'... με το λύχνο του άστρου στους ουρανούς εβγήκα ...'

cropped sxedio

Κατηγορία: ζωγραφική

υδάτινα κρίνα του Μονέ

 

Κλείνω τα μάτια. Βλέπω μπλε. Μπλε σε όλους τους τόνους, σε όλες τις αποχρώσεις: από το πράσινο μέχρι το μοβ. Ανοίγω τα μάτια. Βλέπω το νερό στην παλέτα του Μονέ.

Μα το νερό είναι διάφανο. Πώς να το ζωγραφίσεις; Έτσι, όπως ο Μονέ!

Τα νερά του Μονέ έχουν όλες τις αποχρώσεις του μπλε και όχι μόνο. Το νερό είναι καθρέφτης. Καθρεφτίζει ό,τι το περιβάλλει. Έτσι τα νερά του Μονέ δεν είναι μόνο μπλε, αλλά και κόκκινα, και κίτρινα και …

Ο Κλοντ Μονέ ήταν ένας σπουδαίος Γάλλος ιμπρεσιονιστής ζωγράφος. Μάλιστα εικάζεται ότι ο Ιμπρεσιονισμός (Impressionism) πήρε το όνομά του από το έργο του Μονέ «Εντύπωση, Ηλιοβασίλεμα» (Impression, Sunrise).

«Το ζήτημα είναι να γνωρίζεις πώς να χρησιμοποιήσεις τα χρώματα» λέει ο Μονέ. «Εγώ στην παλέτα μου έχω μόνο λίγα χρώματα: άσπρο, κίτρινο (καδμίου), κόκκινο (βερμιγιόν), βαθύ κόκκινο (μάντερ), μπλε (κοβαλτίου) και πράσινο (έμεραλντ, σμαραγδί).»

Συνθέτοντας τα λίγα χρώματα της παλέτας του, ο Μονέ μας δίνει αυτό τον απερίγραπτο πλούτο των χρωμάτων.

Μα δεν έχει μαύρο στην παλέτα του; Όχι. Το μαύρο είναι η απουσία του φωτός, και ο Μονέ ζωγραφίζει το φως.

Ο Μονέ είχε φτιάξει ένα εργαστήριο μέσα στον μεγάλο κήπο του. Εκεί περνούσε τις ώρες, τις μέρες, τα χρόνια της ζωής του ζωγραφίζοντας.

Από το 1890 μέχρι το 1926 ο Μονέ ζωγράφιζε ‘υδάτινα κρίνα’ (έτσι λένε στα αγγλικά τα νούφαρα, water lilies).

«Είχα κάποτε την ιδέα να ζωγραφίσω μόνο νούφαρα σε ένα ολόκληρο δωμάτιο. Η λιτότητα του ενός μοτίβου σε όλους τους τοίχους θα δημιουργούσε την εντύπωση μιας ολότητας νερού δίχως τέλος, χωρίς ορίζοντα και ακτή. Στο χώρο αυτό θα μπορούσαν να χαλαρώσουν τα τεντωμένα νεύρα, καθησυχασμένα από το θέαμα των γαλήνιων νερών. Για όποιον ζούσε εκεί, το δωμάτιο θα λειτουργούσε ως καταφύγιο ηρεμίας, στο κέντρο ενός ανθισμένου ενυδρείου. Φανταστείτε ένα κυκλικό δωμάτιο νερού διάσπαρτου με νούφαρα, διαφανείς οθόνες άλλοτε πράσινες κι άλλοτε μοβ. Ήρεμα γαλήνια νερά και διάσπαρτα λουλούδια, μια γεύση ονείρου.»

Μπορεί ο Μονέ να μην ζωγράφισε το δωμάτιο των ονείρων του, έφτιαξε όμως πίνακες μεγάλων διαστάσεων. Στην φωτογραφία που ακολουθεί βλέπουμε τον Μονέ σε μεγάλη ηλικία δίπλα στα νούφαρά του.

Κάποια από αυτά τα νούφαρα εκτίθενται στο μουσείο Ορανζερί (Musee de lOrangerie), στο Παρίσι. Πατώντας το σύνδεσμο θα δείτε οχτώ από τα έργα του.

Αλλά τα νούφαρα του Μονέ δεν θα τα βρείτε μόνο εκεί. Το αγαπημένο μου μουσείο Ορσέ (Musée d’Orsay) στο Παρίσι έχει πολλά έργα του Μονέ, όπως και το Μουσείο μοντέρνας τέχνης της Νέας Υόρκης (MOMA), ή εθνική πινακοθήκη του Λονδίνου. Σε όλα τα μεγάλα μουσεία σε όλο τον κόσμο έχουν έργα του Μονέ. Πατώντας στον σύνδεσμο θα βρείτε έναν κατάλογο με τα μουσεία αυτά.

Στο άρθρο μας παρουσιάζουμε μόνο κάποια από τα νούφαρα του Μονέ (ζωγράφισε περισσότερους από 200 πίνακες με νούφαρα). Θα επανέλθουμε λοιπόν σε αυτόν τον σπουδαίο ζωγράφο σε κάποιο επόμενο άρθρο, για να γνωρίσουμε όλο το έργο του.  

Σύνδεσμοι:

http://www.sedefscorner.com/2011/05/claude-monet-water-lilies-series.html

http://www.intermonet.com/

http://roadartist.blogspot.com/2009/11/blog-post_14.html

http://lykeio6o.blogspot.com/2008/04/blog-post_22.html

τα λιωμένα ρολόγια του Νταλί

«Ήταν μια ήσυχη καλοκαιρινή νύχτα σε μια επαρχιακή πόλη της Ισπανίας. Αν και από το σούρουπο ο καύσωνας άρχισε να καταλαγιάζει, ο ιδρώτας δεν έπαψε να ταλαιπωρεί τον Σαλβαντόρ. Μια σταγόνα κύλισε από το μέτωπό του, πέρασε το πρόσωπο, κι αφού έφτασε στο σαγόνι, έπεσε αθόρυβα στο τραπέζι.

Ο Σαλβαντόρ έμεινε μαγνητισμένος να παρακολουθεί την κίνηση. Πόσο αργά κυλούσε, πόσο αθόρυβα. Κοίταξε τη σταγόνα στο τραπέζι. Κι εκείνη έπαψε να είναι σταγόνα. Έγινε ένα κυρτό κάτοπτρο μέσα στο οποίο φυλακίστηκε για να απελευθερωθεί ο χρόνος. Πόσο αργά κυλούσε ο χρόνος εκείνη τη νύχτα. Ναι, καλά ακούσατε! Ο χρόνος κυλούσε!»

Ένας από τους σημαντικότερους πίνακες του Σαλβαντόρ Νταλί είναι «Η εμμονή της μνήμης» (The persistence of memory), πιο γνωστός με τον τίτλο «Τα λιωμένα ρολόγια», 1931 (είναι ο πρώτος πίνακας του άρθρου μας).

Το εισαγωγικό μας κείμενο δεν έχει καμία σχέση με την πραγματική ιστορία του πίνακα (είναι γέννημα της φαντασίας μας). Η πραγματική ιστορία λέει πως ο Νταλί αποτύπωσε στον καμβά το όνειρο που είχε δει το προηγούμενο βράδυ.

Ήδη, από το 1905 ο Αϊνστάιν είχε δημοσιεύσει τη θεωρία της σχετικότητας που αφορούσε στη σχετικότητα του χώρου και του χρόνου. Τα λιωμένα ρολόγια του Νταλί ήταν φυσικό να παραπέμπουν στη νέα θεωρία (ο χρόνος καμπυλώνεται, συνεπώς και τα ρολόγια, τα σύμβολα του χρόνου, κυλάνε). Έτσι ο πίνακας έγινε πολύ γρήγορα γνωστός (από το 1934 βρίσκεται στο ΜΟΜΑ, Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης).

Όμως τα λιωμένα ρολόγια δεν ‘μάγεψαν’ μόνο το κοινό της τέχνης, αλλά και τον ίδιο το δημιουργό τους. Ο Νταλί δεν έπαψε να επανέρχεται στον πίνακα με νέες ζωγραφιές, σκίτσα, γλυπτά.

 

Παιδιά, τι θα λέγατε να ‘καμπυλώναμε’ τα ρολόγια που φτιάξαμε για τη χρονομηχανή μας;

ο Νταλί στο εξώφυλλο του περιοδικού "Χρόνος" (Time)

ο Λεονάρντο στη γωνιά της παρατήρησης

«Όλη η γνώση μας έχει τις ρίζες της στην αντίληψή μας», Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Πάνω στη θέση που εκφράζει ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι άνθισε η επιστημονική επανάσταση.

Μετά από το μεσαίωνα, τη μεγάλη περίοδο του σκοταδισμού και της τυφλής πίστης, ο άνθρωπος της αναγέννησης θέτει ερωτήματα και αμφισβητεί, αναζητά μέθοδο, κριτήρια, νόμους και αποδείξεις.

Ο άνθρωπος της αναγέννησης πιστεύει αυτό που βλέπει, που αγγίζει, που αντιλαμβάνεται μέσω των αισθήσεών του. Στο έδαφος της αντίληψής του χτίζει τη γνώση του.

Τα σχέδια του Λεονάρντο δεν είναι μόνο τέχνη στην καλύτερη εκδοχή της. Είναι και επιστημονικές μελέτες. Ο Λεονάρντο παρατηρεί τα φυτά.

Η παρατήρηση είναι το πρώτο στάδιο της μεθόδου της επιστήμης. Εάν θέλουμε να μελετήσουμε ένα αντικείμενο, πρέπει πρώτα να το παρατηρήσουμε με όλες μας τις αισθήσεις και να καταγράψουμε τα δεδομένα αυτής της παρατήρησης.

Δεν είναι τυχαίο που πλάι στα σχέδια ο Λεονάρντο καταγράφει τα σχόλιά του που αφορούν στο σχέδιο.

Παιδιά, μπορείτε να φανταστείτε πώς θα ζωγράφιζε ο Λεονάρντο τα φυτά που έχουμε στη γωνιά της παρατήρησης;

Πάρτε τα μολύβια σας λοιπόν και δοκιμάστε να σχεδιάσετε όπως ο Λεονάρντο.

οι μηχανές του Λεονάρντο Ντα Βίντσι

«Η ευγενέστερη απόλαυση είναι η χαρά της κατανόησης», Λεονάρντο Ντα Βίντσι

«Το φως λάμπει περισσότερο στο πιο σκοτεινό σημείο», Λεονάρντο Ντα Βίντσι

Ίσως αναρωτιέστε γιατί θα πάρουμε τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι στη Χρονομηχανή μας. Τι ζητάει ένας ζωγράφος στην παρέα κάποιων από τους σημαντικότερους επιστήμονες;

Ο Λεονάρντο δεν είναι μόνο ένας από τους πιο αγαπημένους μου ζωγράφους. Ο Λεονάρντο είναι σύμβολο: Συμβολίζει τον άνθρωπο που διψάει για γνώση και δημιουργία, τον ακούραστο, ευφάνταστο, ευφυή παρατηρητή, αναλυτή, εργάτη, καλλιτέχνη, επιστήμονα, ερευνητή, εφευρέτη, δημιουργό, μηχανικό, αρχιτέκτονα, κατασκευαστή.

 

Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ήταν ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας, εφευρέτης, ανατόμος, βοτανολόγος, ζωολόγος, μηχανικός, γεωμέτρης, φυσικός επιστήμονας. Γεννήθηκε το 1452 στο μικρό χωριό Ανκιάνο, κοντά στο Βίντσι, στην Τοσκάνη της Ιταλίας.

Θεωρείται αρχετυπική μορφή (εξιδανικευμένο πρότυπο) του Αναγεννησιακού καλλιτέχνη, ή όπως αποκαλείται «χόμο γιουνιβερσάλις’ (Homo Universalis), που σημαίνει, πλήρης άνθρωπος, άνθρωπος με εύρος ενδιαφερόντων και γνώσεων, ερευνητικό και κριτικό πνεύμα, φιλοπεριέργεια, και κυρίως μία τάση για ενασχόληση με κάθε αντικείμενο της τέχνης και της επιστήμης.

Από τα έργα του Λεονάρντο επιλέξαμε και παρουσιάζουμε εδώ μόνο κάποια από τα σχέδια και τις μελέτες που αφορούν στη μηχανική και την αεροδυναμική.

Παιδιά, παρατηρήστε τα έργα, ένα ένα. Δείτε την κάθε σελίδα από τις σημειώσεις του, ακολουθείστε την κάθε γραμμή, κυλήστε στις καμπύλες, χαθείτε στις σκιές του, ακούστε τον ήχο των μηχανών του, φορέστε τα φτερά του, και ξεκινήστε τα δικά σας ταξίδια στη χώρα της δημιουργίας. Καλή διασκέδαση!

Δομήνικος Θεοτοκόπουλος

Ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους στην ιστορία της ζωγραφικής ήταν ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ή Ελ Γκρέκο (El Greco) που θα πει «ο έλληνας». Με την ευκαιρία των Χριστουγέννων θα παρουσιάσουμε εδώ κάποιους πίνακες του Θεοτοκόπουλου, που έχουν ως θέμα τη γέννηση του Χριστού.

Ο Θεοτοκόπουλος γεννήθηκε (1541) και μεγάλωσε στην Κρήτη (στον Χάνδακα, σημερινό Ηράκλειο). Το 1567 πήγε στην Ιταλία (πρώτα στη Βενετία και μετά στη Ρώμη). Όταν έπεσε σε δυσμένεια στη Ρώμη (1577), έφυγε και πήγε στη Ισπανία (πρώτα στη Μαδρίτη και μετά στο Τολέδο). Εκεί καταξιώθηκε και έκανε κάποια από τα σημαντικότερα έργα του.

Στο έργο του επηρεάστηκε από την Κρητική σχολή της βυζαντινής αγιογραφίας αλλά και τη δυτική αναγέννηση (συγκεκριμένα ζωγράφους όπως ο Τιτσιάνο). Όμως ο Θεοτοκόπουλος έσπασε τα δεσμά της επιβεβλημένης τεχνοτροπίας της αγιογραφίας, όπως και εκείνα της αναγέννησης και ανέπτυξε τη δική του μανιέρα (τρόπο), τη δική του τεχνοτροπία.  

Η ορθόδοξη αγιογραφία (= αγιο+γραφή = ζωγραφική των αγίων) επέβαλε ένα συγκεκριμένο τρόπο απεικόνισης των θεμάτων της θρησκείας και μόνο αυτών. Δεν ήταν καθορισμένος μόνο ο τρόπος απεικόνισης των μορφών αλλά και η τοποθέτησή τους στην εικόνα. Ο Θεοτοκόπουλος έσπασε αυτό τον αυστηρό κώδικα απεικόνισης και κινήθηκε ελεύθερα στη σύνθεση του θέματος αλλά και στην εικαστική του απόδοση. Το στοιχείο που κράτησε από την αγιογραφία ήταν η σημασία στο σημαινόμενο, το υπαρξιακό βάθος της εικόνας, και κάνοντας ένα βήμα παραπέρα, προσέθεσε την τραγικότητα των μορφών, την εσωτερική ψυχολογική πάλη, το πάθος, το γήινο στοιχείο των ηρώων.   

Έργο επηρεασμένο από την κρητική σχολή αγιογραφίας, «Ο Άγιος Λουκάς που ζωγραφίζει την Παναγία και τον Χριστό», 1567

Η ζωγραφική της αναγέννησης ενδιαφέρεται να αποτυπώσει την πραγματικότητα. Η ζωγραφική του Θεοτοκόπουλου περνάει πέρα από την πραγματικότητα: Δεν αντιγράφει, δεν φωτογραφίζει, δεν δίνει την εικόνα. Αποδίδει το απείκασμα. Από την αναγέννηση κράτησε την ελευθερία στη θεματολογία, στη σύνθεση του έργου και στην απόδοση των μορφών.

Έργο επηρεασμένο από την αναγέννηση, «Ο Ευαγγελισμός», 1576

Οι μορφές του Θεοτοκόπουλου μακραίνουν, εκτείνονται προς τον ουρανό. Ο Καζαντζάκης στο έργο του «Αναφορά στον Γκρέκο» έγραψε πως στη ζωγραφική του Θεοτοκόπουλου «το φως τρώει τα σώματα, αποσυνθέτει τα σύνορα κορμιού και ψυχής». Στηριγμένη στον Καζαντζάκη θα έλεγα το ακριβώς αντίθετο: το φως γεννά τα σώματα, τα ζωντανεύει.

Ο κάθε πίνακας του Θεοτοκόπουλου είναι ένα δρώμενο. Οι μορφές του δεν είναι ακίνητες, σιωπηλές, εξιδανικευμένες. Οι μορφές του είναι ζωντανές, νιώθουν, κινούνται στο χώρο του, δεσπόζουν. Είναι δρώντα πρόσωπα, σαν τους ήρωες ενός θεατρικού έργου, σαν ήρωες αρχαίας τραγωδίας..

Αν δούμε τη ζωγραφική σαν μια μάχη σχεδίου και χρώματος, στη ζωγραφική του Θεοτοκόπουλου το χρώμα είναι ο αναμφισβήτητος νικητής, ο μεγάλος κυρίαρχος. Δείτε τα κόκκινα, τα μπλε, τα πράσινα στους πίνακες, πόσο φωτεινά, πόσο έντονα, πόσο ζωντανά είναι. Τα χρώματα βγαίνουν από τον πίνακα, μιλούν, κραυγάζουν. 

Εξαιρετικό δείγμα της κυριαρχίας του χρώματος στους πίνακες του Θεοτοκόπουλου, είναι ο ακόλουθος πίνακας με τίτλο «Ο διαμερισμός των ιματίων του Χριστού» (El Espolio), που, παρότι δεν απεικονίζει τη γέννηση, αξίζει να τον συμπεριλάβουμε σε αυτή την παρουσίαση.

Ο Θεοτοκόπουλος επηρέασε την πορεία της τέχνης. Ζωγράφοι όπως ο Πικάσο, ο Σεζάν, ο Πόλοκ, εμπνεύστηκαν και επηρεάστηκαν από τα έργα και την τεχνοτροπία του, για να γεννήσουν με τη σειρά τους το σημαντικότατο προσωπικό τους έργο, έργο στο οποίο οφείλουμε να αφιερώσουμε ιδιαίτερα άρθρα μας.

Αυτοπροσωπογραφία;

ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Βιογραφικό:  http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%BF%CE%BC%CE%AE%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%98%CE%B5%CE%BF%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%82

http://www.e-telescope.gr/el/arts-and-culture/214-el-greco2

Πλήρης κατάλογος με τα έργα του Θεοτοκόπουλου: http://www.el-greco-foundation.org/

Ένα ντοκιμαντέρ για τον Θεοτοκόπουλο: http://www.edutv.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=1074&Itemid=157

η υπογραφή του: «Δομήνικος Θεοτοκόπουλος εποίει»

νύχτα σπαρμένη μάγια…

«Νύχτα γιομάτη θάματα, νύχτα σπαρμένη μάγια…»

 

Υπάρχουν ζωγράφοι που μας έχουν μάθει να βλέπουμε. Υπάρχουν ποιητές που άρθρωσαν το λόγο μας.

Διονύσιε και Βίνσεντ, σας ευχαριστούμε!

Σημειώσεις:

1. Απόσπασμα από το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» – 3ο σχεδίασμα.

2. Πίνακας του Βίνσεντ βαν Γκογκ (Vincent Willem van Gogh) με τίτλο «Έναστρη Νύχτα», 1889, λάδι σε καμβά, 73 × 92 εκ.

Σύνδεσμοι:

Διονύσιος Σολωμός: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BF%CE%BB%CF%89%CE%BC%CF%8C%CF%82

«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/dionysios_solwmos/

Βίνσεντ βαν Γκογκ: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%AF%CE%BD%CF%83%CE%B5%CE%BD%CF%84_%CE%B2%CE%B1%CE%BD_%CE%93%CE%BA%CE%BF%CE%B3%CE%BA

http://www.artmag.gr/art-history/artists-faces/1789-vincent-van-gogh-and-his-art-wort

οι 4 εποχές του Τσαρούχη – η εικονογράφηση της μνήμης μας

Ένας από τους σημαντικότερους έλληνες ζωγράφους, ο Γιάννης Τσαρούχης ζωγράφισε τις τέσσερις εποχές. Σε προηγούμενο άρθρο, όπου αναφερθήκαμε γενικά στην τέχνη και τις εποχές, δεν αναφέραμε το έργο του Τσαρούχη. Αυτό το κάναμε γιατί θα θέλαμε να αφιερώσουμε στο έργο αυτό ένα ολόκληρο άρθρο.

Γιατί λοιπόν ξεχωρίσαμε αυτό το έργο από τα άλλα που παρουσιάσαμε σε τι διαφέρει;

Πιστεύουμε ότι το έργο αυτό είναι σημαντική τέχνη. Και σημαντική τέχνη είναι αυτή που γεννάει συναισθήματα, συγκινεί, μας έλκει και μας μαγνητίζει χωρίς πάντα να μπορούμε να εξηγήσουμε το λόγο. Η τέχνη του Τσαρούχη είναι η τέχνη ενός αληθινού μάστορα. Η αλήθεια του δημιουργού, το πάθος με το οποίο έκανε την κάθε πινελιά, ζωοποιεί τον πίνακα.

Στο έργο αυτό οι εποχές δεν είναι νεράιδες, δεν είναι μυθικές αιθέριες υπάρξεις. Είναι κοινοί θνητοί, είναι απλοί καθημερινοί άνθρωποι, γυναίκες και άνδρες που συναντάμε στο δρόμο, οι γείτονες, εμείς οι ίδιοι. Ο Τσαρούχης αναδεικνύει την ομορφιά μας, την ομορφιά του ανθρώπου.

Ο πίνακας αυτός δεν είναι αντικείμενο μόνο της εικαστικής παιδείας των παιδιών μας. Είναι και παράδοση και ιστορία.

Το μεγάλο τραπέζι στρώνεται. Η ξύλινη τάβλα. Το μεγάλο τραπέζι της παράδοσής μας, αυτό που φέρνει κοντά όλη την οικογένεια, όλη την παρέα, όλη τη γειτονιά, όλο το χωριό. Το τραπέζι των εποχών έχει πάνω του τα φρούτα μας: σταφύλια, βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα, καρπούζια, πεπόνια και ρόδια. Αυτός ο πίνακας έχει γεύσεις και αρώματα: Οι γιαρμάδες ευωδιάζουν τον τόπο κι όλοι λαχταράμε να γευτούμε την κόκκινη φέτα από το καρπούζι – αυτή η φέτα είναι τα καλοκαίρια μας!

Ο πίνακας παύει να είναι αναπαράσταση – ο πίνακας είναι οι τέσσερις εποχές μας. Όπως τις ζούμε από τη στιγμή που γεννιόμαστε σε αυτόν τον τόπο. Μες τις τριανταφυλλιές και τις πασχαλιές της αυλής μας, το μαγιάτικο στεφάνι, τις παπαρούνες και τα άσπρα κρίνα στους βράχους μας. Και τα στάχυα στα χωράφια μας, τα στάχυα των καλοκαιριών μας.

Κι όλα αυτά κλεισμένα στην κορνίζα που φτιάχνει ένα παράθυρο. Το ξέρουμε αυτό το ξύλινο παράθυρο. Είναι το παράθυρο του σπιτιού μας.

Βαδίζοντας στα χνάρια του Θεόφιλου, του μεγάλου λαϊκού μας ζωγράφου (στον οποίο θα αφιερώσουμε κάποιο άλλο άρθρο μας), της αγιογραφίας, των πορτρέτων Φαγιούμ, του Φώτη Κόντογλου αλλά και του Καραγκιόζη, ο Τσαρούχης εικονογραφεί τη μνήμη μας.

Στοιχεία για το έργο: “Οι τέσσερις εποχές”, τελειωτικός πίνακας 1969, λάδι σε πάνι, 156,5 Χ 295 εκ.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΗ:

Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη: http://www.tsarouchis.gr/

Βίντεο με τις 4 εποχές και τους 12 μήνες του Τσαρούχη: http://www.youtube.com/watch?v=DRW5D_sDReU

Οπτικοακουστικο αρχειο της ΕΡΤ – εκπομπή “μονογραμμα”, μέρος Α¨: http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=4926&tsz=0&act=mMainView – Β΄μέρος: http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-info.aspx?tid=0000007304&tsz=0&act=mInfo

Περιοδικό Ως3: http://www.os3.gr/arhive_afieromata/gr_afieromata_giannis_tsaroyhis.html

Αφιέρωμα στις τέσσερις εποχές του Τσαρούχη: http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=4527341&publDate=

Αφιέρωμα στον Τσαρούχη με πολλούς συνδέσμους: http://www.haef.gr/libraries/biographies/tsarouhis.php

οι τέσσερις εποχές και η τέχνη

 

Στο προηγούμενο άρθρο εξετάσαμε γιατί έχουμε τέσσερις εποχές. Το «γιατί» αφορά στην επιστήμη. Όμως οι τέσσερις εποχές μας δίνουν ερεθίσματα για να κάνουμε τέχνη, μας εμπνέουν να δημιουργήσουμε νέους κόσμους με τη φαντασία μας.

Μπορούμε να φανταστούμε πώς θα ήτανε η κάθε εποχή εάν ήτανε μια γυναίκα;

Τι θα φορούσε; Η ελληνίδα ζωγράφος Βαρβάρα Γεροδήμου τις φαντάστηκε έτσι:

Σε ποιο τοπίο θα κινούνταν;

Εάν η κάθε εποχή ήταν ένα αγόρι;

Εάν η κάθε εποχή ήταν ένα κορίτσι πώς θα ήταν;

Εάν θα ζωγραφίζαμε τις τέσσερις εποχές όπως τις ζει ένα πουλάκι όπως έκανε η ρουμάνα ζωγράφος Μάρα Μορέα (Mara Morea);

Ο ζωγράφος Νταν  Χιλ (Dan Hill) απέδωσε την κάθε εποχή με ένα χαρακτηριστικό της στοιχείο:

Εάν θα θέλαμε να αποδώσουμε με γραμμές και χρώματα την κάθε εποχή πώς θα τη ζωγραφίζαμε; Ας δούμε πώς απέδωσε το Φθινόπωρο και την Άνοιξη η αμερικανίδα ζωγράφος Σάλυ Βαν Ντριεστ (Sally Van Driest):

Εάν θα θέλαμε να αποδώσουμε μόνο με χρώματα την κάθε εποχή πώς θα τη ζωγραφίζαμε;

 

Η Ιρένε Κόρεϊ (Irene Corey) τις ζωγράφισε έτσι

Τι μουσική θα ταίριαζε με την κάθε εποχή; Εάν ήμασταν συνθέτες τι μουσική θα συνθέταμε (με ποια χαρακτηριστικά για την κάθε εποχή);

Ο ιταλός συνθέτης Αντόνιο Βιβάλντι έγραψε τη δική του μουσική για τις 4 εποχές. Στους παρακάτω συνδέσμους θα ακούσετε τη μουσική του για:

το ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ – http://www.youtube.com/watch?v=QOSg7LFgt6Y

το ΧΕΙΜΩΝΑ – http://www.youtube.com/watch?v=FCLpqkIDlXs&feature=related

την ΑΝΟΙΞΗ – http://www.youtube.com/watch?v=l-dYNttdgl0&feature=related

και το ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ – http://www.youtube.com/watch?v=8BsBbtp4gW4&feature=related

Μπορεί ο Βιβάλντι να εμπνεύστηκε από τις 4 εποχές, αλλά ο γιουγκοσλάβος ζωγράφος Μπλάγκοτσε (Blagojce) εμπνεύστηκε από τη μουσική του Βιβάλντι για τις 4 εποχές και ζωγράφισε τους πίνακές του:

ΠΗΓΕΣ: Δυστυχώς δεν έχουμε στοιχεία για όλες τις ζωγραφιές που χρησιμοποιούμε (όπου έχουμε τα δίνουμε). Ευχαριστούμε εκ των προτέρων τους δημιουργούς για την άδεια χρήσης.

Γκερνίκα, ή η απανθρωπιά, η βιαιότητα και η απόγνωση του πολέμου

Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν το Παρίσι, επιδόθηκαν σε μία προσπάθεια να βρουν καλλιτεχνικούς θησαυρούς και να τους κατασχέσουν (το ίδιο έκαναν σε όσες πόλεις – χώρες καταλάμβαναν). Λέγεται λοιπόν πως ένας Γερμανός Αξιωματικός έδειξε σε φωτογραφία τον πίνακα «Γκερνίκα» στον ίδιο τον Πικάσο που είχε ήδη προσαχθεί, ρωτώντας τον:

«Αυτόν τον πίνακα εσείς τον κάνατε;»

Κι εκείνος απήντησε με θάρρος:

«Όχι, Εσείς!»

Ποια είναι όμως η Γκερνίκα;

Η Γκερνίκα [Guernica στα ισπανικά ή Γκουέρνικα (με λατινική απόδοση)], είναι το διασημότερο ίσως έργο του Πάμπλο Πικάσο, και ένα από τα σημαντικότερα στην ιστορία της τέχνης.

το άλογο, λεπτομέρεια από τη Γκερνίκα

Αυτός ο τεράστιος καμβάς (3,49×7,77μ.) περιγράφει την απανθρωπιά, τη βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου. Ήταν παραγγελία της δημοκρατικής κυβέρνησης της Ισπανίας για μια έκθεση στο Παρίσι το 1937.

Ο Πικάσο εμπνεύστηκε το έργο όταν, στις 26 Απριλίου της ίδιας χρονιάς, στα πλαίσια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, Γερμανοί πιλότοι της αεροπορίας των εθνικιστών βομβάρδισαν την κωμόπολη Γκερνίκα της Χώρας των Βάσκων. Στο βομβαρδισμό εκείνο σκοτώθηκαν 1.650 άνθρωποι και ισοπεδώθηκε το 70% της πόλης με 32 τόνους εκρηκτικά.

φωτογραφία από την βομβαρδισμένη πόλη

Ο Πικάσο απέφυγε να ζωγραφίσει αεροπλάνα, βόμβες ή ερείπια. Οι δύο κυρίαρχες μορφές του έργου είναι ένας ταύρος και ένα πληγωμένο άλογο.

προσχέδιο για το έργο

Αρχικά ο Πικάσο πειραματίστηκε με χρώμα, αλλά τελικά κατέληξε στο άσπρο-μαύρο και αποχρώσεις του γκρι, καθώς θεώρησε ότι έτσι δίνει μεγαλύτερη ένταση στο θέμα. Πολλές φορές μετακίνησε φιγούρες και μορφές πριν καταλήξει στην οριστική τους θέση. Η διαδικασία της ζωγραφικής του πίνακα αποτυπώθηκε σε μια σειρά φωτογραφιών από την Ντόρα Μάαρ (Dora Maar).

ο Πικάσο ζωγραφίζει την Γκερνίκα

Όταν πρωτοεμφανίστηκε ο πίνακας, οι αντιδράσεις ήταν μάλλον αρνητικές. Ο βάσκος τοιχογράφος Χοσέ Μαρία Ουτσενάι δήλωσε: «Για έργο τέχνης είναι ένα από τα φτωχότερα της παγκόσμιας παραγωγής.». Γερμανικό έντυπο έγραψε ότι πρόκειται για «σύμφυρμα από ανθρώπινα μέλη που θα μπορούσε να είχε ζωγραφίσει τετράχρονος». Σταδιακά το γενικό αίσθημα άρχισε να μεταστρέφεται και το έργο περιόδευε για να ενισχύσει τον αγώνα των Δημοκρατικών. Η περιοδεία σταμάτησε όταν ο δικτάτορας Φράνκο κατέλαβε την εξουσία το 1939 και, με το ξέσπασμα του Β΄Παγκοσμίου Πολέμου, το έργο φυγαδεύτηκε στις ΗΠΑ, για να αποφευχθεί η καταστροφή του.

Η Γκερνίκα έμεινε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης για πολλά χρόνια και ο Πικάσο είχε δηλώσει πως δε θα επέστρεφε στην Ισπανία προτού αποκατασταθεί πλήρως η δημοκρατία.

Το 1981 η Γκερνίκα επιστράφηκε στην Ισπανία, στο Μουσείο ντελ Πράδο, προστατευμένη με αλεξίσφαιρο τζάμι και φρουρούς. Το 1992 ο πίνακας μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση στο Εθνικό Μουσείο Τέχνης στη Μαδρίτη, του οποίου έγινε το διασημότερο και σπουδαιότερο έκθεμα.

Τα τελευταία χρόνια ακούγεται συχνά η πρόταση να μεταφερθεί στο Μουσείο Γκούγκενχαϊμ στο Μπιλμπάο, το οποίο βρίσκεται λίγα μόλις χιλιόμετρα από την κωμόπολη Γκερνίκα, πράγμα με το οποίο δε συμφωνεί ούτε η ισπανική κυβέρνηση, ούτε η διοίκηση του Μουσείου Τέχνης.

Φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών σε αντιπολεμική διαμαρτυρία φτιάχνουν πλακάτ με τις μορφές της Γκερνίκα (Νέα Υόρκη, Φεβρουάριος 2003)

οι δικες μας ζωγραφιές ΙΙ

ζωγραφική με νερομπογιές

οι δικες μας ζωγραφιές Ι

Ζωγραφίζουμε με μαρκαδόρους

η τέχνη της ιστορίας της φύσης ΙV

Μαρκ Κατεσμπι (Mark Catesby), Αγγλία, 1682-1749

η τέχνη της ιστορίας της φύσης ΙΙΙ

 

Μαρία Σιβυλλα Μεριαν (Maria Sibylla Merian), Ολλανδία, 1647 – 1717

η τέχνη της ιστορίας της φύσης ΙΙ

Κασιάνο Νταλ Πόζο (Cassiano dal Pozzo), Ιταλία, 1583 – 1657

Η τέχνη της ιστορίας της φύσης Ι

 

Αλεξάντερ Μάρσαλ (A lexander Marshal), Αγγλία, 1620 – 1682

Σελίδα 2 από 2

Υποστηριζόμενο από blogs.sch.gr & Θέμα βασισμένο στο Lovecraft από τον Anders Norén

Αλλαγή μεγέθους γραμματοσειράς
Αντίθεση