Η οκτάχρονη Κατερίνα είναι αρνητική στο να δοκιμάζει καινούρια πράγματα, επειδή νομίζει ότι δεν θα τα καταφέρει και όλοι θα την κοροϊδεύουν. Ακόμα όμως και στους τομείς που είναι καλή, όπως η ζωγραφική, η ίδια πιστεύει ότι δεν έχει ταλέντο. Στη σχέση της με τις φίλες της είναι μαζεμένη, δεν εκφράζει την άποψή της, ενώ συνήθως ακολουθεί αυτά που θα της πουν. Αρκετές φορές κάνει παράπονα στους γονείς της για τις φίλες της. Οι γονείς της προσπαθούν, όπως λένε, να την υποστηρίξουν, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι, επειδή είναι το μοναδικό τους παιδί, την παραχαϊδεύουν, σπεύδοντας και οι δύο να ικανοποιήσουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες της προτού καν τις εκστομίσει. Βλέποντας, όμως, ότι χρόνο με τον χρόνο η κόρη τους δείχνει ολοένα και πιο μεγάλη ανασφάλεια και κατανοώντας πως αυτό οφείλεται στην ελλειμματική αυτοεκτίμησή της, προβληματίζονται μήπως δεν κάνουν κάτι σωστά, με αποτέλεσμα το παιδί να μην αναλαμβάνει εύκολα πρωτοβουλίες και να δείχνει τόσο μεγάλο φόβο.
Αυτοεκτίμηση είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και την αξία μας ως άτομα. Η ικανότητα που έχει κάθε άτομο να αντιλαμβάνεται και να αναγνωρίζει τα θετικά του στοιχεία είναι ένα από τα σημαντικότερα εφόδια στη ζωή του. Η εικόνα που έχουμε για τον εαυτό μας, τις ικανότητές μας, τα προσόντα και τα ταλέντα μας μπορεί να μας ανοίξει ή να μας κλείσει δρόμους με τρόπο που ίσως δεν φανταζόμαστε. Είναι γεγονός ότι το πώς βλέπουμε οι ίδιοι τον εαυτό μας συχνά επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και το πώς μας βλέπουν οι άλλοι, έστω κι αν ενίοτε αυτό μας είναι δύσκολο να το κατανοήσουμε. Μάλιστα, μια πολύ πρόσφατη μεταανάλυση 52 παλαιότερων ερευνών με συνολικά πάνω από 47.000 συμμετέχοντες τεσσάρων έως εβδομήντα έξι χρόνων, που προέρχονται από πολλές χώρες του κόσμου, έδειξε ότι οι άνθρωποι με υγιή αυτοεκτίμηση αποκτούν και υγιείς σχέσεις με την οικογένεια, τους φίλους, τους συνεργάτες τους κ.λπ., ενώ συγχρόνως ισχύει και το αντίστροφο. Δηλαδή, οι υγιείς σχέσεις στη ζωή μας, αρχικά με τους γονείς μας και στη συνέχεια με άλλους ανθρώπους, μας βοηθούν να ενισχύσουμε την αυτοεκτίμησή μας (Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρεία – APA, 2019). Αντίθετα, τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και άλλα προβλήματα που σχετίζονται με την ψυχική υγεία (χρήση ουσιών, διαταραχές στην πρόσληψη τροφής κ.λπ.).
Πώς χτίζεται
Στα νεογέννητα και στα βρέφη, η αυτοεκτίμηση ξεκινάει να αναπτύσσεται όταν οι γονείς που τα φροντίζουν ικανοποιούν με προθυμία τις βασικές τους ανάγκες για τροφή, ηρεμία, παρηγοριά, ασφάλεια.
Στα νήπια, η αυτοεκτίμηση ενισχύεται όταν οι γονείς κατανοούν τις ανάγκες τους για εξερεύνηση του περιβάλλοντος, σταδιακή αυτονόμηση, κατάκτηση νέων γνώσεων, επαφή με συνομήλικα παιδιά κ.ά.
Είναι αναγκαίο να τους δίνουν χώρο, να τα παρακινούν, να τα ενθαρρύνουν και να τα επιβραβεύουν για την απόκτηση κάθε νέας δεξιότητας. Για έναν ενήλικο, όλα αυτά μπορεί να θεωρούνται δεδομένα και ίσως ασήμαντα, όμως για ένα νήπιο είναι όλος του ο κόσμος. Η αυτοεκτίμηση των παιδιών προσχολικής ηλικίας επηρεά€ζεται από την εμπιστοσύνη και την αποδοχή που τους δείχνουν οι γονείς, τις πρωτοβουλίες που τους αναθέτουν, την υποστήριξη που τους προσφέρουν, την ουσιαστική ενασχόληση μαζί τους, χωρίς ωστόσο τάσεις υπερπροστασίας, κ.ά.
Η είσοδος του παιδιού στο σχολείο αποτελεί σημαντικό ορόσημο στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησής του, καθώς αυτή εξαρτάται τώρα και από την αποδοχή που θα εισπράξει στο νέο του περιβάλλον από το άλλο σημαντικό πρόσωπο στη ζωή του, τον δάσκαλό του (ανάλογα με την απόδοσή του στα μαθήματα, τη συμπεριφορά του κ.λπ.), αλλά και από την ομάδα των συμμαθητών του (εδώ παίζει ρόλο η ένταξη στην ομάδα, η δημιουργία φίλων, ο ανταγωνισμός κ.λπ.).
Καθώς το παιδί πλησιάζει στην εφηβεία, στο παιχνίδι μπαίνουν και άλλοι παράγοντες όπως η αυτοεικόνα του, η σχέση με το σώμα του, η επιρροή από τους φίλους του και τα πρότυπα που προβάλλονται από τα ΜΜΕ, η αποδοχή από το άτομο που το ενδιαφέρει συναισθηματικά, οι απαιτήσεις που έχουν οι γονείς από το παιδί τους που «τώρα μεγάλωσε» κ.λπ.
Πηγή:
https://akappatou.gr/aytoektimisi-pos-chtizetai-sti-zoi-ton/
Αλεξάνδρα Καπάτου
Παιδοψυχολόγος