Ο δεκάλογος και η μέθοδος της Μαρία Μοντεσσόρι

Η Μαρία Μοντεσσόρι, ιταλίδα παιδαγωγός, ήταν η γυναίκα που άλλαξε την εκπαιδευτική αγωγή των παιδιών στα σχολεία. Επινόησε το μοντεσσοριανό παιδαγωγικό σύστημα, γνωστό και ως «μοντεσσοριανή μέθοδος», το οποίο αποτέλεσε πρωτοπορία για την εποχή του και εξακολουθεί να εφαρμόζεται και σήμερα σε αρκετά σχολεία, τα επονομαζόμενα «μοντεσσοριανά» ή «μοντεσσοριανές σχολές». Πανέξυπνη, με τεράστια βιβλιογραφία που αφιερώθηκε σε αυτήν προκειμένου να μην διαστρεβλωθούν τα λόγια της στο πέρασμα του χρόνου και με αγάπη για το παιδί. Έζησε σε μια εποχή (1870 – 1952) που οι ενήλικες, όπως και οι δάσκαλοι είχαν περισσότερο ρόλο δεσμοφύλακα και αντιλήφθηκε ότι ένα καταπιεσμένο παιδί στον κόσμο των πανίσχυρων μεγάλων που του λυγίζουν τη θέληση, δεν μπορεί να αναπτυχθεί διανοητικά και ηθικά. Και έκανε πολλά πράγματα για αυτό.

Ο δεκάλογος της Μαρία Μοντεσσόρι

1. Ποτέ μην αγγίζετε ένα παιδί χωρίς τη θέλησή του.

2. Ποτέ μη μιλάτε με άσχημο τρόπο σε ένα παιδί κατά την παρουσία του ή ακόμα και την απουσία του.

3. Επικεντρωθείτε στο να ενισχύσετε και να βοηθήσετε να αναπτύξει το παιδί τα θετικά στοιχεία του έτσι ώστε να υπάρχει όλο και λιγότερος χώρος για τα αρνητικά.

4. Δώστε του την ευκαιρία να συμμετέχει ενεργά στην προετοιμασία του περιβάλλοντος μάθησης. Φροντίστε για αυτό  σχολαστικά και συνεχόμενα. Βοηθήστε το παιδί να αναπτύξει εποικοδομητικές σχέσεις με αυτό. Δείξτε του το σωστό μέρος, εκεί δηλαδή που υπάρχουν τα μέσα για θα βοηθήσουν την ανάπτυξη του και δείξετε του την σωστή χρήση τους.

5. Να είστε πάντα έτοιμοι να ανταποκριθείτε στο κάλεσμα ενός παιδιού που έχει την ανάγκη σας, να ακούτε πάντα και να απαντάτε στο παιδί που απευθύνεται σε εσάς.

6. Σεβαστείτε το παιδί που κάνει ένα λάθος και μπορεί αργότερα να το διορθώσει από μόνο του, αλλά σταματήστε άμεσα οποιαδήποτε κατάχρηση του περιβάλλοντος και κάθε ενέργεια που μπορεί να θέτει σε κίνδυνο το παιδί, το περιβάλλον του ή τους άλλους.

7. Σεβαστείτε το παιδί όταν ξεκουράζεται ή όταν παρακολουθεί άλλους να εργάζονται ή όταν συλλογίζεται τι έχει κάνει ή τι θα κάνει.Μην το κατευθύνετε και μην το αναγκάζετε σε άλλες μορφές δραστηριοτήτων.

8. Βοηθήστε το παιδί που αναζητεί κάποια δραστηριότητα και δεν μπορεί να βρει τι ακριβώς θέλει να κάνει.

9. Αν το παιδί αρνήθηκε να σας ακούσει σε αυτά που είχατε να του πείτε, να τα επαναλαμβάνετε, έτσι ώστε να βοηθήσετε το παιδί να αποκτήσει ό, τι δεν έχει κατακτήσει ακόμη και να ξεπεράσει τις δυσκολίες και τις ατέλειες. Κάντε το εμψυχώνοντας το περιβάλλον του με φροντίδα, με αυτοσυγκράτηση και σιωπή, με ήπια λόγια και με παρουσία γεμάτη αγάπη. Κάντε αισθητή την παρουσία σας στο παιδί που αναζητεί ακόμα και αποστασιοποιηθείτε από το παιδί που έχει βρει τις απαντήσεις του.

10. Πάντα να αντιμετωπίζετε το παιδί χρησιμοποιώντας τους καλύτερους τρόπους σας και να του προσφέρετε τον καλύτερο εαυτό σας. (Πηγή-Μετάφραση)

Η μέθοδος της Μαρία Μοντεσσόρι

Η Μοντεσσοριανή μέθοδος οδηγείται από ένα φιλόδοξο στόχο: να βοηθήσει το παιδί να αναπτυχθεί σε ένα ισορροπημένο ενήλικα, που νιώθει άνετα με τον εαυτό του, την κοινωνία στην οποία ζει και την ανθρωπότητα στο σύνολό της.

Η Μαρία Μοντεσσόρι έφτιαξε παιδαγωγικό υλικό, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του παιδιού για όλα τα μαθήματα, θετικά και θεωρητικά, που αφορούν τη μόρφωσή του. Δημιούργησε μόνη της εποπτικά μέσα διδασκαλίας και παιδαγωγικό υλικό για να γίνονται μέσω των αισθήσεων κατανοητά τα μαθήματα του σχολείου.

Η επιτυχία της μεθόδου της αναστάτωσε τον παιδαγωγικό κόσμο διεθνώς. Ακόμα και παιδιά με χαμηλό δείκτη νοημοσύνης, έμπαιναν σιγά-σιγά στις κανονικές τάξεις του σχολείου, καθώς απελευθερωνόταν το πνεύμα και η ψυχή τους. Γι’ αυτό μερικοί άνθρωποι, ακόμη και επιστήμονες, συνέδεσαν το όνομά της με τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες. Η Μαρία Μοντεσσόρι όμως ασχολήθηκε κατά βάση σε όλη τη ζωή της με όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως δείκτη νοημοσύνης ή μαθησιακής ικανότητας, και ίδρυσε σχολές σε πολλά κράτη για να εκπαιδεύεται προσωπικό στη χρησιμοποίηση του παιδαγωγικού υλικού αυτού, αλλά κυρίως στην κατανόηση της φιλοσοφίας της μεθόδου της, γιατί δίδαξε πως αυτό είναι το πρώτο θέμα για την επιτυχία.

Ο σεβασμός στην προσωπικότητα του παιδιού είναι η πρώτη αρχή της μεθόδου, και έπειτα η ελευθερία που θα βγει από την πειθαρχία. Άλλες αρχές της μοντεσσοριανής μεθόδου είναι:

• Η εσωτερική και εξωτερική τάξη στη συγκρότηση του ανθρώπου.
• Ο σεβασμός στο έμψυχο και άψυχο περιβάλλον.
• Η ατομική προσπάθεια αλλά και η καλή συνεργασία με τον κόσμο του περιβάλλοντος.
• Η μάθηση μέσω της έρευνας που θα δώσει τη χαρά για τη δουλειά και την ικανοποίηση για το αποτέλεσμα. Η παντοειδής άσκηση για την απόκτηση δυνατοτήτων.
• Ικανός άνθρωπος ίσον ευτυχής άνθρωπος.