ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΜΕ ΔΡΕΠΑΝΙ, ΤΣΟΥΓΚΡΑΝΑ ΚΑΙ ΑΜΙΛΗΤΟ ΝΕΡΟ
Το σημερινό μας μάθημα μας μιλάει για ένα παιδί που βρίσκει και διαβάζει το «μυστικό» ημερολόγιο του Θοδωρή και της Μυρσίνης, κάποιων συγγενικών του προσώπων , στο οποίο είχαν καταγράψει τις εμπειρίες τους από τη ζωή στο χωριό, όταν ήταν παιδιά. Οι περιγραφές τους μας δίνουν ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις ασχολίες στην επαρχία τα παλιά χρόνια, όπως για τον θερισμό, τα πρόσωπα που συμμετείχαν και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσαν. Επίσης , αναφέρονται στο έθιμο της Καλλινίτσας, που γινόταν κάθε χρόνο στη γιορτή του Αϊ-Γιάννη του Κλήδονα, στη διαδικασία του αλωνίσματος, στις κοινωνικές εκδηλώσεις και τα πανηγύρια.
Άγνωστες λέξεις
μπερεκέτι : τούρκικη λέξη, αφθονία υλικών αγαθών και ιδίως καλή σοδειά.
ο τέντζερης : τούρκικη λέξη, κατσαρόλα συνήθως χάλκινη.
σεργιανίζω : τούρκικη λέξη, βγαίνω βόλτα, γυρίζω στους δρόμους χωρίς συγκεκριμένο σκοπό.
ο μαχαλάς : τούρκικη λέξη, γειτονιά ή συνοικία.
ο μπαχτσές : τούρκικη λέξη, κήπος, περιβόλι.
η τσακμακόπετρα: είδος πέτρας που παράγει σπινθήρες, όταν τη χτυπάμε με ένα πολύ σκληρό αντικείμενο.
το καμουτσίκι : είδος μαστιγίου για να χτυπούν τα ζώα για να προχωρήσουν.
Ο Θερισμός
Ο θερισμός τα παλαιότερα χρόνια ήταν σωστό πανηγύρι. Άρχιζε στις αρχές του Ιούνη και τελείωνε στα μέσα του Ιουλίου. Οι κάτοικοι των χωριών φόρτωναν στα μουλάρια τα πράγματά τους και ξεκινούσαν για τα χωράφια. Τα χωριά ερήμωναν. Συμμετείχαν όλα τα μέλη της οικογένειας, ακόμα και τα μικρά παιδιά, τα οποία κουβαλούσαν νερό, φαγητό και εργαλεία. Οι γυναίκες που είχαν μωρά τα φορτώνονταν στην πλάτη τους και θέριζαν. Το κύριο εργαλέιο για το θερισμό ήταν το δρεπάνι .
Στο αριστερό χέρι φορούσαν την παλαμαριά, ένα ξύλινο γάντι, για να πιάνουν τα στάχυα και να μην κόβονται και με το δεξί κρατούσαν το δρεπάνι για να τα κόβουν. Τα στάχυα τα έβαζαν δίπλα τους σε μικρούς σωρούς, τα δεμάτια. Κάποιος είχε τη φροντίδα να τα δένει. Στη συνέχεια τα φόρτωνε στα μουλάρια και τα μετέφερε στο αλώνι. Εκεί τα τοποθετούσε το ένα πάνω στο άλλο, φτιάχνοντας μικρούς λόφους, τις θημωνιές.
Όταν θερίζονταν όλα τα χωράφια, άρχιζε το αλώνισμα. Κάθε οικογένεια είχε το δικό της αλώνι. Το αλώνι ήταν ένας χώρος, τον οποίο προηγουμένως είχαν στρώσει με πλατιές πέτρες. Στη μέση τοποθετούσαν έναν ξύλινο στύλο, στον οποίο έδεναν τα ζώα για να περιστρέφονται. Εκεί έκοβαν τα στάχυα και έβγαινε το σιτάρι. ΒΛΕΠΕ ΒΙΝΤΕΟ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ ΑΛΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΚΕΡΤΕΖΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ
Ο θερισμός σήμερα
2. ΤΑ ΕΘΙΜΑ
Τα έθιμα που παρουσιάζονται είναι η “Καλλινίτσα” και τα πανηγύρια.
Η “Καλλινίτσα”, γίνεται 25 Ιουνίου για τον Αϊ – Γιάννη τον Κλήδονα, στο δρόμο. Είναι κάποια κοπέλα ανύπανδρη που όλα τα κορίτσια του χωριού την ντύνουν και τη στολίζουν. Είναι η “νύφη” του Αϊ- Γιάννη του Κλήδονα. Την παραμονή του Αϊ-Γιαννιού, οι ανύπανδρες κοπέλες μαζεύονται σε ένα από τα σπίτια του χωριού, όπου αναθέτουν σε κάποιο μέλος της συντροφιάς, συνήθως σε μια κοπέλα της οποίας και οι δύο γονείς είναι εν ζωή, να φέρει από το πηγάδι ή την πηγή το “αμίλητο νερό”. Η ονομασία αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι η εν λόγω κοπέλα και η συνοδεία της πρέπει να ολοκληρώσουν την αποστολή αυτή, τηρώντας απόλυτη σιωπή.
ΕΘΙΜΟ ΑΪ ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΥ ΚΛΗΔΟΝΑ