Σαρακοστή

Τα παιδιά του πρωινού τμήματος 1,ξεκινήσαμε συζητώντας για το πώς περάσαμε το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας και εκφράσαμε τις εμπειρίες μας. Επισημάναμε ότι από χθες ευχόμαστε όλοι «Καλή Σαρακοστή!». Τι είναι όμως η Σαρακοστή για την οποία γίνεται τόσος λόγος κι είχαμε αναφέρει ότι ξεκινάει την Καθαρά Δευτέρα με την έναρξη της Μεγάλης νηστείας; Ακούσαμε μελοποιημένο το γνωστό ποίημα της κυρά Σαρακοστής που αναφέρεται στο παραδοσιακό έθιμο, σχολιάζοντας το νόημα και εξηγώντας τους λόγους των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων της και της απουσίας στόματος και αυτιών.

Ακούσαμε ένα ακόμα τραγούδι όπου μετρήσαμε όλοι μαζί τα επτά πόδια, τις εβδομάδες δηλαδή που μεσολαβούν από την Καθαρά Δευτέρα έως το Πάσχα.

Παρακολουθήσαμε ένα βίντεο όπου η ίδια η κυρά Σαρακοστή μας αφηγήθηκε την ιστορία της, από τι υλικά μπορεί να είναι φτιαγμένη και μας περιέγραψε τον εαυτό της και τις ιδιαιτερότητες στα χαρακτηριστικά της, τον τρόπο που στέκεται και φυσικά το συμβολισμό των επτά ποδιών της. Στο τέλος του βίντεο ακούγεται πάλι από τα παιδάκια το ποίημα που ακούσαμε παραπάνω κι αυτή τη φορά το τραγουδήσαμε κι εμείς.

Μ’ ένα ακόμα εκπαιδευτικό βίντεο με συγκεντρωμένες τις πληροφορίες, εμπεδώσαμε το νόημα της περιόδου και της νηστείας της Σαρακοστής, γιατί ονομάστηκε κυρά από τα παλιά χρόνια που κρατάει το έθιμο και το ρόλο της ως ημερολόγιο για το χρόνο που απομένει μέχρι το Πάσχα. Δεν παραλείψαμε να συζητήσουμε για το πραγματικό νόημα και την ουσία της νηστείας εκτός από το προφανές, που είναι το φαγητό.

Θυμηθήκαμε την διάκριση των κατηγοριών στις νηστίσιμες και αρτύσιμες τροφές από τις δράσεις της Πέμπτης –πατήστε εδώ στην αρχή της ανάρτησης– και εντοπίσαμε στα κολάζ με τα πιάτα στα τραπεζομάντιλά μας τα φαγητά που φάγαμε εχθές στο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Εκεί, επιχειρήσαμε να εντάξουμε το εκάστοτε φαγητό στην ευρύτερη κατηγορία στην οποία ανήκει. Παίξαμε ένα ψηφιακό παιχνίδι ταξινόμησης στον διαδραστικό πίνακα, όπου βοηθήσαμε την κυρά Σαρακοστή να βάλει στο καλάθι της μόνο τα νηστίσιμα τρόφιμα, εντοπίζοντας τα και ξεχωρίζοντάς τα από τα υπόλοιπα που ήταν αρτύσιμα.

Πατήστε στην παρακάτω εικόνα για να παίξετε.

Επεξεργαστήκαμε το πρώτο μας κρυπτόλεξο σ’ ένα φύλλο στον διαδραστικό πίνακα, ώστε να εξασκηθούμε στην οπτική διάκριση των μορφών των γραμμάτων, τη χωροταξική αντίληψη και την ταύτιση της λέξης που σχηματίζουν μ’ αυτή που υπάρχει στη λίστα λέξεων προς αναζήτηση. Έτσι, εντοπίσαμε και τις γενικές κατηγορίες των νηστίσιμων τροφών και κάθε φορά επιδιώκαμε να σκεφτούμε ένα τρόφιμο που ανήκει στην αντίστοιχη κατηγορία. Το φύλλο το συμπληρώσαμε σε φύλλο εργασίας κι η αλήθεια είναι ότι δυσκολευτήκαμε λίγο ως πρώτη απόπειρα, αλλά κρατώντας τη συγκέντρωση της προσοχής μας τα καταφέραμε! Το φύλλο του κρυπτόλεξου από εδώ.

Συμφωνήσαμε ότι θα μας άρεσε πολύ να συνεχίσουμε κι εμείς αυτό το παλιό έθιμο, που είναι ένα από τα παλαιότερα ελληνικά έθιμα και ξεκινήσαμε την κατασκευή για τη δική μας ατομική κυρά Σαρακοστή. Αρχικά, χρωματίσαμε νηστίσιμες τροφές ως εικονόλεξα και τις κόψαμε. Νωρίτερα τις είχαμε επεξεργαστεί και κατονομάσει στον διαδραστικό πίνακα, διευκρινίζοντας τις κατηγορίες. Έπειτα τις κολλήσαμε στην ποδιά της και χρωματίσαμε την αγαπημένη μας κυρά Σαρακοστή. Προσέξαμε να μη βάλουμε στόμα, μύτη και αυτιά, να κρατήσουμε τα μάτια της κλειστά καθώς προσεύχεται με τα χέρια σταυρωμένα. Εμείς θα κόβουμε το καθένα από τα επτά πόδια την Παρασκευή αντί του Σαββάτου, που δεν είναι σχολική ημέρα, μέχρι να ολοκληρωθούν οι επτά εβδομάδες που απομένουν μέχρι το Πάσχα! Το τελευταίο πόδι θα το κόψουμε στο σπίτι μας το Μεγάλο Σάββατο, καθώς θα την έχουμε πάρει μαζί μας στις διακοπές του Πάσχα. Η κυρά Σαρακοστή από εδώ και οι νηστίσιμες τροφές από εδώ.

Οι Αποκριές περάσανε, πάνε κι οι τυρινάδες… καλώς τη, τη Σαρακοστή με τις επτά εβδομάδες! Τα παιδιά του πρωινού τμήματος 2, ξεκινήσαμε λοιπόν χορεύοντας αυτό το παραδοσιακό τραγουδάκι υπό τη φωνή της Δόμνας Σαμίου.

Μάθαμε για το έθιμο του ημερολογίου της Κυρά Σαρακοστής και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Παρακολουθήσαμε βίντεο κατασκευής της από ζυμάρι,  όπως παραδοσιακά το έφτιαχναν οι κυράδες. Μάλιστα, η Κυρά Σαρακοστή, παρόλο που δεν έχει στόμα, ζωντάνεψε μόνο για λίγο για να μας πει τα μυστικά της μέσω ενός βίντεο-κοιτάξτε το βίντεο παραπάνω. Τραγουδήσαμε και προσπαθήσαμε να μάθουμε το ποίημά «Η Κυρά Σαρακοστή”-κοιτάξτε το βίντεο παραπάνω.

Αφού θυμηθήκαμε και επαναλάβαμε όσα μάθαμε την προηγούμενη εβδομάδα σχετικά με τη νηστεία, παίξαμε ένα παιχνίδι με τη βοήθεια του ψηφιακού τροχού των τροφών. Στο πάτωμα τοποθετήσαμε δυο μεγάλα στεφάνια. Στο ένα υπήρχε η λέξη “νηστίσιμα» και στο άλλο η λέξη «αρτύσιμα». Οι παίχτες κινούνται στο χώρο όσο γυρίζει ο τροχός. Στο σταμάτημά του αναγνωρίζουν την τροφή που υποδεικνύει και μπαίνουν στο σωστό στεφάνι. Έπειτα συζητάμε για την επιλογή τους και επιχειρηματολογούμε.

Πατήστε πάνω στην παρακάτω εικόνα για να παίξετε με τις τροφές.

Ολοκληρώσαμε συμπληρώνοντας φύλλο εργασίας στο οποίο βοηθήσαμε την Κυρά Σαρακοστή να ψωνίσει μόνο τα νηστίσιμα τρόφιμα. Το φύλλο εργασίας από εδώ.

Τα παιδιά των ολοήμερων τμημάτων γνωρίσαμε ότι και στην Ισπανία, στην περιοχή της Καταλονίας, υπάρχει αντίστοιχη κυρά Σαρακοστή. Επεξεργαστήκαμε το σχετικό υλικό παλαιότερης ανάρτησής μας, είδαμε φωτογραφίες των δύο κυράδων, βρήκαμε τις ομοιότητες και τις διαφορές τους-πατήστε εδώ για να βρείτε το υλικό.

Ξεκινήσαμε να δημιουργούμε το δικό μας ημερολόγιο «κυρά Σαρακοστή» που όταν τ’ ολοκληρώσουμε θα το πάρουμε σπίτι μας για να μετρούμε τις εβδομάδες μέχρι την Κυριακή του Πάσχα παραδοσιακά. Κάθε Σάββατο θα κόβουμε από ένα πόδι.