Η Κρήνη του Ήρωνα

     Την Τετάρτη 18 Ιουνίου 2014 διοργανώθηκε Ημερίδα από τη Σχολική Σύμβουλο της 14ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας Δημοτικής Εκπαίδευσης Θεσσαλονίκης κ. Μαρία Λαζαρίδου με θέμα: «Το 2013-14 μέσα από δράσεις των σχολείων μας» στο 5ο Δημοτικό Σχολείο Σταυρούπολης. Στη συγκεκριμένη Ημερίδα, εκπαιδευτικοί των σχολικών μονάδων της 14^ης Εκπαιδευτικής Περιφέρειας παρουσίασαν δράσεις που πραγματοποιήθηκαν κατά τη σχολική χρονιά 2013-2014.

     Οι εκπαιδευτικοί της ΣΤ΄ τάξης του 18^ου Δημοτικού Σχολείου Σταυρούπολης κ. Βλάχος Χρήστος ΠΕ70 και κ. Ζαρογιάννης Αντώνης ΠΕ70 συμμετείχαν με την Εισήγηση – Παρουσίαση «Η Κρήνη του Ήρωνα».

     Παραθέτουμε το κείμενο της παρουσίασης του κ. Βλάχου Χρήστου.

     «Σαν ιδέα, η Κρήνη του Ήρωνα ξεκίνησε πριν από ένα περίπου χρόνο, όταν έψαχνα να βρω τρόπο να ανεβάσω σε ψηλότερο επίπεδο νερό, χωρίς τη χρήση πολυέξοδων κι ενεργοβόρων αντλιών. Ψάχνοντας λοιπόν στο internet, βρήκα λύση κοιτώντας κατασκευές του Ήρωνα από την Αλεξάνδρεια.

     Όσον αφορά τη γνώση αυτή, ο σύγχρονος άνθρωπος την εκμεταλλεύτηκε και κατασκεύασε αντλίες που λειτουργούν με τις ίδιες αρχές που λειτουργεί και το σιντριβάνι του Ήρωνα. Όμως δεν είχα κάνει καμία κατασκευή και βρισκόμουν μόνο στο θεωρητικό στάδιο και στην απλή αναζήτηση.

     Η ευκαιρία δόθηκε όταν ο διευθυντής του σχολείου ανακοίνωσε στην Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη την ύπαρξη ενός πρωτοεμφανιζόμενου διαγωνισμού Φυσικής όπου προϋπόθεση για τη συμμετοχή ήταν να υπάρχουν τριμελείς ομάδες οι οποίες θα παρουσίαζαν κατασκευές ή πειράματά τους. Σκέφτηκα να εμπλέξω και το συνάδελφο του άλλου τμήματος της ΣΤ΄ τάξης τον κ. Ζαρογιάννη. Όταν του ανακοίνωσα την πρόθεσή μου δέχτηκε χωρίς ενδοιασμού,ς παρ’ όλο που οι κατασκευές δεν είναι η καθημερινότητά του, αλλά μόνο στη σκέψη ότι πιθανόν να είχαν όφελος τα παιδιά δηλώσαμε τη συμμετοχή μας στο διαγωνισμό και ξεκινήσαμε να οργανώνουμε το πρότζεκτ αυτό.

     Ο δάσκαλος της πληροφορικής κ. Τζηνέτας βοήθησε στο αρχικό στάδιο της δράσης, όπου τα παιδιά, μη γνωρίζοντας τίποτε για την «Κρήνη του Ήρωνα» αναζήτησαν πληροφορίες μέσω internet κατά τη διάρκεια του μαθήματος της πληροφορικής.

     Όμως, αν οποιαδήποτε πληροφορία δεν αξιοποιηθεί και σε άλλο επίπεδο, δεν έχει τόσο μεγάλη αξία και σιγά σιγά χάνεται. Έτσι, σε δεύτερη φάση, προχωρήσαμε στην κατασκευή της Κρήνης για να γίνουν πιο κατανοητές οι αρχές λειτουργίας αυτής της αντλίας νερού και όσο γίνεται από περισσότερους μαθητές.

     Η τριμελής ομάδα του ενός τμήματος της ΣΤ΄ ανέλαβε να κατασκευάσει την απλή, εργαστηριακή Κρήνη για να εξηγηθούν και κατανοηθούν οι αρχές λειτουργίας της και η άλλη ομάδα ανέλαβε την κατασκευή της αντλίας που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε πρακτικά στην καθημερινότητά μας.

     Εμείς οι εκπαιδευτικοί (εγώ και ο Αντώνης) φροντίσαμε να προμηθευτούμε τα διάφορα υλικά από το εμπόριο τα οποία δεν έχουν μεγάλο κόστος. Ταυτόχρονα εξηγήσαμε στα παιδιά τι ακριβώς είναι το κάθε υλικό κατασκευής, ακόμη κι από που το προμηθευτήκαμε.

     Έμφαση δόθηκε σε υλικά που δεν αγοράστηκαν, αλλά βρέθηκαν από ανακυκλώσιμα είδη ή άχρηστα υλικά τα οποία δεν είχαν πλέον καμία χρησιμότητα και θα τα πετούσαμε, όπως τα κόντρα πλακέ. Όλοι μαζί οι μαθητές παρακολούθησαν τις κατασκευές στα διάφορά στάδιά τους και πρότειναν λύσεις σε κάθε εμπόδιο που προέκυπτε. Κάποια παιδιά μάλιστα που δεν ανήκαν στις τριμελείς ομάδες ανέλαβαν να ζωγραφίσουν τα κόντρα πλακέ σύμφωνα με τις δικές μας οδηγίες.

     Τελειώνοντας η πρώτη ομάδα την εργαστηριακή κατασκευή της Κρήνης και πριν τη δοκιμή της, κάναμε υποθέσεις για το τι ακριβώς θα συνέβαινε με το νερό, έχοντας σαν βοηθό τις πληροφορίες που είχαν συλλέξει τα παιδιά από τους υπολογιστές.

     Όμως παρόλο που η κάθε λεπτομέρεια ήταν μελετημένη και όσο ήταν δυνατό καλά κατασκευασμένη η κρήνη δεν λειτούργησε στην πρώτη δοκιμή. Κάτι δεν είχε γίνει σωστά, αλλά τι;

     Επειδή το λάθος, η αποτυχία, μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην εκπαιδευτική διαδικασία και μάλιστα σαν ισχυρό μέσο πρόσκτησης γνώσεων, γι’ αυτό από την αρχή ακόμα των κατασκευών φροντίσαμε να περάσουμε στα παιδιά και την ιδέα της αποτυχίας. Έτσι με την αποτυχία της λειτουργίας της Κρήνης αμέσως βάλαμε τους μαθητές στο παιχνίδι να βρουν τι μπορεί να φταίει.

     Η κατασκευή είναι απλή, οι οδηγίες σωστές, αλλά δεν υπήρχε σωστό αποτέλεσμα. Έγιναν πολλές υποθέσεις, διερευνήθηκαν, μέχρι που τελικά βρέθηκε το λάθος στην κατασκευή, που ήταν κάποιο από τα σωληνάκια που δεν ήταν σφραγισμένο αεροστεγώς. Η Κρήνη λειτούργησε, εντυπωσίασε, και αποκτήθηκε σαν γνώση από τα παιδιά και των 2 τμημάτων της ΣΤ΄.

     Ο διαγωνισμός που οργανώθηκε από το 3^ο Πειραματικό Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου και του Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών Ευόσμου, έγινε με καλό αποτέλεσμα για τις κατασκευές μας σαν επιβράβευση των προσπαθειών και των 2 ομάδων.

     Τα παιδιά κατάλαβαν πως ότι χρειαζόμαστε σήμερα, μπορεί να υπάρχει σαν γνώση από τα αρχαία ακόμη χρόνια και μπορούμε τροποποιώντας αυτά που γνωρίζουμε, να κάνουμε ένα βήμα παραπάνω στο μέλλον.

     Σημαντικό ήταν το γεγονός ότι έγινε διασπορά της γνώσης, γνώσης που υπάρχει εδώ και χιλιετίες και χωρίς να αξιοποιείται μπορεί να μένει στο συρτάρι.

     Σήμερα κάποιοι άνθρωποι, αξιοποιώντας τις αρχές λειτουργίας που μας δίδαξε ο Ήρωνας πριν περίπου 2000 χρόνια, κατασκευάζουν απλές αντλίες ή ακόμα μεγαλύτερες για μεγαλύτερη ποσότητα άντλησης νερού όπως αυτή που κατασκεύασε η 2^η ομάδα.

     Έμαθαν τα παιδιά πως όλα δεν γίνονται ξοδεύοντας απαραίτητα πολλά χρήματα, ούτε σπαταλώντας μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (βενζίνες, πετρέλαιο) αλλά υπάρχουν κι άλλοι τρόποι, αρκεί να ψάξουμε να τους βρούμε».  

Ακολουθεί φωτογραφικό υλικό από την παρουσίαση.