Το 1ο Γυμνάσιο (παλαιό Γυμνάσιο Αρρένων) Πύργου είναι το πρώτο σχολείο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης που δημιουργήθηκε στον Πύργο και στην Ηλεία το έτος 1873. Ως εξατάξιο Γυμνάσιο Αρρένων Πύργου λειτούργησε μέχρι και το Σχολ. Έτος 1976-77 οπότε από την τότε εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και μετά λειτουργεί ως τριτάξιο ημερήσιο Γυμνάσιο και συστεγάζεται με το 1ο Ενιαίο Λύκειο Πύργου και το Εσπερινό Γυμνάσιο “Γιάννης Ζαπάντης” ως τα τέλη Φεβρουαρίου του 2008. Τότε εξαιτίας των ζημιών από τους σεισμούς στα ταλαιπωρημένα του κτίρια, μεταφέρθηκε σε λυόμενες αίθουσες πίσω από το 6ο Δημοτικό Σχολείο.
Το κλασσικό Γυμνάσιο, μετέπειτα Αρρένων χτίστηκε (πρώτο κτήριο) το 1931-32, επί πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και Υπουργού Παιδείας Γεωργίου Παπανδρέου, με δήμαρχο Πύργου τον Διονύσιο Κορκολή .
Έγινε στην πλατεία Ετιάς, μετά από τροποποίηση του σχεδίου πόλης και απαλλοτριώσεις ιδιοκτησιών, μεταξύ των οποίων και του οικοπέδου των καθολικών, επειδή δε η οδός Ξάνθου διέσχιζε το προαύλιο του γυμνασίου και χώριζε το Γυμναστήριο (που έγινε λίγο αργότερα) από το κυρίως κτίριο, έγινε κατάργηση του δρόμου στο συγκεκριμένο σημείο και επίσης έγινε δωρεά οικοπέδου του Σπύρου Χρυσανθόπουλου προς την πόλη.
Συστεγάστηκε από το 1976 με το 1ο Ενιαίο Λύκειο Πύργου και το Εσπερινό Γυμνάσιο-Λύκειο Πύργου “Γιάννης Ζαπάντης” ως το Φεβρουάριο του 2008. Τότε μεταφέρθηκε σε λυόμενες αίθουσες στο χώρο πίσω από το 6ο Δημοτικό Σχολείο Πύργου, εξαιτίας των ζημιών που προκάλεσε ο σεισμός της 27ης Οκτώβρη του 2007. Το 1ο Γυμνάσιο αναγκάστηκε να λειτουργήσει προσωρινά σε απογευματινό ωράριο για λίγους μήνες στις αίθουσες του 1ου Λυκείου και μετά μεταφέρθηκε προσωρινά στον προαναφερόμενο χώρο. Από το Σεπτέμβριο του 2015 λειτουργεί στο νέο υπερσύγχρονο κτιριακό συγκρότημα στον αρχικό του χώρο.
- Δημοσιεύματα της εποχής του ’30 από την εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ Πύργου
