6 Μαρτίου 2013: Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού

Ο όρος «εκφοβισμός και βία στο σχολείο» (school bullying) χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια κατάσταση κατά την οποία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από συμμαθητές τους, εντός και εκτός σχολείου.

Ο σχολικός εκφοβισμός αφορά στη χρήση βίας μεταξύ των μαθητών (ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας) και έχει επαναλαμβανόμενο χαρακτήρα. Δεν είναι το σύνηθες πείραγμα των παιδιών μεταξύ τους, καθώς δεν είναι αμοιβαίο και ισότιμο και δεν γίνεται με φιλικό τρόπο. Αντίθετα, είναι κάτι που πληγώνει το παιδί και δεν σταματάει όταν γίνεται ενοχλητικό.

Είναι δυνατόν να έχει πολλές μορφές:

• Σωματική βία (σπρωξίματα, κλωτσιές, μπουνιές, χαστούκια, τράβηγμα μαλλιών κλπ.) «Κάθε μεσημέρι, στο δρόμο προς το σπίτι, με περίμενε η ίδια παρέα για να με χτυπήσει, μου έσκιζαν και τα ρούχα…»
• Συναισθηματική βία (σκόπιμη απομόνωση του παιδιού, να λερώνουν, να κρύβουν, να καταστρέφουν τα πράγματά του, να το εκβιάζουν για χρήματα, να το απειλούν κλπ.) «Δε φτάνει ότι δεν με έκαναν παρέα, είχαν απειλήσει κι όλα τα υπόλοιπα κορίτσια ότι όποια μου μίλαγε θα έβρισκε το μπελά της…»
• Λεκτική βία (κοροϊδία, βρίσιμο, σαρκασμός, ειρωνεία, διάδοση ψευδούς φήμης, κακά σχόλια για την εθνική προέλευση ή την οικονομική κατάσταση ενός παιδιού και της οικογένειάς του, χειρονομίες, συκοφαντικά γκράφιτι κλπ.) «Με κορόιδευαν για το χρώμα μου, με λέγανε βρομιάρη κι έκαναν ότι μύριζα άσχημα μόλις τους πλησίαζα…»
• Σεξουαλική βία (ανεπιθύμητο άγγιγμα, απειλές, προσβλητικά μηνύματα, χυδαία γράμματα και εικόνες, πειράγματα κλπ.) «Συνέχεια με στρίμωχνε και προσπαθούσε να μου βάλει χέρι. Δεν μου άρεσε, δεν ήταν παιχνίδι, τον φοβόμουνα, κι αυτός έλεγε σε όλους ότι τα θέλω. Στο τέλος δεν ήθελα να πάω σχολείο…»
• Ηλεκτρονική βία (χρήση Ίντερνετ, email, chat room, και κινητών με κλήσεις και sms με προσβλητικό και απειλητικό περιεχόμενο, χρήση κάμερας με σκοπό την απειλή και την ταπείνωση του παιδιού) «Άνοιξαν ξαφνικά την τουαλέτα, μ΄ έβγαλαν φωτογραφία με το κινητό και μετά την έδειχναν τα άλλα παιδιά…»

Ο σχολικός εκφοβισμός αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα στο οποίο κανείς εύκολα κλείνει τα μάτια και επαναπαύεται, ακριβώς γιατί πολλές φορές δεν γίνεται επαρκώς φανερό, ώστε να γίνει αντιληπτή η σοβαρότητά του. Η πρόκληση των εκπαιδευτικών και των γονέων είναι ακριβώς αυτή: Να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει, ότι μας αφορά και έχουμε άμεση ευθύνη για την αποτελεσματική αντιμετώπισή του.

Τα περισσότερα παιδιά φοβούνται να μιλήσουν και αυτό είναι το πρόβλημα. Νιώθουν ενοχή, ντροπή και θεωρούν πως θα τιμωρηθούν επιπλέον ή δεν θα βοηθηθούν, εάν το ομολογήσουν.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς: Nα αφιερώνουν ουσιαστικό και ποιοτικό χρόνο στο παιδί. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να υπάρχει αμοιβαία εμπιστοσύνη και ελευθερία λόγου. Το παιδί πρέπει να ενθαρρύνεται συνεχώς να μιλάει για το πρόβλημα που το απασχολεί και να μη φοβάται (κυρίως στην περίπτωση του «θύματος»).

• Να γνωρίζουν τους φίλους των παιδιών και να επικοινωνούν συχνά με τον εκπαιδευτικό της τάξης. Να ενθαρρύνουν το παιδί να δημιουργεί ουσιαστικές φιλικές σχέσεις.
• Να μην αγνοούν και να ανέχονται τον εκφοβισμό, αλλά να επιβλέπουν το παιδί και να επιβάλουν κυρώσεις σεβόμενοι την προσωπικότητα του, όπου χρειάζεται.
• Να φροντίζουν το παιδί να βρίσκει διεξόδους και να εκτονώνει δημιουργικά την ενεργητικότητάτου. Αυτονόητο είναι ότι πρέπει να διατηρούν ένα ήρεμο και ασφαλές κλίμα μέσα στην οικογένεια. Η επιθετικότητα και η βία αναπαράγονται εύκολα όταν βιώνονται καθημερινά στο σπίτι από πρόσωπα- πρότυπα συμπεριφοράς, όπως οι γονείς.
• Να παρέχεται ασφάλεια και συναισθηματική στήριξη στο παιδί καθώς και ενίσχυση της αυτοεκτίμησης/ αυτοπεποίθησης του.

Ενημερωθείτε αναλυτικά :

• http://www.antibullying.gr/
• www. epsype.blogspot.com
• Tην ευρωπαϊκή καμπάνια για το σχολικό εκφοβισμό
• http://mamadesmpampades.gr/2012/02/01/sholikos-ekfovismos-otan-to-peiragma-stamataei-na-einai-haritomeno/
• Δραστηριότητες στην τάξη για την πρόληψη του εκφοβισμού και της βίας μεταξύ των μαθητών.

Κάντε κλικ εδώ και παίξτε ένα διαδραστικό παιχνίδι ενάντια στη σχολική βία !

Βιβλιο-προτάσεις :

• «Εκφοβισμός και βία στο σχολείο – Τι γνωρίζουμε να κάνουμε» (Dan Olweus)
• «Delete στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό» (Βαγγέλης Δ. Ηλιόπουλος)
• «Μου έκλεψαν το όνομα μου» (Josep Antoni Tàssies Penella)

Η σχολική βία και ο εκφοβισμός συνιστά παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και αποτελεί κοινωνικό φαινόμενο με πολλαπλές διαστάσεις!

Δείτε σχετικό βίντεο εδώ