Γενετικά, μεταβολικά και περιβαλλοντικά ερεθίσματα μπορούν να τροποποιήσουν τις πρωτεΐνες της χρωματίνης*, με αποτέλεσμα να προδιαθέτουν άτομα σε μια σειρά κοινών ασθενειών.. Οι επιγενετικές αλλαγές της χρωματίνης φαίνεται πως παίζουν σημαντικό ρόλο στον κίνδυνο δημιουργίας καρκινικών όγκων.
Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι μεταλλάξεις (αλλαγές) που συμβαίνουν κατά τον διπλασιασμό του DNA σε γονίδιά μας, ή από λάθη στην κατανομή των χρωμοσωμάτων που συμβαίνουν κατά τη διαδικασία των κυτταροδιαιρέσεων ή τέλος, από την έκθεση μας σε διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες που τροποποιούν το DNA μας ενδέχεται να οδηγήσουν στην εμφάνιση καρκίνου, π.χ. το κάπνισμα, η έκθεση μας σε υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, η έκθεση μας σε ακτίνες Χ, η έκθεση σε χημικούς καρκινογόνους παράγοντες, κλπ. Τέλος, ορισμένες γονιδιακές/χρωμοσωματικές διαταραχές κληρονομούνται από τους γονείς μας. Ωστόσο, η παρουσία μιας κληρονομικής διαταραχής δεν σημαίνει πάντα την εμφάνιση καρκίνου, αν και η ύπαρξη της μετάλλαξης σχετίζεται με αυξημένη προδιάθεση εμφάνισης καρκίνου.
Σε πρόσφατο άρθρο ανασκόπησης (Epigenetic plasticity and the hallmarks of cancer) που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science (21/7/2017) προτείνεται ένας ΝΕΟΣ ριζοσπαστικός μηχανισμός καρκινογένεσης. Στο άρθρο τονίζεται ότι στους μηχανισμούς δημιουργίας καρκινικών όγκων περιλαμβάνονται και επιγενετικές αλλαγές στις πρωτεΐνες της χρωματίνης (βλέπε πρώτη φωτογραφία). Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάζονται, περίπου το ήμισυ των ανθρώπινων καρκίνων οφείλεται σε μεταλλάξεις που επηρεάζονται από πρωτεΐνες της χρωματίνης. Ειδικότερα, οι συγγραφείς του άρθρου θεωρούν πως οι επιγενετικές τροποποιήσεις στη χρωματίνη έχουν τη δυνατότητα να προσδώσουν στα κύτταρα ογκογόνες ιδιότητες.
*Η Χρωματίνη είναι βασικό συστατικό των χρωμοσωμάτων και αποτελείται από DNA, ιστονικές και μη ιστονικές πρωτεΐνες, RNA και λοιπά συστατικά. Η χρωματίνη είναι το βασικό μέσο, μέσω του οποίου οι παράγοντες μεταγραφής, τα μονοπάτια σηματοδότησης και άλλα συνθήματα μεταβάλλουν τη γονιδιακή δραστηριότητα και τους κυτταρικούς φαινοτύπους.
του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη, Καθηγητή Γενετικής ΑΠΘ