«Δεν ξέρω από πόσο μακριά έρχονται οι εφιαλτικές αυτές μορφές , ούτε μπορώ να εξηγήσω αν είναι θεοί ή δαίμονες , αν είναι μυθικές μορφές ή ήρωες της ιστορίας, λαϊκοί αγωνιστές ή πνευματικοί άνθρωποι, εθνικοί ευεργέτες ή διδάσκαλοι του γένους, φαντάσματα του νου ή εφιάλτες.». Θ. Παπαγιάννης*
Τι είναι τελικά αυτά τα περίεργα γλυπτά που μας παρακολουθούν αμίλητα;
Ανοιχτό στις ερμηνείες όλων το ερώτημα. Θα τολμούσα να απαντήσω ότι είναι: η συνείδησή μας, οι αξίες μας, τα ιδανικά που ύφαναν οι προηγούμενοι, όχι μόνο δικοί μας πρόγονοι, αλλά όλοι όσοι αγωνίστηκαν σ αυτόν τον πλανήτη για ελευθερία, ισότητα, αδελφοσύνη. Για σεβασμό ανεξάρτητα από τη φυλή, το φύλο, την καταγωγή. Όλοι όσοι αγωνίστηκαν για μια καλύτερη ζωή σε έναν δίκαιο κόσμο.
Όταν δεν υπάρχει αρκετή ατομική αξιοπρέπεια για να καταδικαστεί η δημόσια προσβολή της αξιοπρέπειας. Όταν κυριαρχεί ο αμοραλισμός και το άηθες, όταν απορρίπτονται και δεν αναγνωρίζονται οι ηθικές αξίες και οι θεσμοί, όταν η κυρίαρχη αφήγηση αφορά την έκπτωση ιδανικών που σφράγισαν την εξέλιξη του ανθρώπινου πολιτισμού όπως η δημοκρατία και η δικαιοσύνη, είναι σημάδι πως οι κοινωνίες μας αντιμετωπίζουν την καταστροφή, ότι ως ανθρωπότητα νοσούμε. Είναι μια αφορμή το Πολυτεχνείο για να επανεξετάσουμε τις κοινωνικές μας αξίες, τους θεσμούς και την ηθική της εποχής, τις κοινωνίες που έχουμε δημιουργήσει και τη σχέση του καθενός με τον κόσμο. τον μικρό, τον μέγα. Πρέπει να εκπαιδευτούμε να σκεφτόμαστε και να αισθανόμαστε ως κοινωνία, ως ομάδα, ως ένα είδος.
Χρειάζεται να το συνδέσουμε με την πραγματικότητά μας. Να νοηματοδοτήσουμε το παρελθόν- το Πολυτεχνείο- για να αποκτήσει ρόλο στο σήμερα, να βρει τη θέση του στην εποχή μας και να μην αποτελεί γραφικότητα. Δεν υπήρχε τίποτα το ηρωικό στα γεγονότα των 3 εκείνων ημερών. Αλίμονο στους λαούς που έχουν ανάγκη από ήρωες, αναφέρει ο Γαλιλαίος στο ομώνυμο έργο του Μπέρτολντ Μπρεχτ. Οι λαοί έχουν την ευθύνη να διατηρούν την ιστορική συνείδηση. Καλούμαστε να λειτουργήσουμε πολιτικά. Μπροστά στην ευτέλεια των ημερών, να αντιπροτείνουμε τη σταθερότητα και την αξία των ιδεών που ανήκουν στις άφθαρτες. Ιδέες και αξίες που γεννήθηκαν εδώ πριν από αιώνες: ελευθερία έκφρασης, ελευθεροτυπία, ελευθερία στα θρησκευτικά “πιστεύω”, κράτος δικαίου, διαχωρισμός εξουσιών.
Η δημοκρατία συνοδεύεται από μια διάχυση της γνώσης και του ορθολογισμού, μακριά και πέρα από κάθε είδους φανατισμό.
«Οι αλλαγές θα αρχίσουν με την φωνή των νέων. Ο κόσμος μας διέρχεται μια περίοδο δραματικής αλλαγής. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το μέλλον. Η πρόοδος δεν είναι κάτι που το εγγυάται κανείς. Κερδίζεται από κάθε γενιά» όπως ανέφερε ο πρόεδρος M. Ομπάμα στο λόγο του περί Δημοκρατίας.
«Η αψίδα της Ιστορίας μεγαλώνει, όταν δείχνει προς τη δικαιοσύνη και τη δημοκρατία». (Martin Luther King)
ε.μ.
* Τριάντα υπερφυσικές ανθρώπινες φιγούρες, Τα φαντάσματά μου, όπως τα αποκαλεί, ο γλύπτης Θ. Παπαγιάννης στήνει ένα σύγχρονο τραγικό χορό. Τα έργα, που είναι φιλοτεχνημένα από τα αποκαΐδια του Πολυτεχνείου (Νοέμβριος του 1993) και άλλα ανακυκλώσιμα υλικά, υφαίνουν τον συμβολικό χορό της Νεοελληνικής Τραγωδίας.