Ο «Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα στο νηπιαγωγείο» είναι ένα πρόγραμμα πρόληψης, Αγωγής Υγείας και ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης των παιδιών. Πρόκειται για ένα δομημένο πρόγραμμα με σαφείς στόχους και μεθοδολογία που διαπραγματεύεται 4 θεματικές ενότητες:
α) ομαδικότητα, β) υγιείς συνήθειες, γ) αυτοεκτίμηση, δ) συναισθήματα.
Χρονική περίοδος: Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2021
Η μεθοδολογία που χρησιμοποιεί το υλικό εστιάζεται σε βιωματικές τεχνικές μάθησης, όπως ζωγραφική, κολάζ, δραματοποίηση, παιχνίδια ρόλων. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο παιχνίδι ως μέσω μάθησης, ανάπτυξης δεξιοτήτων και καλλιέργειας της ψυχοκοινωνικής υγείας των παιδιών προσχολικής ηλικίας.
Σχεδιάστηκε από το Κέντρο Πρόληψης της εξάρτησης από ναρκωτικά και προαγωγής της Υγείας «ΠΥΞΙΔΑ». Εμείς επιμορφωθήκαμε και συνεργαστήκαμε από το Κέντρο Πρόληψης από Εξαρτησιογόνες ουσίες Π.Ε Κοζόνης «ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ».
Στοχευόμενες δεξιότητες
Δεξιότητες Μάθησης: Κριτική σκέψη, Επικοινωνία, Συνεργασία, Δημιουργικότητα
Δεξιότητες Ζωής: Aυτομέριμνα, Κοινωνικές Δεξιότητες, Ενσυναίσθηση και ευαισθησία
ΜΙΤ: Δεξιότητες της τεχνολογίας και της επιστήμης: Ψηφιακός γραμματισμός
Δεξιότητες του Νου: Κατασκευές
εργαστήριο 1: Εισαγωγή-γνωριμία με το υλικό (2 διδακτικές ώρες)
Κάρτα 1η: «Ο Πυξιδούλης, η Πυξιδούλα και ο μαγικός κύκλος».
Στόχοι:
Γνωριμία με τον Πυξιδούλη και την Πυξιδούλα.
Εισαγωγή του μαγικού κύκλου.
Να οριστούν οι βασικοί κανόνες της ομάδας.
Ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα, 2 ξαδερφάκια πολύ αγαπημένα αποφάσισαν να αφήσουν για λίγο τη χώρα τους που βρίσκεται στην άκρη του Ουράνιου τόξου και να μας επισκεφτούν.
Αφού συστηθήκαμε και γνωριστήκαμε μας ρώτησαν αν μπορούν να μείνουν εδώ μαζί μας, να μας πουν ιστορίες για τη χώρα τους και να μάθουν για τη δική μας. Εμείς τους δεχτήκαμε με χαρά και αφού μας μίλησαν για τον μαγικό κύκλο και το μαγικό κοχύλι καταγράψαμε τους χρυσούς κανόνες της παρέας μας. Έπειτα μας χαιρέτησαν και μας υποσχέθηκαν ότι θα έρθουν σε λίγες μέρες.
εργαστήριο 2: Ομαδικότητα (3 διδακτικές ώρες)
Στόχοι:
Να έχουν την ευκαιρία τα παιδιά να μοιραστούν με την ομάδα πράγματα για τον εαυτό τους και να γνωριστούν καλύτερα.
Να εξοικειωθούν με τη λειτουργία της ομάδας.
Να καταλάβουν πως ο καθένας έχει ένα ρόλο και μια θέση στην ομάδα.
Κάρτα 2η: Η μαγική κουβέρτα.
Ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα μας επισκέφτηκαν για 2η φορά. Αφού είπαμε τα νέα μας και είδαμε τους κανόνες που έγραψε η ομάδα μπήκαμε στον κύκλο και παίξαμε το παιχνίδι της βροχής, όπως το χορεύουν οι Ινδιάνοι (μία κίνηση περνάει από τον αρχηγό σε κύκλο σταδιακά στην υπόλοιπη ομάδα). Συνεχίσαμε τα μαγικά με τη μαγική κουβέρτα και τις μεταμορφώσεις μας (ζωάκια).
Ολοκληρώσαμε το παιχνίδι καθισμένοι σε κύκλο, αναφέραμε τις εντυπώσεις μας από τις μεταμορφώσεις, πως ήταν κάτω από την κουβέρτα, γιατί επέλεξαν να μιμηθούν τα συγκεκριμένα ζώα.
Κάρτα 3η: Ένας για όλους και όλοι για έναν.
Στόχοι:
Να καταλάβουν τα παιδιά ότι όλοι έχουν κοινά χαρακτηριστικά που τους κάνουν να μοιάζουν.
Να εξοικειωθούν με τη λειτουργία της ομάδας.
Να αισθανθούν σημαντικά μέλη της ομάδας.
Παίξαμε το γνωστό παιχνίδι «Σπασμένο τηλέφωνο».
Στη συνέχεια καθίσαμε σε κύκλο με μία καρέκλα λιγότερη κι έναν όρθιο στη μέση. Είπαμε στα παιδιά διάφορα πράγματα όπως: «Να σηκωθούν όσοι έχουν: μαύρα μάτια, καστανά μαλλιά, τους αρέσει το παγωτό, όσοι φορούν αθλητικά παπούτσια» κ.τ.λ. Όσοι πίστευαν ότι τους αφορούσε αυτό που λέγαμε άλλαζαν θέση. Ένας έμενε πάντα όρθιος και έδινε την εντολή που θέλει. Συζητήσαμε με τα παιδιά για τα κοινά χαρακτηριστικά που μπορεί να έχουμε με τους άλλους.
Τέλος, εστιάσαμε στην έννοια της διαφορετικότητας αλλά και της μοναδικότητας του καθενός μας.
εργαστήριο 3: Υγιείς συνήθειες (3 διδακτικές ώρες)
Στόχοι:
Να μάθουν τα παιδιά να αξιολογούν και να κρίνουν αυτό που είναι καλό από αυτό που είναι κακό.
Ενίσχυση της κριτικής τους σκέψης.
Εκμάθηση υγιών συνηθειών.
Κάρτα 4η: Φροντίζω τον εαυτό μου.
Παιχνίδι «Λιμνούλα ψαρέματος». Σε μια πλαστική λεκάνη με φανταστικό νερό κολυμπούν αρκετά ψαράκια (δηλ. εικόνες από ασφαλή και υγιή πράγματα που κάνουμε και μη ασφαλή και μη υγιή με μαγνήτη). Τα παιδιά σε ζευγάρια ψαρεύουν στη λιμνούλα (με καλάμι και μαγνήτη). Αν ο ψαράς πιάσει υγιές ψάρι το κρατάει. Αν όχι το ξαναρίχνει στη λιμνούλα. Τα ζευγάρια αλλάζουν.
Κλείνοντας με τη βοήθεια του Πυξιδούλη και της Πυξιδούλας συζητήσαμε τι μάθαμε από το σημερινό μάθημα. Ποια ψαράκια τους έμαθαν τι πρέπει να κάνουν και ποια τι πρέπει να αποφεύγουν.
Κάρτα 5η: Ζω με υγεία.
Παίξαμε παντομίμα. Ένα παιδί που λέγεται ηθοποιός, σηκώθηκε όρθιο και οι θεατές από κάτω προσπαθούσαμε να μαντέψουμε τι κάνει. Τις ιδέες – γρίφους της παντομίμας τις είχαμε σε χαρτάκια και τα παιδιά διάλεγαν και μιμούνταν (π.χ. Βουρτσίζω τα δόντια μου). Όποιος καταλάβαινε τι κάνει ο ηθοποιός, έπαιρνε το μαγικό κοχύλι, μάντευε και αν το έβρισκε, γινόταν ο ίδιος ηθοποιός.
Ολοκληρώσαμε τη δραστηριότητα με σχετικά φύλλα εργασίας.
εργαστήριο 4: Αυτοεκτίμηση (4 διδακτικές ώρες)
Στόχοι:
Να γνωρίσουν τα παιδιά καλύτερα τον εαυτό τους (αυτογνωσία) και τους άλλους.
Να μάθουν να παρουσιάζουν τον εαυτό τους στους άλλους.
Να μάθουν να ακούνε προσεκτικά (ενεργοί ακροατές).
Κάρτα 6η: Το βιβλίο μου.
Βάλαμε στα παιδιά θέματα σε λευκές σελίδες (π.χ. Τι μου αρέσει να κάνω/να τρώω/ με τι μου αρέσει να παίζω/ πως είναι η οικογένειά μου). Αφού τα ετοίμασαν, τα βοηθήσαμε να κάνουν τη βιβλιοδεσία και ξεκίνησε το μοίρασμα. Κάθε παιδί παρουσίαζε το βιβλίο του και τα υπόλοιπα το άκουγαν προσεκτικά. Αφού τελείωσαν όλοι οι μαθητές, ακολούθησαν ερωτήσεις και συζήτηση ως προς τις ομοιότητες και τις διαφορές που παρατηρούσαν.
Κάρτα 7η: Πιστεύω στον εαυτό μου.
Μιλήσαμε στα παιδιά για το πόσο ξεχωριστοί και σημαντικοί άνθρωποι είναι. Κάθε παιδί μοιράστηκε στην ομάδα ένα πράγμα που θεωρεί καλό για τον εαυτό του.
Έπειτα ζωγραφίσαμε τους εαυτούς μας, τους κρεμάσαμε στην τάξη ώστε να τους βλέπουμε όλοι. Διαλέξαμε ένα παιδί και τα υπόλοιπα παιδιά έλεγαν ένα θετικό χαρακτηριστικό για το παιδί που διαλέξαμε. Καταγράψαμε τις απαντήσεις που έδωσαν σε χρωματιστά χαρτάκια και τα κολλήσαμε πάνω στη ζωγραφιά.
εργαστήριο 5: Συναισθήματα (4 διδακτικές ώρες)
Στόχοι:
Να ενθαρρυνθούν τα παιδιά να μιλήσουν για τα συναισθήματα.
Να αναγνωρίσουν πώς εκφράζονται κάποια βασικά συναισθήματα.
Κάρτα 8η : Το κολάζ των συναισθημάτων.
Ο Πυξιδούλης ρώτησε τα παιδιά στην παρεούλα τι είναι τα συναισθήματα, ποια συναισθήματα αναγνωρίζουν και πώς τα αντιλαμβάνονται. Στη συνέχεια, καταγράψαμε τις απαντήσεις τους.
Δείξαμε στα παιδιά εικόνες με πρόσωπα που εκφράζουν τα 4 συναισθήματα: χαρά, λύπη, φόβο, θυμό .Έπειτα τους ζητήσαμε να διαλέξουν ένα συναίσθημα και να το ζωγραφίσουν. Συζητήσαμε για τα συναισθήματα και τις εικόνες που δημιούργησαν τα παιδιά καθώς και πότε νιώθουν αυτά τα συναισθήματα. Επίσης διαβάσαμε το βιβλίο «Όταν θυμώνω» και «Όταν φοβάμαι».
Κάρτα 9η : Η μάσκα των συναισθημάτων
Στόχοι:
Να μάθουν τα παιδιά να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των άλλων.
Να μάθουν να εκφράζουν τα δικά τους προσωπικά συναισθήματα.
Ρωτήσαμε τα παιδιά πώς ένιωθαν τη μέρα εκείνη που ήρθαν στο σχολείο. Κάναμε γκριμάτσες με τα συναισθήματα που νιώθαμε.
Παίξαμε με το ζάρι των συναισθημάτων και μιμηθήκαμε στον καθρέφτη το συναίσθημα.
Έπειτα δώσαμε στα παιδιά από ένα πιάτο και τους ζητήσαμε να ζωγραφίσουν το συναίσθημα που θέλουν ή που ένιωθαν εκείνη τη στιγμή. Συζητήσαμε για το πώς ένιωθαν την ώρα που ζωγράφιζαν και μιλήσαμε για τις μάσκες που έφτιαξαν.
εργαστήριο 6: Κλείσιμο (1 διδακτική ώρα)
Κάρτα 10η: Κλείνω την ομάδα και αποχαιρετώ τον Πυξιδούλη και την Πυξιδούλα.
Κάθε παιδί έβαλε σε έναν σάκο ένα προσωπικό του αντικείμενο. Στη συνέχεια κάθε παιδί τραβούσε τυχαία ένα από τα αντικείμενα και όλοι έβλεπαν σε ποιον ανήκει. Κάθε παιδί -όποιο παιδί προέκυπτε από την κλήρωση- τού χάριζε μία δική του ζωγραφιά είτε σχετική με το πρόγραμμα είτε όχι.
Μιλήσαμε με τα παιδιά για τις εντυπώσεις μας από το πρόγραμμα, τις σκέψεις μας, τα συναισθήματά μας. Έπειτα τους είπαμε ότι ο Πυξιδούλης και η Πυξιδούλα χρειάζεται να φύγουν και θα πρέπει να αποχαιρετιστούν. Κάθε παιδί τούς είπε μία λέξη ή μια ευχή ή τους αποχαιρέτησε με μία κίνηση.
Έτσι, ολοκληρώθηκε το μαγικό ταξίδι στον κόσμο των συναισθημάτων, συντροφιά με τον Πυξιδούλη και την Πυξιδούλα!