Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο
Κρότος, κραυγή, μουρμούρισμα, ψίθυρος, νανούρισμα, θρόισμα, παφλασμός, μελωδία, γάβγισμα, κορνάρισμα, μαρσάρισμα, φωνή, ουρλιαχτό, τσιριχτό, τρίξιμο είναι μερικές μόνο ονομασίες ήχων.
Άλλοι ήχοι μας γαληνεύουν και μας ηρεμούν, ενώ άλλοι μας εκνευρίζουν και μας κουράζουν. Μετά την όραση, η ακοή είναι η σημαντικότερη αίσθηση, με την οποία αντιλαμβανόμαστε το περιβάλλον. Τα αφτιά μας δέχονται συνεχώς μηνύματα από το περιβάλλον, που πολλές φορές δεν τα «ακούμε» συνειδητά.
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο1. Πώς παράγεται ο ήχος
Τα σώματα που παράγουν ήχο, την στιγμή που τον παράγουν, ονομάζονται ηχητικές πηγές.
Π.χ. Η κιθάρα είναι απλώς ένα μουσικό όργανο. Όταν, όμως, κτυπάμε τις χορδές, γίνεται ηχητική πηγή. Τα χέρια μας, επίσης γίνονται ηχητικές πηγές, όταν κτυπάμε παλαμάκια. Αλλιώς, είναι απλώς όργανα του σώματός μας.
Με ποιον τρόπο παράγεται ο ήχος
Γύρω μας ξέρουμε πως υπάρχουν τρισεκατομμύρια τρισεκατομμυρίων μόρια αέρα (οξυγόνου, υδρογόνου, διοξειδίου του άνθρακα, και πολλών άλλων αερίων). Όταν κτυπάμε π.χ. την χορδή μιας κιθάρας, αυτή ταλαντώνεται, πηγαίνει δηλαδή δεξιά-αριστερά. Κάθε φορά που κινείται, «σπρώχνει» τα μόρια του αέρα που είναι δίπλα της. Αυτά με την σειρά τους «σπρώχνουν» τα διπλανά τους κι έτσι η κίνηση μεταφέρεται, δημιουργώντας πυκνώματα και αραιώματα. (Πυκνώματα έχουμε όταν σε κάποια περιοχή συγκεντρώνονται πολλά μόρια αέρα και αραιώματα, όταν συγκεντρώνονται λίγα.)
Πάτησε στην εικόνα
Το ίδιο συμβαίνει και όταν μιλάμε: με τον αέρα που βγαίνει από μέσα μας σπρώχνουμε τα μόρια του αέρα που βρίσκονται μπροστά στο στόμα μας. (Βάλατε ποτέ το χέρι σας μπροστά από το στόμα σας την ώρα που μιλάτε, για να αισθανθείτε τον αέρα που βγαίνει από μέσα σας;)
Όταν το «σπρωξίδι» αυτό των μορίων φτάσει στα αυτιά μας, αναγκάζει την μεμβράνη που βρίσκεται στο εσωτερικό τους και λέγεται τύμπανο να αρχίσει να πάλλεται ώσπου να ερεθίσει το ακουστικό νεύρο, το οποίο με την σειρά του θα δώσει σήμα στον εγκέφαλο ότι «ακούγεται ένας ήχος». Τόσο απλά!…
Ας το δούμε κι αλλιώς…
Στην παρακάτω εικόνα η κίτρινη τελεία αναπαριστά μια ηχητική πηγή που ταλαντώνεται, που σπρώχνει δηλαδή τα διπλανά της μόρια του αέρα και οι κόκκινες τελείες αναπαριστούν τα μόρια του αέρα. Η διαδοχική μετακίνηση των μορίων του αέρα, λόγω του σπρωξίματος κάθε φορά από τα προηγούμενα μόρια, δημιουργεί το ηχητικό κύμα (που φτάνει στα αυτιά μας και ακούμε τον ήχο).
Όταν σταματήσει να πάλλεται η ηχητική πηγή, σταματά και η κίνηση των μορίων, άρα παύει να ακούγεται ο ήχος.
Προφανώς, όσο πιο έντονη είναι η ηχητική πηγή, τόσο πιο έντονη είναι και η μετακίνηση των μορίων.
Εάν γίνει μία δυνατή έκρηξη, για παράδειγμα, κάπου (μία βόμβα, ή κάτι άλλο), η πίεση που ασκείται στα κοντινά μόρια του αέρα είναι τόσο μεγάλη που τα σπρώχνει απίστευτα γρήγορα προς όλες τις κατευθύνσεις. Δημιουργείται δηλαδή ένα ωστικό κύμα το οποίο έχει τρομερή ενέργεια.
(Καταλαβαίνετε τώρα, γιατί σπάνε τα τζάμια των γύρω κτηρίων ύστερα από μία δυνατή έκρηξη;)
πηγή:https://etaksi2011.wordpress.com
Δείτε τα ηχητικά κύματα!
Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος
(δημιουργός Γ. Ζερβός)
[slideboom id=556806&w=425&h=370]
_______________________________________________________________________________________________________________________________________
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο
2. Διάδοση του ήχου
Ο ήχος παράγεται όταν μια ηχητική πηγή ταλαντώνεται , δηλαδή κάνει παλμικές κινήσεις. Οι παλμικές κινήσεις αναγκάζουν τα κοντινά μόρια του αέρα να κάνουν και αυτά παλμικές κινήσεις, δημιουργώντας πυκνώματα και αραιώματα(δες και την παρακάτω εικόνα του διαπασών).
Πυκνώματα έχουμε όταν σε κάποια σημεία συγκεντρώνονται πολλά μόρια και αραιώματα όταν συγκεντρώνονται λίγα μόρια του αέρα. Τα μόρια του αέρα μεταφέρουν τον ήχο στο αυτί μας και αναγκάζουν τη μεμβράνη που λέγεται τύμπανο να πάλλεται. Στη συνέχεια μεταφέρεται η πληροφορία με τη βοήθεια του ακουστικού νεύρου στον εγκέφαλο μας και ακούμε τον ήχο.
Τα ηχητικά κύματα προκαλούν μεταβολή στην πυκνότητα του μέσου στο οποίο διαδίδονται, επομένως μεταφέρουν ενέργεια από την πηγή στο δέκτη.
Ο ήχος διαδίδεται με πυκνώματα και αραιώματα του μέσου που βρίσκεται ανάμεσα στην πηγή και το δέκτη των ηχητικών κυμάτων.
Ο ήχος διαδίδεται στα στερεά, στα υγρά και στα αέρια σώματα. Aφού απαιτείται ένα μέσο, ο ήχος σίγουρα δε διαδίδεται στο κενό.
Σύγκρινε εδώ το φαινόμενο της αστραπής και της βροντής
Στην σελίδα που θα ανοίξει, μεταφερθείτε στην τρίτη εικόνα, προς τα κάτω.
Πατήστε στο «Air intake», στα αριστερά της εικόνας, για να αφήσετε τον αέρα να μπει στο δοχείο. Το ξυπνητήρι ακούγεται δυνατά.
Πατήστε στο «To vacuum pump», στα δεξιά της εικόνας, για να βγάλετε τον αέρα από το δοχείο. Βλέπετε το ξυπνητήρι να κτυπά, αλλά δεν μπορείτε να το ακούσετε.
Δείτε το και στην πραγματικότητα
Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος
(δημιουργός Γ. Ζερβός)
[slideboom id=977257&w=425&h=370]
_______________________________________________________________________________________________________________________________________
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο
3. Ανάκλαση του ήχου
Η ανάκλαση του ήχου είναι η αιτία για την ηχώ και την αντήχηση. Κατά την ηχώ – ή αντίλαλο- ο ακροατής ακούει τον ήχο που εκπέμπει η πηγή ήχου και τον ανακλώμενο ήχο σαν δυο διαφορετικούς ήχους, που ο ένας ακούγεται μετά τον άλλο.
Να και πώς ταξιδεύει – ανακλάται ο ήχος μέσα σε ένα αρχαίο θέατρο
(θυμόμαστε αυτά που είπαμε για την ακουστική των αρχαίων θεάτρων;)
Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος
(δημιουργός Γ. Ζερβός)
[slideboom id=977267&w=425&h=370]
Δείτε κι αυτό…
Νάρκισσος – Ηχώ
_______________________________________________________________________________________________________________________________________
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο
4. Απορρόφηση του ήχου
Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος
(δημιουργός Γ. Ζερβός)
_______________________________________________________________________________________________________________________________________
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο
5. Άνθρωπος και ήχος – Το αφτί μας
Το πτερύγιο του αυτιού μας, με το σχήμα που έχει, συγκεντρώνει τους ήχους και μέσω ενός σωλήνα, του έξω ακουστικού πόρου, τους στέλνει προς το τύμπανο. Αυτό είναι ένας λεπτός υμένας, στο βάθος του έξω ακουστικού πόρου. Οι ήχοι που πέφτουν πάνω του το κάνουν να πάλλεται.
Από την άλλη πλευρά του τυμπάνου, στο μέσο αυτί υπάρχουν τρία μικρά οστάρια: η σφύρα, ο άκμονας και ο αναβολέας. Τα οστάρια αυτά συνδέονται με το τύμπανο μέσω της σφύρας.
Αυτά παραλαμβάνουν τις ηχητικές δονήσεις και τις μεταφέρουν στον λαβύρινθο του αυτιού.
Ο λαβύρινθος είναι ένα πολύπλοκο όργανο μέσα στο οποίο κυκλοφορεί ένα υγρό που είναι υπεύθυνο για την ισορροπία μας. Μέσα στον λαβύρινθο υπάρχει ο κοχλίας, ένας ελικοειδής σωλήνας, μέσα στον οποίον βρίσκεται και το αισθητήριο όργανο της ακοής (ή όργανο του Corti). Αυτό είναι ένα πολύπλοκο όργανο με 24.000 «χορδές», 24.000 τριχίδια δηλαδή (!) το καθένα από τα οποία συλλαμβάνει και από μία από τις συχνότητες που μπορεί να ακούσει το ανθρώπινο αυτί.
Από το όργανο του Corti, ξεκινά το ακουστικό νεύρο -επίσης με 24.000 «χορδές» (!)- που καταλήγει στο ακουστικό κέντρο του εγκεφάλου.
Το ακουστικό κέντρο του εγκεφάλου επεξεργάζεται την πληροφορία που μεταφέρει το ακουστικό νεύρο, αναγνωρίζει τον ήχο, την έντασή του, την χροιά, κλπ. και μας «ενημερώνει» σχετικά.
Εμείς το μόνο που αντιλαμβανόμαστε από όλη αυτήν την πολύπλοκη διαδικασία (η οποία γίνεται αστραπιαία!) είναι απλώς πως ακούμε τον ήχο!
Προσέχουμε τα αφτιά μας!
Το καθάρισμα στα αφτιά από το ενοχλητικό κερί είναι μια συνήθεια ρουτίνας, η οποία τις περισσότερες φορές, γίνεται με την χρήση της μπατονέτας. Παρόλα αυτά οι ειδικοί επιστήμονες προειδοποιούν ότι, εάν η αφαίρεση της κυψελίδας, όπως ονομάζεται επιστημονικά το κερί, δεν γίνεται σωστά , μπορεί να προκληθούν ανεπανόρθωτες ζημίες στην ακοή.
Τι είναι το κερί στα αυτιά
Επιστημονικά ονομάζεται κυψελίδα και δημιουργείται συνεχώς από τους αδένες του δέρματος που βρίσκονται στο κανάλι των αυτιών.
Όσο και να θέλουμε να το απομακρύνουμε από τα αφτιά μας, το κερί έχει προστατευτικό ρόλο, αφού τα προφυλάσσει από βρομιές, σκόνη και άλλες ακαθαρσίες.
Στην περίπτωση που χρειάζονται πράγματι καθάρισμα, ο μόνος κατάλληλος είναι ο ωτορινολαρυγγολόγος.
Όπως επισημαίνουν τα μέλη της Πανελλήνιας εταιρείας Ωτορινολαρυγγολογίας στους περισσότερους ανθρώπους τα αφτιά αυτοκαθαρίζονται, καθώς το κερί έχει τη φυσική τάση να βγαίνει προς τα έξω. Τότε και μόνον τότε πρέπει να επέμβουμε αφαιρώντας το με μια πετσέτα, ή βαμβάκι.
Στο σημείο αυτό οι ειδικοί επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί τονίζοντας ότι ποτέ δεν πρέπει να καθαρίζουμε βαθιά τα αφτιά χρησιμοποιώντας τις γνωστές σε όλους μπατονέτες, αφού έτσι είναι δυνατόν να τραυματισθεί σοβαρά το τύμπανο.
Τα ύποπτα σημάδια
Τα ύποπτα σημάδια που κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι κάτι δεν πάει καλά και τα αφτιά χρειάζονται άμεσα καθάρισμα είναι:
- Μείωση της ακοής
- Αίσθημα ότι το αφτί έχει βουλώσει
- Πόνος και έντονο βουητό
πηγή:http://www.iatropedia.gr/ygeia/mathete-na-katharizete-igiina-ta-aftia-sas/35659/
Περίεργα αφτιά
Η θέση του αφτιού δεν είναι η ίδια σε όλα τα ζώα.
- Τα σκουλήκια, παρόλο που δε διαθέτουν αφτιά, μπορούν να αισθάνονται με όλο τους το σώμα τις ταλαντώσεις που προκαλούν οι ήχοι στον αέρα ή στο έδαφος.
- Οι βάτραχοι έχουν τα αφτιά δίπλα στα μάτια τους.
- Οι ακρίδες έχουν τα αφτιά στη μέση του σώματός τους.
- Στα τζιτζίκια τα αφτιά δεν βρίσκονται στο κεφάλι αλλά στην κοιλιά τους δίπλα από τις κοιλότητες, απ’ όπου ακούγεται το τραγούδι τους.
- Τα τριζόνια είναι ακόμη πιο… «πρωτότυπα»! Έχουν τα αφτιά στα γόνατα.
- Οι κατσαρίδες δεν έχουν αφτιά. Χρησιμοποιώντας τις τρίχες που βρίσκονται πάνω στο σώμα τους μπορούν να αντιλαμβάνονται τα ηχητικά κύματα.
Δείτε την παρουσίαση του μαθήματος
(δημιουργός Γ. Ζερβός)
[slideboom id=977300&w=425&h=370]
Δείτε κι αυτό…
Κάνε ένα τεστ ακοής!
_______________________________________________________________________________________________________________________________________
Πάτησε στην εικόνα για να διαβάσεις το μάθημα από το ψηφιακό βιβλίο
6. Ηχορύπανση – Ηχοπροστασία
Όχι στην ηχορύπανση
“Όχι στην ηχορύπανση” δηλώνουν πολίτες της πόλης οι οποίοι κατάθεσαν ψήφισμα διαμαρτυρίας συνοδευόμενο από υπογραφές δημοτών τόσο στον Δήμαρχο Λέσβου όσο και στην Αστυνομική Διεύθυνση Λέσβου- τμήμα τροχαίας ζητώντας τους να παρέμβουν εφαρμόζοντας τις κείμενες διατάξεις σχετικά με το μεγάλο αυτό πρόβλημα που ταλαιπωρεί τους κατοίκους. Στο ψήφισμα τους το οποίο απέστειλαν στα τοπικά μέσα ενημέρωσης δηλώνουν τα εξής:
«Σε μία μικρή πόλη όπως η Μυτιλήνη, το πρόβλημα της ηχορύπανσης δεν έχει την ίδια διάσταση με αυτό μιας μεγαλύτερης πόλης, δεν παύει όμως να είναι ένα πρόβλημα υπαρκτό και σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτο, εδώ και πολλά χρόνια. Το πρόβλημα έχει να κάνει με έντονους θορύβους που προέρχονται κατά κύριο λόγο από εξατμίσεις και κόρνες δικύκλων και αυτοκινήτων και κατά δεύτερο λόγο από θορύβους ανθρωπίνων δραστηριοτήτων (αθλητικά και μουσικά δρώμενα, καμπάνες, κινητά μεγάφωνα, κ.α.), από κλαμπ και καφέ με δυνατή μουσική και από ανήσυχα ζώα – τα τελευταία στην πλειοψηφία τους δεσποζόμενα.
Σε πολλές περιπτώσεις δε, έχει παρατηρηθεί ότι έντονα φαινόμενα ηχορύπανσης από εξατμίσεις αυτοκινήτων και δικύκλων, παρουσιάζονται ακόμα και κατά τη διάρκεια των ωρών κοινής ησυχίας, πράγμα που ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, μπορεί να προκαλέσει έντονη ανησυχία και εκνευρισμό ανάμεσα στους κατοίκους.
………………………………………………………………………….
Το θέμα της ηχορύπανσης είναι πολύπλευρο και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η αντιμετώπισή του να βασίζεται σε γενικεύσεις, προχειρότητες και βεβιασμένες κινήσεις εντυπωσιασμού. Χρειάζεται απαραίτητα ένα εξειδικευμένο πλάνο προσέγγισης και αντιμετώπισης…”
πηγή: http://www.politikalesvos.gr/ixoripansi/
Το 600 π.Χ., οι Συβαρίτες της Κάτω Ιταλίας είχαν απαγορέψει τις θορυβώδεις εργασίες, όπως τη μεταλλουργία, στα όρια της πόλης τους. Ομοίως, στην αρχαία Ρώμη τα άρματα δεν επιτρέπονταν να κυκλοφορούν τη νύχτα. Στη σημερινή πολύβουη και εξαιρετικά σύνθετη ζωή οι θόρυβοι έρχονται από όλες τις μεριές: το κυκλοφοριακό, τα αεροσκάφη, τη βιομηχανία, τις οικοδομικές εργασίες, οικιακές συσκευές ακόμα και από τη διασκέδαση.
Οι γιατροί Νίκος Σωτηρόπουλος και Αλέξανδρος Χαραλαμπίδης αναπτύσσοντας τις επιπτώσεις του θορύβου στην υγεία που υποτιμώνται, αλλά είναι ύπουλες και έρχονται με τα χρόνια, ανέφεραν ότι “η έκθεση στο θόρυβο σχετίζεται με επιδείνωση ψυχικών ασθενειών, στεφανιαία νόσο, αύξηση αρτηριακής πίεσης και αγγειακών νοσημάτων, αύξηση κορτιζόλης και χοληστερόλης, παχυσαρκία, αγχωτικά επεισόδια, παρεμπόδιση ύπνου, βλάβη ακοής, μείωση της απόδοσης των εργαζομένων και των μαθητών.”
Ξυπνητήρι…80 db Κουδούνι πόρτας…80 db Χτύπημα τηλεφώνου…80 db Ομιλία με απόσταση 1 μ. από το συνομιλητή μας σε ήσυχο μέρος χωρίς θορύβους…50 dbΣυνήθης δραστηριότητα στο σπίτι (πλυντήριο, απορροφητήρας, τηλεόραση, παιδιά κλπ.)..40-55 db Ηλεκτρική σκούπα…60-70 db Κομπρεσέρ…100 db Κυκλοφοριακό (κόρνες αυτοκινήτων, μαρσαρίσματα κλπ.)…80-85 db Οικοδομικές εργασίες…90 dbΈχει υπολογιστεί ότι μια μηχανή που προκαλεί θόρυβο 110 db έχει τη δυνατότητα να ξυπνήσει 100.000 άτομα περίπου μέχρι να διασχίσει όλη την Πατησίων!
Το lifestyle που μας ξεκουφαίνει
• Περισσότεροι από το 50% όσων χρησιμοποιούν συσκευές αναπαραγωγής μουσικής (MP3 players) αναμένεται να οδηγηθούν στην κώφωση, εκτιμούν οι ειδικοί του βρετανικού Εθνικού Βασιλικού Ινστιτούτου Κωφών.
• Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, οι οδηγοί «ανοιχτών» αυτοκινήτων και οι επιβάτες τους εκθέτουν την ακοή τους σε μεγάλη ταλαιπωρία, αφού, όταν οδηγούν με ταχύτητα 80-112 χλμ., ο θόρυβος που αναπτύσσεται φτάνει τα 88-99 db και θα μπορούσε να συγκριθεί με το διαπεραστικό ήχο ενός τρυπανιού.
Η ηχητική απομόνωση ενός χώρου λέγεται ηχομόνωση.
Οδηγίες επιβίωσης από το θόρυβο
• Φυτέψτε στον κήπο ή σε μεγάλες γλάστρες στο μπαλκόνι σας φυτά με πυκνές φυλλωσιές που φτάνουν έως και το 1,5 μ., δηλαδή βιβούρνα, ελαίαγνο, φωτίνια, γιατί λειτουργούν ως ηχομονωτικά φράγματα και μειώνουν το θόρυβο κατά 40-50 db!!
• Χαμηλώστε την ένταση των MP3 players, αν ακούτε πολλές ώρες την ημέρα μουσική. Συνιστάται, όταν ακούτε επί 40΄ μουσική μέτριας έντασης με ακουστικά «ψείρες», να κάνετε ένα διάλειμμα 30΄ για να προλαβαίνει το αυτί σας να «ξεκουράζεται».
• Μην παραμένετε σε κλαμπ και άλλα θορυβώδη μέρη πάνω από 2 ώρες.
• Προτιμάτε τις ηλεκτρικές συσκευές νέας τεχνολογίας, που είναι πιο αθόρυβες.
• Αν μένετε σε περιοχή με δρόμο μεγάλης κυκλοφορίας, μονώστε το σπίτι σας από το θόρυβο με διπλά τζάμια.
• Αν εργάζεστε σε χώρους που αναπτύσσονται υψηλά επίπεδα θορύβου (άνω των 90 db), προμηθευτείτε ειδικά ακουστικά προστασίας από το θόρυβο και προσπαθήστε να κάνετε ανά μισή ώρα ένα 10λεπτο διάλειμμα.
• Αποφεύγετε να αγοράζετε στα παιδιά σας παιχνίδια που κάνουν δυνατούς θορύβους, γιατί μπορεί να βλάψουν την ακοή τους.
• Τα παιδιά που συμμετέχουν σε δυνατές μπάντες θα πρέπει να προφυλάσσουν τα αυτιά τους με ειδικά ακουστικά.
• Μην παραμελείτε να υποβάλλεστε σε τακτικές προληπτικές εξετάσεις από ωτορινολαρυγγολόγο.
Σαν το παθητικό κάπνισμα
Κι ενώ η μουσική αποδεικνύεται βάλσαμο για την ψυχή και την καρδιαγγειακή υγεία μας, η «αγχωτική» μουσική που δεν μας αρέσει (π.χ. χέβι μέταλ, ραπ), όταν είναι σε δυνατή ένταση φέρνει αντίθετα αποτελέσματα. Έρευνες δείχνουν ότι σε τέτοιες περιστάσεις τα αιμοφόρα αγγεία συρρικνώνονται κατά 6%. Οι ειδικοί, μάλιστα, της σχετικής μελέτης του Κέντρου Προληπτικής Καρδιολογίας από το Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ συμβουλεύουν τους γονείς να μην ακούν στη διαπασών μουσική που ενοχλεί τα παιδιά τους, καθώς θεωρούν ότι η ηχορύπανση βλάπτει την υγεία τους όσο και το παθητικό κάπνισμα.Ευχαριστούμε για τη συνεργασία τον κ. Νίκο Μαρουδιά, ωτορινολαρυγγολόγο, διευθυντή της Ωτορινολαρυγγολογικής Κλινικής του Νοσοκομείου «Κωνσταντοπούλειο (Αγ. Όλγα)», και τον κ. Κώστα Τσιούφη, λέκτορα Καρδιολογίας στην Α΄ Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική και υπεύθυνο της Μονάδας Υπέρτασης στο «Ιπποκράτειο» Νοσοκομείο.