Το σχολείο μας είναι το πρώτο και πιο ιστορικό σημείο της πόλης μας!
Με δωρεά Συγγρού χτίστηκε το 1903 – 1904 το πρώτο κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου, αυτό με την κεραμοσκεπή. Ένας διάδρομος ένωνε τις δύο πόρτες του κτιρίου, τη μία που οδηγούσε στην Πλατεία Ηρώων και την άλλη που οδηγούσε στην αυλή του σχολείου. Κατασκευάστηκαν δύο μεγάλες αίθουσες, μία μεγάλη δυτικά και μία μικρότερη ανατολικά. Το 1931 κατασκευάσθηκαν προσθήκες αριστερά και δεξιά. Άλλη μία έγινε το 1939, ακόμα δεξιότερα. Σήμερα, υπάρχουν δύο ακόμα μεταγενέστερα κτίρια όπου στεγάζονται οι αίθουσες του σχολείου, τα γραφεία και η αίθουσα εκδηλώσεων.
Ο περίβολος του 1ου Δημοτικού σχολείου δεν είχε τη μορφή που γνωρίζουμε. Πρέπει να φανταστούμε την επέκταση της οδού Μιαούλη προς ανατολάς. Διαπερνούσε τις δύο αυλόπορτες του περιβόλου και το διαιρούσε σε δύο τμήματα. Επί προεδρίας Ιωάννου Λιάκου διαμορφώθηκε ο περίβολος που γνωρίζουμε σήμερα. Τη λιθοδομή έκανε ο Δημ. Ανυφαντής και το κιγκλίδωμα ο Ιωάννης Φραντζόλης.
Σύμφωνα με κείμενο της δ/ντριας του σχολείου Στ. Παντελοπούλου το 1957, κατά τα έτη 1938-39 που προστέθηκε η ανατολική αίθουσα ιδρύθηκε και ο κήπος του σχολείου με διάφορα καλλωπιστικά δένδρα, εσπεριδοειδή, περικοκλάδες κλπ. Επίσης καλλιεργούνταν άνθη και διάφορα φυτώρια με φυτά που καλλιεργούσαν οι μαθητές. Αυτά τα φυτά μοιράζονταν στους μαθητές για να φυτευτούν στους κήπους τους. Υπήρχε επίσης μεγάλη βιβλιοθήκη και κινηματογράφος, τα οποία όμως καταστράφηκαν κατά την περίοδο της Κατοχής.
Στα χρόνια της Κατοχής οι κατακτητές είχαν επιτάξει τα σχολεία και τα μαθήματα γινόντουσαν σε διάφορους ιδιόκτητους χώρους.
Το Δημοτικό Σχολείο αρρένων είχε λειτουργήσει ως διτάξιο μέχρι το 1918 – 1919 και τριτάξιο μέχρι το 1928, χρονιά που συγχωνεύτηκε με το σχολείο θηλέων και έγινε εξατάξιο. Σήμερα, αν και είναι καταγεγραμμένο ως 12θέσιο, λειτουργεί ως 13θέσιο.
Αρχικά οι δημόσιοι χοροί στο Ασπρόπυργο γίνονταν στον αυλόγυρο της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου. Έπειτα, προτιμήθηκε η πλατεία Ηρώων στο Δημοτικό Σχολείο ως καταλληλότερη και εκεί γνώρισαν οι χοροί μεγάλη επιτυχία σε όλες τις μεγάλες γιορτές και στο πανηγύρι του τότε χωριού.
Στο τέλος της σχολικής χρονιάς γίνονταν συχνά γυμναστικές επιδείξεις στην Πλατεία Ηρώων, μπροστά από το πρώτο, ιστορικό κτίριο.
Άρθρο της Στέλλας Παντελοπούλου στα «Ασπροπυργιακά Νέα»
Στη μηνιαία εφημερίδα του Μορφωτικού Συλλόγου «Αθηνά», τον Οκτώβριο του 1957 αριθ. φυλ. 4, δημοσιεύτηκε το άρθρο της Διευθύντριας του Α’ Δημοτικού Σχολείου, Στέλλας Παντελοπούλου με τίτλο «Η Ιστορία του 1ου Δημοτικού Σχολείου Ασπροπύργου».
«Ὡς ἐπληροφορήθην ἀπό παλαιοτέρους κατοίκους τοῦ Ἀσπροπύργου ἡλικίας σήμερον ἐνεννήκοντα ἐτῶν τό 1ον Δημοτικόν Σχολεῖον Ἀσπροπύργου ἐθεμελιώθη καί ἐκτίσθη κατά τό ἔτος 1903 δαπάναις τοῦ Ἐθνικοῦ εὐεργέτου Ἀνδρέου Συγγροῦ καί ἐπί πρωθυπουργίας Ράλλη. Ἐκτίσθησαν τότε αἴθουσαι τρεῖς εὐρύχωροι, τό γραφεῖον καί ἡ εἴσοδος. Εἰς τό βόρειον μέρος εἶχε περίβολον μετά μανδροτοίχου καί ὑπόστεγον ὅπου κατέφευγον οἱ μαθηταί ἐν καιρῷ κακοκαιρίας καθώς κ.λ.π. χρειώδη. Ὑπήρχον καί μερικαί ἀμυγδαλαῖ, ὕδωρ ὄχι, διότι τό χωρίον ἐστερεῖτο καθώς καί σήμερον ὑπάρχει ἔλλειψις.
Ἡ λειτουργία του ἤρχισε τό ἔτος 1904 ὡς διτάξιον μέ διδασκάλους, τούς Μανδραβίλλιαν Εὐάγγελον καί τόν Πολύχρονον Κωνσταντῖνον μέχρι τήν Δ’ τάξιν διότι ὐπῆρχε τότε καί Ἑλληνικόν σχολεῖον. Κατά πληροφορίας οἱ ὠς ἄνω διδάσκαλοι ἐπληρώνοντο ἀπό τόν Δῆμον μέχρι τοῦ ἔτους 1906 ἴσως καί ἀργότερον.
Τριτάξιον ἤρχισε λειτουργοῦν ἀπό τοῦ ἔτους 1918-1919 ὡς τοῦτο ἐξηκρίβωσα ἐκ τοῦ τηρουμένου Ἀρχείου. Κατά τό ἔτος 1923 ὅπου ἐγώ διωρίσθην λειτουργοῦσε ὡς τριτάξιον ἀρρένων καί ἔμεινε οὕτω μέχρι τοῦ 1928 ὅπου συνεχωνεύθη μετά τοῦ θηλέων εἰς ἕν ἑξατάξιον μικτόν δυνάμει τοῦ Πρ. Δ/ματος τῆς 24-2-1928, δημοσιευθέντος εἰς το Φ.Ε.Κ. τῆς 29/3-1928.
Ἡ ἐπέκτασις τοῦ κτιρίου ἐγένετο τό κατά ἔτος 1930-1931 ὅπου προσετέθησαν ἕτεραι δύο αἴθουσαι δεξιά καί ἀριστερά τῶν ὑπαρχουσῶν. Ἐκτίσθησαν δαπάναις τοῦ Κράτους ἐκ δρχ. 150.000 ἐπί ὑπουργοῦ Παπανδρέου καί τά ὑπόλοιπα συνεπληρώθησαν ὑπό τῆς Κοινότητος Ἀσπροπύργου. Κατά τό ἔτος τοῦτο ἱδρύθη τό 2ον Ἀσπροπύργου καί οὕτω ἀπό Δημ. Σχολεῖον πού ὠνομάζετο, μετωνομάσθη 1ον Ἀσπροπύργου. Τότε ἐκ δωρεῶν τῶν περιοίκων εἰς οἰκόπεδα, ὁ περίβολος ἐπεξετάθη ὠς ἔχει σήμερον. Κατά τό ἔτος 1938-1939 προσετέθη καί ἑτέρα αἴθουσα πρός ἀνατολάς δαπάναις τῆς κοινότητος Ἀσπροπύργου. Μέ τήν ἐπέκτασιν τοῦ περιβόλου ἱδρύθη συστηματικός κῆπος μέ διάφορα καλλωπιστικά δένδρα, ἑσπεριδοειδῆ, περικοκλάδες καί ἄλλα. Ἐπίσης ἐκαλλιεργοῦντο ἄνθη διάφορα καθώς καί φυτώρια μέ διάφορα φυτά, τά ὁποία παρηκολούθουν καί περιποιοῦντο οἱ μαθηταί. Τά φυτά αὐτά, ὅταν ἤρχετο ὁ καιρός, ἐμοιράζοντο εἰς τούς μαθητάς ἵνα φυτευθῶσιν εἰς τούς κήπους των καί εἰς τάς αὐλάς των. Καί βιβλιοθήκη μαθητική ὑπῆρχε μέ ἀρκετά βιβλία, ὅπου οἱ μαθηταί τοῦ σχολείου εἰς ὡρισμένην ἡμέραν καί ὥραν ὑπό τήν ἐπίβλεψιν τῶν διδασκόντων ἐμελέτων ἐν τῷ σχολείῳ καί ἔκαμον τάς ἀνακοινώσεις των εἰς ὡρισμένον χρόνον. Εἶχε καί κινηματογράφον ἐν δράσει μέ ποικίλας διδακτικάς ταινίας μά δυστυχῶς πάντα κατεστράφησαν κατά τήν περίοδον τῆς κατοχῆς καθώς καί τό διδακτήριον. Τό ἑκάστοτε προσωπικόν τοῦ σχολείου, ὅσον καί οἱ διευθυνταί του εἰργάσθησαν καί ἐργάζονται φιλοπόνως, μέ ζῆλον καί ἐπιμέλειαν καί φρόντισαν καί φροντίζουν διά τήν γενικά καλήν του ἐμφάνισιν τόσον τοῦ διδακτηρίου ὅσον καί τροφίμων του. Τό πλεῖστον ὑλικόν τοῦ σχολείου καθώς καί τά ἐποπτικά αὐτοῦ μέσα ἔχουν ἀγορασθῆ ὡς ἐπί τό πλεῖστον μέ τά χρήματα τῶν ἑκάστοτε ἑορτῶν, λαχειοφόρων ἀγορῶν κ.λ.π. Τέλος ἐάν τό σχολεῖον ἐπισκευασθῆ καί ὁ περίβολος κλεισθῆ θά ἐπαναλειτουργήση ὁ σχολικός κῆπος, ὅπως πρέπει καί ὅπως ἁρμόζει εἰς ἕνα σχολεῖον ἑξατάξιον πλῆρες. Ἀκόμη κατ’ αὐτάς καταβάλλονται προσπάθειαι διά τήν ἵδρυσιν μαθητικῆς βιβλιοθήκης καί πρό παντός τῶν παιδικῶν διηγημάτων «τῆς ζωῆς» καί ἄλλων ὁμίλων».
ΣT. ΠΑΝΤΕΛΟΠΟΥΛΟΥ
Διευθύντρια Α’ Δημοτικού Σχολείου
Οκτώβριος 1957
