Το Χριστόψωμο(τρώγεται)

Το Χριστόψωμο είναι ακόμα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας το βασικό ψωμί στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Το πλάθουν γιατί πιστεύουν ότι στηρίζει την υγεία των μελών της οικογένειας, των ζώων του σπιτιού και την αφθονία των καρπών.

Αρχικά, πλάθουν το ζυμάρι και παίρνοντας τη μισή από τη ζύμη φτιάχνουν μια κουλούρα. Με την υπόλοιπη μισή φτιάχνουν με λωρίδες ένα μεγάλο σταυρό. Στο κέντρο του σταυρού βάζουν ένα άσπαστο καρύδι ή ένα αυγό, συμβολίζοντας τη γονιμότητα. Την υπόλοιπη επιφάνεια τη στολίζουν περίτεχνα με κεντίδια σε διάφορα σχήματα, όπως λουλούδια( μια μαργαρίτα με τόσα φύλλα, όσα είναι τα μέλη της οικογένειας), φύλλα, καρπούς ή πουλιά…

Και δουλεύουν επάνω στο ζυμάρι υπομονετικά, με τα χέρια, το μαχαίρι, το πιρούνι, τις βελανόκουπες( κούπες από βελανίδια), τον ύπερο της παπαρούνας…

Η διακόσμησή του καθορίζεται ακόμη και από το επάγγελμα τού νοικοκύρη. Έτσι, αν αυτός είναι γεωργός ή τσοπάνης, στο χριστόψωμο σχηματίζουν βόδια και αλέτρι ή πρόβατα και κατσίκια. Σε μερικά μέρη μέσα στο ζυμάρι βάζουν κι ένα νόμισμα ή κάποιο άλλο σημάδι, για να φανεί, κατά το μοίρασμα, ο τυχερός τού σπιτιού. Η διακόσμηση αυτή τονίζει το σκοπό του Χριστόψωμου και εκφράζει τις προσδοκίες των πιστών για καλή σοδειά και παραγωγή των ζώων.

Το ζύμωμα του χριστόψωμου αποτελεί μια ιεροτελεστία. Χρησιμοποιούνται τα καλύτερα και ακριβά υλικά, όπως ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα και γαρίφαλα, ενώ κατά το ζύμωμα οι γυναίκες τραγουδούν: «Όσο νερό έχει η θάλασσα, τόσο αλεύρι, λάδι και κρασί να έχει το σπιτικό μας!»».
Την ημέρα των Χριστουγέννων, κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος, ο νοικοκύρης του σπιτιού παίρνει το χριστόψωμο, το σταυρώνει, το κόβει και το μοιράζει σ’ όλη την οικογένειά του και σε όσους παρευρίσκονται στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Στη Δυτική Μακεδονία ζυμώνουν μικρά (χριστο)ψωμάκια για τα παιδιά που λένε τα κάλαντα.

    Οι πληροφορίες έχουν αντληθεί από το βιβλίο: «ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΩΝ ΓΙΟΡΤΩΝ», του Δημ. Σ. Λουκάτου, εκδ. Φιλιππότη

Χριστόψωμο με ζυμάρι με αλάτι( δεν τρώγεται, στολίζεται)

Η προετοιμασία του ζυμαριού με αλάτι δίνει μεγάλη χαρά στα παιδιά. Ένα μεγάλο μέρος του ενθουσιασμού οφείλεται στο ότι το ζυμάρι πλάθεται όπως θέλουν, τρυπιέται, τραβιέται, τεντώνεται, στρίβεται, κυλιέται,  δέχεται αποτυπώματα από τα δάχτυλά τους και από διάφορα αντικείμενα( π.χ. κέρματα), χωρίζεται και, όταν ενώνεται , ξαναγίνεται η αρχική μάζα. Αυτές οι εμπειρίες με το ζυμάρι ηρεμούν και τα πιο υπερκινητικά παιδιά!

Πολύ χρήσιμες οδηγίες:

• Υλικά για τη ζύμη: αλεύρι μαλακό, αλάτι ψιλό, νερό.
• Όσο αλεύρι χρησιμοποιήσουμε ,αντίστοιχα μισή ποσότητα αλάτι

( π.χ. 1 κ. αλεύρι- μισό κ. αλάτι).

• Φτιάχνουμε πρώτα μια κυκλική βάση με ζύμη, με δύο λουρίδες ζύμης φτιάχνουμε το σταυρό και διακοσμούμε σύμφωνα όσα διαβάσαμε παραπάνω.
• Για να κολλήσουμε ζύμη με ζύμη, η καλύτερη κόλλα είναι να βάλουμε ελάχιστο νερό με ένα δάχτυλό μας.
• Αν θέλουμε να γυαλίζει το έργο μας , «χτυπάμε» το ασπράδι ενός αυγού και το περνάμε με ένα πινέλο.
• Αν μας περισσέψει ζύμη, μπορούμε να την φυλάξουμε για μήνες στο ψυγείο, μέσα σε μια πλαστική σακούλα.

Τα έργα των μαθητών( Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 2022)