Με αφορμή την παγκόσμια ημέρα των ατόμων με ειδικές ανάγκες της 3^ης Δεκεμβρίου οργανώθηκε στο σχολείο μας μια γιορτή με τη συμμετοχή του Συλλόγου Ατόμων με ειδικές ανάγκες η « Αλληλεγγύη» . Στόχος ήταν η επαφή, η γνωριμία και οι κοινές δράσεις των ατόμων με αναπηρία με τους μαθητές της Ε1 τάξης του 1^ου Δημοτικού Σχολείου.

Η γιορτή μας αποτελούνταν από δύο μέρη. Στην αρχή υπήρξε διαπροσωπική γνωριμία μεταξύ των μαθητών και των ατόμων με αναπηρία, έπειτα ακολούθησε ξενάγηση των προσκεκλημένων μας από τους μαθητές στο προαύλιο του σχολείου κατά τη διάρκεια του διαλείμματος. Στο δεύτερο μέρος οργανώθηκε μια δραστηριότητα ζωγραφικής όπου όλοι ζωγράφισαν, έκοψαν και κόλλησαν τις ζωγραφιές τους σε ένα κοινό κολάζ. Ο καθένας έκανε ό,τι μπορούσε σύμφωνα με τις ικανότητές τους και το αποτέλεσμα ήταν υπέροχο. Το κλίμα συνεργασίας που δημιουργήθηκε, ακούγοντας χριστουγεννιάτικα τραγούδια ήταν ό,τι είχαμε ονειρευτεί για την ημέρα που ήταν αφιερωμένη στα άτομα με ειδικές ανάγκες.

Τέλος , παίξαμε το παιχνίδι «μουσικές καρέκλες» με τα παιδιά να τραγουδούν χριστουγεννιάτικα τραγούδια και κάλαντα.

Κατά την αποχώρηση του Συλλόγου, οι μαθητές της Ε1 χάρισαν κάρτες με ευχές χριστουγεννιάτικες και κεράσματα ανανεώνοντας το ραντεβού μας για μια συνάντηση χωρίς να υπάρχει ιδιαίτερος λόγος. Έτσι απλώς γιατί το θέλουμε…..

Ζωγραφίσαμε και κατασκευάσαμε χριστουγεννιάτικο κολάζ..

Το κολάζ μας αναρτήθηκε σε τοίχο μέσα στο σχολείο μας

Παίξαμε μουσικές καρέκλες και τραγουδήσαμε χριστουγεννιάτικα τραγούδια και κάλαντα..

Δώσαμε ραντεβού ξανά!!!!

Τα τελευταία χρόνια η δυσλεξία αποτελεί την πιο γνωστή μαθησιακή δυσκολία και το αυξανόμενο ενδιαφέρον για αυτήν έχει τους λόγους του. Συχνά πολλοί γονείς, για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω υιοθετούν τον όρο αυτό και παρουσιάζουν τις δυσκολίες που συναντά το παιδί τους στο σχολείο ως αποτέλεσμα δυσλεξίας. Στο άρθρο αυτό θα γνωρίσουμε τι είναι ακριβώς η δυσλεξία και τι δεν είναι και θα δώσουμε απαντήσεις σε συχνές απορίες γονέων.
Τι είναι η δυσλεξία μέσα από την επιστημονική της υπόσταση
Ο επίσημος ορισμός της Βρετανικής Ένωσης Δυσλεξίας (British Dyslexia Association, 1996) αναφέρει ότι «Η δυσλεξία αποτελεί μια σύνθετη νευρολογική κατάσταση ιδιοσυστασιακής προέλευσης . Τα συμπτώματα μπορεί να επηρεάζουν πολλούς τομείς της μάθησης και της λειτουργίας του ατόμου και μπορεί να χαρακτηριστούν ως ειδική δυσκολία στην εκμάθηση ανάγνωσης, ορθογραφίας και γραφής. Εμφανίζονται σε έναν ή και περισσότερους από αυτούς τους τομείς, αλλά μπορεί επίσης να επηρεάζουν και την ικανότητα αρίθμησης, σημειογραφικές ικανότητες, την κινητική λειτουργία και τις οργανωτικές δεξιότητες του ατόμου. Ωστόσο, το πρόβλημα της δυσλεξίας σχετίζεται ιδιαίτερα με την εκμάθηση του γραπτού λόγου και της ανάγνωσης (Αναστασίου 1998).
Με απλά λόγια ο παραπάνω επιστημονικός ορισμός μας εξηγεί ότι η δυσλεξία:
o Αφορά μόνο τον γραπτό λόγο (όχι τον προφορικό) και συγκεκριμένα την ορθογραφία, την παραγωγή γραπτού λόγου και την αναγνωστική ικανότητα.
o Επηρεάζεται και ο τομέας των μαθηματικών, όχι ως προς την σκέψη αλλά ως προς την οργάνωση της γραφής τους.
o Οι κινητικές δυσκολίες που αναφέρονται αφορούν την αδεξιότητα που διακρίνει τους δυσλεξικούς και όχι κινητικές αναπηρίες.
o Έχει κληρονομική υπόσταση και υπάρχει από την γέννηση του παιδιού.

Συχνότητα της δυσλεξίας
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, το 10-20% του μαθητικού πληθυσμού φαίνεται να αντιμετωπίζει κάποιο πρόβλημα σε κάποιο τομέα ή αντικείμενο μάθησης. Στο ποσοστό αυτό ωστόσο συμπεριλαμβάνονται όλες οι περιπτώσεις παιδιών με γενικότερες μαθησιακές δυσκολίες (Τζουριάδου,1995). Στην Ευρώπη, περίπου το 10% του πληθυσμού παρουσιάζει κάποια μορφή μαθησιακής διαταραχής.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία της Ιατροπαιδαγωγικής Υπηρεσίας του Κέντρου Ψυχικής Υγιεινής Θεσσαλονίκης, ανάμεσα στις περιπτώσεις προβλημάτων παιδικής και εφηβικής ηλικίας, οι ειδικές μαθησιακές διαταραχές καταλαμβάνουν μεγάλο ποσοστό και βρίσκονται στην πρώτη θέση. Ειδικότερα, όσον αφορά στη δυσλεξία, η διάγνωσή της εμφανίζεται σε ποσοστό 2 έως 8% των παιδιών της σχολικής ηλικίας.
Η δυσλεξία δεν εμφανίζεται με τα ίδια ποσοστά σε όλες τις χώρες. Η διαφορά αυτή έχει να κάνει με την φωνολογία κάθε γλώσσας καθώς αυτή επηρεάζει τους δυσλεξικούς μαθητές στην κατάκτηση της δεξιότητας ανάγνωσης και γραφής. Για παράδειγμα στην Αγγλία τα ποσοστά της δυσλεξίας είναι ιδιαίτερα υψηλά καθώς η αγγλική γλώσσα παρουσιάζει δυσκολίες στην γραφο – φωνημική της αντιστοιχία (δηλ. δεν γράφουμε αυτό που διαβάζουμε πχ. Γράφουμε bike αλλά διαβάζουμε ¨μπάικ¨). Αυτό είναι ένα φαινόμενο που δυσκολεύει ιδιαίτερα του δυσλεξικούς μαθητές. Όσο πιο σύνθετη παρουσιάζεται η φωνολογία μιας γλώσσας τόσο υψηλότερα ποσοστά δυσλεξικών παρουσιάζονται.
Χαρακτηριστικά της Δυσλεξίας
Σύμφωνα με τον Πόρποδα (1997), τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

Α) Ευδιάκριτα χαρακτηριστικά γενικής συμπεριφοράς
– Δυσκολία στη διάκριση αριστερού – δεξιού.
– Σύγχυση ως προς το κυρίαρχο χέρι – μάτι – πόδι.
– Δυσκολίες στην αντίληψη των εννοιών της διαδοχής, σειράς και διεύθυνσης.
– Ενδεχόμενη κινητική αδεξιότητα ή υπερκινητικότητα.
– Σύγχυση στην αντίληψη της έννοιας του χρόνου.
– Δυσκολία στην επανάληψη πολυσύλλαβων λέξεων και αριθμών με αντίστροφη σειρά.
– Ενδεχόμενη οπτικό-αντιληπτική λειτουργική ανωμαλία που μπορεί να εκδηλωθεί ως δυσκολία στη διάκριση μορφών και στην οπτική μνήμη. Δυσκολία στην αντιστοιχία οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων.

Β) Χαρακτηριστικά της ανάγνωσης
– Δυσκολία στη διάκριση διαφορετικών λέξεων, οι οποίες όμως περιλαμβάνουν τα ίδια γράμματα ( π.χ. ΤΗΣ-ΣΤΗ).
– Δυσκολία στην ανάγνωση και προφορά ασυνήθιστων λέξεων.
– Λαθεμένη προφορά φωνηέντων.
– Καθρεπτική ανάγνωση (π.χ. η λέξη «ΑΧ» διαβάζεται «ΧΑ»).
– Παρεμβολή άσχετων φωνημάτων κατά την ανάγνωση των λέξεων.
– Αντικατάσταση μιας λέξης από άλλη με παρόμοια σημασία (π.χ. γράφει το κείμενο: «σκοτεινός» και διαβάζει το παιδί «μαύρος»).

Γ) Χαρακτηριστικά της γραφής- ορθογραφίας

– Ακαταστασία, με αποτέλεσμα οι λέξεις να είναι δυσανάγνωστες.
– Ατελή ευθυγράμμιση των λέξεων πάνω στο χαρτί.
– Γράμματα ή λέξεις γραμμένα καθρεπτικά.
– Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά.
– Παραλήψεις, επαναλήψεις και αντιμεταθέσεις γραμμάτων που αποτελούν τη λέξη.

Επίσης, άλλες δυσκολίες που παρουσιάζουν τα δυσλεξικά παιδιά σε ένα άλλο
συμβολικό σύστημα, αυτό της αριθμητικής είναι οι παρακάτω (Αναστασίου, 1998):
– Δυσκολίες στην εκμάθηση των πινάκων του πολλαπλασιασμού (ιδιαίτερα του 6χ,7χ, 8χ ).
– Προβλήματα σε νοερούς αριθμητικούς υπολογισμούς, γι’αυτό χρησιμοποιούν ως αντισταθμιστική στρατηγική το μέτρημα με τα δάχτυλα ή σημειώσεις σε ένα χαρτί.
– Σύγχυση των οπτικά όμοιων μαθηματικών συμβόλων π.χ.+ και χ, – και =, .
– Σύγχυση των οπτικά όμοιων αριθμών π.χ. 6 και 9, 16 με 61 ή 19 ή 91

Τέλος, στα χαρακτηριστικά συμπεριφοράς που συνήθως πλαισιώνουν παιδιά με δυσλεξία συναντάει κανείς συχνά ορισμένα από τα παρακάτω (Κουράκης,1997)
– Προκαταβολικό άγχος για τη μάθηση που ελέγχεται με γραφή και ανάγνωση.
– Τάση αποφυγής του γραψίματος.
– Συχνή διάσπαση της προσοχής.
– Συγκεχυμένη εικόνα αυτοαντίληψης.
– Τάση χαμηλής αυτοεκτίμησης, ιδιαίτερα στο σχολικό χώρο.
– Συχνά διαστήματα ονειροπόλησης.
– Περίοδος συναισθηματικής μόνωσης.
– Δυσκολία οπτικής και ακουστικής κωδικοποίησης ( εγγραφής ) στη μνήμη.
– Τάση συναναστροφής με μικρότερους.
– Δυσνόηση στην αντίληψη διαδοχής (ταξινόμηση, σειροθέτηση:πρότερο, ύστερο)
– Έντονη ενασχόληση με χειρωνακτικές/προσωπικές κατασκευές.
– Έκφραση μέσω χειρονομιών (δραστηριοποίηση μη λεκτικού), υπερκινητικότητα.
– Ενδείξεις ικανοποιητικού έως υψηλού βαθμού νοημοσύνης.
– Αυξημένη κρίση κατά τις περιγραφές και τις αφηγήσεις.
–
Τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας που αριθμούνται παραπάνω είναι συχνά σε πολλούς μαθητές της πρώτης σχολικής ηλικίας. Επιπλέον κάποια από αυτά αποτελούν χαρακτηριστικά και άλλων Μαθησιακών Δυσκολιών. Εάν λοιπόν ένα παιδί παρουσιάζει μερικά από τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν σημαίνει ότι έχει δυσλεξία. Πρέπει να συνεκτιμηθούν πολλοί παράγοντες και κυρίως η αναγνωστική ικανότητα του παιδιού η οποία πρέπει να υπολείπεται περίπου δύο χρόνια από την χρονολογική ηλικία του παιδιού. Δηλαδή εάν ένα παιδί με δυσλεξία πηγαίνει Δ΄ τάξη η αναγνωστική του ικανότητα μοιάζει με του παιδιού της Β΄τάξης.
Συμπεράσματα
Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω πρέπει να υπογραμμίσουμε μερικά σημεία:
1. Η δυσλεξία στην πραγματικότητα έχει πολύ μικρά ποσοστά εμφάνισης στον μαθητικό πληθυσμό. Είναι πιο συχνό να παρουσιάζει το παιδί μας κάποια άλλη μαθησιακή δυσκολία παρά την δυσλεξία.
2. Πρόκειται για μια νευρολογική διαταραχή. Έχει σχέση με την οργάνωση των πληροφοριών στον εγκέφαλο. Με άλλα λόγια το παιδί θα γεννηθεί με την δυσλεξία και θα ζήσει όλη του την ζωή με αυτήν.
3. Υπάρχει κληρονομική προδιάθεση.
4. Δεν μπορούμε να καταλάβουμε ένα δυσλεξικό μαθητή από τον τρόπο που μιλάει ή σκέφτεται. Ούτε να διαγνώσουμε την δυσλεξία πριν το παιδί μπει στο Δημοτικό Σχολείο. Η ασφαλέστερη διάγνωση της δυσλεξίας γίνεται όταν το παιδί είναι τουλάχιστον στην Γ’ – Δ’ τάξη του Δημοτικού.
5. Οι δυσλεξικοί μαθητές είναι παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη.
Μερικοί λόγοι που οι γονείς προτιμούν την δυσλεξία
Οι γονείς όταν έρχονται αντιμέτωποι με τις μαθησιακές δυσκολίες του παιδιού τους είναι λογικό και φυσιολογικό να αναστατώνονται, να θυμώνουν, να απορρίπτουν γνώμες που τους αγχώνουν και να καταλήγουν σε διαγνώσεις που τους βολεύουν.
Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή πολυδιαφημιζόμενη η οποία έχει στα διαγνωστικά της κριτήρια το υψηλό νοητικό δυναμικό του παιδιού. Αυτό σημαίνει ότι το δυσλεξικό παιδί είναι ένα έξυπνο παιδί με εγγενείς δυσκολίες στη γραφή. Η διάγνωση αυτή αρέσει λοιπόν στους γονείς γιατί αφ’ ενός τους καθησυχάζει ότι έχουν ένα έξυπνο παιδί και αφ’ ετέρου τους απαλλάσσει από τις ευθύνες καθώς υπάρχει από την γέννηση του παιδιού.
Επιπροσθέτως, το πρώτο μέσο που δίνει πληροφορίες άμεσα και χωρίς κόπο είναι το διαδίκτυο. Και όπως φάνηκε και παραπάνω τα συμπτώματα που φανερώνουν την δυσλεξία είναι πολύ κοινά σε μεγάλο ποσοστό του μαθητικού πληθυσμού. Χρειάζεται όμως επιστημονική γνώση και εμπειρία για να διαγνωστεί η δυσλεξία. Οι γονείς εύκολα καταλήγουν από μόνοι τους να θεωρήσουν το παιδί τους δυσλεξικό στηριζόμενοι μόνο σε κάποια χαρακτηριστικά που διαπιστώνουν.
Τέλος, το παιδί που έχει διάγνωση δυσλεξίας αποκτά το δικαίωμα να εξετάζεται προφορικά αντί γραπτά στις εξετάσεις του γυμνασίου και του λυκείου. Αυτό είναι πραγματικά πλεονέκτημα για τα παιδιά που έχουν δυσλεξία, καθώς ο γραπτός λόγος του γεμίζει άγχος και τους χρειάζεται πολύ περισσότερο χρόνο για να τελειώσουν τις γραπτές εργασίες τους.

Τι κάνουμε για να διαπιστώσουμε την πραγματική δυσλεξία του παιδιού μας ή τις μαθησιακές του δυσκολίες.
Απευθυνόμαστε σε δάσκαλο/α ειδικής αγωγής, αλλιώς ονομάζεται ειδικός παιδαγωγός.
Ο δάσκαλος αυτός διδάσκει στα τμήματα ένταξης και έχει ειδικές γνώσεις και σπουδές στην ειδική αγωγή. Στην περιοχή της Σκύδρας δάσκαλο/α ειδικής αγωγής για την τρέχουσα σχολική χρονιά έχουν το 1ο και 2ο Δημοτικό Σχολείο Σκύδρας, το Δημοτικό Σχολείο Λιποχωρίου και το Δημοτικό Σχολείου Μαυροβουνίου. Ευρύτερα στο νομό έχουν μεγάλα σχολεία της Έδεσσας, των Γιαννιτσών, της Αριδαίας αλλά και ορισμένα χωριά γύρω από αυτές τις περιοχές.
Ο δάσκαλος ειδικής αγωγής έχει εκπαιδευτεί και έχει την ανάλογη εμπειρία ώστε να μας πει αν οι δυσκολίες που εμφανίζει το παιδί μας χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης ή όχι. Ο δάσκαλος αυτός σε συνεργασία με τον δάσκαλο της γενικής τάξης του παιδιού θα πάρει τις πληροφορίες που χρειάζεται για να έχει την γενική εικόνα του μαθητή και κατόπιν θα ανιχνεύσει τις δυσκολίες του παιδιού με ειδικά μαθησιακά τέστ. Έπειτα θα μας ενημερώσει αν πρέπει το παιδί να παραπεμθεί σε ειδική υπηρεσία της εκπαίδευσης ώστε να γίνει ολοκληρωμένη διάγνωση των δυσκολιών του παιδιού. Η υπηρεσία αυτή ονομάζεται ΚΕΔΔΥ είναι φορέας της εκπαίδευσης και εδρεύει στην Έδεσσα (υπάρχει στην πρωτεύουσα κάθε νομού). Για να εξεταστεί το παιδί πρέπει να προηγηθεί τηλεφωνικό ραντεβού στο οποίο ο γονέας θα κληθεί να δώσει τα στοιχεία του παιδιού. Η διαδικασία είναι δωρεάν και δεν απαιτείται η προσκόμιση κανενός εγγράφου. Στο ΚΕΔΔΥ της Έδεσσας το παιδί εξετάζεται από ένα δάσκαλο ειδικής αγωγής και ένα ψυχολόγο, ενώ οι γονείς μιλούν με μια κοινωνική λειτουργό.
Αντιμετώπιση της δυσλεξίας
Για την αντιμετώπιση της δυσλεξίας δεν υπάρχει ενιαία «θεραπευτική» μέθοδος, καθώς το κάθε παιδί παρουσιάζει μια διαφορετική μορφή της διαταραχής αυτής, με ιδιαίτερα συμπτώματα και χαρακτηριστικά (Μάρκου, 1996). Για να είναι αποτελεσματική η αντιμετώπιση, θα πρέπει να εφαρμόζεται εξατομικευμένα, να είναι δηλαδή προσαρμοσμένη στις εκπαιδευτικές ανάγκες κάθε παιδιού και να συμβαδίζει με το νοητικό-αντιληπτικό και μαθησιακό του επίπεδο (Μήτσιου, 2000). Αυτό που έχει μεγάλη σημασία στην αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης της δυσλεξίας είναι η διαρκής και συντονισμένη συνεργασία όλων των ειδικών που εμπλέκονται στη διαδικασία (ψυχολόγοι, λογοθεραπευτές, ειδικοί παιδαγωγοί) με το οικογενειακό περιβάλλον των παιδιών.
Στο σχολείο η αντιμετώπιση της δυσλεξίας είναι δουλειά του εκπαιδευτικού ειδικής αγωγής. Το παιδί που έχει διάγνωση δυσλεξίας φοιτά στο Τμήμα Ένταξης του σχολείου του, στο οποίο πηγαίνει κάποιες ώρες κατά τη διάρκεια του σχολικού ωραρίου. Οι ώρες αυτές θα συμφωνηθούν μεταξύ του δασκάλου της γενικής τάξης και του ειδικού εκπαιδευτικού ώστε να είναι ώρες που δεν διαταράσσουν την συμμετοχή του παιδιού στην τάξη του. Εκεί ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής θα διδάξει στο παιδί την γραμματική, την ορθογραφία, την ανάγνωση και τα μαθηματικά μέσα από ειδικές τεχνικές και συγκεκριμένες ασκήσεις που βοηθούν να αντιμετωπιστούν οι δυσκολίες και να γίνει η μάθηση ευκολότερη και πιο προσιτή.
Στο σπίτι οι γονείς θα πρέπει να βοηθούν το παιδί σε θέματα οργάνωσης του διαβάσματός του αναφορικά με τον χρόνο, την ύλη που έχει να διαβάσει και τις εργασίες που έχει να κάνει. Ειδικές οδηγίες μπορεί να δώσει ο εκπαιδευτικός ειδικής αγωγής για όλα τα θέματα που αφορούν το δυσλεξικό παιδί. Επιπλέον θα προσαρμόσει τις οδηγίες του ακριβώς στις ανάγκες του παιδιού, στο χαρακτήρα και την προσωπικότητά του, καθώς δεν είναι όλοι οι δυσλεξικοί μαθητές το ίδιο, ούτε έχουν τις ίδιες δυσκολίες και ανάγκες. Η δυσλεξία είναι προσωπική υπόθεση για το κάθε παιδί.

Βιβλιογραφία
Αναστασίου, Δ. (1998). Δυσλεξία – Θεωρία και έρευνα, Όψεις πρακτικής, Τόμος Α’. Αθήνα. Εκδόσεις Ατραπός.
Μάρκου, Σ.Π. (1998). Δυσλεξία (4η Εκδ.). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Παντελιάδου, Σ. (2000). Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη. Τι και Γιατί. Αθήνα. Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα.
Παντελιάδου, Σ. & Μπότσας, Γ. (2007). Μαθησιακές Δυσκολίες. Βασικές έννοιες και χαρακτηριστικά. Βόλος. ΕΠΕΑΕΚ.
Πόρποδας, Κ. (1990). Δυσλεξία. Η ειδική διαταραχή στη μάθηση του γραπτού λόγου (ψυχολογική θεώρηση). Αθήνα, Πανεπιστήμιο Πατρών.
Πόρποδας, Κ. (1997). Η Ανάγνωση. Αθήνα, εκδόσεις του συγγραφέα.
Τζουριάδου, Μ. (1995). Παιδιά με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες: μια ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση. Θεσσαλονίκη, Προμηθεύς.

Νικολαΐδου Ράνια
Δασκάλα Ειδικής Αγωγής
1ο Δημοτικό Σχολείο Σκύδρας
Nikolaidouran@yahoo.gr

Θα πάρετε πολλές και χρήσιμες πληροφορίες…

Το σχολείο είναι ένας χώρος όπου το παιδί περνά πολύ χρόνο και εμφανίζει διαφορετικές πτυχές του ευατού και της προσωπικότητάς του. Διαφορετικός από το περιβάλλον της οικογένειας, αλλά πολύ οργανωμένος και ιδιαίτερα απαιτητικός.

Σε αυτό το πλαίσιο το παιδί καθημερινά έχει να αντιμετωπίσει πολλές προκλήσεις, σε μαθησιακό αλλά και σε κοινωνικό επίπεδο. Το σχολείο απαιτεί από το παιδί να ανταποκρίνεται στη μαθησιακή διαδικασία, να συμμετέχει και να μαθαίνει, η αυλή απαιτεί να κοινωνικοποιείται, να δέχεται συγκρούσεις και να αντιδρά και η τάξη απαιτεί να είναι μέλος μιας ομάδας και να τηρεί τους κανόνες της. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει όλα όσα του συμβαίνουν κάθε μέρα είναι μια μεγάλη πηγή πληροφοριών για την προσωπικότητά του, τις ανάγκες του και τις επιθυμίες του.

Ο δάσκαλος λοιπόν είναι γνώστης όλων αυτών των πληροφοριών και πρέπει ένας γονέας να τον εμπιστεύεται όταν του παρέχονται πληροφορίες για την ζωή του παιδιού στο σχολείο. Η απόρριψη της γνώμης των δασκάλων από τους γονείς με την δικαιολογία ότι το παιδί δεν εμφανίζει τέτοια συμπεριφορά στο σπίτι είναι παντελώς λανθασμένη και οδηγεί σε αμέλεια για τις ανάγκες του παιδιού.

Κάντε λοιπόν ερωτήσεις στη δασκάλα ή τον δάσκαλο του παιδιού σας και θα έχετε όλα όσα πρέπει και οφείλετε να γνωρίζετε.

17 Ερωτήσεις για να αναγνωρίσετε αν το παιδί έχει μαθησιακές δυσκολίες.

1. Συμμετέχει στο μάθημα; Τολμά να απαντήσει σε ερωτήσεις που χρειάζονται την προσωπική του γνώμη; Π.χ. «Τι πιστεύεις ότι θα γίνει στο τέλος της ιστορίας»;
2. Προλαβαίνει να γράψει την ορθογραφία του ή να τελειώσει τις ασκήσεις του στον ίδιο χρόνο με τα άλλα παιδιά;
3. Ακολουθεί λεκτικές οδηγίες που αφορούν την οργάνωση του χώρου του; Π.χ. «Μαζέψτε τα βιβλία σας και βγάλτε το τετράδιο των μαθηματικών».
4. Διαβάζει αρκετά γρήγορα για την ηλικία του;
5. Αντιγράφει σωστά από τον πίνακα;
6. Έχει καλύτερη επίδοση όταν διηγείται κάτι προφορικά από το να παράγει γραπτό λόγο;
7. Παρανοεί συχνά την εκφώνηση των ασκήσεων;
8. Αναζητά συχνά την επιβράβευση από το δάσκαλο;
9. Χάνει τα πράγματά του (σβήστρες, μολύβια, βιβλία, τετράδια) κατά τη διάρκεια του μαθήματος;
10. Επιλέγει το σωστό τετράδιο για κάθε μάθημα;
11. Πως μαθαίνει καλύτερα; Τι τον βοηθά να απομνημονεύσει κάτι;
12. Πως είναι η συμπεριφορά του κατά την διάρκεια του μαθήματος; Αφαιρείται, είναι ανήσυχο, δημιουργεί φασαρία;
13. Πως τα πάει στο μάθημα των εικαστικών; (συνήθως οι μαθητές με δυσλεξία είναι ιδιαίτερα αποδοτικοί σε καλλιτεχνικά μαθήματα).
14. Πως τα πάει με το μάθημα της ξένης γλώσσας; (τα παιδιά με δυσλεξία έχουν ιδιαίτερα μεγάλες δυσκολίες στην εκμάθηση ξένης γλώσσας).
15. Πως τα πάει στο μάθημα της γυμναστικής; Μπορεί να ακολουθήσει τις οδηγίες σε ένα ομαδικό παιχνίδι ή σε έναν παραδοσιακό χορό; Είναι άτσαλο στις κινήσεις του;
16. Θεωρεί ο δάσκαλος ότι η απόδοσή του στα μαθήματα είναι μικρότερη από την εικόνα και την νοημοσύνη που επιδεικνύει σε άλλες δραστηριότητες;
17. Συνιστά να αξιολογηθεί το παιδί από τους ειδικούς του ΚΕΔΔΥ;

Μερικές συμβουλές ακόμα…

• Μη διστάζετε να ρωτήσετε το δάσκαλο/δασκάλα του παιδιού σας ό,τι σας προβληματίζει.
• Εμπιστευτείτε του τους προβληματισμούς και σίγουρα θα αποκτήσετε ένα σύμμαχο στα προβλήματα που αντιμετωπίζετε.
• Φροντίστε να έχετε κανονίσει την συνάντηση με το δάσκαλο/δασκάλα στις ώρες συνεργασίας που έχει ανακοινώσει (εκείνη την ώρα είναι σίγουρα διαθέσιμος να απαντήσει σε ό,τι θελήσετε, μην επιχειρείτε να συζητάτε τα θέματα αυτά «στο πόδι»).

Νικολαΐδου Ράνια

Δασκάλα Ειδικής Αγωγής

1. Πρέπει να ξέρει ότι με την δυσλεξία γεννήθηκε και είναι ένα προσωπικό του γνώρισμα, όχι  αρρώστια.
2. Εξηγούμε στο παιδί με λεπτομέρειες τα χαρακτηριστικά της δυσλεξίας και τους τομείς που επηρεάζει.
3. Ξεκαθαρίζουμε το γεγονός ότι δεν πρόκειται για μικρότερη ευφυία, το αντίθετο μάλιστα ισχύει πολύ συχνά.
4. Εξηγούμε στο παιδί τις δυσκολίες που συναντά στην ανάγνωση, την ορθογραφία, τον συντονισμό και την μνήμη χωρίς όμως να προωθούμε την αυτολύπηση.
5. Προετοιμάζουμε το παιδί για τις δυσκολίες που θα συναντήσει και καταστώνουμε μαζί του το σχέδιο με το οποίο θα τις ξεπεράσει. Π.χ εκμάθηση της προπαίδειας.
6. Προετοιμάζουμε το παιδί δημιουργώντας απαντήσεις στον ενδεχόμενο ρατσισμό που μπορεί να υποστεί από φίλους και συμμαθητές. Π.χ «η δυσλεξία δεν είναι μειονέκτημα, είναι διαφορετική οργάνωση πληροφοριών στον εγκέφαλο!!»
7. Δεν προσπαθούμε να κρύψουμε την δυσλεξία, γιατί ένα παιδί γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα ότι δυσκολεύεται και ότι δεν συμπεριφέρεται μαθησιακά όπως τα άλλα παιδιά. Αν προσπαθούμε να κρύψουμε το τι του συμβαίνει τότε το κάνουμε να φαντάζει σαν κάτι ¨πολύ κακό¨.

Νικολαΐδου Ράνια

Δασκάλα Ειδικής Αγωγής

Τι  είναι το Τμήμα Ένταξης:

Το τμήμα Ένταξης είναι μια δομή της Ειδικής Αγωγής μέσα στα γενικά σχολεία που στόχο έχει την εκπαιδευτική παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Λειτουργεί μέσα στο γενικό σχολείο ως ξεχωριστό τμήμα και δέχεται παιδιά από όλες τις τάξεις.

Ποιοι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν στο Τμήμα Ένταξης:

Στο Τμήμα Ένταξης μπορούν να συμμετέχουν οι μαθητές:

Α) που έχουν γνωμάτευση από διαγνωστική υπηρεσία (π.χ. ΚΕ.Δ.Δ.Υ, Ιατροπαιδαγωγικά Κέντρα).

Β) που δεν έχουν γνωμάτευση αλλά έχει παρατηρηθεί από τον εκπαιδευτικό της τάξης ότι παρουσιάζει ειδικές δυσκολίες. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται η αξιολόγηση του μαθητή από τον εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής και η σύμφωνη γνώμη του Σχολικού Συμβούλου.

Και στις δύο περιπτώσεις, για να φοιτήσει ο μαθητής στο Τμήμα Ένταξης του σχολείου του απαιτείται η ενυπόγραφη υπεύθυνη δήλωση του γονέα.

Πως λειτουργεί το Τμήμα Ένταξης:

Α) Εξειδικευμένο πρόγραμμα, κοινό για ομάδες μαθητών με παρόμοιες ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Β) Εξειδικευμένο ατομικό πρόγραμμα για μαθητές με σοβαρότερης μορφής ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (π.χ σύνδρομο Down, αυτισμός). Το πρόγραμμα αυτό συχνά τείνει να γίνεται με συνεκπαίδευση μέσα στην γενική τάξη του μαθητή.

Οι μαθητές που έχουν επιλεγεί για να συμμετέχουν στο τμήμα ένταξης οργανώνονται σε ομαδούλες σύμφωνα με τις εκπαιδευτικές τους ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι η συμμετοχή στην κάθε ομάδα δεν έχει καμία σχέσει με την τάξη φοίτησης του μαθητή (π.χ μπορεί σε μια ομάδα να δουλεύουν μαζί ένας μαθητής της Β’ τάξης, δύο μαθητές της Γ’ τάξης και ένας της Ε΄τάξης που έχουν κοινές δυσκολίες)

Έπειτα καθορίζεται από την εκπαιδευτικό του Τμήματος σε συνεργασία  με τον δάσκαλο της τάξης και την γνώμη των γονέων  οι ώρες φοίτησης τους στο τμήμα έτσι ώστε να μην χάνονται ώρες κατά τις οποίες ο μαθητής παρακολουθεί και αποδίδει μέσα στην γενική τάξη. Σε καμία περίπτωση οι μαθητές δεν λείπουν από τα μαθήματα που αγαπούν και ενισχύουν την αυτοεικόνα τους όπως είναι η  γυμναστική, η μουσική, τα εικαστικά και η πληροφορική. Συνήθως είναι προτιμότερο οι μαθητές να λείπουν σε μαθήματα που μπορούν εύκολα να αναπληρωθούν στο σπίτι όπως είναι τα θρησκευτικά, η ιστορία, η γεωγραφία, η μελέτη κλπ. Σε συνεργασία με τον δάσκαλο της γενικής τάξης το πρόγραμμα κάθε μαθητή αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις συνθήκες και τις ανάγκες. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να υπάρξει ανάγκη να παραμείνει ο μαθητής στην τάξη του για κάποιες δραστηριότητες  που δεν επαναλαμβάνονται π.χ πειράματα ή για αξιολογήσεις π.χ. διαγωνίσματα και τεστ.

Στο τμήμα ένταξης η συμμετοχή των μαθητών δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 15 ώρες την εβδομάδα. Συνήθως έχουν ως εξής:

• Ομάδες με ήπιες εκπαιδευτικές ανάγκες                                                             2-3  ώρες την εβδομάδα

• Ομάδες με σοβαρότερες  εκπαιδευτικές ανάγκες                                                    5- 8 ώρες την εβδομάδα

• Εξατομικευμένα προγράμματα για μαθητές μικρών τάξεων που δεν έχουν καταφέρει να κατακτήσουν τον μηχανισμό ανάγνωσης και γραφής                        10 ώρες την εβδομάδα

Τι διδάσκεται στο Τμήμα Ένταξης

Ο ειδικός εκπαιδευτικός στο τμήμα ένταξης καλείται:

• Να κάνει παρέμβαση στις επιμέρους δυσκολίες των μαθητών (π.χ δυσκολίες στην γραφή, αργός ρυθμός ανάγνωσης, δυσκολίες στην γραμματική, στην παραγωγή γραπτού λόγου, δυσκολίες στα μαθηματικά κ.α.).
• Να διδάξει γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές διαχείρισης της γνώσης και να διδάξει ένα δομημένο τρόπο μελέτης στο σχολείο και στο σπίτι.

Γιατί το Τμήμα Ένταξης δεν είναι ενισχυτική διδασκαλία:

Το τμήμα ένταξης δεν είναι φροντιστήριο που ανταποκρίνεται αναγκαστικά στην ύλη της γενικής τάξης την οποία παρακολουθεί ο μαθητής.

Στο τμήμα ένταξης θα αξιολογηθούν ατομικά για κάθε μαθητή οι εκπαιδευτικές του ανάγκες και θα καταρτιστεί το ατομικό του μαθησιακό πρόγραμμα σύμφωνα με τις ελλείψεις που έχουν εντοπιστεί από την διαδικασία αξιολόγησης από τον ειδικό εκπαιδευτικό. Δηλαδή ένας μαθητής της Δ’ τάξης δεν πρόκειται να διδαχθεί στο τμήμα ένταξης την διαίρεση σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης του εφόσον έχει εντοπιστεί ότι δεν γνωρίζει πολλαπλασιασμό. Πρώτα από όλα λοιπόν πρέπει να καλυφθούν τα μαθησιακά κενά των μαθητών ώστε να είναι έτοιμοι να ανταποκριθούν σε πιο απαιτητικά μαθησιακά έργα.

Ποιους δισταγμούς αντιμετωπίζει ο γονέας για το Τμήμα Ένταξης:

• « Θα κοροιδεύουν το παιδί μου ότι δεν τα καταφέρνει και πηγαίνει στο Τμήμα Ένταξης»

Μέσα στην τάξη όλοι γνωρίζουν όλους. Κάθε μαθητής γνωρίζει για τον εαυτό του τις αδυναμίες του και τα δυνατά του σημεία, αλλά τα γνωρίζει και για τους συμμαθητές του. Όσο και να προσπαθούμε είναι δύσκολο να αποτρέψουμε την κοροιδία μεταξύ των παιδιών (εξάλλου η τάξη είναι ένας μικρόκοσμος της κοινωνίας μας). Δεν πρόκειται δηλαδή να προστατέψουμε το παιδί μας από μια ενδεχόμενη κοροιδία με το να μην το στείλουμε για βοήθεια στο Τμήμα Ένταξης. Είναι σίγουρο ότι θα την αντιμετωπίσει κάποια στιγμή μέσα στην ίδια του την τάξη. Αντίθετα η συμμετοχή του στο Τμήμα θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του καθώς θα του προσφέρει δεξιότητες που μέχρι τότε δεν είχε στην κατοχή του και αυτό σταδιακά θα του αναγνωριστεί και μέσα στην τάξη με αποτέλεσμα να κερδίσει εκ νέου την αυτοεκτίμηση του. Είναι πολύ συχνό το σχόλιο των παιδιών για συμμαθητή τους που φοίτησε στο τμήμα: « Είδατε παιδιά ο Νίκος πως απάντησε σήμερα στην κυρία»!!

• «Το παιδί θα χάνει σημαντικά μαθήματα από την τάξη του».

Ο μαθητής την ώρα που φοιτά στο Τ.Ε. δουλεύει τις εντοπισμένες δυσκολίες του στη γραφή, στην ανάγνωση, στα μαθηματικά και διδάσκεται παράλληληα στρατηγικές που μπορεί να χρησιμοποιεί μόνος του για να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των μαθημάτων του. Αυτό είναι κάτι που έχει θετικό αντίκτυπο σε όλα τα μαθήματα. Έτσι θα μπορέσει να βελτιώσει την γενική του παρουσία στην τάξη, να αναπτύξει την αυτοπεποίθησή του και να ενισχύσει αποτελεσματικά την επίδοσή του. Άλλωστε το μάθημα που χάνεται στην τάξη θα μπορέσει να το αναπληρώσει διαβάζοντάς το στο σπίτι, αφού όπως αναφέρθηκε ήδη θα πρόκειται για μάθημα που αναπληρώνεται χωρίς τη βοήθεια του δασκάλου.

Νικολαΐδου Ράνια

Δασκάλα Ειδικής Αγωγής

Το Τμήμα Ένταξης απέκτησε επιτέλους την δική του αίθουσα!  Μετά τις εργασίες που έγιναν στο Σχολείο μας, κατασκευάστηκαν δύο νέες αίθουσες. Στη μία θα στεγαστεί μόνιμα πια το Τμήμα Ένταξης. Αυτό ήταν πολύ απαραίτητο, καθώς ο υπερπληθυσμός του σχολείου μας είχε καλύψει όλες τις αίθουσες με αποτέλεσμα το Τμήμα Ένταξης να στεγάζεται στην αίθουσα της βιβλιοθήκης! Το γεγονός αυτό απέτρεπε τους εκπαιδευτικούς να χρησιμοποιούν την βιβλιοθήκη, αλλά και το Τμήμα Ένταξης δεν είχε την δυνατότητα να προσφέρει σωστά τις υπηρεσίες του στους μαθητές του.

Όπως είναι φυσικό σε μια νέα αίθουσα δημιουργούνται νέες ανάγκες. Ελπίζουμε όμως, ότι με την πάροδο του χρόνου θα καλυφθούν όλες αυτές οι ανάγκες και το Τμήμα Ένταξης θα είναι κατάλληλα εξοπλισμένο για να μπορεί να βοηθά τους μαθητές που το έχουν ανάγκη.

Μερικές οδηγίες προς τους γονείς για να  διαβάζουν με το δυσλεξικό παιδί τους στο σπίτι:

• Φροντίστε να υπάρχει κλίμα ηρεμίας στο σπίτι, όχι φωνές και παρατηρήσεις.
• Δίνετε συγκεκριμένες οδηγίες και όχι αόριστες εντολές στο παιδί. Π.χ. Μην πείτε: «Πάνε να διαβάσεις» αλλά πείτε: «Πάνε να αντιγράψεις την ορθογραφία σου ή να λύσεις την άσκηση του βιβλίου στη σελίδα 14».
• Του λέμε ακριβώς τι να κάνει και όχι τι να μην κάνει.  (Π.χ όχι ¨Μην αφαιρείσαι¨ αλλά ¨Κοίταξε μέσα στο βιβλίο στην άσκηση 1).
• Στη μελέτη των μαθημάτων αρχίζουμε από τα εύκολα και παραλείπουμε τα πολύ δύσκολα αν δεν είναι σημαντικά ή δεν τα καταλαβαίνει το παιδί.
• Κάνουμε συχνές επαναλήψεις όσων έμαθε (περίπου κάθε 3 μέρες).
• Δεν του λέμε ποτέ ¨ξαναπροσπάθησε¨ αλλά εξηγούμε ακριβώς τι πρέπει να διορθώσει και γιατί.
• Αποφεύγουμε τις λογομαχίες και τα ψυχολογικά σχόλια (Π.χ. Δεν σ’ αγαπώ άλλο, είσαι κακό παιδί κλπ).
• Δεν νευριάζουμε όταν αργεί να γράψει ή δεν ξέρει (δεν φταίει το παιδί γι’ αυτό, ούτε πρόκειται για τεμπελιά). Το περιμένουμε με υπομονή όση ώρα χρειαστεί και το καθοδηγούμε κάθε στιγμή που το χρειάζεται.
• Επαινούμε το παιδί κάθε φορά που καταφέρνει κάτι.
• Δώστε στο παιδί σας περισσότερα χάδια, φιλιά και αγκαλιές, το βοηθούν να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες του και να αισθάνεται ασφάλεια.

Νικολαΐδου Ράνια

Ειδική Παιδαγωγός