Καραγιάννη Βασιλική ΔΑΣΚΑΛΑ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΠΕ70ΕΑΕ 

ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ : ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ & ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΙΡΗΝΗ

Το παρακάτω παράδειγμα αναφέρεται στην Γ’ τάξη δημοτικού σχολείου και στο μάθημα της ιστορίας. Πιο συγκεκριμένα, αντικείμενο του σχέδιο εργασίας είναι ο Ηρακλής από την ενότητα της μυθολογίας, καθώς διαπιστώνεται πως η μυθολογία και οι μυθικοί ήρωες κεντρίζουν το ενδιαφέρον των μαθητών της συγκεκριμένης ηλικιακής κλίμακας.

Σχέδιο Εργασίας   : O ΗΡΑΚΛΗΣ (Σχέδιο εργασίας με διερευνητική δραματοποίηση)

Χώρος

Ο χώρος ανάπτυξης του σχεδίου εργασίας είναι η σχολική τάξη (αίθουσα).

Χρόνος

Ο προτεινόμενος χρόνος ανάπτυξης του σχεδίου εργασίας είναι  2 ½ ώρες (150 λεπτά).

Ηλικία μαθητών-Τάξη Εφαρμογής

Η ηλικία των μαθητών στους οποίους απευθύνεται το σχέδιο εργασίας είναι  9 ετών και η τάξη εφαρμογής η γ’ δημοτικού.

Μάθημα

Το μάθημα στο οποίο αναπτύσσεται το σχέδιο εργασίας με διερευνητική δραματοποίηση, είναι η ιστορία.

Κεφάλαιο- Ενότητα

Το κεφάλαιο από το οποίο αξιοποιήθηκε η ενότητα του σχεδίου εργασίας είναι «η Μυθολογία» και το παράδειγμα εφαρμογής εστιάζει στην 2^η ενότητα με τίτλο «Ο Ηρακλής».

Υλικά-Εποπτικά Μέσα

Τα υλικά και τα εποπτικά μέσα που θα χρειαστούν για την υλοποίηση του σχεδίου εργασίας, είναι ενδεικτικά:

• Πανιά
• Cdμε μουσική
• Σκουπόξυλο
• Σκληρό κουτί
• Σκληρό Χαρτόνι
• Χαρτοταινία
• Μαρκαδόροι / ξυλομπογιές/ κηρομπογιές/ τέμπερες κ.α
• χαρτί του μέτρου
• κόλλες Α4
• μολύβια
• Κουδούνι ή κόρνα (προαιρετικά)
• Πέτρες
• Λουλούδια (πλαστικά)
• Χαρτοκόπτης

Διδακτικός σκοπός

Οι μαθητές αναμένεται ότι μετά την ολοκλήρωση του σχεδίου εργασίας θα  γνωρίζουν τον μύθο της Αρετής και της Κακίας, θα θαυμάζουν το ήθος, την παλικαριά και τη ν κρίση του Ηρακλή και θα κατανοούν την έννοια του ήρωα σε κάθε εποχή.

Διδακτικοί στόχοι

Οι μαθητές επιδιώκεται να

• αξιοποιήσουν  τη διερευνητική δραματοποίηση  στο μάθημα της ιστορίας της Γ’ Δημοτικού με σκοπό  να έρθουν σε επαφή με τους σημαντικότερους ελληνικούς μύθους
• γνωρίσουν το μύθο της Αρετής και της Κακίας
• κατανοήσουν την έννοια του χώρου, χρόνου, και της αλλαγής
• εξερευνήσουν τις δυνατότητες που τους δίνει το σώμα τους
• αναπτύξουν δεξιότητες  μη λεκτικής επικοινωνίας
• δημιουργήσουν λόγο, προφορικό και γραπτό ανάλογα με τις κοινωνικές τους περιστάσεις
• μάθουν να επικοινωνούν και να συνεργάζονται με τα μέλη της ομάδας

Λίγα λόγια για το μύθο

Ο Ηρακλής είναι ο πιο δημοφιλής ήρωας δράσης στην ελληνική μυθολογία. Μισός άνθρωπος, μισός θεός, με υπεράνθρωπες δυνάμεις που προορίζεται να απελευθερώσει τον ελληνικό κόσμο από το κακό. Αλλά αυτή είναι μόνο η αρχή της ιστορίας του. Συγχρόνως όμως είναι και ένας άνδρας που βασανίζεται από μια τρομακτική αμαρτία. Οδηγείται να αναλάβει δώδεκα ακατόρθωτες προκλήσεις, καθώς αναζητάει την εξιλέωση. Για μας είναι ένας μύθος, αλλά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν πραγματικότητα. Ένας μύθος βασισμένος σ’ έναν πραγματικό πολεμιστή, γεμάτος κρυμμένους κώδικες για τον πραγματικό κόσμο. Αυτή είναι η αλήθεια πίσω από τον μύθο του Ηρακλή.

Ο Ηρακλής ήταν κάτι το ιδιαίτερο και ταυτόχρονα εξαιρετικά συνηθισμένος. Ήταν γυναικάς, έπινε πολύ και ήταν εξαιρετικός αθλητής. Έμοιαζε λίγο με θεό, αλλά ήταν σίγουρα άνθρωπος.

Σήμερα, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι οι ήρωες έχουν υπεράνθρωπη ισχύ, υπερφυσικές δυνάμεις και ότι μπορούν να πετάνε στον αέρα. Η αντίληψη για τους ήρωες ήταν διαφορετική στον ελληνικό κόσμο. Ήρωας είναι κάποιος που έχει υπεράνθρωπη δύναμη, αλλά και κάποιος που πρέπει να υποφέρει. Και ο Ηρακλής είναι η εικόνα του ήρωα στην ελληνική κοινωνία. Είναι προορισμένος να υποφέρει περισσότερο από κάθε άλλον.
Στο μύθο του, ο Ηρακλής αντιμετωπίζει μια λεγεώνα τρομακτικών εχθρών και υπομένει βάσανα σε μια κλίμακα που κανένας άνθρωπος δεν έχει γνωρίσει.

Στάδια Ανάπτυξης

1^ο στάδιο – Διάρκεια 20΄

Δημιουργία Ατμόσφαιρας της ομάδας ( διαμόρφωση σκηνικού χώρου, ασκήσεις χαλάρωσης και ασκήσεις παρατηρητικότητας )

Από τη σχολική αίθουσα έχουν απομακρυνθεί τα θρανία ή αν δεν είναι εφικτό μπορεί να σχηματιστεί ένα «V» με τα θρανία σαν σχήμα για να υπάρχει κενός χώρος στη μέση. Μπορούμε πάνω στα θρανία να ανεβάσουμε τις καρέκλες και να τα σκεπάσουμε με πανιά ώστε να οριοθετείται ο χώρος και να δίνεται προσοχή στον υπόλοιπο χώρο. Στο άνοιγμα του σχήματος «V» μπορεί να τοποθετηθεί μια πινακίδα με δύο βέλη (βλ. σχήμα). Η πινακίδα μπορεί να κατασκευαστεί με την τοποθέτηση ενός σκουπόξυλου σε ένα σκληρό κουτί (π.χ παπουτσιών) και τα βέλη να σχηματιστούν από σκληρό χαρτόνι. Ο αριστερός δρόμος συμβολίζει την αρετή ενώ ο δεξιός δρόμος την κακία.  Στο αριστερό δρόμο μπορούν να τοποθετηθούν πέτρες  ώστε να φαίνεται η δυσκολία κατά το πέρασμα του ενώ στον δεξιό ψεύτικα κοσμήματα και άλλα λαμπερά αντικείμενα για να φαίνεται ότι η πορεία του είναι ευχάριστη και εύκολη. Στη «μύτη» του σχήματος στέκεται ο Ηρακλής που πρέπει να αποφασίσει που να κινηθεί. Εκεί βρίσκονται αρχικά και οι δυο γυναίκες, η Αρετή και η Κακία, που η κάθε μια του υποδεικνύει ποιον δρόμο να διαλέξει.

• Μόλις μπουν οι μαθητές στην αίθουσα μπορούν να διαλέξουν να σταθούν σ’ ένα σημείο του χώρου  και με το βλέμμα τους μόνο να παρατηρούν το σταυροδρόμι που έχει σχηματιστεί καθώς και την ταμπέλα χωρίς όμως να τα αγγίζουν.
• Έπειτα, ο εκπαιδευτικός προτρέπει τους μαθητές να κλείσουν τα μάτια τους , έχοντας κρατήσει στη μνήμη τους την τελευταία εικόνα που είδαν.
• Καθώς η εικόνα χάνεται στο σκοτάδι , η αίσθηση της ακοής κάνει πιο αισθητή την παρουσία της. Ακούγονται ήχοι κάθε λογής, δυνατοί, σιγανοί, μονότονοι. Διευκρινίζεται στους μαθητές ότι να μην αποκαλύψουν αμέσως τους ήχους που εντόπισαν αλλά σηκώνοντας το χέρι ή κάποιο άλλο μέλος του σώματός τους να τον αποκαλύψουν με το άγγιγμά τους.
• Ενώ οι μαθητές συνεχίζουν να έχουν κλειστά τα μάτια . Ο εκπαιδευτικός μπορεί να βάλει μουσική που σιγά σιγά δυναμώνει και να πει «Ω! σαν κάτι να ακούω που σιγά σιγά αρχίζει να δυναμώνει είναι μια μουσική που με καλεί, με καλεί να σηκωθώ από το πάτωμα στην όρθια θέση».
• Οι μαθητές ανοίγοντας τα μάτια πλέον, κινούνται ελεύθερα στο χώρο με το ρυθμό της μουσικής και παρατηρούν τη σημερινή διαφορετική διαρρύθμιση της αίθουσας. Μόλις σταματήσει η μουσική το βλέμμα τους στρέφεται στην πινακίδα με τα δύο βέλη.
• Μόλις σταματήσει η μουσική , από το σημείο που βρίσκονται κάνουν ένα βήμα προς την πινακίδα και παρατηρούν τους δρόμους που οδηγούν σε αυτή, χωρίς να αγγίζουν τίποτα από αυτά!
• Συνεχίζουν να κάνουν το ίδιο με τρία και δέκα βήματα. Αν κάποιος , κατά λάθος ή σκόπιμα, αγγίξει την πινακίδα γίνεται η σκιά του εμψυχωτή και πρέπει η ομάδα να βρει έναν τρόπο να τον ελευθερώσει
• Η μουσική σταματά, οι μαθητές μένουν ακίνητοι και μόλις ο εκπαιδευτικός αγγίξει κάποιον αρχίζει να περιγράφει την πινακίδα και τους δρόμους που οδηγούν σε αυτήν. Σταματάω τον μαθητή όπου θέλω και συνεχίζω με τον επόμενο.

2^ο στάδιο – Διάρκεια 15΄

Γνωριμία με το αρχικό περιβάλλον ( παρουσίαση κινήτρου, εισαγωγή στο δραματικό περιβάλλον, αφήγηση μύθου, εκπαιδευτικός και μαθητές εκτός ρόλου)

• Οι μαθητές κάθονται κυκλικά γύρω από την πινακίδα . Ο κάθε μαθητής σηκώνεται και ακολουθεί τις δύο διαδρομές που οδηγούν σ’ αυτήν. Καθώς ακολουθεί κάθε μια από δυο διαδρομές, κάνει διάφορες σκέψεις γι’αυτές και τα αντικείμενα που υπάρχουν σ’αυτές ωστόσο δεν τις αποκαλύπτει ακόμα στους συμμαθητές του.
• Αφού όλοι οι μαθητές κάνουν και τις δυο διαδρομές ακολουθούν οι ερωτήσεις του εκπαιδευτικού- εμψυχωτή:

-Αυτοί οι δρόμοι είναι στην ίδια κατεύθυνση;

-Γιατί πιστεύετε ότι οδηγούν σε διαφορετικές πλευρές;

-Γιατί υπάρχουν αυτά τα αντικείμενα σε κάθε μια από αυτές;

– Ποια αντικείμενα σας αρέσουν;

-Ποιος δρόμος είναι εύκολος; Ποιος δρόμος είναι δύσκολος;

Ξεκινά η αφήγηση του μύθου (Η αφήγηση του μύθου γίνεται με μια μικρή παραλλαγή για να δοθεί το χωροχρονικό πλαίσιο που επιθυμείται και να μη δημιουργηθεί σύγχυση με άλλα πρόσωπα ή γεγονότα).

Εμένα η λέξη Ηρακλής μου θυμίζει έναν παλιό μύθο που μου έλεγε η μαμά μου , όταν ήμουν μικρή. Ο μύθος αυτός είναι πολύ πολύ παλιός και φτάνει μέχρι τα αρχαία χρόνια. Υπήρχε λέει εκείνη την εποχή ένας ημίθεος που τον έλεγαν «Ηρακλή». Ήταν ημίθεος επειδή ο πατέρας του ήταν θεός, ο βασιλιάς των θεών μάλιστα, ο Δίας και η μητέρα του ήταν απλός άνθρωπος (θνητή ) και την έλεγαν Αλκμήνη. Έτσι και το παιδί τους είχε θεϊκά και ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Ο Ηρακλής είχε θεϊκές δυνάμεις και ήταν πολύ δυνατός αλλά δεν ήταν αθάνατος όπως όλοι οι θεοί. Μια μέρα ο Δίας έστειλε τον Ερμή, τον αγγελιοφόρο των θεών, να φέρει τον Ηρακλή στον Όλυμπο και το έβαλε να πιει γάλα από το στήθος της Ήρας όταν αυτή κοιμόταν για να γίνει πιο δυνατός. Η  Ήρα όταν κατάλαβε ποιο ήταν το μωρό, ξύπνησε και τραβήχτηκε απότομα. Τότε χύθηκε λίγο από το γάλα της στον Ουρανό και σχηματίστηκε ο Γαλαξίας με τα χιλιάδες αστέρια του! Η γυναίκα όμως του Δία, η Ήρα που ήταν και η βασίλισσα των θεών μισούσε τον Ηρακλή. Έτσι όταν ο Ηρακλής ήταν οκτώ μηνών , η Ήρα έστειλε στην κούνια του δυο  δηλητηριώδη φίδια για να τον πνίξουν.  Ο Ηρακλής όμως αν και ήταν μωρό ακόμα, άρπαξε χωρίς κανένα φόβο τα φίδια και τα έπνιξε. Στο σημείο αυτό όλοι γνωρίζουν ότι ο Ηρακλής δεν είναι ένα μωρό όπως όλα τα άλλα μωρά. Το μίσος της Ήρας για τον Ηρακλή άλλαξε τη ζωή του Ηρακλή από τη γέννηση του μέχρι και το θάνατό του. Περνάνε τα χρόνια και ο Ηρακλής μεγαλώνει, γίνεται ενήλικας αλλά κάνει άσχημες πράξεις. Η Ήρα που συνέχισε να μισεί τον Ηρακλή, τον τρέλανε κι έτσι μια νύχτα ενώ κοιμάται  σκότωσε την οικογένειά του, νομίζοντας πως είναι εχθροί του. Μετά την πράξη του όμως αυτή ο Ηρακλής συνήλθε, το μετάνιωσε και ένιωθε πολλές τύψεις γι’ αυτό. Έτσι πήγε στο Μαντείο των Δελφών για να μάθει  τι πρέπει να κάνει για τον συγχωρέσουν οι θεοί.  Εκεί , η Πυθία λέει στον Ηρακλή ότι μόνο μια φοβερή τιμωρία θα μπορούσε να τον απαλλάξει από το έγκλημα αυτό. Η τιμωρία του Ηρακλή, είναι να πάει στον ξάδερφο του αλλά και αντίπαλό του βασιλιά Ευρυσθέα και να τον υπηρετήσει πιστά για δώδεκα χρόνια. Κι εδώ όμως η Ήρα, που τόσο μισούσε τον Ηρακλή του έστησε μια μεγάλη παγίδα. Η Ήρα χρησιμοποίησε την Πυθία και το βασιλιά Ευρυσθέα για να καταστρέψει τον Ηρακλή. Έτσι όταν ο Ηρακλής πήγε στις Μυκήνες, στον ξάδερφο του, αυτός του ανάθεσε δώδεκα πολύ δύσκολες προκλήσεις, όλες σχεδιασμένες από την «Ήρα». Οι προκλήσεις αυτές είναι οι «μύθοι του Ηρακλή» που όλοι λίγο πολύ θα έχουμε ακούσει κάτι γι’ αυτούς.  Ο Ηρακλής σ’ αυτούς έπρεπε να αντιμετωπίσει τα πιο άγρια θηρία,  τις δυνάμεις της φύσης, κακούς τύραννους και τέρατα. Κανένας άνθρωπος δε θα μπορούσε να τους αντιμετωπίσει αλλά ο Ηρακλής έπρεπε να βγει νικητής και από τους δώδεκα. Ελεύθερος πια ο  Ηρακλής πήγε να περάσει μια μέρα τον ποταμό Εύηνο με τη γυναίκα του. Εκεί συνάντησαν τον κένταυρο Νέσσο που ήθελε να κλέψει τη γυναίκα του Ηρακλή. Τότε ο Ηρακλής τον χτύπησε με τα δηλητηριώδη βέλη του.  Ο Νέσσος για να εκδικηθεί τον Ηρακλή είπε στη γυναίκα του : « Μάζεψε λίγο από το αίμα μου. Αν αλείψεις  μ’αυτό το χιτώνα του Ηρακλή , θα σε αγαπάει για πάντα». Έτσι, κάποτε που ο Ηρακλής ζήτησε ένα καθαρό χιτώνα η γυναίκα του, του έδωσε ένα χιτώνα που άλειψε με το αίμα του Νέσσου, το οποίο όμως είχε δηλητήριο. Ο Ηρακλής φόρεσε τον χιτώνα και άρχισε να νιώθει αβάσταχτους πόνους. Ο Ηρακλής θέλοντας να έχει έναν ηρωικό θάνατο, ανέβηκε στο βουνό Οιτή, έφτιαξε ένα σωρό από ξύλα, ξάπλωσε πάνω του και ζήτησε να του ανάψουν τη φωτιά. Ο Φιλοκτήτης δέχτηκε μόνο να ανάψει τη φωτιά. Ξαφνικά άρχισε να αστράφτει και να βροντά. Ένα σύννεφο κατέβηκε, πήρε τον Ηρακλή και τον ανέβασε στον Όλυμπο. Εκεί ο Ηρακλής συμφιλιώθηκε με την Ήρα και έζησε για πάντα με τους θεούς του Ολύμπου.

Ποιον δρόμο λέτε να επέλεξε ο Ηρακλής;  Γιατί επέλεξε αυτόν το δρόμο;

3^ο στάδιο- Διάρκεια 95΄

Δημιουργία θεατρικού – νέου περιβάλλοντος

Πρώτες επισημάνσεις για την εξέλιξη της ιστορίας – Διάρκεια 10΄

Πραγματοποιείται  μια σύντομη αλλά ουσιαστική  συζήτηση, εκτός θεατρικού ρόλου, για τους χαρακτήρες της ιστορίας και τη ζωή τους, εντοπίζονται οι  χωροχρονικές συνθήκες και ορίζεται το εστιακό κέντρο που θα επικεντρωθούμε.

Δημιουργία δράσης και στοχασμού. Εφαρμογή θεατρικών τεχνικών διερεύνησης και ανάπτυξης της ιστορίας

Τεχνική: αισθησιοκινητική δράση-αναπαράσταση λόγου με κίνηση-παντομίμα, καθοδηγούμενη φαντασία- Διάρκεια 20΄

Πριν ανακαλύψουμε όλο το μύθο προτείνουμε στους μαθητές  να πάμε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, στην εποχή του Ηρακλή.

-Πώς όμως θα μπορούσε να γίνει αυτό το ταξίδι πίσω στον χρόνο;

Οι μαθητές προτείνουν διάφορες ιδέες και αυτοσχεδιάζουμε.

Εναλλακτικά, ο εκπαιδευτικός- εμψυχωτής προτρέπει τους μαθητές να μπουν στη μηχανή του χρόνου. Πιάνονται όλοι οι μαθητές μαζί με τον εκπαιδευτικό χέρι- χέρι κυκλικά και λένε τη μαγική φράση « γύρω- γύρω όλοι στη μέση η γη μας όλη, το χρόνο πίσω θα γυρίσω τον Ηρακλή να συναντήσω».

Η μουσική ξεκινάει. Είναι μια πολύ όμορφη μέρα. Ο Ηρακλής καθώς περπατάει βρίσκεται ξαφνικά μπροστά σε ένα σταυροδρόμι με δύο πολύ όμορφες κοπέλες, την Αρετή και την Κακία. Η Αρετή ήταν απλή, λιτή ,σεμνή και χωρίς ιδιαίτερα στολίδια. Η Κακία ήταν εντυπωσιακή, αρωματισμένη και περιποιημένη. Ο Ηρακλής πρέπει να επιλέξει έναν από τους δύο δρόμους. Ποιον δρόμο άραγε να ακολουθήσει; Η μια κοπέλα του προτείνει να ακολουθήσει το φαρδύ, όμορφο, ανθόσπαρτο και βατό δρόμο ενώ η άλλη κοπέλα του προτείνει να ακολουθήσει ένα στενό, όχι τόσο βατό δρόμο, με πέτρες και άλλες δυσκολίες στο πέρασμά του. Ο εύκολος δρόμος αν και εκπροσωπούσε μια ζωή γεμάτη ευκολίες και απολαύσεις δεν ήταν τόσο καλός τελικά γιατί απαιτούσε κακές και ανήθικες πράξεις. Ποιος δρόμος λέτε να ήταν αυτός; Αντίθετα, ο δύσκολος δρόμος αν και δεν ήταν τόσο εύκολος στο πέρασμα του οδηγούσε σε καλές πράξεις και την δόξα μέσα  από την αναγνώριση των ανθρώπων. Αυτός ο δρόμος ποιος να είναι;

Ποιον δρόμο λέτε να επέλεξε ο Ηρακλής; Ήταν εύκολη η επιλογή;

Τεχνική/Ανίχνευση της σκέψης-εξοικείωση με τον ρόλο της Αρετής και της Κακίας-Διάρκεια 25΄

Κάποια στιγμή η δράση διακόπτεται άπ’ τον εμψυχωτή-δάσκαλο και ζήτα πληροφορίες για την ταυτότητα τους «Ποια είσαι; Τι κάνεις; Που βρίσκεσαι; Πως σε λένε; Πώς αισθάνεσαι; Τι γνωρίζεις για τoν Hρακλή; Πως ήταν όταν τον είδες;»

STOP!! Μπορεί να γίνει μ’ ένα ήχο- προειδοποίηση που θα έχει οριστεί εξαρχής (π.χ κόρνα, κουδούνι, παλαμάκια κ.α). Ο χρόνος έληξε και πρέπει να επιστρέψουμε στο παρόν. Πηγαίνουμε στη μηχανή του χρόνου και μπορούμε να δοκιμάσουμε να γυρίσουμε μ ‘ένα διαφορετικό τρόπο που θα προτείνουν οι μαθητές.

Αξιολόγηση της προηγούμενης φάσης – συλλογή  και επεξεργασία δεδομένων Περίγραμμα χαρακτήρα-συνέντευξη-καρέκλα των αποκαλύψεων-Διάρκεια 30΄

-Καθόμαστε σε κύκλο  όπου γίνεται συζήτηση για την εμπειρία μας απ’ το  ταξίδι στο χρόνο, πώς νιώσαμε και έπειτα ο εμψυχωτής φέρνει μια πέτρα  για να σχηματίσουν οι μαθητές  το περίγραμμά του ή να αφήσουν το ίχνος της πάνω σε χαρτί του μέτρου. Στην μια πλευρά της θα συμπληρώσουν τα στοιχεία που έχουν σχέση με το αντικείμενο (είναι σκληρό, άγριο, άσχημο) και από την άλλη πλευρά   ό,τι μπορεί να σχετίζεται με αυτή στο μύθο. Μπορούμε βέβαια αν θέλουμε μέσα από ερωτήσεις το ένα τμήμα της πέτρας να προσωποποιηθεί και να καταλήξει σε ερωτήσεις  όπως «εάν η πέτρα  ήταν ένας ζωντανός οργανισμός τι θα έκρυβε μέσα του;» « Εμείς τι κρύβουμε μέσα μας;»

-Έπειτα μπορούμε να μοιράσουμε χαρτιά και να υποθέσουμε πως εάν παίρναμε συνέντευξη από τον Ηρακλή τι θα το ρωτούσαμε;

-Μετά ένα παιδί μπορεί να κάθεται στο σταυροδρόμι  που είναι  τοποθετημένη η ταμπέλα με τα δύο βέλη και οι υπόλοιποι μαθητές να του θέτουν τις ερωτήσεις και αυτός στο ρόλο του Ηρακλή να απαντά.

4^ο στάδιο

Αξιολόγηση

Τεχνική- Δάσκαλος σε ρόλο- καθοδηγούμενη φαντασία-φωναχτές σκέψεις, διάδρομος συνείδησης- Διάρκεια 20΄

Ο εμψυχωτής φέρνει στην ομάδα μερικές πέτρες   ως δώρο, τις οποίες  του  έδωσε η Αρετή   λίγο πριν φύγει απ’ το δρόμο της, για να τους ευχαριστήσει που έκαναν αυτό το μεγάλο ταξίδι πίσω στο χρόνο για να επισκεφτούν τον Ηρακλή και να γνωρίσουν το μύθο που την περιλαμβάνει. Ο εκπαιδευτικός –εμψυχωτής μπορεί να πει στους μαθητές «Καθώς έφευγα από το δρόμο της Αρετής, αυτή μου έδωσε μια συμβουλή: η πέτρα  που κρατάτε στα χέρια σας είναι πολύτιμη, είναι δική σας, είναι κομμάτι της ψυχής σας, της σκέψης σας. Αφήστε την σκέψη σας να σας οδηγήσει, να οδηγήσει την κίνηση των χεριών, των δακτύλων σας για να φτιάξει κάτι όπου θα δείχνει την ομορφιά αυτού του ίσως άσχημου αντικειμένου».

Κάθε μαθητής μπορεί να πειραματιστεί με την πέτρα, να νιώσει την υφή της, την μυρωδιά της και με τη φαντασία του μεταμορφώνει την πέτρα. Μετά μπορεί ο καθένας να παρουσιάσει την κατασκευή του λέγοντας και τι παρουσιάζει η πέτρα (π.χ οδηγεί στη γαλήνη).

Στο τέλος, ο εμψυχωτής μπορεί να θέσει το ερώτημα- δίλημμα: «εσύ τι θα έκανες εάν ήσουν στη θέση του Ηρακλή, θα διάλεγες το δρόμο της Αρετής  ή το δρόμο της Κακίας  και γιατί;» Στο σημείο αυτό μπορεί να γίνει «ο διάδρομος της συνείδησης».

Ο εμψυχωτής μπορεί να συνοψίσει το δίδαγμα του συγκεκριμένου μύθου ως εξής : «Όποια απόφαση και εάν πάρεις,  να ξέρεις ότι θα πρέπει να παλέψεις γι’ αυτήν κι ότι ο εύκολος δρόμος δεν οδηγεί πάντα σε ευχάριστες καταστάσεις, αλλά μάλλον το αντίθετο.  Ο δύσκολος δρόμος και οι δύσκολες επιλογές πολλές φορές φέρνουν πόνο και θέλουν  θυσίες αλλά οδηγούν στην ελπίδα όπου σου δίνει τη δύναμη να συνεχίζεις και να προσπαθείς να γίνεις καλύτερος άνθρωπος!».