Οι επαναστάτες νικήθηκαν αλλά κατάφεραν: 

• να διασπάσουν τις Οθωμανικές στρατιωτικές δυνάμεις 
• να δώσουν τη δυνατότητα στους Έλληνες επαναστάτες να αρχίσουν τον αγώνα στον ελλαδικό χώρο  
• να γνωστοποιήσουν την επανάσταση σε όλη την Ευρώπη.

[slideboom id=647566&w=425&h=370]

Ο τάφος του Υψηλάντη στη Βιέννη

Κεφάλαιο 3: Η επανάσταση στην Πελοπόννησο

Το Μάρτιο του 1821 η επανάσταση αρχίζει στο Μοριά.Η αριθμητική υπεροχή των Ελλήνων και η ύπαρξη πολλών Φιλικών ήταν από τους βασικούς λόγους που η επανάσταση σημείωσε επιτυχίες.

Η επιλογή της Πελοποννήσου δεν ήταν τυχαία.

• Ο ελληνικός πληθυσμός υπερτερούσε,
• ο τουρκικός στρατός πολεμούσε στα Γιάννενα τον Αλή πασά,
• η απόσταση από την Κωνσταντινούπολη
• υπήρχαν πολλά στελέχη της Φιλικής Εταιρείας και
• το ορεινό έδαφος, ήταν λόγοι που ευννοούσαν τον αγώνα.

Στις αρχές του 1821 ο Παπαφλέσσας,απεσταλμένος της Φιλικής Εταιρείας στη Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας έκαμψε τις αντιρρήσεις των προεστών και του επισκόπου Παλαιών Πατρών Γερμανού, συντονίζοντας την έναρξη της επανάστασης.

Με την εξάπλωση της Επανάστασης στην Πελοπόννησο, αναλαμβάνει την αρχηγία των ενόπλων ο Κολοκοτρώνης.

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

[slideboom id=652496&w=425&h=370]

Δείτε ακόμα:

Κεφάλαιο 4: Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα

Στην Στερεά Ελλάδα κηρύχθηκε επίσημα η έναρξη της επανάστασης στις 27 Μαρτίου, στη μονή Οσίου Λουκά κοντά στη Λιβαδειά, με παρόντες τους οπλαρχηγούς Αθανάσιο Διάκο και Βασίλη Μπούσγο και προκρίτους της περιοχής.

 Στη Στερεά Ελλάδα οι συνθήκες εξέγερσης ήταν πιο δύσκολες γιατί:

•  δεν ήταν ιδιαίτερα πυκνοκατοικημένη
• οι πρόκριτοι δεν είχαν μεγάλη πολιτική εμπειρία
• υπήρχαν σηματικοί τουρκικοί πληθυσμοί
• στην Ήπειρο υπήρχαν ισχυρές τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις με επικεφαλής το Χουρσίτ πασά

 Όμως η παρουσία φημισμένων κλεφτών και αρματολών συντόνισε στην αρχή τον αγώνα. Ηδη στη Λευκάδα και στη μονή του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία, οι οπλαρχηγοί επισφράγισαν με ορκομωσία την εξέγερση για την 25η Μαρτίου.

 Ο Πανουργιάς καταλαμβάνει τα Σάλωνα (Άμφισσα),απελευθερώνονται το Λιδωρίκι,η Θήβα,η Λιβαδιά και η Αταλάντη.Η Χαλκίδα πέφτει με τη βοήθεια του Υδραίου πλοιάρχου Αντώνη Κριεζή που κανονιοβολεί την τουρκική φρουρά της πόλης.

Στη Δυτική Στερεά οι Έλληνες καταλαμβάνουν το Μεσολόγγι,το Βραχώρι(Αγρίνιο) και το Αιτωλικό.Εκεί φτάνει ο πολιτικός Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος.  

Οι Τούρκοι όμως ήθελαν να καταπνίξουν την επανάσταση και ήρθε η σειρά της Ρούμελης να δοκιμαστεί.

Ο Χουρσίτ πασάς στέλνει μια μεγάλη στρατιά με επικεφαλής τον Ομέρ Βρυώνη και τον Κιοσέ Μεχμέτ που φτάνει στο Ζητούνι (Λαμία). Ο Πανουργιάς τραυματίζεται σοβαρά ενώ ο Δυοβουνιώτης δεν αντέχει την επίθεση των Τούρκων και υποχωρεί. Μένουν ο Αθανάσιος Διάκος με τον επίσκοπο Σαλώνων Ησαΐα να κρατήσουν το γεφύρι της Αλαμάνας σε μια άνιση μάχη.

Ο επίσκοπος Ησαΐας σκοτώνεται και ο Διάκος αιχμαλωτίζεται.(23 Απριλίου 1821)

Λέγεται ότι την ώρα που πέθαινε είπε το περίφημο:

”Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει τώρα που ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζει η γη χορτάρι.”

Η θυσία του Διάκου έδειξε πως η εξέγερση θα ήταν ένας αποφασιστικός, συνεχής αγώνας. Οι συμπολεμιστές του πήραν εκδίκηση στις 8 Mαΐου 1821 στο Χάνι της Γραβιάς.

Εκεί ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με 118 παλικάρια του, σταμάτησε το δρόμο του Ομέρ Βρυώνη προς τα Σάλωνα.

 

Όταν έφτασε ο Ομέρ Βρυώνης, ο αγωνιστής του έκοψε το δρόμο απαντώντας με ομοβροντίες των όπλων του. Οι έφοδοι των Τούρκων άφησαν πάνω από 800 νεκρούς και τραυματίες. Μέσα στη νύχτα, οι άνδρες του Ανδρούτσου, έκαναν έξοδο κρυφά και διέφυγαν. Έλειπαν μόνον 6 ! !

Την άλλη μέρα ο πασάς περίμενε κανόνια και δε θα έμενε κανένας ζωντανός. Η κίνηση του Έλληνα καπετάνιου φόβισε τον Ομέρ Βρυώνη, που υποχώρησε και κατευθύνθηκε στην Εύβοια.

Η επιτυχία του Ανδρούτσου τόνωσε το ηθικό και την αυτοπεποίθηση των επαναστατών που σημείωσαν και νέες επιτυχίες, σε βάρος του Οθωμανικού στρατού.

[slideboom id=655325&w=425&h=370]

Δείτε

Ο Αθανάσιος Διάκος

Το χάνι της Γραβιάς

Μπορείς να απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις;

1. Ήταν το ίδιο ευνοϊκές οι συνθήκες για εξέγερση στη Στερεά με αυτές της Πελοποννήσου;
2. Με ποιον τρόπο ξεκίνησε η επανάσταση; Ποιες ήταν οι πρώτες επαναστατικές εστίες;
3. Πως αντέδρασαν οι Τούρκοι στον ξεσηκωμό της Στερεάς; Τι έγινε στην Αλαμάνα;
4. Ποια ήταν η απάντηση για τον άδικο χαμό του Αθανάσιου διάκου;

Κεφ. 5: Η επανάσταση στα νησιά του Αιγαίου

Η επανάσταση διαδόθηκε πολύ γρήγορα και στα νησιά του Αιγαίου. Πρώτα επαναστάτησαν οι Σπέτσες με τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, τον Απρίλιο του 1821,ακολούθησε η Ύδρα με τον Αντώνη Οικονόμου ,στη συνέχεια τα Ψαρά, η Σάμος, η Κάσος, τα Δωδεκάνησα…….

Τα ελληνικά πλοία μπορεί να ήταν μικρότερα σε μέγεθος και χωρητικότητα από τα τουρκικά, είχαν όμως πλεονεκτήματα:

• ήταν ταχύτερα 
• κυριαρχούσαν στο Αιγαίο πολλά χρόνια
• διέθεταν πληρώματα μεγάλης πολεμικής εμπειρίας

Οι Έλληνες ναυτικοί διακρίθηκαν σε τρία είδη πολεμικών επιχειρήσεων:

1. στην πολιορκία παραθαλάσσιων κάστρων (Μονεμβασιά, Ναυαρίνο…)
2. σε καταδρομικές επιχειρήσεις στα Μικρασιατικά παράλια
3. σε ναυμαχίες στο ανοιχτό πέλαγος με τη χρήση πυρπολικών σκαφών .

Σημαντικοί ναύαρχοι αναδείχτηκαν οι Ψαριανοί Δημήτριος Παπανικολής και Κωνσταντίνος Κανάρης και ο Υδραίος Ανδρέας Μιαούλης.

                          Δημήτριος Παπανικολής           Κωνσταντίνος Κανάρης                 Ανδρέας Μιαούλης

Οι Τούρκοι προχώρησαν σε αντίποινα σε βάρος των κατοίκων των ελληνικών νησιών.

Η Χίος τον Απρίλιο του 1822 καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τους Τούρκους, οι κάτοικοί της σφαγιάστηκαν και πουλήθηκαν σκλάβοι. Μόνο λίγοι σώθηκαν. Η τουρκική βαρβαρότητα συγκλόνισε τους χριστιανικούς λαούς της Ευρώπης.

Ο μεγάλος κίνδυνος για τα νησιά και την επανάσταση προήλθε απ΄τη συμφωνία του Σουλτάνου με τον πασά της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή, ο οποίος διέθετε ένοπλες δυνάμεις εκπαιδευμένες από Γάλλους μισθοφόρους.

Οι συγκρούσεις στη θάλασσα εντάθηκαν.

• Ο ενωμένος Τουρκοαιγυπτιακός στόλος επιτέθηκε ταυτόχρονα στην Κάσο και στα Ψαρά το 1824.Οι Έλληνες ταλανίζονταν από διχόνοια και άργησαν να κινήσουν τον ελληνικό στόλο.Το αποτέλεσμα ήταν ολέθριο.
• Οι Αιγύπτιοι (Κάσος) και οι Τούρκοι (Ψαρά) κατάφεραν να αποβιβαστούν στα νησιά και, παρά την αντίσταση των υπερασπιστών τους, τα κατέστρεψαν.Οι αγωνιστές έκαναν το λάθος και στα δυο νησιά να αμυνθούν στη στεριά!!
• Ο Ανδρέας Μιαούλης μπροστά στον κίνδυνο, ένωσε τον ελληνικό στόλο και συγκρούστηκε στον κόλπο του Γέροντα με τον πανίσχυρο στόλο Τούρκων και Αιγυπτίων.

 Σε μια επική ναυμαχία ο Έλληνας ναύαρχος κατάφερε να διασκορπίσει τον εχθρό, χρησιμοποιώντας τη ναυτοσύνη του και τα πυρπολικά, που τρόμαζαν τους αντιπάλους.

Επίγραμμα

Ἡ Καταστροφὴ τῶν Ψαρῶν

Στῶν Ψαρῶν τὴν ὁλόμαυρη ράχη

περπατώντας ἡ Δόξα μονάχη

μελετᾶ τὰ λαμπρὰ παλληκάρια

καὶ στὴν κόμη στεφάνι φορεῖ

γεναμένο ἀπὸ λίγα χορτάρια

ποὺ εἶχαν μείνει στὴν ἔρημη γῆ.

Διονύσιος Σολωμός

Δείτε

[slideboom id=657751&w=425&h=370]

Δείτε ακόμα

Κωνσταντίνος Κανάρης

Ανδρέας Μιαούλης

… και στο τέλος… ερωτήσεις!

1.Ποια νησιά του Αιγαίου επαναστάτησαν τους πρώτους μήνες της Επανάστασης ;

2.Γιατί τα ελληνικά καράβια υπερτερούσαν των τουρκικών;

3.Οι Έλληνες ναυτικοί διακρίθηκαν σε τρία είδη επιχειρήσεων. Ποια ήταν αυτά;

4. Ποιοι ναυτικοί μας ανέπτυξαν σημαντική δράση στη θάλασσα;

5.Ποια ήταν τα αντίποινα των Τούρκων; Ποιο γεγονός συγκλόνισε τους χριστιανικούς λαούς της Ευρώπης;

6.Οι αποτυχίες των Τούρκων στη θάλασσα τους ανάγκασε να ζητήσουν βοήθεια .Από ποιους;

7.Σε ποια νησιά επιτέθηκε ο ενωμένος τουρκοαιγυπτιακός στόλος; Ποια ήταν η τύχη τους; Ποιες συνθήκες ευνοούσαν τώρα τους Τούρκους;

8.Ποια μεγάλη νίκη πέτυχε ο στόλος μας τον Αύγουστο του 1824.Ποιο αντίκτυπο είχε η μεγάλη νίκη στην τουρκική πλευρά;

και… Quiz!

[slideboom id=668712&w=425&h=370]

 

Κεφ. 6: Η επανάσταση στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία

Ταυτόχρονα με την επανάσταση στη Νότια Ελλάδα εξεγέρθηκαν και οι Σουλιώτες στην Ήπειρο καθώς και οι Θεσσαλοί και οι Μακεδόνες. Ωστόσο, η έλλειψη οργάνωσης και η παρουσία ισχυρών οθωμανικών δυνάμεων στις περιοχές αυτές οδήγησε τις επαναστατικές κινήσεις σε αποτυχία.

 

Πάει το Σούλι… «Σουλιώτισσες» (λιθογραφία, 1940-45), Γιώργος Σικελιώτης,

 Στην Ήπειρο οι εμπειροπόλεμοι Σουλιώτες, οι οποίοι από τον Δεκέμβριο του 1820 βρίσκονταν ξανά στο Σούλι, επαναστάτησαν. Τον ίδιο μήνα χτύπησαν τους Τούρκους, αποκόπτοντας την επικοινωνία των Ιωαννίνων με την Άρτα και την Πρέβεζα. Κατόπιν επιτέθηκαν εναντίον της Πάργας και της Άρτας, που ήταν σημαντικές πόλεις της περιοχής, αλλά δεν μπόρεσαν να τις κυριεύσουν. Κατάφεραν, ωστόσο, να νικήσουν τον οθωμανικό στρατό στη θέση Πέντε Πηγάδια. Στα τέλη του 1821, οι Αλβανοί σύμμαχοι τους τούς εγκατέλειψαν και οι Σουλιώτες έμειναν αβοήθητοι. Υπέγραψαν τότε τρίμηνη ανακωχή με τους Οθωμανούς και επέστρεψαν αποκαρδιωμένοι στον ορεινό τόπο τους.

 

 

 

Μετά την εξόντωση του Αλή Πασά, ο Χουρσίτ Πασάς ετοιμαζόταν να περάσει με τα στρατεύματά του στην Πελοπόννησο, προκειμένου να καταπνίξει την Επανάσταση. Τότε Έλληνες και Φιλέλληνες αγωνιστές, με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, προσπάθησαν να τον εμποδίσουν. Όμως ο οθωμανικός στρατός ήταν πολυάριθμος και οι ελληνικές δυνάμεις, χωρίς να έχουν την απαιτούμενη οργάνωση, νικήθηκαν στη μάχη του Πέτα στις 4 Ιουλίου του 1822. Περίπου το 1/3 των Ελλήνων αγωνιστών σκοτώθηκε, αρκετοί άλλοι αιχμαλωτίσθηκαν, ενώ άνοιξε ο δρόμος για την κατάληψη της Δυτικής Ελλάδας καθώς και για την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου από τους Τούρκους. Επίσης, 68 από τους 93 Φιλέλληνες μαζί με τον αρχηγό τους Ανδρέα Δάνια έπεσαν στο πεδίο της μάχης. Η βαριά ήττα έκανε τους Σουλιώτες να συνθηκολογήσουν τον Σεπτέμβριο του 1822, εγκαταλείποντας οριστικά το Σούλι.

 

Η Θεσσαλία εξεγέρθηκε το Μάιο του 1821. Υπό την ηγεσία των Φιλικών Άνθιμου Γαζή και Κυριάκου Μπασδέκη, επαναστάτησαν οι κάτοικοι του Πηλίου, ενθαρρυμένοι από την έλευση πλοίων από την Ύδρα. Πολιόρκησαν τον Βόλο και το Βελεστίνο, αλλά διασκορπίστηκαν όταν κινήθηκε εναντίον τους ο Μαχμούτ Πασάς ή Δράμαλης από την κοντινή Λάρισα, που ήταν ισχυρή οθωμανική στρατιωτική βάση.

 

Τον ίδιο μήνα εξεγέρθηκε και η Μακεδονία εναντίον των Τούρκων, με πρωτοστάτη τον Σερραίο μεγαλέμπορο Εμμανουήλ Παπά, που είχε οριστεί από τη Φιλική Εταιρεία αρχηγός του Αγώνα στη Χαλκιδική. Τον Μάρτιο του 1821 ο Εμμανουήλ Παπάς αναχώρησε με όπλα και πολεμοφόδια από την Κωνσταντινούπολη για το Άγιο Όρος, όπου σε γενική συνέλευση ανακηρύχθηκε «αρχηγός και υπερασπιστής» της Μακεδονίας και κήρυξε επίσημα την Επανάσταση. Με ορμητήριο το Άγιο Όρος, ξεσήκωσε τον Πολύγυρο και τη Σιθωνία, φτάνοντας μέχρι τα περίχωρα της Θεσσαλονίκης.

 

Οι Τούρκοι αντέδρασαν αφοπλίζοντας τους κατοίκους, συλλαμβάνοντας προεστούς και καταστρέφοντας χωριά των περιοχών αυτών. Οι επαναστάτες πολέμησαν με τα οθωμανικά στρατεύματα στα Βασιλικά και στην Κασσάνδρα, ηττήθηκαν όμως και διαλύθηκαν.

 

 

 

Τουρκικές δυνάμεις πολιόρκησαν τη Νάουσα, όπου είχαν καταφύγει αγωνιστές σμίγοντας με τον αρματολό Τσάμη Καρατάσο και τον πρόκριτο Ζαφειράκη Λογοθέτη. Οι Τούρκοι την κυρίευσαν τον Απρίλιο του 1822. Η πόλη καταστράφηκε και γυναίκες μαζί με τα παιδιά τους, για ν’ αποφύγουν την αιχμαλωσία, έπεσαν στον γκρεμό της Αράπιτσας. Η εξέγερση στο Βορρά είχε κατασταλεί. Η επαναστατική δραστηριότητα περιορίστηκε στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και σε νησιά του Αιγαίου.

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

[slideboom id=660921&w=425&h=370]

δείτε ακόμα…

ο Εμμανουήλ Παπάς

Ελέγχω τι έμαθα…

[slideboom id=668714&w=425&h=370]

 

Η προσφορά του νομού Τρικάλων στην επανάσταση του 1821

Όπως κάθε χρόνο στην επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας,ο νους του κάθε συνειδητού Έλληνα, της κάθε συνειδητής Ελληνίδας ταξιδεύει μακριά,στις ηρωικές μορφές,στα γεγονότα,στους τόπους της θυσίας,στο αίμα που χύθηκε αφειδώς για να ζούμε ελεύθεροι σήμερα.

Πελοπόννησος και Στερεά Ελλάδα, κατά κύριο λόγο, οι τόποι των γεγονότων, αλλά και ο νομός Τρικάλων έδωσε το δικό του παρόν, σ’ αυτό το μεγάλο εγερτήριο σάλπισμα Αυτό ας το έχουν υπ’ όψη οι παλαιότεροι και ας διδαχθούν απ’ τα σπουδαία κατορθώματα οι νεώτεροι:

5 Ιουλίου του 1821 επαναστατούν τα χωριά του Ασπροποτάμου,έχοντας αρχηγούς τους παρακάτω:

 

Ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος ο βλάχος από το Βετερνίκ-Νεραιδοχώρι,η σημαντικότερη μορφή του αγώνα,ο γόνος της ξακουστής γενιάς των Χατζηπετραίων,με χιλιάδες γιδοπρόβατα, με κτήματα και εκατοντάδες υπηρέτες και μπιστικούς.Σε ηλικία μόλις 17 χρόνων,συναντά στη Βιέννη τον Ναπολέοντα και τον ικετεύει: «Ικετεύω την υμετέραν Μεγαλειότητα υπέρ της Ελλάδας» και τελειώνει «μη λησμονείτε μεγαλειότατε την Ελλάδα».

Το 1819 γίνεται μέλος της Φιλικής Εταιρείας και αναπτύσσει έντονη δράση.Με την έναρξη της επανάστασης (Μάρτιος 1821) το σύνθημα δόθηκε: η μία μετά την άλλη οι περιοχές της Ελλάδας επαναστατούν,την 28ην Μαΐου πραγματοποιείται η μεγάλη σύσκεψη των οπλαρχηγών του Ασπροποτάμου και ορίζεται ως μέρα έναρξης του αγώνα η 5η Ιουλίου.

Την 29η Ιουλίου του 1821 ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος μάχεται στα μέρη του Προδρόμου και διακρίνεται για την ανδρεία του.Διακρίνεται ακόμα στο Νιόκαστρο της Πύλου, διορίζεται φρούραρχος της Κλείσοβας, μικρής νησίδας του Μεσολογγίου, μετέχει στην ιστορική έξοδο επικεφαλής 400 πολεμιστών, μετέχει στη μάχη της Αράχωβας,στη μάχη της Πέτρας Βοιωτίας, και τέλος στην ιστορική μάχη του Φαλήρου,στην τοποθεσία «ανάλατος»,όπου στα χέρια του πέθανε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης.Αυτός ήταν ο Χριστόδουλος Χατζηπέτρος και δεν είναι ο μόνος, μαζί του ο Νικολός Στουρνάρης,ο Γρηγόρης Λιακατάς και άλλοι που εν συντομία θα εξιστορήσουμε τη δράση και την προσφορά τους στον αγώνα του 1821.

 Νικολός Στουρνάρης από τα Κούτσαινα (Στουρναραίικα).Ορίζεται αρχηγός της επανάστασης στον Ασπροπόταμο από τις συσκέψεις των Δημογερόντων,καθηλώνει τους Τούρκους στα στενά της Πόρτας 19/7/1822,πέφτει νεκρός μαζί με πολλούς άλλους ήρωες,στην έξοδο του Μεσολογγίου.

 Γρηγόρης Λιακατάς ο Σαρακατσιάνος από τον Κλεινοβό:Το 1820 έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας και στην επανάσταση του Ασπροποτάμου ενώθηκε με τους Στουρνάρηδες και Χατζηπετραίους.

 

Απόστολος Χατζής

Ο Ασπροποταμίτης ιερέας Απόστολος Χατζής από τη Δέση: Με 80 συντρόφους του κατατάχθηκε στο σώμα του Νικολού Στουρνάρα και από το 1823-1828 στο σώμα του Χατζηπέτρου,πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου και του Νιόκαστρου Μεσσηνίας.

 

Νικόλαος Δημητρίου ο Ασπροποταμίτης

Αγωνιστής καθ’ όλη τη διάρκεια του αγώνα 1821-1828. Πολέμησε στο Μεσολόγγι,στην Αταλάντη και μετά τη λήξη του αγώνα,εγκαταστάθηκε στο Ξηροχώρι.

 

Άλλοι Ασπροποταμίτες αγωνιστές:

Αργύρης Μαργαρίτης, Σησιός Μαργαρίτης, Στέφανος Μαργαρίτης, Δημήτριος Τζερεμές.Όλοι τους πολέμησαν, θυσίασαν την περιουσία τους, μερικοί τη ζωή τους και πέθαναν σε μεγάλη φτώχεια χωρίς αναγνώριση, Νικόλαος,(Νεομάρτυρας Τρικάλων).Ονομαστός επαναστάτης.Το 1611 ξεσήκωσε κατά των Τούρκων τα βλαχοχώρια της Πίνδου ακόμη και τα Γιάννενα.Τελικά πιάστηκε και γδάρθηκε ζωντανός στην πλατεία των Τρικάλων το 1617.

Όλα σχεδόν τα ορεινά χωριά της περιοχής των Τρικάλων, έχουν να παρουσιάσουν τους δικούς τους ήρωες.

• Από τον Αμάραντο,ο κλεφταρματωλός Γώγος Στρογγύλης,

• από την Ανθούσα το Πρωτοπαλίκαρο του Αθανασίου Διάκου Μήτρος Σίμος,
• από το Χαλίκι ο αγωνιστής Χρήστος Ζέρβας,
• από τον Κλεινοβό οι αγωνιστές : Γιάννης Μπαντέκας που φονεύθηκε στην έξοδο του Μεσολογγίου 1826,ο Γιαννούσης Βάκης και ο φιλικός Οικονόμος Παπαθανασίου από την Τριγώνα,ο οπλαρχηγός Στάθης Ευσταθίου
• και από την Καστανιά,ο αγωνιστής Δήμος Δημητρίου και μαζί με αυτούς εκατοντάδες άλλοι ανώνυμοι αγωνιστές απ’ τα χωριά μας.

Κλείνοντας αυτό το μικρό αφιέρωμα στους αγωνιστές της περιοχής των Τρικάλων και στην προσφορά τους στον αγώνα του 1821 θα υπενθυμίσω το δημοτικό τραγούδι του Κλεφτοκαπετάνιου, Σαμαριναίου Μίχου Φώτου που έπεσε στο Μεσολόγγι αφήνοντας διαθήκη στα παλικάρια του (100 στον αριθμό) να μην ανακοινώσουν πως σκοτώθηκε, πως είναι λαβωμένος, αλλά πως παντρεύτηκε, γιατί δεν ήθελε να σταματήσουν τον αγώνα.

Πηγή: http://trikala-city.blogspot.gr/2011/09/1821.html

Κεφ. 7: Η άλωση της Τριπολιτσάς

Η Άλωση της Τριπολιτσάς είναι από τις κορυφαίες στιγμές της Επανάστασης του ’21, κατά την οποία αναδείχθηκε ο στρατηγικός νους του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη.

 Από τις πρώτες μέρες του εθνικού ξεσηκωμού, ο Κολοκοτρώνης είχε συλλάβει την ιδέα της πολιορκίας και της άλωσης της Τριπολιτσάς (σημερινής Τρίπολης), επειδή κατείχε στρατηγική θέση και ήταν το διοικητικό κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Μοριά.

Στην πολιορκία συμμετέχει ο Δημήτριος Υψηλάντης , ο οποίος έχει αναλάβει την αρχηγία του Αγώνα.

Τα τέσσερα κεντρικά στρατόπεδα διευθύνουν ο Κολοκοτρώνης, ο Αναγνωσταράς, ο Γιατράκος και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης.

Μέχρι τις αρχές Μαΐου του 1821 οι επαναστάτες είχαν περιζώσει την Τριπολιτσά σ’ ένα κύκλο που περιλάμβανε τις περιοχές Πάπαρι, Βλαχοκερασιά, Διάσελο, Αλωνίσταινα και Βέρβενα.Τότε έφθασε η πληροφορία ότι ο Μουσταφάμπεης με 3.500 άνδρες προερχόμενος από τα Γιάννινα είχε διασπάσει την πολιορκία από τα ανατολικά και είχε εισέλθει στην πόλη.  Η επιχείρηση κινδύνευε, καθώς τις επόμενες μέρες καταδίωξε τον Κολοκοτρώνη και τους άλλους οπλαρχηγών που πολιορκούσαν την Τριπολιτσά.

Μετά την ήττα του όμως στο Βαλτέτσι (12 Μαΐου) και στα Δολιανά (18 Μαΐου), όχι μόνο αναπτερώθηκε το ηθικό στο ελληνικό στρατόπεδο, αλλά συνέβαλαν καταλυτικά στην Άλωση της Τριπολιτσάς.

Η πολιορκία στενεύει, τα τρόφιμα λιγοστεύουν, αρχίζει η διχόνοια.

23 Σεπτεμβρίου 1821: Η Τριπολιτσά πέφτει στα χέρια των επαναστατών.

Ακολουθούν σφαγές και λεηλασίες από τους Έλληνες, καθώς μπαίνουν οπλισμένοι και χτυπούν τους Τούρκους μέσα στα σπίτια τους.

Οι Οθωμανοί του κεντρικού πύργου παραδίδονται έπειτα από τρεις μέρες από έλλειψη νερού.

Η σημασία της άλωσης της Τριπολιτσάς

• Συντρίβεται η βασική στρατιωτική βάση του οθωμανικού στρατού στην Πελοπόννησο.
• Χιλιάδες τούρκικα όπλα περνούν στα χέρια των Ελλήνων.
• Τονώνεται το ηθικό των εξεγερμένων καθώς πιστεύουν πια ότι οι Τούρκοι δεν είναι ανίκητοι.

 Η παρουσίαση του μαθήματος

[slideboom id=666998&w=425&h=370]

Δείτε

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης (1770-1843)

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε στις 3 Απριλίου του 1770 στο χωριό Ραμαβούνι της Μεσσηνίας. Καταγόταν από οικογένεια κλεφταρματολών, που αρχικά ονομαζόταν «Τζεργίνη». Το 1802 ξεκίνησε τη δράση του ως κλέφτης και τα έτη 1806-1807 συνέδραμε στις πολεμικές επιχειρήσεις του ρωσικού στόλου κατά των Τούρκων στο Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Το 1810 υπηρέτησε στο ελληνικό στρατιωτικό σώμα του αγγλικού στρατού στη Ζάκυνθο, ενώ το 1818 έγινε μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Ο «Γέρος του Μοριά» πρωτοστάτησε σε πλήθος πολεμικών επιχειρήσεων της Επανάστασης, όπως στη Μάνη, στην Καλαμάτα (23 Μαρτίου 1821), στο Βαλτέτσι (14 Μαΐου 1821), στην άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), στην Πάτρα, στην εξόντωση του Δράμαλη στα Δερβενάκια (26 Ιουλίου 1822) και στο Αγιονόρι (27-28 Ιουλίου 1822). Κατά τον εμφύλιο πόλεμο (1823-1825) προσπάθησε αρκετές φορές να αμβλύνει τις αντιπαραθέσεις, ώστε να υπάρχει πνεύμα σύμπνοιας κατά των Τούρκων. Τάχθηκε υπέρ της πολιτικής του Ιωάννη Καποδίστρια και μετά τη δολοφονία του κυβερνήτη χαιρέτησε τη βασιλεία του Όθωνα. Το 1833 κλείστηκε στις φυλακές του Ιτζ-Καλέ με την κατηγορία ότι έκανε αναφορές κατά των αντιβασιλικών. Η απόφαση που πάρθηκε για την καταδίκη του ανακαλέστηκε από τον Όθωνα και η φυλάκισή του συνεχίστηκε στο Παλαμήδι του Ναυπλίου, από όπου απελευθερώθηκε ξανά από το βασιλιά και μετέβη στην Αθήνα. Εκεί απεβίωσε στις 3 Φεβρουαρίου του 1843.

Ο Κολοκοτρώνης κατέγραψε τα βιώματά του μέσω υπαγόρευσης στον Γεώργιο Τερτσέτη στο γραμμένο σε δημοτική γλώσσα έργο Διήγησης συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836, το οποίο εκδόθηκε το 1851.

Ελέγχω τις γνώσεις μου…

 1.    Ποια ήταν η πρώτη ενέργεια του Χουρσίτ Πασά (πολεμούσε στα Γιάννινα τον Αλή Πασά) στο άκουσμα της Επανάστασης ;

2.   Ποιο ήταν το σχέδιο του Κολοκοτρώνη μετά την κατάληψη της Τριπολιτσάς; Ποιες ήταν οι ενέργειες που έγιναν από τους  επαναστάτες;

3.    Ποιες ελληνικές δυνάμεις συμμετείχαν στην πολιορκία της Τριπολιτσάς; Ποιοι ήταν οι αρχηγοί των ελληνικών στρατοπέδων;

4.    Πώς εξελίχθηκε η κατάληψη της ; Ποιες σκηνές εκτυλίχτηκαν μέσα στην πόλη;

5.    Ποια ήταν τα οφέλη της κατάληψης της Τριπολιτσάς για τη συνέχεια του αγώνα;

Κεφ. 8: Οι αγώνες του Κανάρη

 

Τον Ιούνιο του 1822, αφού ο ελληνικός στόλος, στον οποίο συμμετείχε δεν κατάφερε να σώσει τη Χίο από τις τρομερές τουρκικές σφαγές, ο Κανάρης ανέλαβε να βάλει μπουρλότο στην τουρκική ναυαρχίδα του Καπετάν Πασά Καρά Αλή, την επικεφαλής του στόλου που έκαψε το νησί.

Την επιχείρηση θα εκτελούσαν τα πυρπολικά του Κανάρη και του Πιπίνου.

Στο εγχείρημα βοήθησαν δύο παράγοντες: αφενός ότι η νύχτα ήταν πολύ σκοτεινή καθώς δεν είχε φεγγάρι και αφετέρου ότι στο κατάφωτο κατάστρωμα της ναυαρχίδας οι Τούρκοι, κάπου δυό χιλιάδες, γιόρταζαν το Μπαϊράμι κι έτσι τα μέτρα φρούρησης ήταν ελλιπή.

Έτσι την σκοτεινή νύχτα της 6ης Ιουνίου του 1822, ο Κανάρης μαζί με τον Υδραίο Πιπίνο και με 42 αποφασισμένους συντρόφους πλέοντας αργά κατευθύνθηκαν στο λιμάνι της Χίου όπου βρισκόταν ο τουρκικός στόλος υπό την διεύθυνση του ναυάρχου Καρά Αλή.

Οι Τούρκοι όπως είπαμε γλεντούσαν καθώς γιόρταζαν την τελευταία ημέρα του ραμαζανιού.

Στην ναυαρχίδα «καπιτανάτα» που ήταν κατάφωτη, βρίσκονταν όλοι οι αξιωματούχοι του στόλου.

Ο Κανάρης και οι άνδρες του με χίλιες προφυλάξεις κατάφεραν να κολλήσουν το πυρπολικό τους στην ναυαρχίδα και να βάλουν φωτιά. Σε λίγα λεπτά η ναυαρχίδα γίνεται παρανάλωμα του πυρός, τινάζοντας στον αέρα περισσότερους από 2000 Τούρκους.

Μεταξύ αυτών ο ναύαρχος Καρά Αλής, οι καλύτεροι αξιωματικοί του και πολλοί ναύτες. Το πυρπολικό του Πιπίνου προσέγγισε την υποναυαρχίδα αλλά δεν κατάφερε να την καταστρέψει. Της προκάλεσε όμως αρκετές ζημιές.

Η ανατίναξη της τουρκικής ναυαρχίδας υπήρξε ένα από τα χαρακτηριστικότερα γεγονότα του κατά θάλασσαν αγώνα, έκανε δε πολύ μεγάλη εντύπωση στην Ευρώπη.

 

Ποιος ήταν ο Κωνσταντίνος Κανάρης

Ηγετική μορφή του ’21, στρατιωτικός και πολιτικός. Γεννήθηκε το 1793 ή το 1795 στα Ψαρά, στους κόλπους μιας οικογένειας με μεγάλη ναυτική παράδοση. Ο πατέρας του Μιχαήλ ή Μικές Κανάργιος ή Κανάριος διατέλεσε επανειλημμένα δημογέροντας του νησιού και από τον γάμο του με τη Μαρία απέκτησε τρία αγόρια, τον Αναγνώστη, τον Γεώργιο και τον Κωνσταντίνο.

Ο Κωνσταντής έμεινε ορφανός από μικρός και ακολούθησε το ναυτικό επάγγελμα με το επίθετο Κανάρης. Δούλεψε ως μούτσος στο μπρίκι του θείου του Δημήτρη Βουρέκα, που μετέφερε Σουλιώτες από την Πάργα στη Λευκάδα και έμαθε τα μυστικά της θάλασσας. Μετά τον θάνατο του θείου, ανέλαβε καπετάνιος του πλοίου του, με το οποίο πραγματοποίησε πολλά εμπορικά ταξίδια στη Μεσόγειο. Σε ηλικία 22 ετών παντρεύτηκε τη Δέσποινα Μανιάτη, κόρη γνωστής ναυτικής οικογένειας των Ψαρών, με την οποία απέκτησε επτά παιδιά.

Ο Κανάρης δεν φαίνεται να είχε μυηθεί στη Φιλική Εταιρεία, αλλά όταν ξέσπασε η Επανάσταση, ήταν από τους πρώτους που έλαβαν μέρος στον Αγώνα. Κατατάχθηκε ως απλός ναύτης στον ψαριανό στολίσκο, που συγκρότησε ο φίλος του Νικολής Αποστόλης. Από τις πρώτες επιχειρήσεις άρχισε να εξειδικεύεται στα πυρπολικά και να γίνεται ο φόβος και ο τρόμος του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Η φήμη του γρήγορα ξεπέρασε τα στενά όρια του ελληνικού χώρου και έγραψαν γι’ αυτόν ο λόρδος Βύρων, ο Βίκτωρ Ουγκώ, ενώ ο άγγλος ιστορικός Γκόρντον σημείωνε «είναι ο πιο έξοχος εκπρόσωπος του ηρωισμού, που η Ελλάδα όλων των εποχών μπορεί να υπερηφανεύεται».

Ο Κανάρης κέρδισε την εκτίμηση και των συναγωνιστών του και για τη σωφροσύνη του χαρακτήρα του. Γι’ αυτό ανήλθε και στα υψηλότερα αξιώματα της Πολιτείας μετά την απελευθέρωση. Το 1827 αντιπροσώπευσε τα Ψαρά στην Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας και ήταν ένας από τους πιο θερμούς υποστηρικτές του Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος τον χρησιμοποίησε για την καταστολή των διαφόρων ανταρσιών στη Μάνη και την Ύδρα. Μετά τη δολοφονία του Κυβερνήτη, αποσύρθηκε από την ενεργό δράση και εγκαταστάθηκε στην Ερμούπολη της Σύρου.

Κατά την Οθωνική περίοδο ανακλήθηκε στην υπηρεσία και έφθασε μέχρι τον βαθμό του υποναυάρχου. Κατόπιν διορίστηκε γερουσιαστής και αναμίχθηκε στην πολιτική με το Ρωσικό Κόμμα. Συμμετείχε στην επαναστατική κίνηση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, που ανάγκασε τον Όθωνα να παραχωρήσει Σύνταγμα. Μέχρι την έξωση του Όθωνα χρημάτισε επανηλειμμένα υπουργός και δύο φορές πρωθυπουργός (16 Φεβρουαρίου 1844 – 30 Μαρτίου1844, 15 Οκτωβρίου 1838, 12 Δεκεμβρίου 1849). Το 1862 ήταν ένας από τους βασικούς εκπροσώπους της αντιοθωνικής κίνησης. Όταν ο βασιλιάς, σε μια προσπάθειά του να τον προσεταιρισθεί, του ανέθεσε για τρίτη φορά την πρωθυπουργία, αυτός δεν δίστασε να καταθέσει την εντολή, επειδή ο Όθων δεν ενέκρινε ορισμένους από τους υπουργούς του.

Μετά την έξωση του Όθωνα, ορίστηκε μέλος της τριανδρίας Βούλγαρη, Κανάρη, Ρούφου και το 1863 πήγε στη Δανία ως ένας από τους αντιπροσώπους του Έθνους για να προσφέρει το στέμμα στον βασιλιά Γεώργιο Α’. Στη συνέχεια ανέλαβε υπουργός Ναυτικών στην κυβέρνηση Ρούφου και δύο φορές πρωθυπουργός (5 Μαρτίου 1864 – 16 Απριλίου 1864, 27 Ιουλίου 1864 – 2 Μαρτίου 1865). Κατόπιν αποσύρθηκε της πολιτικής και ιδιώτευσε στο σπίτι του στην Κυψέλη (Κυψέλης 56), όπου καθημερινά δεχόταν φίλους και θαυμαστές του. Στις 26 Μαΐου 1877, σε ηλικία 82 ετών, επανήλθε στην πολιτική και ανέλαβε πρωθυπουργός στην οικουμενική κυβέρνηση που σχηματίστηκε για να αντιμετωπίσει τις ενδεχόμενες συνέπειες από τον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο. Ο «ναύαρχος», όπως τον αποκαλούσε ο λαός, πέθανε επί των επάλξεων της πολιτικής στις 2 Σεπτεμβρίου 1877 και κηδεύτηκε με μεγαλοπρέπεια στο Α’ Νεκροταφείο.

Τα Ψαρά ήταν η ιδιαίτερη πατρίδα του Κανάρη

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

 [slideboom id=669763&w=425&h=370]

Δείτε ακόμα…

Ντοκιμαντέρ του Φρέντυ Γερμανού για τον Κωνσταντίνο Κανάρη

 Καπετάνιοι και μπουρλοτιέρηδες του ’21

 

 

 Ελέγχω τι έμαθα…

1. Ποιες από τις επιχειρήσεις του ελληνικού στόλου ξεχωρίζουν;
2. Τι ήταν τα πυρπολικά ή μπουρλότα;
3. Πώς δρούσε το πυρπολικό;
4. Σε ποιες άλλες επιχειρήσεις χρησιμοποιήθηκαν τα πυρπολικά και πώς;
5. Ποιος χρησιμοποίησε πρώτος το πυρπολικό και πού;
6. Ποιες ήταν οι κυριότερες ναυτικές επιχειρήσεις, στις οποίες πήρε μέρος ο Κανάρης;
7. Ποια η πορεία του Κανάρη μετά την Απελευθέρωση;

Quiz

 [slideboom id=668716&w=425&h=370]

 

 

Κεφάλαιο 9: Η εκστρατεία του Δράμαλη – Δερβενάκια

Κατά τη διάρκεια του 1821, οι Τούρκοι επιχείρησαν να στείλουν στην Πελοπόννησο τρία ασκέρια, για να καταπνίξουν την Επανάσταση. Κανένα τους όμως δεν κατάφερε να φτάσει στον προορισμό του, λόγω της ένοπλης αντίστασης των Ελλήνων αγωνιστών της Στερεάς Ελλάδας. Το ένα από αυτά διοικούσε ο Μαχμούτ, που ονομαζόταν και Δράμαλης επειδή καταγόταν από τη Δράμα.

Ο Δράμαλης ήταν πασάς της Λάρισας και διέθετε στρατιωτική πείρα από προηγούμενες επιχειρήσεις στη Σερβία, στις οποίες συμμετείχε. Αφού κατέστειλε τα επαναστατικά κινήματα στο Πήλιο, στα Άγραφα και στον Ασπροπόταμο, διορίστηκε αρχηγός της εκστρατείας στην Πελοπόννησο.

Έτσι την άνοιξη του 1822, αφού συγκέντρωσε στην Υπάτη 18.000 στρατιώτες (πεζούς και ιππείς), πυροβόλα και εκατοντάδες μεταφορικά ζώα, κατευθύνθηκε νότια. Ο Δράμαλης πυρπόλησε τη Θήβα και μέσω των Μεγάρων πέρασε με τον πολυάριθμο στρατό του στην Κόρινθο. Από εκεί έφτασε μέχρι το Άργος χωρίς να συναντήσει αντίσταση.

Τότε ο Κολοκοτρώνης μαζί με άλλους αγωνιστές έθεσε υπό τον έλεγχο του τις διαβάσεις και τα περάσματα, απομονώνοντας τη στρατιά του Δράμαλη στην πεδιάδα της Αργολίδας. Ταυτόχρονα, μέσα στο φρούριο του Άργους κλείστηκαν ένοπλοι με αρχηγούς τον Δημήτριο Υψηλάντη και τον Πάνο, γιο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Οι επαναστάτες, εφαρμόζοντας την τακτική της «καμένης γης», έκαψαν τα γεννήματα και τα αποθηκευμένα σιτηρά.

Εξαντλημένοι από την πολιορκία του κάστρου, από την έλλειψη τροφής και τις ασθένειες, οι Οθωμανοί αποφάσισαν να επιστρέψουν στην Κόρινθο. Όμως οι τέσσερις οδοί διαφυγής είχαν καταληφθεί έγκαιρα από τις ελληνικές δυνάμεις, με εντολή του Κολοκοτρώνη. Ο ίδιος έπιασε το στενό των Δερβενακίων με 2.500 πολεμιστές, κρύβοντας μέσα σε θάμνους 800 από αυτούς. Αλλά και άλλοι οπλαρχηγοί, όπως ο Νικηταράς (Νικήτας Σταματελόπουλος), ο Παπαφλέσσας και ο αδελφός του Νικήτας Φλέσσας, κατέφθασαν για να βοηθήσουν.

Στις 26 Ιουλίου του 1822 έγινε φονική μάχη στα Δερβενάκια, κατά την οποία οι Τούρκοι στρατιώτες παγιδεύτηκαν. Όσοι κατάφεραν να σωθούν, κατέφυγαν στην Κόρινθο. Στα χέρια των Ελλήνων έπεσαν πολλά λάφυρα, ενώ ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης ανακηρύχθηκε αρχιστράτηγος.

Έχοντας χάσει το 1/5 του στρατεύματος του, πολεμικό υλικό και πολλά ζώα, ο Δράμαλης πέθανε από τη λύπη του στην Κόρινθο. Η Επανάσταση για άλλη μια φορά είχε σωθεί.

 

 

 

Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος

[slideboom id=670187&w=425&h=370]

 Δείτε ακόμα…

Quiz

[slideboom id=668717&w=425&h=370]