από τον μαθητή Χαϊντούτη Λάμπρο, Α4
Οι παροιμίες είναι λαϊκά αποφθέγματα που εκφράζουν βεβαιωμένες αλήθειες. Αυτές οι αλήθειες βγαίνουν από τις εμπειρίες της καθημερινής ζωής. Χαρακτηριστικό τους είναι η συντομία, η αλληγορία και η επιγραμματικότητα. Άλλες είναι σαφείς και δεν χρειάζονται ερμηνεία ενώ άλλες αποτελούν σωστούς γρίφους. Χρησιμοποιούνται για να διδάξουν, να συμβουλέψουν και να προβληματίσουν. Συχνά έχουν ειρωνική ή αστεία διάθεση.
Αποτελούν μέρος του λαογραφικού θησαυρού μας που μέσα σε λίγες λέξεις αποδίδουν τη λαϊκή σοφία. Παραδόθηκαν σε μας, από γενιά σε γενιά, με τον προφορικό λόγο. Περιγράφουν τη θετική ή αρνητική πλευρά της ζωής, τις ανθρώπινες σχέσεις, τις συνήθειες, τις ανάγκες και τις πράξεις.
Πρώτοι συλλέκτες παροιμιών ήταν ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης και από τους νεότερους ο Νίκος Πολίτης. Οι παροιμίες μαζί με τις παραλλαγές αγγίζουν τις 120.000.
Ο Μάρτης απ΄ όλους τους μήνες κατέχει ξεχωριστή θέση στη λαϊκή παράδοση. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στον άστατο καιρό αλλά και στην αναγέννηση της φύσης με τον ερχομό της άνοιξης. Είναι ο πρώτος μήνας της άνοιξης, ο καιρός μπορεί να αλλάξει απότομα και από ανοιξιάτικος και με λιακάδα να γίνει χειμωνιάτικος και με πολύ κρύο. Γι΄ αυτό το λόγο οι καιρικές συνθήκες είναι το βασικό θέμα στις παροιμίες του Μαρτίου, δείχνοντας την μετάβαση από το χειμώνα στην άνοιξη.
Ας απολαύσουμε κάποιες από τις παροιμίες του Μάρτη:
- Άλλα λογαριάζει ο Μάρτης κι άλλα η Σαρακοστή.
- Αν δώσει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνο το ζευγά που ’χει πολλά σπαρμένα.
- Αν δώσει ο Μάρτης και κακιώσει, μες στα χιόνια θα μας χώσει.
- Από Μάρτη καλοκαίρι κι από Αύγουστο χειμώνα.
- Από Μαρτιού πουκάμισο κι από Αυγούστου κάπα.
- Από τον Μάρτη πουκάμισο, από τον Αύγουστο σεγκούνι (παλτό).
- Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη. (Καλύτερα κρύο παρά ζέστη).
- Κάλλιο Μάρτη στις γωνιές, παρά Μάρτη στις αυλές. (Καλύτερα να κάνει ο Μάρτης βροχές, κρύο και να είμαστε στη γωνιά, παρά ήλιο και να είμαστε στις αυλές.)
- Λείπει ο Μάρτης απ’ τη Σαρακοστή;
- Μάρτη βροχερέ κι Απρίλη χιονερέ.
- Μάρτη έβρεχε; Θεριστής χαιρότανε.
Μάρτη φύλαγε τ’ άχερα, μη χάσεις το ζευγάρι. - Μάρτη, Μάρτη βροχερέ κι Απρίλη δροσερέ.
- Μάρτης βρέχει; Ποτέ μην πάψει!
- Μάρτης είναι νάζια (χάδια) κάνει, πότε κλαίει, πότε γελάει.
- Μάρτης, γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Τα παλιόβοϊδα τα γδέρνει, τα δαμάλια τα παιδεύει.
- Μάσε ξύλα για το Μάρτη, μην κάψεις τα παλούκια.
- Μη σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα.
- Μήδε ο Μάρτης Καλοκαίρι, μήδ’ ο Αύγουστος Χειμώνας.
- Ο Μάρτης ο πεντάγνωμος, πέντε φορές εχιόνισε και πάλι το μετάνιωσε πως δεν εξαναχιόνισε!
- Ο Μάρτης βρέχει κι ο θεριστής χαίρεται.
- Ο …. πο ’χει κόρη ακριβή, του Μάρτη ο ήλιος μην τη δει.
από τον μαθητή Χαϊντούτη Λάμπρο, Α4
Πρόσφατα σχόλια