Οι πολλαπλές δυνατότητες ανάλυσης του πιο βασικού στοιχείου της ζωής, δηλ. του κυττάρου, υπόσχονται να βελτιώνουν τις θεραπείες και να δώσουν πολύτιμες πληροφορίες για μερικές από τις πιο θεμελιώδεις διαδικασίες της Βιολογίας.
Η κυτταρική θεωρία, ότι δηλαδή το κύτταρο αποτελεί τη βασική μονάδα της ζωής αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της βιολογίας. Αλλά παρόλο που πέρασαν 180 περίπου χρόνια από τότε που διατυπώθηκε η κυτταρική θεωρία, και τη συνεχή μελέτη των κυττάρων, παραμένουν πολλά αδιευκρίνιστα στοιχεία για τα κύτταρα. Το τεύχος του περιοδικού Nature της 6ης Ιουλίου 2017 – σε ειδικό αφιέρωμα (Single Cell Biology) – εξετάζει τον τρόπο με τον οποίο οι ερευνητές προσπαθούν να μάθουν για τη φύση των κυττάρων – πόσα διαφορετικά κυτταρικά είδη υπάρχουν στο σώμα μας, τι κάνουν και πώς διαφοροποιούνται/αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου τα κύτταρα – αλλά πάντοτε εξετάζοντας μεμονωμένα κύτταρα.
Στο ειδικό αφιέρωμα , ένα άρθρο περιγράφει λεπτομερώς τους καρπούς της ανίχνευσης των γενεαλογικών γραμμών, οι οποίες αποκαλύπτουν το πώς οι πολύπλοκοι οργανισμοί δημιουργούνται από ένα μόνο αρχικό κύτταρο, το ζυγωτό. Η ποικιλομορφία των διαφόρων κυτταρικών τύπων και της εξειδικευμένης λειτουργίας τους αποδεικνύεται πολύ μεγαλύτερη από τις συμβατικές μελέτες που θα μπορούσαν να αποκαλύψουν οι πληθυσμοί των κυττάρων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πολλοί επιστήμονες συμμετέχουν σε μια τεράστια προσπάθεια να αναδείξουν τη λειτουργίες κάθε είδος κυττάρου, από τα 220 περίπου που υπάρχουν στο ανθρώπινο σώμα. Τέτοιες εργασίες θα μπορούσαν να έχουν σημαντικές θεραπευτικές συνέπειες.
Σε άλλο άρθρο του αφιερώματος, η συνεργασία επιστημόνων της βιοπληροφορικής με μοριακούς βιολόγους στοχεύει να χαρτογραφήσει όλες τις πρωτεΐνες ενός κυττάρου, δηλ, να σκιαγραφήσουν τον ΄Ατλα των πρωτεϊνών κάθε τύπου κυττάρων.
Τέλος, σε άλλο άρθρο περιγράφονται οι εντυπωσιακές μεθοδολογίες αλληλούχισης μορίων RNA για να μπορεί να διαπιστώνεται ποια είδη RNA βιοσυνθέτονται σε κάθε είδος κυττάρου.
Όλο και περισσότεροι επιστήμονες συμμετέχουν στην ανάλυση ενός κυττάρου, η οποία καλύπτει την κλασική βιολογία των κυττάρων, την αναπτυξιακή βιολογία, τη γονιδιωματική και την βιοπληροφορική. Και καθώς οι τεχνολογίες για τη μελέτη των μεμονωμένων κυττάρων επεκτείνονται, θα απαιτηθούν εξελιγμένα αναλυτικά εργαλεία για τη μελέτη των κυττάρων και την κατανόηση των αποτελεσμάτων.
του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη, Καθηγητή Γενετικής ΑΠΘ