ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ ΤΟΥ ΠΗΛΙΟΥ

Επιστημονικό όνομα: Valeriana officinalis

Βοτανική οικογένεια: Valerianaceae

Ιστορικό: Είναι φυτό γνωστό από την αρχαιότητα. Επειδή έχει έντονη και μάλλον δυσάρεστη μυρωδιά, ο Έλληνας γιατρός Γαληνός, πολύ ταιριαστά, την ονόμασε «Φου», έκφραση που λέγεται για κάτι με δυσάρεστη μυρωδιά.

Περιγραφή: Φυτό πολυετές με ρίζωμα και με όρθιο βλαστό που φθάνει σε ύψος πάνω από 1 μέτρο. Τα άνθη του είναι ροζ ή κόκκινα.

Οικολογία: Αναπτύσσεται σε δασικές κυρίως περιοχές, σε συστάδες θάμνων και σε υγρά εδάφη.

Άνθηση: Άνοιξη – Καλοκαίρι.

Συλλογή: Οι ρίζες συλλέγονται τον Οκτώβριο.

Φαρμακευτικές ιδιότητες – Θεραπευτικές δράσεις: Χρησιμοποιείται κυρίως η ρίζα σαν καταπραϋντικό, ηρεμιστικό.

Τρόποι χρήσης – Παθήσεις: Η Ρίζα ως έγχυμα και βάμμα (άγχος, αϋπνία, ημικρανίες, νευρασθένεια), ως κομπρέσα σε βάμμα (για μυϊκές κράμπες).

Αφέψημα: σιγοβράζουμε το βότανο από δέκα λεπτά έως μισή ώρα. Η δόση συνήθως είναι μια κουταλιά της σούπας βότανο για τρία φλιτζάνια νερό. Χρησιμοποιούμε τη μέθοδο αυτή για ρίζες, κλαδάκια και φλοιούς.

Έγχυμα: βάζουμε το βότανο μέσα σε ένα δοχείο που κλείνει καλά. Ρίχνουμε ζεστό νερό, πριν βράσει, γιατί το νερό που κοχλάζει διασκορπίζει τα πολύτιμα πτητικά έλαια του βοτάνου. Αφήνουμε για δέκα λεπτά να γίνει η έγχυση και μετά το στραγγίζουμε. Το έγχυμα που τυχόν θα μας περισσεύσει το φυλάμε σε μια κανάτα σε δροσερό μέρος.

Βάμμα: παίρνουμε το βότανο νωπό (600 γρ.) ή αποξηραμένο (200 γρ.) και το ρίχνουμε σε 1 λίτρο διαλύματος (25% αλκοόλη σε νερό) και το αφήνουμε για αρκετό χρόνο. Το βάμμα που προκύπτει είναι μόνο για εξωτερική χρήση.

Κατάπλασμα: διπλώνουμε ένα πανί και ανάμεσα τοποθετούμε νωπά βότανα. Στη συνέχεια βυθίζουμε για λίγο το πανί σε βραστό νερό. Αφού το στραγγίσουμε το βάζουμε στο αρρωστημένο μέρος. Διατηρούμε το κατάπλασμα υγρό βυθίζοντάς το περιοδικά σε ζεστό νερό.

Κομπρέσα: βυθίζουμε ένα καθαρό πανί σε ένα έγχυμα βοτάνων και μετά τοποθετούμε το βρεγμένο πανί στην αρρωστημένη περιοχή. Η κομπρέσα μπορεί να είναι κρύα ή ζεστή, ανάλογα με την περίπτωση.

• Η ρίγανη χρησιμοποιείται συχνά στα ψητά, στις σαλάτες, σε κάθε είδους κεφτέδες, καθώς και πάνω από την παραδοσιακή ελληνική φέτα.
• Το δεντρολίβανο στα τηγανητά ψάρια και στα σαλιγκάρια.
• Η δάφνη στα όσπρια αλλά και στη συντήρηση αποξηραμένων φρούτων (σύκα, σταφύλια).
• Το κοτόπουλο και η γαλοπούλα ταιριάζουν με το θυμάρι, τη ρίγανη και το δυόσμο.
• Το χοιρινό παντρεύεται με το φασκόμηλο, το δεντρολίβανο και τη δάφνη.
• Το αρνί και το κατσίκι θέλουν τη ρίγανη, το δεντρολίβανο και το θυμάρι αλλά και σάλτσα μέντας.
• Ο βασιλικός και ο δυόσμος λατρεύουν τα ζυμαρικά και τα παρασκευάσματα με βάση το γιαούρτι αλλά και τις ντομάτες και τις μελιτζάνες.
• Μπορούμε επίσης να δοκιμάσουμε λικέρ και κρασιά με βότανα, δροσιστικά ποτά με μέντα κ.α.

Οι καλύτερες ώρες για να πιείτε το ρόφημά σας

Το πρωί νηστικοί: τα αποτοξινωτικά, τα καθαρτικά, τα διουρητικά, τα επουλωτικά του στομάχου και του εντέρου και τα αντιπαρασιτικά του εντέρου.

Δυο ώρες πριν από τα γεύματα: Τα προστατευτικά του ήπατος, τα αντιρρευματικά, τα αντισηπτικά, τα αντιβηχικά, τα καρδιοτονωτικά, τα βοηθητικά στις αγωγές της περιόδου.

20 λεπτά πριν από γεύματα: Τα τονωτικά, τα αντιόξινα, όσα βοηθούν στις περιπτώσεις έλλειψης μεταλλικών αλάτων.

Μετά τα γεύματα: Τα χωνευτικά, τα καταπραϋντικά, τα αντιόξινα.

Πριν τον ύπνο: τα καταπραϋντικά, τα καθαρτικά, τα καρδιοτονωτικά, τα ροφήματα που βελτιώνουν τη κυκλοφορία του αίματος.

• Δεν συλλέγουμε μεγαλύτερες ποσότητες βοτάνων απ’ ό,τι χρειαζόμαστε.
• Μαζεύουμε τα φύλλα πριν ανθίσει το φυτό, ενώ σπόρους και βλαστούς μετά την ανθοφορία, στο στάδιο της πλήρους ωρίμανσης.
• Τα αρωματικά φυτά τα μαζεύουμε νωρίς το πρωί εφόσον δεν υπάρχει υγρασία.
• Δεν ξεριζώνουμε τα βότανα. Κόβουμε προσεκτικά το μέρος του φυτού που θέλουμε με κοφτερό εργαλείο έτσι ώστε του χρόνου να ξαναβλαστήσει.
• Αν θέλουμε τις ρίζες του βοτάνου τις συλλέγουμε το φθινόπωρο και το χειμώνα τότε που το φυτό έχει σταματήσει την παραγωγή φύλλων και λουλουδιών, όταν δηλαδή έχει τελειώσει ο κύκλος του φυτού.

Αγαπητοί επισκέπτες, θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής πλατφόρμας moodle σχεδιάζεται και θα υλοποιηθεί ένα πλήρες πρόγραμμα γνωριμίας με τα βότανα του Πηλίου. Συγκεκριμένα θα συζητηθεί ο ρόλος και η σημασία των φυτών αυτών για τον άνθρωπο και το περιβάλλον, θα γνωρίσουν οι συμμετέχοντες τα φαρμακευτικά φυτά της περιοχής μέσω φωτογραφιών, θα μάθουν τη χρησιμότητα και τη σπουδαιότητά τους σήμερα και παλιότερα, θα γνωρίσουν τα σχετικά με την περισυλλογή, αποξήρανση, διατήρηση και χρήση των φυτών αυτών. Τέλος θα δοθούν θεραπευτικές αγωγές για κάποιες παθήσεις και συνταγές ομορφιάς.

Η αρχή των εγγραφών στο πρόγραμμα θα ανακοινωθεί σε αυτό το ιστολόγιο. Με την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος θα δοθεί βεβαίωση και όλοι οι επιτυχόντες των εξετάσεων θα συμμετάσχουν σε ξενάγηση γνωριμίας με τα βότανα στη Μακρινίτσα.

Για το πρόγραμμα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Το Δεντρολίβανο