Terra Computerata

Έχει σημασία σε ποιά γλώσσα ονειρεύεται ένα παιδί; Δεν θα έπρεπε αλλά όταν η ζωή ακολουθεί τη δική της πολυπλοκότητα τότε και τα όνειρα μιλούν τη δική τους γλώσσα. Γλώσσα με αλήθεια, χιούμορ, πίκρα, απορία, τρυφερότητα, αγάπη. Και τα όνειρα γίνονται τόπος και δύναμη ζωής σε όποια γλώσσα, σε όποια συνθήκη και αποκαλύπτονται όταν βρουν γόνιμη γη.
Το σχολείο ίσως δεν μπορεί να αλλάξει την κοινωνία γύρω του όμως στη Φανερωμένη προσπαθούν να βελτιώσουν την κοινωνία των παιδιών του σχολείου και να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους.
Σχολείο Φανερωμένης 300 πρόσωπα 300 όνειρα καθένα στη γλώσσα του.
Το σχολείο είναι η χώρα των παιδιών. Μια νέα πατρίδα όπου εκτός του ότι μιλούν διάφορες γλώσσες, μαθαίνουν να εκφράζονται ακόμη και να ονειρεύονται σε μια άλλη γλώσσα. Ειδικά η Φανερωμένη αποτελεί φιλόδοξο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας, της Κύπρου το οποίο κάνει ένα άνοιγμα στην κοινωνία.
Στο ντοκιμαντέρ που έχει παρουσιαστεί μόνο σε δύο μέχρι σήμερα προβολές στην Κύπρο και την Αθήνα και έχει ήδη αποκτήσει φανατικούς υποστηρικτές, η σκηνοθέτιδα, μετά από προετοιμασία σχεδόν ενάμιση χρόνου, καταγράφει τα όνειρα, τις προσδοκίες και τις αγάπες παιδιών, που ένας άγριος άνεμος -πόλεμος, καταστροφή, φτώχεια, διώξεις, προκαταλήψεις- έφερε στο κέντρο της Παλιάς Λευκωσίας, στο Σχολείο της Φανερωμένης. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό κτήριο, το οποίο κάποτε στέγαζε το Παρθεναγωγείο Φανερωμένης, όπου φοίτησαν πολλές γενιές Κυπρίων κορασίδων και βρίσκεται πολύ κοντά στην Πράσινη γραμμή που χωρίζει τη Λευκωσία στα δύο.

Δεν ξεχνώ λένε ακόμη τα μαθητικά τετράδια αλλά για τους σημερινούς μαθητές της Φανερωμένης αυτό σημαίνει άλλα πράγματα.
Αυτοί πασχίζουν τώρα να ζήσουν σε μια νέα χώρα την Κύπρο και πολλοί απ αυτούς δεν ξεχνούν τις δικές τους χώρες. Σκηνικά πολέμων, διωγμοί φτώχεια τους έφεραν εδώ σε αυτή τη γωνιά του κόσμου, σε αυτό το νησί.
Ποιος άνεμος τους έφερε εδώ;
Τύχη καλή, την υποδοχή τους ανέλαβαν δάσκαλοι με καρδιά μικρού παιδιού. Ο πόλεμος δεν καταστρέφει μόνο τη γη αλλά κάνει τις καρδιές πέτρινες, τα μάτια τυφλά. Μετανάστης είναι ο άνθρωπος χωρίς σπίτι, το σπίτι δεν είναι ένα μέρος μα ένα πρόσωπο που σε αναγνωρίζει. Η μετανάστευση ενσωματώνει την αιχμή της προσωπικής του ελπίδας ως προς το απρόσωπο μέλλον.

Το ντοκιμαντέρ, «Όνειρα σε άλλη γλώσσα» – της Λουκίας Ρικάκη είναι το δεύτερο της σκηνοθέτιδας μετά το «Ο Άλλος» (2004), που ασχολείται με την εκπαίδευση των παιδιών των μεταναστών και την καθημερινότητα σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία.

Το κινητό χτυπάει και ο μικρός μαθητής από τη Γεωργία απαντά στα ελληνικά: «Δεν μπορώ τώρα. Είμαι εδώ με την κυρία Εφη και την κυρία που βγάζει κάμερα»… Η κυρία Εφη είναι η δασκάλα του. Η κυρία που «βγάζει κάμερα» είναι η σκηνοθέτις Λουκία Ρικάκη. Η τελευταία ταινία της παιζόταν μέχρι χθες για το ευρύ κοινό στο Ιδρυμα Κακογιάννη. Για τους επόμενους τρεις μήνες θα προβάλλεται για τα σχολεία, έπειτα από συνεννόηση με το Ιδρυμα (Τηλ. 210-3418550).

Σίγουρα, πολλοί είναι αυτοί που έχασαν την ευκαιρία να δουν το έργο στη μεγάλη οθόνη. Το σχολικό κοινό όμως είναι αυτό που θα επωφεληθεί περισσότερο από μια ταινία που δείχνει τις δυνατότητες ενός σχολικού περιβάλλοντος, όταν οι «μεγάλοι» είναι πρόθυμοι και ελεύθεροι να φανταστούν και να υλοποιήσουν έναν τρόπο διδασκαλίας και επικοινωνίας με τα παιδιά που ταιριάζει στην περίσταση.

Η ταινία που έχει τίτλο «Ονειρα σε άλλη γλώσσα» επικεντρώνεται σε μια ομάδα αξιόλογων Κυπρίων δασκάλων και τα παιδιά ενός πολύ ξεχωριστού σχολείου, του Σχολείου της Φανερωμένης, που βρίσκεται στο κέντρο της Παλιάς Λευκωσίας. Το εντυπωσιακό κτίριο κάποτε φιλοξενούσε το Παρθεναγωγείο Φανερωμένης, όπου φοιτούσαν πολλές γενιές Κυπρίων κορασίδων. Τώρα, λειτουργεί με 300 μαθητές από δεκάδες διαφορετικές χώρες. Η πλειοψηφία εξ αυτών είναι παιδιά μεταναστών από τις Φιλιππίνες, τη Ρωσία, τη Γεωργία, το Ιράκ, που έφτασαν στην Κύπρο για μια καλύτερη ζωή, αφήνοντας πίσω τους μιαν άλλη πατρίδα.

Η κ. Ρικάκη αφηγείται την ιστορία της, αφήνοντας συγχρόνως παιδιά, γονείς και δασκάλους να πουν τις δικές τους. Το συμπέρασμά της είναι ότι αυτή η σχολική κοινότητα ξέρει όχι μόνο να αποδέχεται τη διαφορετικότητα αλλά και να διαμορφώνει το σχολικό της πρόγραμμα γύρω από αυτήν. Η επίσκεψη μιας ολόκληρης τάξης στο τζαμί στο οποίο προσκυνάει η οικογένεια ενός συμμαθητή, με ξεναγό τον ίδιο τον μικρό μαθητή, αποτελεί το μάθημα της ημέρας.

Δεν είμαι κριτικός κινηματογράφου ή ειδικός για να κρίνω τη σκηνοθεσία ή την ευρηματικότητα του θέματος (υπάρχουν κι άλλα τέτοια σχολεία, πιο κοντά μας). Τα «Ονειρα» της κ. Ρικάκη μπορούν να γίνουν έμπνευση για πολλά σχολεία, είτε αυτά διαθέτουν έναν πολυπολιτισμικό χαρακτήρα είτε όχι…

Καθημερινή

Μια μικρή ταινία της Λουκίας Ρικάκη πάνω στο ομώνυμο ποίημα του Γιάννη Ρίτσου