2ος Θεματικός Κύκλος : “Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ – Αλληλοσεβασμός”
Θεματική Ενότητα: «Το δεντρόσπιτο με τα ζωάκια των δικαιωμάτων»
Το εκπαιδευτικό υλικό “Το δεντρόσπιτο με τα ζωάκια των δικαιωμάτων” αποσκοπεί στο να εξοικειώσει, με βιωματικό και ευχάριστο τρόπο, τα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας με τα δικαιώματα του παιδιού, όπως έχουν κατοχυρωθεί στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/1992). Περιλαμβάνει 12+1 καρτέλες με ζωάκια που εκπροσωπούν σημαντικά δικαιώματα των παιδιών και τα οποία συνοδεύονται από μικρές ιστορίες και απλά τραγουδάκια, όπως και προτάσεις για παιδαγωγικές δραστηριότητες και διεξαγωγή συνελεύσεων με θεματικές συναφείς με τα δικαιώματα. Με το υλικό αυτό επιχειρείται να συνδυαστεί η καλύτερη κατανόηση της έννοιας των δικαιωμάτων και η προαγωγή της συμμετοχής των παιδιών σε διεργασίες διαλόγου και λήψης αποφάσεων για θέματα που σχετίζονται με τη συνύπαρξη τους και μέσω αυτών η ανάπτυξη των δεξιοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας και υπευθυνότητας των παιδιών. Προάγεται δηλαδή στα παιδιά από την ηλικία φοίτησης στο νηπιαγωγείο και μετά η ιδιότητα των δημοκρατικών ενεργών πολιτών.
Τα 12 πρώτα ζωάκια που περιλαμβάνονται στο υλικό αυτό αντιστοιχούν σε δικαιώματα τα οποία προβλέπονται σε διαφορετικά άρθρα της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ΔΣΔΠ), ενώ το 13ο αφορά το γενικότερο δικαίωμα του παιδιού στον σεβασμό, μια έννοια από την οποία ξεκίνησε πριν ένα αιώνα η αναφορά στα δικαιώματα του παιδιού από τον γιατρό – παιδαγωγό Janusz Korczak, έναν από τους πρώτους θεμελιωτές τους.
Για κάθε ζωάκι, που αντιστοιχεί σε κάποιο δικαίωμα, υπάρχει μία καρτέλα στην οποία αναγράφεται η απόφαση που λαμβάνεται στη συνέλευση της τάξης σε σχέση με το δικαίωμα αυτό.
1ο Εργαστήριο: “Ετσιμελεν – Το δικαίωμα στο όνομα”
Τα παιδιά γνώρισαν το Ετσιμελέν, άκουσαν την ιστορία του και το τραγούδι του ενώ στη συνέχεια αφηγήθηκαν από ποιον πήραν το όνομά τους.
Αφού πρώτα εξηγήσαμε τι θα πει «δικαίωμα στο όνομα και στην ταυτότητα», φτιάξαμε το ληξιαρχείο της τάξης μας όπου όλα τα παιδιά έγραψαν το όνομά τους και δίπλα το όνομα ενός ζώου.
Τέλος αφού μιλήσαμε για το τι στοιχεία είναι γραμμένα σε μία ταυτότητα κατασκευάσαμε τις δικές μας.
2ο Εργαστήριο: “Σιγουράκι – Το δικαίωμα σε σπίτι, ρούχα και φαγητό”
Τα παιδιά του νηπιαγωγείου μας είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν το Σιγουράκι, την ιστορία του και άκουσαν το τραγούδι του. Αφού εντόπισαν τι χρειάζεται το Σιγουράκι, χωρίστηκαν σε ομάδες και με τη χρήση εικόνων, αποφάσισαν οτι χρειάζεται σπίτι, τροφή και ρούχα. Παρουσίασαν λοιπόν τη δουλειά τους στην ολομέλεια.
Έπειτα, τα παιδιά ζωγράφισαν τι θα μπορούσαν να δώσουν από τα δικά τους σπίτια στο Σιγουράκι που βρίσκεται σε ανάγκη.
Τέλος τα παιδιά κατασκεύασαν τα δικά τους σπιτάκια με την οικογένειά τους.
3ο Εργαστήριο: “Αγαπάκι – Το δικαίωμα στη φροντίδα”
Τα παιδιά γνώρισαν το Αγαπάκι, άκουσαν την ιστορία και το τραγούδι του, συζήτησαν για πράγματα που κάνουν με τους γονείς τους ενώ στη συνέχεια έπαιξαν παντομίμα. Πιο συγκεκριμένα τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες των 3-4 ατόμων και αφού επέλεξαν τυχαία κάρτες δραματοποίησαν και παρουσίασαν στην ολομέλεια πράγματα που κάνουν με την οικογένειά τους. Οι υπόλοιποι μαθητές έπρεπε λοιπόν να προσπαθήσουν να μαντέψουν τη δραστηριότητα. Όποιος μάντευε σωστά κέρδιζε πόντους για την ομάδα του. Ακόμη ζωγράφισαν τις δραστηριότητες που κάνουν με την οικογένειά τους και τα ευχαριστεί.
4ο Εργαστήριο: “Ναπωκάτι – Το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση της γνώμης”
Τα παιδιά άκουσαν την ιστορία και το τραγούδι του Ναπωκάτι και συζητήσαμε για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να εκφράσουν τη γνώμη τους και πως παίρνουμε αποφάσεις. Τονίσαμε ακόμη τη σπουδαιότητα του δικαιώματος να λένε ελεύθερα τη γνώμη τους, αφού πρώτα όμως σκεφτούν αυτό που θέλουν να πουν έτσι ώστε να μην πληγώσει τον άλλο. Ακόμη οι μαθητές του σχολείου μας κλήθηκαν να ζωγραφίσουν τι θα ήθελαν να πουν στους γονείς τους.
5ο Εργαστήριο: “Πολυχρωμιξ – Το δικαίωμα στη διαφορετικότητακαι την ισότητα
Αφού οι μαθητές άκουσαν την ίστορία συζητήσαμε για την διαφορετικότητα του Πολυχρωμιξ. Στη συνέχεια τα παιδιά ζωγράφισαν ένα “φανταστικο” φιλαράκι, το παρουσίασαν στους συμμαθητές τους ενώ όλοι μαζί συζητήσαμε το υποθετικό σενάριο αν αυτά τα φιλαράκια υπήρχαν στην πραγματικότητα, αν θα μπορούσαν να ερθουν στο σχολείο.
6ο Εργαστήριο: “Τριλαριλαρο – Το δικαίωμα στο παιχνίδι και την ξεκούραση”
Η εκπαιδευτικός αφού παρακολούθησε με τα παιδιά την ιστορία και το τραγούδι του Τριλαριλαρο τους ενημέρωσε οτι θα μιλήσουν για ένα από τα πιο αγαπημένα δικαιώματα των παιδιών, το δικαίωμα στο παιχνίδι, την ξεκούραση και την ψυχαγωγία. Τα παιδία λοιπόν αφού κάθισαν σε κύκλο, με τη βοήθεια μιας μικρής μπάλας ξεκίνησαν να λένε με τι σειρά τι παιχνίδια τους αρέσει να παίζουν καθώς και το τι είναι αυτό που τους χαλα τη διάθεση κατα τη διάρκεια του παιδιού. Στη συνέχεια ζωγράφισαν τις ιδέες τους ενώ υπήρξαν και μαθητές που έφεραν στο σχολείο τα αγαπημένα τους παιχνίδια και τα παρουσίασαν στην ολομέλεια της τάξης.
7ο Εργαστήριο: “Κουκουβάκου – Το δικαίωμα στην εκπαίδευση”
Η ιστορία του Κουκουβάκου έδωσε την αφορμή να δημιουργήσουν οι μαθητές με τη βοήθεια της εκπαιδευτικού μια ιστορία με πρωταγωνιστή το Κουκουβάκου. Οι μαθητές λοιπόν κάθονται σε κύκλο και ο καθένας συνεχίζει την ιστορία τουπροηγούμενου. Μέσα απο το ταξίδι της αποκτά νέες γνώσεις αλλά δημιουργεί και διάφορα ευτράπελα.
8ο Εργαστήριο: “Περαστικάκι – Το δικαίωμα στην υγεία”
Τα παιδιά ακουσαν την ιστορία και το τραγούδι του Περαστικάκι και συζήτησαμε για την αξία της υγείας. Πολλά απο τα παιδιά μοιράστηκαν με την ομάδα περιστατικά κατα τα οποία δεν είχαν την υγεία τους καθώς και πως ένιωθαν. Στο τέλος της ημέρας ζωγράφισαν ό,τι τους άρεσε από την ιστορία του Περαστικάκι.
9ο Εργαστήριο: “Μηπονακι – Το δικαίωμα στην προστασίααπό κάθε μορφη βίας”
Τα παιδιά γνώρισαν το Μηπονάκι, άκουσαν την ιστορία του και το τραγούδι του ενώ στη συνέχεια συζητήσαμε στην ολομέλεια σχετικά με το οτι υπάρχουν πολλά πράγματα που κάνουν οι άνθρωποι και πονάνε ο ένας τον άλλο. Ο πόνος αυτός μπορεί να είναι σωματικός αλλά και ψυχικός. Στη συνέχεια οι μαθητές κλήθηκαν να συμμετάσχουν στο παιχνίδι «πονάει – πονάει», μια παραλλαγή του γνωστού παιχνιδιού «πετάει-πετάει». Τέλος καθένας απο τους μαθητές και τις μαθήτριες του σχολείου μας ζωγράφισε τι είναι αυτό που τους κάνει να πονούν είτε σωματικά είτε στην “καρδούλα” τους.
10ο Εργαστήριο: “Ρώτα- Πρώτα – Το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή”
Αφού παρουσιάστηκε στους μαθητές η ιστορία και το τραγούδι του Ρώτα -Πρώτα έγινε συζήτηση για τη σημασία της ιδιωτικότητας και του δικαιώματος να έχουμε κάποιο μυστικό. Στη συνέχεια ως δραστηριότητα δόθηκε σε όλα τα παιδιά ένα χαρτί και η οδηγία να ζωγραφίσουν μέσα στο τετράγωνο κουτί πράγματα που θα τα δείχνουν μόνο σε όποιον θέλουν. Τους επισημάνθηκε οτι αυτό είναι το κουτί με τα μυστικά τους κι οτι απαγορεύεται να ανοίξει το μυστικό κουτί τους κάποιο άλλο πρόσωπο.
11ο Εργαστήριο: “Μπορούλι – Τα δικαιώματα των παιδιών με αναπηρίες”
Τα παιδιά γνώρισαν το Μπορούλι, την ιστορία του και το τραγούδι του ενώ στην συνέχεια χωρίστηκαν σε ομάδες, παίρνοντας η κάθε ομάδα απο μια εικόνα ενος παιδιού με αναπηρία και συζητησαν μεταξύ τους τα εμπόδια που μπορεί να αντιμετωπίσει κάθε παιδί της εικόνας. Αφου ολοκληρώθηκε η συζήτηση στις ομάδες παρουσίασαν στην ολομέλεια τα συμπεράσματα τους. Ακόμη συζητήθηκε το τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να νιώσουν αυτά τα παιδιά ότι είμαστε φίλοι ενώ στο τέλος τα παιδιά ζωγράφισαν και παρουσίασαν στους συμμαθητές τους τι δραστηριότητες θα μπορούσαν να κάνουν με ένα φίλο τους που έχει αναπηρία.
12ο Εργαστήριο: “Φλαφυγάκι – Τα δικαιώματα των παιδιών προσφύγων
και μεταναστών”
Τα παιδιά του νηπιαγωγείου μας είχαν την ευκαιρία να γνώρισουν το Φλαφυγάκι, την ιστορία του και άκουσαν το τραγούδι του. Στη συνέχεια χωρίστηκαν σε ομάδες και υποδύθηκαν τις οικογενειες προσφύγων, οι οποίες κινούνταν και κρύβοντας σε διάφορα μέρη της τάξης ανάλογα με τις οδηγίες της νηπιαγωγού. Αυτο το παιχνίδι ρόλων είχε ως συνέπεια στην ολομέλεια να υπάρξει μια συζήτηση για το τι χρειάζεται ένα παιδί που αλλάζει τόπο κατοικίας. Αφού εντόπισαν τι χρειάζεται τέθηκε το επόμενο ερώτημα σχετικά με το τι θα έκαναν αν συναντούσαν ένα παιδί που έχει ερθει από άλλη χώρα. Στο τέλος αφού αντάλλαξαν απόψεις, ζωγράφισαν το τι θα έκαναν.
13ο Εργαστήριο: “Σεβαστάκι – Το δικαίωμα των παιδιών στον σεβασμό”
Ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα μιλήσαμε με τα παιδιά για το δικαίωμα που περιλαμβάνει κατά κάποιο τρόπο
όλα τα δικαιώματα, το δικαίωμα του σεβασμού. Παρακολουθήσαμε την ιστορία και το τραγούδι απο το Σεβαστάκι και κάναμε μια ανακεφαλαίωση των δικαιωμάτων που μάθαμε μέχρι σήμερα.
