«ΒΙΝΤΕΟΜΟΥΣΕΙΑ»
Περίεργος τίτλος για ένα σχολικό πρόγραμμα !
Να έχει σχέση με βίντεο;
Να έχει σχέση με μουσεία;
Πως άραγε παντρεύεται το βίντεο, ένα τόσο σύγχρονο μέσο έκφρασης και απεικόνισης της πραγματικότητας, με την έννοια του «μουσείου» η οποία κατεξοχήν μας παραπέμπει στην παράδοση και στο παρελθόν;
Η φιλοσοφία
Τόσο απλή, όσο και ευφυή, η ιδέα ξεκίνησε πριν μία δεκαετία από τον Νίκο Γκόβα, υπεύθυνο πολιτιστικών προγραμμάτων στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Ανατολικής Αττικής, σε συνεργασία με τον «Καρπό», κέντρο εκπαιδευτικών δράσεων και διαπολιτισμικής επικοινωνίας.
Σύμφωνα με αυτή την ιδέα λοιπόν, οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν ταινίες διάρκειας μόλις τριών έως πέντε λεπτών της ώρας οι οποίες να αποτυπώνουν την «προσωπική τους κουλτούρα». Αυτές οι ταινίες, μπαίνοντας με το πέρασμα του χρόνου στο ντουλάπι της ιστορίας αποτελούν ένα είδος «μουσειακού εκθέματος» της συγκεκριμένης γενιάς. Μαρτυρούν στις μελλοντικές γενιές τις ανησυχίες και τις προσδοκίες της συγκεκριμένης γενιάς, την πραγματικότητα όπως αυτή απεικονίζεται μέσα από τη δική της οπτική, τη δική της ματιά στα δρώμενα της εποχής της, τη δική τους «νοοτροπία».
Οι ταινίες του Γυμνασίου Καπανδριτίου
Στο Γυμνάσιο Καπανδριτίου το πρόγραμμα «Βιντεομουσεία» πραγματοποιήθηκε τη φετινή σχολική χρονιά 2013-14 ήδη για τέταρτη συνεχόμενη χρονιά, πάντα με ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων μαθητών/μαθητριών. Αξίζει να σημειωθεί ότι η φετινή δημιουργία των μαθητών με τίτλο «ΦΕΥΓΩ» προκρίθηκε ως η καλύτερη ταινία σε πανελλαδικό φεστιβάλ μαθητικών ταινιών.
Είχαν προηγηθεί η ταινία «ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ» (σχολική χρονία 2010-11), «ΚΑΝΟΥΜΕ ΚΟΠΑΝΑ;» (2011-12) και «ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ» (2012-13).
Τα χαρακτηριστικά των ταινιών
Βλέποντας τις τέσσερις ταινίες που δημιούργησαν οι μαθητές μας/μαθήτριές μας, διαπιστώνουμε τα εξής:
-
Η προσφορά των ταινιών έχει –πέρα από το καθαρά αισθητικό της περιεχόμενο- και μία άλλη, ίσως σημαντικότερη, διάσταση:
βοηθά εμάς τους μεγαλύτερους, ιδιαίτερα όμως εμάς τους διδάσκοντες να ξεφύγουμε από τις αγκυλώσεις μας, να νοιώσουμε τη φρεσκάδα της νιότης που αποπνέουν και – σαν συνέπεια – να ανταποκριθούμε καλύτερα στο ρόλο μας.
-
Η θεματολογία των ταινιών αγκαλιάζει ένα ευρύτερο πεδίο με προβληματισμούς, προτιμήσεις, όνειρα, ανησυχίες και ερωτήματα, τα οποία κάποιες φορές εκπλήσσουν για την παιχνιδιάρικη, άλλες φορές πάλι για την ιδιαίτερα ώριμη διάθεση των δημιουργών μαθητών/μαθητριών.
-
Η τεχνοτροπία των ταινιών μαρτυρά μία εξέλιξη από το απλό στο πολύπλοκο. Από τις πρώτες προσπάθειες, όπου είναι προφανές ότι την κάμερα χειρίζονται αρχάριοι, πετυγχάνονται στην τελευταία ταινία τεχνικές που δηλώνουν πλέον την πολυετή εμπειρία στην λήψη και αποτελεσματικότητα των πλάνων.
-
Τα πέντε λεπτά των ταινιών μπορεί να φαντάζουν λίγα, ενδεχομένως και εύκολα υλοποιήσιμα. Προϋποθέτουν όμως πειθαρχία, αναλυτική και συνθετική σκέψη, ατομικές και ομαδοσυνεργατικές εργασίες των μαθητών και …φυσικά την απόκτηση τεχνικών γνώσεων, δεξιότητες τις οποίες οι μαθητές/μαθήτριες τις αποκτούν μέσα στους λίγους μήνες υλοποίησης του προγράμματος.
Τα στάδια της δημιουργίας
Η δημιουργία μιας ταινίας προϋποθέτει οι μαθητές/μαθήτριες να εκπαιδευτούν σε συγκεκριμένα στάδια μέχρι το τελικό της «στήσιμο». Τα κυριότερα στάδια είναι τα ακόλουθα:
-
Αφύπνιση της ομάδας σχετκά με τη δύναμη του «λόγου» της εικόνας.
Έτσι, σε πρώτη φάση, γίνονται ατομικές και ομαδικές ασκήσεις φωτογράφισης, έννοιες όπως «κοντινό πλάνο»-«μεσαίο πλάνο»-«μακρινό πλάνο» αφομοιώνονται και ανήκουν έως την ολοκλήρωση της ταινίας στους κοινούς κώδικες επικοινωνίας των μελών της ομάδας.
-
Ο ρόλος του ήχου σε μία ταινία. Ασκήσεις με το μικρόφωνο αλλά και παρατήρηση διάφορων τρόπων χρήσης ηχητικών στοιχείων μέσα από την προβολή άλλων ταινιών οδηγούν την ομάδα στην εξοικείωση με τον ήχο.
-
Η θεματολογία της ταινίας είναι από τα πιο επίπονα και χρονοβόρα στάδια. Οι προτιμήσεις των μαθητών/μαθητριών ως προς το «τι αξίζει να δείξουμε φέτος;» διαφοροποιούνται σε μεγάλο βαθμό και πρέπει τεκμηριώνονται μέσα από επιχειρήματα. Χρειάζεται διάλογος ώστε να πεισθούν τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας ότι το «θέμα μου» ενδιαφέρει και το ευρύτερο κοινό, ότι μπορεί να υλοποιηθεί εντός του προβλεπόμενου χρόνου, ότι επαρκούν τα τεχνικά μέσα και οι γνώσεις που διαθέτουμε και βεβαίως ότι μπορεί να ενταχθεί στη γενικότερη φιλοσοφία των «Βιντεομουσείων».
-
Η γνωριμία με τις τεχνικές λήψης της κάμερας. Απαιτούνται πάμπολες δοκιμές και ασκήσεις αλλά και η παρατήρηση καλών τενικών μέσα από άλλες ταινίες.
-
Το σενάριο. Είναι η ιστορία της ταινίας. Καθώς όμως ο καθένας μας έχει τις δικές του απόψεις ως προς τα κριτήρια μίας ενδιαφέρουσας ιστορίας, η διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα. Οι προτάσεις των μαθητών/μαθητριών παρουσιάζονται στην ομάδα, όπου μετά από διάλογο ακολουθεί και η γραπτή τους καταγραφή. Αυτή η διαδικασία οδηγεί τα μέλη της ομάδας βήμα-βήμα στην τελική μορφή της ταινίας.
-
Μουσική/ήχος. Η επιλογή της μουσικής μπορεί να γίνει μόνο εφόσον έχει ολοκληρωθεί το σενάριο και έχει οριστικοποιηθεί το ύφος και το μήνυμα της ταινίας. Σε κάθε περίπτωση το μουσικό κομμάτι πρέπει να είναι ελεύθερο πνευματικών δικαιωμάτων.
-
Το storyboard. Είναι το εγχειρίδιο δράσης το οποίο ακολουθείται πιστά κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Είναι η καταγραφή κάθε πλάνου και όλων των στοιχείων τα οποία το συνοδεύουν, όπως η γωνία λήψης της κάμερας, οι διάφοροι ήχοι, οι διάλογοι, η μουσική κλπ.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα «Βιντεομουσεία», δείτε στην ιστοσελίδα της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Αττικής το σύνδεσμο:
http://dide-anatol.att.sch.gr/perival/FAKELOS_FOTO/VideoMuseums/indexVM.htm
και στο «Καρπό» το σύνδεσμο:
Αξίζει να σημειωθεί, ότι μέσα από το πρόγραμμα «Βιντεομουσεία», μαθητές/μαθήτριες παρακινήθηκαν στη δημιουργία δικών τους, ανεξάρτητων ταινιών οι οποίες επίσης έτυχαν μεγάλης επιτυχίας.Μια από αυτές μπορείτε να δείτε εδώ:
2013 («Facebook= BESTfriend??»)
ΦΕΥΓΩ (σχολική χρονιά 2013-2014)
Καλύτερη ταινία σε πανελλαδικό φεστιβάλ μαθητικών ταινιών