μου βραβεία. Μόνο του σχολείου! Ξέρω καλά ότι οι άνθρωποι αντιδρούν αρνητικά αρχικά στο “ξένο” και το κατηγορούν γιατί το φοβούνται. Γνωστό γνώρισμα της άγνοιας και της επαρχίας, μάλλον.
Οταν έχεις όραμα, όμως, κοιτάζεις μακριά. Δεν σταματάς σε κακόβουλα σχόλια γιατί σκοπό έχουν μόνο να σε φρενάρουν να σε κρατήσουν πίσω.
Κι αυτό έκανα.
Πλέον, λόγω της αποχώρησής μου, δηλώνω ότι οτιδήποτε είναι αναρτημένο εδώ -μέχρι και σήμερα (πλην ίσως ελαχίστων περιπτώσεων δραστηριοτήτων στις οποίες αναφέρω το όνομα του τμήματος ή της συναδέλφου) είναι προσωπική μου δουλειά δέκα χρόνων και είναι μια σπουδαία παρακαταθήκη για τους επόμενους.
Δεν ήξερα πώς να είμαι Προισταμένη. Δεν με έμαθε κανείς. Ηξερα μόνο πως είμαι πολύ ευσυνείδητη και εργασιομανής. Έμαθα να λειτουργώ εμπειρικά ψάχνοντας, την ίδια στιγμή, τα πατήματά μου ενώ έπρεπε να πάρω σοβαρές αποφάσεις για το σχολείο.
Πολλές φορές μία θέση ευθύνης σου αποκαλύπτει πλευρές του εαυτού σου που αγνοούσες και είτε τρομάζεις που τις βλέπεις είτε χαίρεσαι που τις ανακαλύπτεις. Σου μαθαίνει να επικοινωνείς διαφορετικά απ’ ότι έχεις συνηθίσει και πολλές φορές χωρίς να τους ευχαριστείς όλους, είτε είναι συνάδελφοι, γονείς, ή άλλοι φορείς. Πάντα με γνώμονα το καλύτερο για το σχολείο συγκρούστηκα, διαφώνησα, στήριξα και συμβούλευσα, ενέπνευσα και εμπνεύστηκα – ακόμα εμπνέομαι από αξιόλογους συναδέλφους- πήρα αποφάσεις με προσωπικό και επαγγελματικό ρίσκο (το μέρος μικρό εδώ με όλα τα καλά του και τα “κακά” του) στηρίζοντάς τις αποφάσεις μου με την υπογραφή μου μέχρι τέλους. Ποτέ δε σκέφτηκα “τι με βολεύει” αλλά πάντα στη βάση του συλλογισμού μου για τις αποφάσεις μου ήταν το καλύτερο για τους μαθητές μου και για την σχολική μου μονάδα.
Ως Προισταμένη, έδωσα στο σχολείο ένα σύγχρονο και μοντέρνο πρόσωπο και τολμώ να πω, πια, ένα πρόσωπο πιο προχωρημένο από την εποχή του. Ενα σχολείο πλούσιο σε ποιοτικό εποπτικό – παιδαγωγικό υλικό, ανάμεσα στο οποίο εξαιρετικά ενημερωμένες γωνιές ΤΠΕ , διαδραστικό πίνακα (βραβείο από τα bravo schools) γωνιά ρομποτικής ιδιαίτερα εμπλουτισμένη, 3d printer (από βραβείο etwinning) και τόσο εμπλουτισμένη βιβλιοθήκη που θα ζήλευαν πολλά άλλα σχολεία δημόσια και ιδιωτικά.
Οι συνάδελφοι που άφησα πίσω μου γνωρίζουν όλες τις φάσεις εξέλιξής του και είμαι σίγουρη ότι και αυτές και όσες ακόμα συνάδελφοι αναλάβουν στο μέλλον, είτε ως μόνιμες είτε ως αναπληρώτριες, θα σεβαστούν όλη τη δουλειά που έχει γίνει και όλο τον θησαυρό που έχουν στα χέρια τους και χρησιμοποιούν. Εύχομαι να τον διατηρήσουν ακέραιο και να εμπλουτίσουν το βιβλίο υλικού.
Παρέδωσα σήμερα το αρχείο στην Αναπληρώτρια Προισταμένη κ. Πετροπούλου. Ένιωσα περηφάνεια και ικανοποίηση για όλα όσα αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια της θητείας μου, συγκίνηση που το αφήνω -πως όχι άλλωστε- και σίγουρα ένιωσα αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση που είχα την τόλμη να το αποχωριστώ για να κάνω ένα βήμα σε άλλο μονοπάτι -έστω για έναν χρόνο. Τα σχολεία, άλλωστε, δε μας ανήκουν ούτε μας οφείλουν. Ούτε οι οργανικές μας θέσεις μας ανήκουν. Μας “φιλοξενούν” τα σχολεία μας για κάποια χρόνια και εμείς οφείλουμε να τους το ανταποδίδουμε με σεβασμό: κάνοντας το καλύτερο δυνατόν γι αυτά, με το βλέμμα μας πρωτίστως στα παιδιά και όχι στον εαυτό μας. Το γεγονός ότι είμαστε μόνιμοι στο Δημόσιο -και στο ίδιο σχολείο με ίδιες συναδέλφους- σε κάποιους εκπαιδευτικούς δίνει ασφάλεια, σε άλλους όμως, δίνει την αίσθηση του εγκλωβισμού. Η δυνατότητα για απόσπαση δίνει μία ευκαιρία για … απεγκλωβισμό και ανανέωση (όταν χρειάζεται) ώστε η -ενδεχόμενη- επιστροφή στην τάξη να έχει άλλη αύρα!
Εύχομαι ειλικρινά, όσες ακόμα Προισταμένες ακολουθήσουν να αφήσουν πίσω τους περισσότερο “έργο, λόγο, νόημα” από μένα και να συνεχίσουν τους πολυετείς αγώνες μου για κατασκευή νέου σχολικού κτιρίου. Υπάρχει άλλωστε σχετική αλληλογραφία με το Δήμο. Εύχομαι και ο δήμος Τριφυλίας, πια, να συνειδητοποιήσει την ανάγκη κατασκευής ενός νέου κτιρίου για το νηπιαγωγείο μας και ο Σύλλογος Γονέων να αγωνιστεί το ίδιο γι αυτό το σκοπό. Εύχομαι οι συνάδελφοι που θα δραστηριοποιούνται στην τάξη μου να σεβαστούν όλο το υλικό που είχα αγοράσει με χρήματα της σχολικής επιτροπής αλλά και με χρήματα που πρόσφεραν οι γονείς και με τα βραβεία που είχα αποσπάσει. Κάθε τάξη αγόραζε παιχνίδια με τις δωρεές των γονέων ανάλογα με τις ανάγκες της αλλά και την αισθητική των εκπαιδευτικών καθώς επίσης και το πεδίο των ενδιαφερόντων τους. Τα παιχνίδια που βρίσκονται στην τάξη “μου” έχουν αποκτηθεί με θυσίες και πολύ στοχευμένα ώστε να ανταποκρίνονται σε ανάγκες των μαθητών μου κάθε χρονιά. Ενδεικτικά μόνο αναφέρω μερικά: την πολύ ενημερωμένη γωνιά ρομποτικής: Botley, bee-bot, edison (δώρο από βραβειο), mouse bot, first coding, earl (alien), kitty, steam παιχνίδια, boardς για τον κύκλο του νερού, τους αριθμούς, τον χάρτη της Ελλάδας, τα αγαπημένα τους playmags (βιάζονταν να έρθουν πρώτα το πρωί για να παίξουν), παζλ και επιτραπέζια, ξύλινα τουβλάκια κατασκευής πόλης, μαγνήτες, το πολυκαρότσι και τόσα άλλα…! Προσθέτω ακόμα τον διαδραστικό πίνακα και τον τρισδιάστατο εκτυπωτή που έφεραν στην τάξη τα βραβεία μας από τη συμμετοχή μας σε etwinning προγράμματα.
Δεν κρύβω, ότι χαίρομαι ιδιαίτερα που η πιο δημιουργική και απογειωτική περίοδος του νηπιαγωγείου, μέχρι τώρα, ταυτίστηκε με την παρουσία μου σ’ αυτό.
Κρατάω βαθιά μέσα μου όλη την αγάπη που έχω πάρει (και δώσει) από τους μαθητές και τους γονείς τους, την εκτίμηση συναδέλφων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, τα χαμόγελα των μαθητών μου, τα βλέμματά τους και τις αγκαλιές τους, τις φωνές μας, τις παρατηρήσεις και τα κοροιδέματα, τις μέρες σινεμά και τα κουκλοθέατρα, τα μαγειρέματα και τις τραλαλα-λαλαγγίδες, τις γαλότσες και τα λασπομαγειρέματα και τα … λασπόλουτρα, τους βροχερούς περιπάτους με τα αδιάβροχα και τις ομπρέλες, τον διάδρομο της γνώσης και τις χριστουγεννιάτικες αφηγήσεις μας, τα θεατροπαιχνίδια μας, τα συμβούλιά μας, τις μάγισσες, την φρικαντέλα και τις κατασκευές, τον πάγκο με τα υλικά, τον καραμέλο και την καραμέλα και το ημερολόγιό τους (καλή πρακτική που γεννήθηκε στην τάξη μου) και φυσικά το αρωματικό, γευστικό ΚΑΛΑΟ! Ναι, παινεύομαι που ήταν ιδέα μου να “πίνουν” τα παιδιά το παραμύθι μετά την αφήγηση. Μάλιστα βρήκε μεγάλη απήχηση και σε πολλές τάξεις νηπιαγωγείου μυρίζει καλάο το Δεκέμβριο! (Αναφέρθηκε μάλιστα σ’ αυτό και η διαχειρίστρια της σελίδας του Ευγένιου Τριβιζά στο Fb!).
Και, φυσικά, για το τέλος αφήνω τον Καραμέλο και την Καραμέλα. Δύο λούτρινα σκυλάκια που εδώ και χρόνια φιλοξενούνται σε σπίτια μαθητών τα Σαββατοκύριακα. Ο Καραμέλο είναι γεράκος (από το 2009 είναι στο σχολείο, μαζί με το γιο μου) αλλά πάντα διαθέσιμος για τρελά παιχνίδια και ακούραστος για βόλτες. Στις “σελίδες” θα βρείτε μία ολόδική του!
Ηρθε η ώρα να κάνει και αυτός ένα βήμα και να γνωρίσει περισσότερα παιδιά.
Κρατάω σε ένα μπαουλάκι και τις αρνητικές εμπειρίες όμως, από συναδέλφους -και λιγότερους γονείς- οι οποίες μου έδωσαν διαφορετικά μαθήματα και με δυνάμωσαν κιόλας. Μου άνοιξαν διαφορετικούς ορίζοντες και δημιούργησα τα δικά μου νέα μονοπάτια. Οπότε δεν έχω παρά να τους ευχαριστήσω κι αυτούς για τον χρόνο που μου αφιέρωσαν και να τους διαβεβαιώσω ότι είναι μάλλον τυχεροί, επειδή δεν θα “μεγαλώσουν” ποτέ. Αμα είσαι “μικρός” μένεις για πάντα έτσι.
Ευχαριστώντας όσες/ους συνεργάστηκα αυτά τα χρόνια, αφήνω το Νηπιαγωγείο (για πόσο;) επειδή το αγαπώ … Ξέρει αυτό τι εννοώ 😉
Σας ευχαριστώ μαθητούδια μου όλων αυτών των χρόνων για όλα όσα μου διδάξατε, απολογούμαι για λάθη που έκανα αλλά σας διαβεβαιώνω ότι δεν έγιναν από έλλειψη αγάπης. Είστε οι καλύτεροι δάσκαλοι που είχα. Για σας και τους γονείς σας θα είμαι πάντα η “Λιτσού”.
Σας αφιερώνω αυτά τα δύο τραγούδια που χαρακτηρίζουν τις ταρακουνημένες τάξεις όλων των νηπιαγωγικών μας χρόνων!
Και …
Ξέρετε εσείς, άλλωστε! 😉
Εις το επανιδείν! 😉
31.08.2022
Γαρυφαλιά Τεριζάκη
gterizaki@gmail.com
Το έργο άνηκε στο ρεπερτόριο του πρωτοποριακού θιάσου του Volker Ludwig (Φόλκερ Λούντβιχ) «Gripstheater» («Θέατρο Γκρίπς») της πρώην Δυτικής Γερμανίας που πιστοποιεί την ίδια εποχή στη Δυτική Ευρώπη την ανανέωση του ρεπερτορίου και της σκηνοθεσίας στο θέατρο για παιδιά, δίνοντας του κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις. Ο Rainer Hachfeld, αδελφός του Ludwig, γνωστός πολιτικός γελοιογράφος αναμίχθηκε ενεργά στον θίασο «Grips». Το έργο του Ο Μορμόλης είχε ανέβει μόλις τρία χρόνια πριν από το θέατρο «Grips» και ήταν η τρίτη παραγωγή του θιάσου. Ο Μορμόλης ήταν ένα έργο που αποκήρυττε τα χαρακτηριστικά του μυθοποιητικού ρεύματος στο θέατρο για παιδιά: δεν ήταν ρομαντικό, ούτε διδακτικό. Απεναντίας, αναφερόταν σε δύο αδέλφια, ένα αγόρι και ένα κορίτσι, που περνούσαν τις διακοπές τους κοντά στο θείο και τη θεία τους και μια μέρα ξεκίνησαν να παίζουν με ένα κουτί: το Μορμόλη. Ο Μορμόλης έγινε ένας φανταστικός φίλος των παιδιών, όπως αυτούς που συνηθίζουν να έχουν τα παιδιά και έλεγε στους μεγάλους όσα δεν τολμούσαν να πουν οι μικροί. Οι μεγάλοι δεν καταλάβαιναν τι είναι αυτό το μυστηριώδες και ύποπτο κουτί. Το φοβούνταν και θύμωναν. Το κουτί- σύμβολο πήρε μεγάλες προεκτάσεις μέσα στον κόσμο των ενηλίκων και άρχισε να τρομάζει ολόκληρη την πολιτεία που επιστρατεύτηκε εναντίον ενός φοβερού εχθρού. Ο αστυνόμος ήρθε να το συλλάβει, ο στρατηγός προσπάθησε να το καταστρέψει με ένα κανόνι, ακόμα και ο υπουργός επενέβη. Τελικά, ο γκρινιάρης γείτονας κύριος Μπουρίνιας πήρε το πριόνι του και κομμάτιασε το Μορμόλη. Ο Μορμόλης όμως ήταν άτρωτος, μια και μπορούσε να γίνεται ότι θέλουν τα παιδιά : παπούτσι, καπέλο, ποτήρι ή μπουρί της σόμπας. Κι αν έκοβες έναν Μορμόλη στα δυο, είχες δυο Μορμόληδες, αν τον έκοβες στα τρία, είχες τρεις Μορμόληδες. Στο τέλος, τα παιδιά που με τη φαντασία τους έβλεπαν τα πράγματα διαφορετικά από τη στεγνή πρακτική των μεγάλων νίκησαν. Και κάποιοι από τους μεγάλους κατάλαβαν το μυστικό: πως αν αγαπάς τα παιδιά, αγαπάς και τους Μορμόληδες. Η παράσταση ξεκινούσε με την αφήγηση ενός παραμυθιού που εμπεριείχε πολλά χαρακτηριστικά μοτίβα: ένα δάσος, μια μάγισσα, έναν βασιλιά με μια κόρη, ένα δράκο κτλ. Αναιρώντας τα παραδοσιακά όρια της θεατρικής δράσης, δυο παιδιά ξεπήδαγαν από το κοινό, διέκοπταν την αφήγηση, ξαναμοίραζαν τους ρόλους στους ηθοποιούς του παραμυθιού και ξεκινούσαν να παρουσιάσουν τη δική τους ιστορία που αφορούσε ρεαλιστικούς πρωταγωνιστές και διαδραματιζόταν σε ένα οικείο περιβάλλον. Το παράλογο χιούμορ του κειμένου όριζε ως πρωταγωνιστή ένα κουτί που λειτουργούσε ως σύμβολο της ελευθερίας της γνώμης και γύρω από αυτό εξελισσόταν ένα παιχνίδι κατά τη διάρκεια του οποίου θίγονταν θέματα που απασχολούσαν το παιδί στη σύγχρονη καθημερινότητά του. Η ποιότητα των παιδικών εκπομπών και η χρήση της τηλεόρασης, η έλλειψη χώρων παιχνιδιού και πρασίνου στις πόλεις, η άσκηση της βίας ως τρόπος διαπαιδαγώγηση, η έλλειψη επικοινωνίας στην οικογένεια, τα δικαιώματα των παιδιών και η χρήση της εξουσίας ως μέθοδος εκφοβισμού και υποταγής ήταν κάποια από τα ζητήματα που εκφράζονταν στο Μορμόλη, χωρίς την ίδια στιγμή το έργο να χάνει το χιούμορ και την παιδικότητα που το χαρακτήριζε. Καταργώντας την ψευδαίσθηση, οι ηθοποιοί τηρούσαν αποστάσεις από την αναπαραγόμενη σκηνική πραγματικότητα. Μπαινοβγαίνανε στους ρόλους τους, υποδύονταν πολλά διαφορετικά πρόσωπα σε σημείο που μπερδεύονταν μεταξύ τους και σχολίαζαν τη σκηνική δράση. Ακόμα ένα στοιχείο αποστασιοποίησης από το μύθο ήταν η παρεμβολή τραγουδιών που σχετίζονταν με τα σκηνικά δρώμενα, ενώ δεν έλειπε και η αποστροφή στο κοινό. Καθ’ όλη τη διάρκεια του έργου, τα παιδιά της ιστορίας απευθύνονταν στο κοινό, είτε για να σχολιάσουν τα σκηνικά δρώμενα, είτε για να ζητήσουν τη συμβουλή τους. Έτσι, το κοινό γνώριζε από νωρίς το μυστικό της ταυτότητας του Μορμόλη και συμμαχώντας με τα παιδιά συμμετείχε στο παιχνίδι τους. Η πρώτη παράσταση του έργου είχε προγραμματιστεί για τις 23 Νοεμβρίου. Μεσολάβησαν όμως τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και ο θίασος, όπως και κάποια αλλά θέατρα της πόλης, ανέβαλε την πρεμιέρα του σε ένδειξη συμπαράστασης στους έγκλειστους του Πολυτεχνείου, η οποία τελικά πραγματοποιήθηκε στις 30 Νοεμβρίου του 1973.
