Μήνας: Δεκέμβριος 2011

Το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δέντρου ήρθε στην Ελλάδα από τη Βαυαρία, όταν το 1833, ο τότε βασιλιάς Όθωνας στόλισε το πρώτο χριστουγεννιάτικο δέντρο στα ανάκτορα.

Οι έλληνες υιοθέτησαν το έθιμο, όχι μόνο από την τάση μιμητισμού ενός δυτικοευρωπαϊκού και ως τέτοιου, πιο ‘εξευγενισμένου’ στοιχείου, αλλά γιατί ήταν όμορφο και λειτουργικό (το δέντρο ορίζει ένα κέντρο στο χώρο, γύρω από το οποίο στήνεται το χριστουγεννιάτικο σκηνικό).

Το δέντρο υπήρχε ήδη ως στοιχείο στην παράδοσή μας. Τα Χριστούγεννα (κυρίως στα χωριά της Βόρειας Ελλάδας) έβαζαν στο τζάκι ένα μεγάλο κούτσουρο από άγρια κερασιά, πεύκο ή ελιά, και έκαιγε για όλες τις γιορτές. Το κούτσουρο αυτό λεγόταν Χριστόξυλο ή Δωδεκαμερίτης ή Σκαρκάνζαλος και σύμφωνα με την παράδοση έφερνε καλοτυχία και προστάτευε το σπίτι από τους καλικάντζαρους.

Την ίδια περίοδο στα νησιά μας, στα οποία η σχέση με τη θάλασσα είναι καθοριστικό στοιχείο της ζωής, τα μικρά παιδιά συνήθιζαν να φτιάχνουν (με ξύλο ή χαρτί) ένα καράβι και να λένε με αυτό τα κάλαντα. Εκεί έχει τις ρίζες του το έθιμο στολισμού του καραβιού, που επινοήθηκε αργότερα.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’70 συζητήθηκε το ζήτημα της κατάργησης του εθίμου του ‘ξενόφερτου’ δέντρου και αντικατάστασής του από το ‘ελληνικότερο’ καράβι. Όμως τα έθιμα δεν επιβάλλονται (ή τουλάχιστον δεν θα έπρεπε να επιβάλλονται) εκ των άνω με νόμους και διατάγματα. Βάσει της δυναμικής και της απήχησής τους στη λαϊκή συνείδηση υιοθετούνται ή καταργούνται μέσα στο χρόνο. Η παράδοση του κάθε λαού δεν είναι ξενοφοβική, υιοθετεί στοιχεία άλλων λαών, είναι ανοιχτή και μεταλλάσσεται στην πορεία του χρόνου. Έτσι μόνο παραμένει ζωντανή. 

Αν θέλετε λοιπόν να ακολουθήσετε την παράδοση, είσαστε ελεύθεροι να επιλέξετε μεταξύ του δέντρου ή του καραβιού, ή ακόμη να στολίστε και τα δύο, συνθέτοντας τη δική σας χριστουγεννιάτικη ατμόσφαιρα. 

Σημειώσεις:

1. Ο πίνακας είναι του ζωγράφου Χένρι Μόσλερ (Henry Mosler)

2. Τα στοιχεία για τα έθιμα τα πήραμε από τους ακόλουθους συνδέσμους. Αν γνωρίζεται ότι τα στοιχεία που αναφέρουμε για κάποιο έθιμο είναι ψευδή, παρακαλούμε να μας ενημερώσετε.

http://fhmeslenepanteion.blogspot.com/p/blog-page_8082.html

http://www.rizovouni.gr/xristougenna.html

Σύνδεσμοι:

Έθιμα σχετικά με το δέντρο σε διάφορες χώρες: http://www.eimastegynaikes.gr/various/826-ta-xristoygenna-ston-kosmo21.html

Δείτε το χειμωνιάτικο τοπίο που έφτιαξαν τα παιδιά μας.

Υλικά: λευκό και μπλε χαρτί, μαρκαδόροι, χρυσός μαρκαδόρος.

Τα σπίτια τα ζωγράφισαν και τα έκοψαν μόνοι τους. Αφού τα κόλλησαν, ζωγράφισαν αστέρια και διακόσμησαν το πλαίσιο. Τα παιδιά δούλεψαν χωρίς τη δική μας παρέμβαση, εκτός βέβαια από την επίδειξη ενός προτύπου, το οποίο αντέγραψε το κάθε παιδί με το δικό του τρόπο.

Μια που μιλάμε για το ποντικάκι μας, ας δούμε και την ιστορία ενός άλλου μικρού ποντικού:

Μια φορά κι έναν καιρό, σε ένα αγροτόσπιτο, ζούσε ένα ποντικάκι.

Η ζωή κυλούσε ήσυχα στο σπίτι, μέχρι που..

Μια μέρα το ποντικάκι είδε τον αγρότη και τη γυναίκα του να ξεδιπλώνουν ένα πακέτο.

«Τι να έχει άραγε μέσα;», αναρωτήθηκε το ποντικάκι.

Περίμενε λοιπόν με ανυπομονησία, κοίταζε, κοίταζε. και όταν άνοιξε το πακέτο φάνηκε από μέσα μία… ΠΟΝΤΙΚΟΠΑΓΙΔΑ!

Κατατρομαγμένο το ποντικάκι τρέχει να το πει στα άλλα ζώα του σπιτιού για να το βοηθήσουν να μην πιαστεί στην παγίδα των ανθρώπων.

«Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι! Μια ποντικοπαγίδα μέσα στο σπίτι! Βοηθήστε με!» κραύγασε το ποντικάκι.

Η κότα κακάρισε, έξυσε την πλάτη της και σηκώνοντας το λαιμό της είπε:

«Ποντικάκι μου, καταλαβαίνω πως η ποντικοπαγίδα μπορεί να σε σκοτώσει. Όμως αυτό είναι δικό σου πρόβλημα! Εμένα τι με νοιάζει εάν έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι;»

Το ποντικάκι γύρισε στο γουρούνι και του είπε όλο αγωνία:

«Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι! Κάντε κάτι, βοηθήστε με!»

Το γουρούνι απάντησε με συμπόνια:

«Λυπάμαι πολύ ποντικάκι μου, αλλά δεν μπορώ να κάνω τίποτα περισσότερο από το να παρακαλάω να μην πιαστείς.»

Το ποντικάκι στράφηκε απογοητευμένο προς την αγελάδα και της είπε με όση φωνή του είχε απομείνει:

«Έχει μια ποντικοπαγίδα στο σπίτι! Εσύ είσαι δυνατή, μπορείς να με βοηθήσεις;»

Η αγελάδα όμως απάντησε:

«Ποντικάκι μου, λυπάμαι για σένα. Αλλά κι εσύ δεν καθόσουν ήσυχα. Έτρωγες το τυρί των ανθρώπων!»

«Μα το τυρί είναι δικό σου, από το γάλα σου. Άρα ανήκει σε εσένα κι όχι στους ανθρώπους.»

«Τι να σου πω ποντικάκι μου. Όποιος εναντιώνεται στους ανθρώπους το πληρώνει! Άλλωστε εγώ δεν θα πάθω τίποτε από την ποντικοπαγίδα. Το μόνο που μπορεί να μου κάνει είναι ένα τσιμπηματάκι στο δέρμα!»

Το ποντικάκι έφυγε από το στάβλο με κατεβασμένο το κεφάλι, περίλυπο και απογοητευμένο, γιατί θα έπρεπε ΜΟΝΟ ΤΟΥ να αντιμετωπίσει τον κίνδυνο της ποντικοπαγίδας!

Την επόμενη νύχτα, ένας παράξενος θόρυβος, κάτι σαν το θόρυβο που κάνει η ποντικοπαγίδα όταν κλείνει, ξύπνησε τη γυναίκα του αγρότη. Έτρεξε λοιπόν να δει τι συνέβη αλλά μέσα στη νύχτα, δεν πρόσεξε πως στην παγίδα είχε πιαστεί από την ουρά του ένα φίδι.

Φοβισμένο το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα.

Ο αγρότης πήρε τη γυναίκα του και την πήγε στο νοσοκομείο. Αλίμονο όμως, την έφερε στο σπίτι με πολύ υψηλό πυρετό! Ο γιατρός τον συμβούλεψε να της μαγειρέψει ζεστές σούπες.

Έτσι ο αγρότης έσφαξε την κότα για να φτιάξει μια κοτόσουπα!
Η γυναίκα πήγαινε από το κακό στο χειρότερο και όλοι οι γείτονες ερχόταν στο σπίτι για να βοηθήσουν. Για να τους ταΐσει ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει το γουρούνι.

Όμως η μόλυνση από το δηλητήριο του φιδιού είχε προχωρήσει και ο γιατρός είπε ότι η γυναίκα έπρεπε να εγχειριστεί. Για να κάνει βέβαια την εγχείρηση, ήθελε πολλά χρήματα και ο αγρότης αναγκάστηκε να σφάξει και την αγελάδα.

Μέσα από την τρυπούλα του, το ποντικάκι παρακολουθούσε ό,τι γινόταν, γεμάτο θλίψη…

Και έτσι, δεν έζησαν αυτοί καλά. Εμείς τι λέτε, θα ζήσουμε καλύτερα;

ΔΙΑΝΟΜΗ

Το έργο που επιλέξαμε έχει έξι ήρωες. Όπως και σε άλλα θέατρα που ανεβάζουμε, χωρίσαμε τα παιδιά μας σε ομάδες και έτσι θα παίζουν τρία (έως τέσσερα) παιδιά τον ίδιο ρόλο.

Στις πρώτες πρόβες τα παιδιά άλλαζαν ρόλους, έτσι ώστε περνώντας από όλους σχεδόν τους ρόλους, να μπορέσουν να επιλέξουν το ρόλο που τους αρέσει. Την Τετάρτη 7/12 έκαναν την τελική επιλογή του ρόλου τους.

ΑΦΗΓΗΣΗ – ΧΟΡΟΓΡΑΦΙΑ

Το έργο μας έχει αφήγηση, τραγούδι και χορό. Τα λόγια, που είναι τα λιγότερα δυνατά (δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποστηθίζουν μεγάλα κείμενα και να αγχώνονται παιδιά αλλά και γονείς), τα μοιράσαμε ισότιμα σε όλα τα παιδιά της τάξης. Τα ίδια τα παιδιά επέλεξαν το κομμάτι της αφήγησης που θα λένε.

Σχετικά με το χορό, φτιάχνουμε μαζί με τα παιδιά μία χορογραφία για κάθε ομάδα που θα έχει απλές κινήσεις, συμβολικές για κάθε ήρωα.

ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ

Τα κοστούμια τους θέλουμε να είναι όσο πιο απλά γίνεται. Σε κάθε επιλογή μας δεν πρέπει να χάνουμε το στόχο μας, και πρώτος στόχος μας στη γιορτή είναι να περάσουμε όλοι καλά, παιδιά γονείς και νηπιαγωγοί. Πώς όμως να περάσουν καλά οι γονείς εάν όλες τις προηγούμενες μέρες τρέχουν για να ράψουν τα κοστούμια μας;

Αρχικώς σκεφτήκαμε να ράψουμε κάτι πολύ απλό, αλλά πολλοί γονείς δεν ξέρουν να ράβουν και δεν θα θέλαμε να πληρώσουν για να τα ράψουν. Η λύση που βρήκαμε λοιπόν είναι η ακόλουθη: έφερε το κάθε παιδί στο σχολείο ένα λευκό βαμβακερό (μακό) κοντομάνικο μπλουζάκι (της μαμάς, του μπαμπά, κλπ) σε τέτοιο μέγεθος που έρχεται σαν φόρεμα πάνω στο παιδί. Βάψαμε στο σχολείο τα μπλουζάκια στα χρώματα που έχουμε διαλέξει με τα παιδιά για την κάθε ομάδα (κίτρινο: αστέρια, ροζ: ποντικάκια, γκρι: ποντικοί, κόκκινο: πειρατές, πράσινο: στρατιώτες, γαλάζιο: κούκλες). Τα παιδιά πειραματίστηκαν με τα χρώματα βάφοντας τα μπλουζάκια τους. Είδαν στην πράξη πώς γίνεται το ροζ, το γαλάζιο, το γκρι. Η καλύτερη μάθηση είναι αυτή που αποκτάται μέσω της ικανοποίησης μίας πρακτικής ανάγκης, ως κομμάτι της ίδιας της ζωής.

Κάθε παιδί ζωγράφισε το μπλουζάκι του με συμβολικά στοιχεία από το ρόλο του. Ποντικάκια και Ποντικοί ζωγράφισαν ποντίκια. Τα Αστέρια ζωγράφισαν αστέρια. Οι Στρατιώτες ζωγράφισαν στρατιώτες (τύπου μολυβένιου στρατιώτη). Οι Κούκλες ζωγράφισαν λουλούδια και οι Πειρατές ζωγράφισαν καράβια.

 Έτσι έχουμε ένα φθηνό, όμορφο και λειτουργικό κοστούμι, με την προσωπική δημιουργική παρέμβαση του κάθε παιδιού.

ΣΚΗΝΙΚΟ

Το σκηνικό της παράστασης είναι πολύ απλό. Πάνω σε μπλε σκούρο φόντο (χαρτί του μέτρου) υπάρχουν αστέρια. Καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας της παράστασης είχαμε μετατρέψει τη γωνιά του Μικρόκοσμου σε γωνιά κατασκευής αστεριών. Εκεί, κατά τη διάρκεια των ελεύθερων δραστηριοτήτων, όσα παιδιά ήθελαν έφτιαξαν τα αστέρια μας.

«Νύχτα γιομάτη θάματα, νύχτα σπαρμένη μάγια…»

 

Υπάρχουν ζωγράφοι που μας έχουν μάθει να βλέπουμε. Υπάρχουν ποιητές που άρθρωσαν το λόγο μας.

Διονύσιε και Βίνσεντ, σας ευχαριστούμε!

Σημειώσεις:

1. Απόσπασμα από το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» – 3^ο σχεδίασμα.

2. Πίνακας του Βίνσεντ βαν Γκογκ (Vincent Willem van Gogh) με τίτλο «Έναστρη Νύχτα», 1889, λάδι σε καμβά, 73 × 92 εκ.

Σύνδεσμοι:

Διονύσιος Σολωμός: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%BD%CF%8D%CF%83%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BF%CE%BB%CF%89%CE%BC%CF%8C%CF%82

«Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»: http://users.uoa.gr/~nektar/arts/tributes/dionysios_solwmos/

Βίνσεντ βαν Γκογκ: http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%AF%CE%BD%CF%83%CE%B5%CE%BD%CF%84_%CE%B2%CE%B1%CE%BD_%CE%93%CE%BA%CE%BF%CE%B3%CE%BA

http://www.artmag.gr/art-history/artists-faces/1789-vincent-van-gogh-and-his-art-wort

«Δεν κάνουμε Θέατρο για το Θέατρο. Δεν κάνουμε Θέατρο για να ζήσουμε. Κάνουμε Θέατρο για να πλουτίσουμε τους εαυτούς μας, το κοινό που μας παρακολουθεί κι όλοι μαζί να βοηθήσουμε να δημιουργηθεί ένας πλατύς, ψυχικά πλούσιος και ακέραιος πολιτισμός στον τόπο μας.»  

Κάρολος Κουν

Το έργο που ανεβάζουμε για τα Χριστούγεννα, μπορεί να γίνει η αφορμή για να συζητήσουμε με τα παιδιά για το θέατρο.

Γιατί κάνουμε θέατρο; Μας αρέσει να παίζουμε ή να το παρακολουθούμε; Ποια η διαφορά του θεάτρου από τη ζωή; Ποια η διαφορά της αναπαράστασης πράξης, από την ίδια την πράξη; Μας αρέσει να μιμούμαστε πράξεις και καταστάσεις; Γιατί να μπούμε στη θέση του άλλου (του ήρωα του έργου); Γιατί να γίνουμε κάτι που δεν είμαστε (π.χ. ποντίκια, στρατιώτες, κούκλες); Γιατί να αναπαραστήσουμε την πράξη κάποιου άλλου; 

Τι είναι θέατρο; Θέατρο είναι η μίμηση, η ενεργητική αναπαράσταση μιας πράξης.

Ποιας πράξης; Μιας πράξης σημαντικής που μας αφηγείται με όμορφο λόγο ένας μύθος, μύθος ο οποίος έχει αρχή μέση και τέλος (είναι ολοκληρωμένος).

Και γιατί γίνεται αυτή η αναπαράσταση;

α) Για να παίξουμε (το παιχνίδι έχει αυταξία)

β) Με το θέατρο μαθαίνουμε ότι δεν είμαστε μόνοι – με το θέατρο νικάμε τη μοναξιά αλλά και την υπεροψία μας. Σε κάθε ήρωα (σε κάθε ρόλο) ο καθένας μας βλέπει στοιχεία του εαυτού του. Αυτό μας φέρνει πιο κοντά, μας αποδεικνύει ότι όλοι οι άνθρωποι μοιάζουμε, έχουμε τις ίδιες αγωνίες, τους ίδιους φόβους, ότι χαιρόμαστε ή λυπόμαστε με τα ίδια πράγματα.

γ) Γιατί με το θέατρο μαθαίνουμε να πιστεύουμε στον εαυτό μας. Μέσω ενός ρόλου μπορούμε να γίνουμε εκείνος που δεν ήμαστε, εκείνος που θα θέλαμε να είμαστε, εκείνος που θαυμάζουμε. Μήπως όμως με το να ‘παίξουμε’ ότι είμαστε εκείνοι που θαυμάζουμε, διαπιστώσουμε ότι δεν διαφέρουμε πολύ από αυτούς; Μήπως υπάρχει ένα κομμάτι του εαυτού μας που τους μοιάζει (για αυτό μπορούμε και παίζουμε τόσο καλά το ρόλο τους); Και μήπως αυτό σημαίνει ότι μπορούμε (είμαστε ικανοί) να γίνουμε σαν εκείνους που θαυμάζουμε, ή ότι εκείνοι που θαυμάζουμε είναι απλώς το καλύτερο κομμάτι του εαυτού μας;

δ) Με το θέατρο γνωρίζουμε νέους τρόπους να αντιμετωπίζουμε καταστάσεις και προβλήματα. Όλοι οι ήρωες των έργων, όλοι οι άνθρωποι, έχουμε παρόμοια προβλήματα. Ό,τι πρόβλημα έχουμε εμείς, το ίδιο είχαν, έχουν και θα έχουν και οι άλλοι άνθρωποι. Συνεπώς μπαίνοντας στη θέση των ηρώων μπορούμε να βιώσουμε νέους τρόπους αντιμετώπισης των δικών μας καταστάσεων και προβλημάτων.

ε) Γιατί κάθε έργο μπορεί να γίνει η αφορμή για να συζητήσουμε για την πράξη που περιγράφει ο μύθος και μέσω αυτής της συζήτησης να γνωρίσουμε και να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον.

στ) Γιατί το θέατρο είναι δημιουργία. Σκηνοθετώντας, κάνοντας τα σκηνικά και τα κοστούμια, αλλά και (το σημαντικότερο) ζωντανεύοντας ένα ρόλο, δημιουργούμε κάτι που δεν υπήρχε. Χωρίς όλους εμάς το έργο ήταν απλώς ένα κείμενο. Εμείς ζωντανεύουμε το κείμενο, δίνουμε ψυχή στους ήρωες, κάνουμε πραγματικό επί σκηνής το μύθο.

Αυτοί και άλλοι τόσοι είναι οι λόγοι για τους οποίους εδώ και περίπου 26 αιώνες (δηλαδή 2.600 χρόνια) οι άνθρωποι γράφουν και παίζουν θέατρο.

Εσείς γιατί παίζετε θέατρο;

ΣΑΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Έμπνευση και καθοδηγητικός άξονας για το άρθρο μας ήταν ο ορισμός που έδωσε για την τραγωδία, ο ένας από τους δύο σημαντικότερους αρχαίους έλληνες φιλοσόφους, ο Αριστοτέλης (ο άλλος ήταν ο Πλάτωνας, δάσκαλος του Αριστοτέλη).

Ο Αριστοτέλης λοιπόν στο έργο του «Περί Ποιητικής», έδωσε τον εξής ορισμό της τραγωδίας (η τραγωδία είναι το σπουδαιότερο είδος θεάτρου):

«Ἐστὶν οὖν τραγωδία μίμησις πράξεως σπουδαίας καὶ τελείας, μέγεθος ἐχούσης, ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν τοῖς μορίοις, δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελίας, δι’ ἐλέου καὶ φόβου περαίνουσα τὴν τῶν τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν»

Τραγωδία είναι η μίμηση (αναπαράσταση επί σκηνής) μιας σημαντικής και ολοκληρωμένης (με αρχή, μέση και τέλος) πράξης, που έχει διάρκεια, ποιητικό (‘γλυκό’) λόγο και διακριτά μέρη, που αναπαρίσταται ενεργά και δεν απαγγέλλεται, και η οποία μέσω της συμπάθειας (συν-πάσχω) και του φόβου οδηγεί (το θεατή) στην κάθαρση (ίαση, γιατρειά) από παρόμοια παθήματα.

Περισσότερα για τον Αριστοτέλη θα βρείτε εδώ.

 

Το έργο του Ευγένιου Τριβιζά  «Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι», ενέπνευσε τους σκηνοθέτες Παναγιώτη Ραππα και Άγγελο Ρουβα και την ομάδα τους και σε συνεργασία με τον ίδιο το συγγραφέα, δημιούργησαν ένα πολύ καλό ανιμέισον (‘άνιμα’ είναι η ψυχή στα λατινικά, συνεπώς ανιμέισον θα πει εμψύχωση) που προβλήθηκε από την ΕΡΤ.

Όπως έχουμε γράψει, εμείς ανεβάζουμε μία διασκευή της ιστορίας. Μέχρι όμως να δείτε την παράστασή μας, σας συστήνουμε να παρακολουθήσετε (παρακάτω έχουμε το σύνδεσμο) το συγκεκριμένο ανιμέισον, στο οποίο ακολουθούν πιστά το κείμενο του Τριβιζά.

Παιδιά, δείτε το βίντεο μέχρι το τέλος. Διαβάστε τα ονόματα όλων των συντελεστών του. Δείτε πόσοι δημιουργοί δούλεψαν για να γίνει ένα τέτοιο έργο (εκτός από το συγγραφέα και τους σκηνοθέτες): ηθοποιοί, μουσικοί, ανιμέιτορς και θριντι ανιμέιτορς, σχεδιαστές, γραφίστες, κινηματογραφιστές, φωτογράφοι, ηχολήπτες, φωτιστές, τεχνικοί. Όλοι αυτοί οι δημιουργοί συνεργάστηκαν σαν μια ενωμένη ομάδα, δούλεψαν πολλές μέρες, έβαλαν τις ιδέες, την τέχνη και τη φαντασία τους και κατάφεραν να φτιάξουν αυτό το πολύ όμορφο έργο. Μόνο μέσω της συνεργασίας και της δουλειάς όλων αυτών θα μπορούσε να βγει ένα τέτοιο αποτέλεσμα και για αυτό είναι σημαντικό να διαβάζουμε πάντα όλους τους συντελεστές ενός έργου, αφού χωρίς αυτούς, ακόμη και τον τελευταίο, έργο δεν θα υπήρχε.

Σας ευχόμαστε καλή διασκέδαση.

http://www.youtube.com/watch?v=mr9Ru_Kj5BY&feature=related

Ευγένιου Τριβιζά

«Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι»

Σκηνοθεσία: Παναγιώτης Ραππας & Άγγελος Ρουβας

Μια παραγωγή της ΕΡΤ και της “Time lapse pictures”

Ο συγγραφέας του θεατρικού έργου που θα παίξουμε τα Χριστούγεννα, Ευγένιος Τριβιζάς, γεννήθηκε στην πόλη μας, την Αθήνα, το 1946 (δηλαδή σήμερα είναι 65 χρονών). Σπούδασε στο πανεπιστήμιο για πολλά χρόνια και σήμερα είναι ο ίδιος καθηγητής στο πανεπιστήμιο, στην πόλη Ρέντιγκ (Reading) που βρίσκεται στην Αγγλία.

Άρχισε να γράφει ιστορίες από τότε που ήταν παιδί, και μέχρι σήμερα έχει γράψει περίπου 150 βιβλία (μυθιστορήματα, παραμύθια, θεατρικά έργα, αλφαβητάρια, διηγήματα, κόμικς, εκπαιδευτικά βιβλία). Είναι γνωστός παραμυθάς σε όλο τον κόσμο και τα βιβλία του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες.

Γιατί άραγε να έγινε γνωστός σε όλο τον κόσμο;  

Οι ιστορίες που γράφει έχουν χιούμορ:

α) γιατί περιγράφουν κωμικές καταστάσεις (π.χ. όταν ένας γάιδαρος αγανακτεί από την συμπεριφορά μιας κακιάς μάγισσας που τον έχει για υπηρέτη, δίνει μια κλοτσιά στη μάγισσα και εκείνη, αφού κάνει πολλές τούμπες στον αέρα, προσγειώνεται και σφηνώνει ανάποδα σε μια καμινάδα) και

β) γιατί ο Τριβιζάς παίζει με τις λέξεις: αναζητάει τις πιο περίεργες και πιο αστείες λέξεις και πολλές φορές φτιάχνει (πλάθει) δικές του λέξεις (π.χ. κακαμαράκια).

Οι ιστορίες του έχουν και πλούσια φαντασία. Στα παραμύθια του όλα μπορούν να συμβούν, τίποτε δεν είναι αδύνατο (π.χ. ο καλός μπορεί να γίνει κακός, και ο κακός καλός, όπως ο Ρούνι Ρούνι και τα τρία μικρά λυκάκια)

Τέλος οι ιστορίες του μιλούν για τη ζωή μας, και για αυτό δεν τελειώνουν όταν κλείσουμε το βιβλίο. Είναι η αφορμή για να σκεφτούμε και να συζητήσουμε τι θα κάναμε εμείς εάν ήμασταν στη θέση των ηρώων.  

Όπως είδαμε ο Τριβιζάς άρχισε να γράφει παραμύθια από τότε που ήταν παιδί. Αυτό σημαίνει ότι μπορείτε κι εσείς να γράψετε ένα δικό σας παραμύθι. Τι περιμένετε λοιπόν; Ξεκινήστε!

«Μια φορά κι έναν καιρό ήταν …»

Καλή συγγραφή!

Διαβάστε περισσότερα για τον Τριβιζά:

http://www.greece2001.gr/writers/EvgeniosTribizas.html

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%85%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A4%CF%81%CE%B9%CE%B2%CE%B9%CE%B6%CE%AC%CF%82

Με ποια κριτήρια επιλέγεις ένα έργο για τα παιδιά;

Να τους αρέσει η ιστορία (το θέμα, οι ήρωες, η πλοκή). Να είναι σχετικό με τα ενδιαφέροντά τους. Το θέμα του να είναι άξιο λόγου. Να θέτει ερωτήματα, να ανοίγει συζητήσεις, να δίνει μια νέα διάσταση, έναν άλλο τρόπο σκέψης από τον δεδομένο.

Οι άνθρωποι κάνουν τέχνη για να εκφράσουν όσα δεν μπορούν να εκφράσουν με άλλο τρόπο. Η τέχνη ανοίγει δρόμους, απεγκλωβίζει από στερεότυπα, αποκαλύπτει τον κόσμο. Στο νηπιαγωγείο ‘εκμεταλλευόμαστε’ όσο μπορούμε αυτή τη διάσταση της τέχνης.

Το έργο που επιλέξαμε φέτος:

α) Έχει προσφιλείς στα παιδιά ήρωες: ποντικάκια (μεγάλα και μικρά), κούκλες, πειρατές, μολυβένιους στρατιώτες, αστέρια.

β) Το θέμα ενδιαφέρει τα παιδιά μας (εδώ και καιρό μιλάμε για τα αστέρια).  

γ) Βοηθάει τα παιδιά να καταλάβουν την έννοια του συμβολικού. Ένα αστέρι μπορεί να είναι απλώς ένα αστέρι, μπορεί όμως να συμβολίζει και κάτι άλλο. Τι συμβολίζει το αστέρι στο μύθο;

δ) Ο μύθος διαπραγματεύεται την αποτυχία, με την οποία ακόμη και πολλοί από μας δεν έχουμε καταφέρει να συμφιλιωθούμε. Τι κάνω όταν προσπαθώ και αποτυγχάνω; Απελπίζομαι; Χάνω την πίστη στον εαυτό μου; Τα παρατάω; Ποιος αποτυγχάνει; Ο ανίκανος; Μήπως εκτός από μένα έχουν αποτύχει κι άλλοι; Τι έκαναν μετά την αποτυχία; Πώς τη διαχειρίστηκαν;  

ε) Ο μύθος γίνεται η αφορμή για να μιλήσουμε για τα σημαντικά πράγματα στη ζωή μας. Τι δίνει νόημα στη ζωή; Για τι αξίζει να αγωνιστούμε; Για την εξουσία, την πλαστή ευτυχία και ομορφιά σε ένα κουκλόσπιτο, τα πλούτη;  

Τις μέρες που θα δουλεύουμε το έργο θα συζητάμε για όλα τα θέματα που θέτει. Το ενδιαφέρον και οι σκέψεις των ίδιων των παιδιών θα καθορίσουν το εύρος και το βάθος αυτής της συζήτησης.

Μιλάμε για τον ήλιο, τα αστέρια, τη σελήνη. Κι όσο πιο πολλά μαθαίνουμε τόσο πιο έκθαμβοι μένουμε από την ομορφιά τους. Οι μέρες μας γίνονται πιο φωτεινές κι οι νύχτες μας, αυτές οι έναστρες νύχτες, στιγμή δεν παύουν να μας μαγεύουν.

Σκεφτήκαμε λοιπόν, τώρα που πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, να παίξουμε ένα θεατρικό που θα αφορούσε στο θέμα μας, δίνοντάς του μια νέα διάσταση. Έτσι επιλέξαμε το παραμύθι του Ευγένιου Τριβιζά : «Το ποντικάκι που ήθελε να αγγίξει ένα αστεράκι»

Μια ζεστή καλοκαιρινή νύχτα ένας μικρός ποντικός, ξαπλωμένος πάνω στο πράσινο χορτάρι, κοιτούσε τον έναστρο ουρανό. Πόσο όμορφα ήταν τα αστέρια!

«Τι ωραία που θα ήταν να μπορούσα να αγγίξω ένα αστεράκι» σκέφτηκε.

Και τι δεν έκανε το ποντικάκι μας για να αγγίξει ένα αστεράκι. Σκαρφάλωσε σε φράχτες και καμπαναριά, σε κουρτίνες και κουρτινόξυλα, σε σκούπες και σε σκουπόξυλα… Τίποτε!

Όμως το ποντικάκι δεν τα παρατούσε. Η κάθε αποτυχία το έκανε πιο δυνατό.

Έτσι πέρασε ο καιρός και έφτασαν τα Χριστούγεννα. Στο σπίτι στόλισαν το χριστουγεννιάτικο δέντρο. Και τότε το είδε! Το αστεράκι του ήταν στην κορυφή του δέντρου, πιο φωτεινό από ποτέ!

Τι θα γίνει άραγε; Θα καταφέρει ο ποντικός μας να αγγίξει ένα αστέρι; Σας προσκαλούμε να δείτε τη συνέχεια επί της σκηνής μας, στη διασκευασμένη εκδοχή της ιστορίας που ανεβάζουμε φέτος στο νηπιαγωγείο μας.

Το παραμύθι κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, με εικονογράφηση του Στέφεν Γουέστ (Stephen West).