Το καλοκαίρι στη μετεωρολογία καθορίζεται συμβατικά ως η χρονική περίοδος που περιλαμβάνει για το Βόρειο ημισφαίριο τους μήνες Ιούνιο, Ιούλιο και Αύγουστο. Αστρονομικά, διαρκεί από το θερινό ηλιοστάσιο στις 21 Ιουνίου έως τη φθινοπωρινή ισημερία. Στο Νότιο ημισφαίριο το καλοκαίρι ξεκινά στις 21 Δεκεμβρίου, και περιλαμβάνει συμβατικά τους μήνες Δεκέμβριο, Ιανουάριο και Φεβρουάριο.
Κατά την διάρκεια του καλοκαιριού (Ιουνίου, Ιουλίου και Αυγούστου ή Δεκεμβρίου, Ιανουαρίου και Φεβρουαρίου, ανάλογα με το ημισφαίριο), η αξονική κλίση της Γης στρέφει το ημισφαίριο προς τον ήλιο και η διάρκεια της ημέρας είναι η μέγιστη. Κατά συνέπεια, οι θερμοκρασίες φτάνουν στα υψηλότερα επίπεδα του έτους.