Η εκπαιδευτική αξία του σκακιού έχει επίσημη αναγνώριση σε αρκετές χώρες.Στην Ευρωπαϊκή Ένωση το σκάκι έχει εισαχθεί στα σχολεία με διάφορες οργανωτικές δομές.Στη Γερμανία σήμερα το σκάκι διδάσκεται σε 4000 δημόσια σχολεία.Επίσης υπάρχει μια σχολική σκακιστική υποδομή και στα 16 ομοσπονδα κρατίδια, που κατευθύνονται απο ειδικό κεντρικό όργανο για το σχολικό σκάκι. Διοργανώνουν σχολικούς αγώνες,σεμινάρια εκπαιδευτών κ.α. Το 1996 σε διασχολικούς αγώνες συμμετείχαν 3.324 σχολικές ομάδες.Στην Αγγλια υπάρχει ειδικός φορέας για το σκάκι στην βασική εκπαίδευση (EPSCA),καθώς και ειδικός εθνικός φορέας για το νεανικό σκάκι (NYCA).Από τους φορείς αυτούς διοργανώνονται ατομικοί και διασχολικοί αγώνες.Στις χώρες της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης έγινε μεγάλη προσπάθεια για την προώθηση του σκακιού στα σχολεία με καταπληκτικά αποτελέσματα. Αντίστοιχα προγράμματα γίνονται στην Ν. Αμερική και συγκεκριμένα στην Βραζιλία, στην Αργεντινή και στο Μεξικό.Βεβαίως σε όλες τις χώρες που προαναφέρθηκαν κυριάρχη είναι η συμβολή των οικείων ομοσπονδιών
Στην χώρα μας το σκάκι έχει ευρύτατη διάδοση στα σχολεία ( αν και εκτός ημερησίου προγράμματος) με πρωτοβουλία αθλητικών σωματείων της ΕΣΟ και Συλλόγων Γονέων. Επίσης σε αρκετούς δήμους της χώρας με πρωτοβουλία των φορέων αυτοδιοίκησης οργανώνονται προγράμματα για το σχολικό σκάκι.
Μετά τις δύο ιδιαίτερα επιτυχημένες σκακιστικές Ολυμπιάδες (1984,1988) που διοργανώθηκαν στην Θεσσαλονίκη, δόθηκε ιδιαίτερη πνοή στο σχολικό σκάκι στην πόλη. Ο Δ. Θεσσαλονίκης ξεκίνησε απο το 1984 και υλοποιεί ακόμα και σήμερα το πρόγραμμα ”Μαθαίνω σκάκι ”.Τα μαθήματα αφορούν μαθητές δημοτικού και γίνονται σε σχολεία εκτός σχολικού ωραρίου με την βοήθεια βιβλίου που εκδόθηκε για τον σκοπό αυτό. Παράλληλα γίνονται σχετικές εκδηλώσεις και αγώνες.
Υπό την αιγίδα του ΥΠΑΙΘ ,με κύριο διοργανωτή την ΕΣΟ τελούνται σε ετήσια βάση ατομικοί αγώνες το ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΚΥΠΕΛΛΟ και σε όλες της φάσης περίπου 5.000 παιδιά. Ο ετήσιος θεσμός του ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΚΥΠΕΛΛΟΥ που η τελική του φάση τελείται το Μάϊο ,κατα περίπτωση και εκτός Αθήνας (Θεσσαλονίκη ,Χανιά)λαμβάνει μεγάλη προβολή και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον μαθητων και γονέων.Στην ΕΣΟ λειτουργεί σε μόνιμη βάση η Επιτροπή για το Σχολικό Σκάκι που επιλαμβάνεται των σχετικών θεμάτων.
Γιατί το Σκάκι στο σχολείο;
Το σκάκι είναι μια συνεχής διαδικασία κρίσης και δημιουργικής σκέψης που απαιτεί ιδιαίτερη αυτοσυγκέντρωση.
Στο σκάκι απαιτείται η κατάστρωση συγκεκριμένου σχεδιου για την νικη,αρα ο αγωνιζόμενος εμπεδώνει τις έννοιες του προγραμματισμου και της στοχοθέτησης των στόχων.
Η ένταξη του αθλητή στο συλλογικό επίπεδο προωθει την ωρίμανση του χαρακτήρα και προετοιμάζει την σωστή κοινωνική ένταξη.
Το παιδι διαμέσου του σκακιού παίρνει αποφάσεις σε διαρκώς μεταβαλλόμενες καταστάσεις κάτι που καταπολεμά την αναποφασιστικότητα και ενισχύει την αποτελεσματικότητά του.
Το σκάκι ενθαρρύνει την συνεχή μελέτη και οργανωμένη προετοιμασία με ταυτόχρονη αποφυγή των όποιων ”εύκολων λύσεων”
Το σκάκι προωθεί την αναβάθμιση του μορφωτικού δυναμικού του μαθητή ,ερεθίζοντας διαρκώς την συνδυαστική σκέψη ,αυξάνοντας ταυτόχρονα την κριτική του ικανότητα και ειδικότερα την αυτοκριτική.
Εξάλλου διάφορες μελέτες έχουν καταλήξει σε συμπέρασμα ότι το σκάκι είναι ίσως η πιο αποτελεσματική από όλες τις μεθόδους που έχουν αναπτυχθεί και σχεδιαστεί να αναπτύσσουν την ικανότητα για κριτική σκέψη.
