Ο ρόλος των γονέων σε σχέση με την εκπαίδευση των παιδιών
Τότα Αρβανίτη-Παπαδοπούλου
Σχολική Σύμβουλος 23ης Περιφέρειας Π.Α.
Διδάκτωρ Παιδαγωγικής Πανεπιστημίου Αθηνών
M.A. inEducationΠανεπιστημίου Lancaster
Αγαπητοί γονείς,
Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, μεγαλώνουν και οι υποχρεώσεις σας απέναντι στο παιδί, γιατί, εκτός των άλλων, αποτελείτε για αυτό και πρότυπο μάθησης. Η στάση σας απέναντι στην εκπαίδευση και οι αντιλήψεις σας για αυτήν, μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για το παιδί σας και να το καθοδηγήσουν για το πώς θα αναλάβει, σιγά σιγά, μόνο του την ευθύνη της δικής του εκπαίδευσης.
Για να πετύχετε το καλύτερο δυνατό, τώρα που το παιδί σας ξεκινάει το ταξίδι της εκπαίδευσης:
Γίνετε πρότυπο μάθησης: Από πολύ νωρίς, οι γονείς αποτελούν τους πρώτους εκπαιδευτικούς του παιδιού τους. Για παράδειγμα, ανακαλύπτουν τη φύση μαζί, διαβάζουν μαζί, μαγειρεύουν μαζί, μετράνε μαζί. Όταν το παιδί αρχίζει την τυπική εκπαίδευση (νηπιαγωγείο), η δουλειά του γονέα είναι να του δείξει με ποιο τρόπο το σχολείο θα επεκτείνει αυτή τη μάθηση, που άρχισαν μαζί στο σπίτι, και πόσο συναρπαστικό και ενδιαφέρον μπορεί να είναι αυτό το ταξίδι στην εκπαίδευση. Μέσω της σωστής και ισορροπημένης καθοδήγησης, οι γονείς, αφενός μεν θα βοηθήσουν το παιδί να οργανώσει το χρόνο του και αφετέρου θα υποστηρίξουν τις επιθυμίες και τη διάθεσή του να μάθει νέα πράγματα μέσα και έξω από το σχολείο.
Εστιάστε την προσοχή σας στον τρόπο που μαθαίνει καλύτερα το παιδί σας: Κάθε παιδί διαθέτει διαφορετική προσωπικότητα. Ένα σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνετε, είναι να παρακολουθήσετε με προσοχή το παιδί σας. Είναι εξωστρεφές ή είναι ντροπαλό; Κινείται πολύ ή είναι στατικό και εστιάζει για πολύ χρόνο την προσοχή του σε κάτι που το ενδιαφέρει; Ανακαλύψτε ποια πράγματα τραβούν το ενδιαφέρον του και βοηθήστε το να τα εξερευνήσει. Αφήστε το παιδί σας να σας δείξει, με ποιον τρόπο του αρέσει να μαθαίνει. Πολλά παιδιά είναι «οπτικοί τύποι», δηλαδή, μαθαίνουν βλέποντας εικόνες ή δημιουργώντας φανταστικές εικόνες με το μυαλό τους. Άλλα παιδιά μαθαίνουν μέσα από «εμπειρίες αφής», δηλαδή, τους αρέσει να κατασκευάζουν πράγματα (με ξύλινα τουβλάκια, Lego, πλαστελίνη κλπ.). Άλλα, είναι «ακουστικοί τύποι», δηλαδή, εστιάζουν περισσότερο την προσοχή τους σε αυτά που ακούνε. Προσπαθήστε να μην κάνετε το λάθος να θεωρήσετε ότι το παιδί σας μοιάζει με εσάς ή τον αδελφό του στον τρόπο που μαθαίνει. Κάθε παιδί είναι μοναδικό και μαθαίνει καλύτερα με τον δικό του, προσωπικό τρόπο.
Εξοικονομήστε χρόνο για να διαβάσετε στο παιδί σας: Το να διαβάζετε στο παιδί σας τακτικά είναι μια συνήθεια που αποφέρει πολλά οφέλη γιατί μαθαίνει στο παιδί το σωστό συντακτικό της γλώσσας και καινούργιο λεξιλόγιο. Διαλέξτε μαζί με το παιδί σας τα βιβλία που θα έχει στη βιβλιοθήκη του, γιατί με αυτό τον τρόπο διασφαλίζετε το ενδιαφέρον του για αυτά.
Συνδέστε τη νέα γνώση με την καθημερινή ζωή: Κάνετε τη μάθηση κομμάτι της καθημερινής ζωής. Όταν μαγειρεύετε, κάνετε μαθηματικά με τις μεζούρες. Όταν ταξιδεύετε με το αυτοκίνητο, απαριθμήστε τα φανάρια που θα συναντήσετε ή μιλήστε για το ποτάμι που συναντήσατε μπροστά σας (πώς το λένε, από πού ξεκινάει και πού καταλήγει). Ότανψωνίζετε στο κατάστημα τροφίμων, ζητήστε να σας φέρει τόσα γιαούρτια όσα τα μέλη της οικογένειάς σας. Υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας για να του δείξετε με ποιο τρόπο οι γνώσεις μας, συνδέονται με την πραγματική ζωή. Ωστόσο, προσπαθήστε οι συζητήσεις σας να είναι «συζητήσεις ανταλλαγών». Ακούστε το παιδί σας να σας μιλάει για τις ιδέες του και μην το κατακλύζετε με πληροφορίες που δεν το ενδιαφέρουν.
Βοηθείστε το παιδί σας να αναλάβει την ευθύνη της μάθησής του: Είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσετε το παιδί σας να αντιληφθεί ότι είναι προσωπικά υπεύθυνο για τη μάθησή του. Αυτό σημαίνει ότι το ίδιο το παιδί «χρεώνεται» τόσο την επιτυχία όσο και την αποτυχία του. Σημαίνει, επίσης, ότι θα μάθετε το παιδί σας να επιδιώκει τη μάθηση υποκινούμενο από τα δικά του εσωτερικά κίνητρα και όχι γιατί αναμένει μια εξωτερική ανταμοιβή. Η αποζημίωση για τη μάθηση του παιδιού σας πρέπει να έχει τη μορφή της εσωτερικής ικανοποίησης, της χαράς δηλαδή ότι κατάκτησε κάτι ακόμη που δεν ήξερε.
Αποφύγετε να υπερφορτώνετε το πρόγραμμα του παιδιού σας: Προσπαθώντας να εξασφαλίσετε για το παιδί σας, όσο το δυνατόν περισσότερες εμπειρίες για μάθηση, πολλές φορές, φορτώνετε υπερβολικά το ημερήσιο πρόγραμμά του με εξωσχολικές δραστηριότητες. Το παιδί χρειάζεται χρόνο ελεύθερο, χρόνο εκτός προγραμμάτων, για να τον διαθέσει όπως αυτό επιθυμεί. Ωστόσο, αν έχετε ήδη γεμίσει τον ελεύθερο χρόνο του παιδιού σας με δραστηριότητες, παρακολουθήστε το παιδί σας προσεκτικά για να διαπιστώσετε, αν πραγματικά απολαμβάνει αυτό που κάνει. Αν δεν απολαμβάνει ή κουράζεται με κάτι από αυτά που του προσφέρετε εκτός σχολείου, διακόψτε το. Είναι λάθος η ενασχόληση με εξωσχολικές δραστηριότητες, όταν η ζωή του παιδιού σας καταντάει μια κούρσα ταχύτητας από τη μια δραστηριότητα στην άλλη.
Μάθετε εσείς κάτι καινούργιο: Το να επιδιώξετε να μάθετε κάτι καινούργιο για τον εαυτό σας, είναι ιδανικός τρόπος για να λειτουργήσετε ως πρότυπο για το παιδί σας. Διαβάστε για ένα ασυνήθιστο θέμα και μιλήστε με την υπόλοιπη οικογένεια για αυτό, μάθετε κάτι παραπάνω για ένα χόμπι σας, μάθετε να χειρίζεστε τον ηλεκτρονικό υπολογιστή κλπ. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, θα διδάξετε το παιδί σας για το χαρακτήρα που απαιτείται να επιδείξουμε όταν μαθαίνουμε, δηλαδή, υπομονή, επιμονή, καλή διάθεση και, κυρίως, να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να κάνει λάθη και να μαθαίνουμε από αυτά.
Αγαπητοί γονείς,
Ο ρόλος του γονέα είναι σύνθετος γι’ αυτό έχει γοητεία και ενδιαφέρον.
