…Περνώντας τώρα στο ζήτημα των επιστημονικών, πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, είδαμε την περίπτωση του Γερμανού υπουργού Γκούτενμπεργκ, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι, παρά την τιμωρία και την παραίτηση, περισσότεροι από 20.000 Γερμανοί πανεπιστημιακοί υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή στην καγκελάριο Μέρκελ διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική υποστήριξη που του παρείχε.
Οπως γράφει ο Θανάσης Γκότοβος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων, «το κρίσιμο στην υπόθεση της καταπολέμησης της λογοκλοπής στα γερμανικά πανεπιστήμια, που δεν είναι και τα πιο αυστηρά στο θέμα αυτό, καθώς οι ΗΠΑ κατέχουν τα πρωτεία – είναι η ακύρωση της επιλογής της συγκάλυψης ως στρατηγικής ελέγχου της «ζημίας» που θα μπορούσε ο πρύτανης ενός πανεπιστημίου να νομίσει ότι υφίσταται το ίδρυμα που εκπροσωπεί, όταν αποκαλυφθεί μια υπόθεση λογοκλοπής στο «σπίτι» του, κατά το αρχαίον: «τα εν οίκω μη εν δήμω». Η στρατηγική της «προστασίας» του ιδρύματος μέσω της προστασίας του λογοκλόπου και της συγκάλυψης των υποθέσεων αποκλείστηκε εξαρχής, το ίδιο και εκείνη της «αλληλεγγύης» προς τον… σύντροφο αντιγραφέα» (aixmi.gr, 3.4.12).
Νομικά μιλώντας τώρα, στα επιστημονικά, πανεπιστημιακά συγγράμματα ισχύει το εξής: οι επιστημονικές ανακαλύψεις ή θεωρίες δεν συνδέονται με τη μοναδικότητα του προσώπου που τις φέρνει στο φως (όπως στα έργα τέχνης), αλλά αποκαλύπτουν την αντικειμενική πραγματικότητα που ήδη υπάρχει εξωτερικά και είναι καταρχήν προσιτή σε όλους. Προστατεύονται μεν από ειδικούς νόμους, αλλά τα δικαιώματα που τις αφορούν συνδέονται με το «νέο» ή όχι του χαρακτήρα τους και όχι τη «μοναδικότητα» του συντάκτη τους.
Η πνευματική ιδιοκτησία του επιστήμονα-συγγραφέα στις επιστημονικές ανακαλύψεις και θεωρίες αφορά μόνο τον τρόπο που διατυπώνει και περιγράφει την ανακάλυψή του ή τη θεωρία του και όχι αυτή καθ’ αυτή την ανακάλυψη ή θεωρία. Σαφώς, όμως ο συγγραφέας του επιστημονικού έργου, στο πλαίσιο της προστασίας της προσωπικότητάς του, έχει δικαίωμα να απαιτεί να του αναγνωρίζεται η πατρότητα της ανακάλυψης/θεωρίας.
Παράδειγμα: η σχετικότητα στη φυσική «υπήρχε» και πριν από την ανακάλυψή της από τον Αϊνστάιν. Ο τελευταίος την εντόπισε πρώτος, δεν αποτελεί όμως δική του δημιουργία. Επομένως, ένας ερευνητής έχει το δικαίωμα να αναφερθεί στη θεωρία της σχετικότητας, οφείλει όμως να μνημονεύσει το όνομα του Αϊνστάιν.
Επιπροσθέτως, αν χρησιμοποιήσει ένα μικρό απόσπασμα από το σύγγραμμά του, πρέπει το βάλει μέσα σε εισαγωγικά και οφείλει να αναφερθεί στην πηγή από την οποία προέρχεται αυτό. Εάν δε χρησιμοποιήσει εκτενή αποσπάσματα αυτολεξεί ή και παραφράσει αυτά, οφείλει εκτός από την αναγνώριση της πατρότητας του έργου, να έχει λάβει από πριν και τη σχετική άδεια από τους δικαιούχους, συγγραφέα και εκδότη. Διαφορετικά, το αποτέλεσμα συνιστά «λογοκλοπή»: παίρνω αυτό που λέει κάποιος άλλος, αποσιωπώντας την πηγή, και παρουσιάζοντάς το ως αποτέλεσμα του δικού μου μόχθου και της δικής μου διάνοιας.
Ηλεκτρονικό σύστημα
Κλείνοντας, σε ό,τι αφορά τα μέτρα προστασίας, πρέπει να πούμε ότι στον αγγλόφωνο χώρο λειτουργεί τα τελευταία χρόνια ηλεκτρονικό σύστημα που συνδέει όλα τα ιδρύματα της χώρας, το οποίο ταυτοποιεί την αυθεντικότητα ή μη μιας διπλωματικής, μεταπτυχιακής κ.ο.κ. εργασίας, ελέγχοντας αυτόματα τυχόν περίεργες ομοιότητες με άλλες εργασίες. Κάθε φοιτητής είναι υποχρεωμένος να υποβάλει την εργασία του για έλεγχο στο συγκεκριμένο σύστημα.
Στα καθ’ ημάς, εννοείται ότι τίποτα τέτοιο δεν ισχύει, ενώ συχνά καταγγελίες για λογοκλοπή περνούν απαρατήρητες. Σε μία πρόσφατη ανακοίνωσή του (5 Μαρτίου 2013) με τίτλο «Μηδενική ανοχή στη λογοκλοπή και αντιγραφή», ο Σύνδεσμος Καθηγητών ΑΠΘ «καλεί την πανεπιστημιακή κοινότητα να προστατέψει το επιστημονικό της κύρος, την αξιοπιστία και αντικειμενικότητα των εξεταστικών διαδικασιών και αξιολογήσεων, την αριστεία και την αξιοκρατία, επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή απέναντι στη λογοκλοπή και αντιγραφή». Στην ίδια ανακοίνωση, ο Σύνδεσμος αναφέρει την πρόσφατη περίπτωση «διατριβής μεταπτυχιακής φοιτήτριας από τη Φιλοσοφική Σχολή που αποτελεί αντιγραφή δύο βιβλίων, από τα οποία μάλιστα το ένα είναι του κύριου επιβλέποντος καθηγητή». Ο Σύνδεσμος Καθηγητών ΑΠΘ καλεί να θεσμοθετηθούν «μηχανισμοί ελέγχου της πρωτοτυπίας των παραγόμενων πνευματικών έργων» (www.syndesmosauth.gr). Προφανώς και έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι να παρθούν δραστικά μέτρα.
Απόφαση-«σταθμό» για τα πνευματικά δικαιώματα στο Διαδίκτυο εξέδωσε δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών, το οποίο δικαίωσε το YouTube, στην τριετή διαμάχη του με την εταιρεία Viacom.
Οι δικαστές έκριναν ότι το YouTube δεν μπορεί να γνωρίζει αν τα βίντεο που «ανεβάζουν» οι χρήστες του παραβιάζουν ή όχι το νόμο περί πνευματικής ιδιοκτησίας και, συνεπώς, δεν ευθύνεται γι’ αυτό, ούτε δύναται να διωχθεί.
Αυτό, πρακτικά, σημαίνει ότι δισεκατομμύρια βίντεο (βίντεο κλιπ τραγουδιών, αποσπάσματα από ταινίες και τηλεοπτικές σειρές κ.λπ.) θα εξακολουθούν να προβάλλονται ελεύθερα από τη δημοφιλέστερη ιστοσελίδα βίντεο στον κόσμο, ακόμη κι αν τα πνευματικά τους δικαιώματα ανήκουν σε τρίτους.
Τυχόν απομάκρυνσή τους από το YouTube μπορεί να γίνει μόνον «κατόπιν εορτής», αφού, δηλαδή, η θιγόμενη εταιρεία εντοπίσει τα βίντεο που της ανήκουν και ζητήσει από την ιστοσελίδα να τα «κατεβάσει».
Το Ομοσπονδιακό Περιφερειακό Δικαστήριο της Νέας Υόρκης απέρριψε τον ισχυρισμό της Viacom (ιδιοκτήτριας, μεταξύ άλλων, του MTV και της Paramount Pictures) ότι το YouTube -ιδιοκτησίας Google- είναι ένοχο για παραβίαση των νόμων περί πνευματικής ιδιοκτησίας.
Η Viacom είχε μηνύσει την Google τον Μάρτιο του 2007 για «μαζική και εκ προθέσεως παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων», κατηγορώντας την ότι αποκομίζει κέρδη διακινώντας «πειρατικό» υλικό.
Στην μηνυτήρια αναφορά που είχε καταθέσει, υποστήριζε ότι το YouTube φιλοξένησε παρανόμως περισσότερα από 100.000 βίντεο με υλικό που της ανήκε, τα οποία, μάλιστα, παρακολούθησαν πάνω από ένα δισεκατομμύριο χρήστες. Ζητούσε δε αποζημίωση ύψους ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων.
Σύμφωνα με την απόφαση του δικαστηρίου, το YouTube είναι αθώο, διότι καλύπτεται από την «ασυλία» που του παρέχει ο Νόμος περί Ψηφιακών Πνευματικών Δικαιωμάτων (Digital Millennium Copyright Act), ο οποίος ψηφίστηκε το 1998, επί προεδρίας Μπιλ Κλίντον.
Ο δικαστής απεφάνθη ότι η Google και το YouTube δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για το γεγονός ότι δεν έχουν μια «γενική γνώση» για τα βίντεο που ενδέχεται να έχουν αναρτηθεί παρανόμως.
Το σκεπτικό της απόφασης βασίζεται στην παραδοχή ότι είναι πρακτικά αδύνατο για το YouTube να ελέγχει εκ των προτέρων όλα τα βίντεο που αναρτούν οι χρήστες του. Σημειώνεται ότι ο αριθμός των βίντεο που φιλοξενεί το YouTube είναι «τρομακτικά» υψηλός. Σύμφωνα με την comScore, εταιρεία που μετρά την «κίνηση» στο Διαδίκτυο, 135 εκατομμύρια χρήστες βλέπουν κάθε μήνα 13 δισεκατομμύρια βίντεο στη δημοφιλή ιστοσελίδα.
Πάντως, το δικαστήριο αναγνωρίζει το δικαίωμα των θιγόμενων εταιρειών να ζητήσουν εκ των υστέρων την αφαίρεση βίντεο που παραβιάζουν τα πνευματικά τους δικαιώματα.
Σε περίπτωση που το μέσο (εν προκειμένω το YouTube), αρνηθεί να «κατεβάσει» τα βίντεο που έχουν υποδειχθεί ως «παρανόμως χρησιμοποιηθέντα», τότε και μόνο ο θιγόμενος μπορεί να αξιώσει αποζημίωση.
Το δικαστήριο έκρινε, επίσης, ότι η Google λειτούργησε απολύτως σύννομα. Η Viacom εντόπισε το επίμαχο υλικό, ζήτησε από το YouTube να το «κατεβάσει» και εκείνο το έπραξε μέσα σε ένα 24ωρο.
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση και η αναπαραγωγή, μηχανική ή ψηφιακή, χωρίς προηγούμενη άδεια του εκδότη. Νόμος 2121/1993 που ισχύει στην Ελλάδα και κανόνες διεθνούς δικαίου. Και τι μ΄ αυτό; Μετά τη μουσική και τις ταινίες, οι χάκερ έχουν βάλει στο στόχαστρο τα βιβλία στο Ιnternet. Ξέρουν να σπάνε τους κώδικες προστασίας των μπεστ σέλερ και τα προσφέρουν ήδη δωρεάν σε sites ανταλλαγής ψηφιακών αρχείων.
Στις 15 Σεπτεμβρίου η Αmazon. com άρχισε να πουλάει την ψηφιακή έκδοση του νέου μυθιστορήματος του Νταν Μπράουν. Κάθε e-book, που στοιχίζει 9,99 δολάρια (6,69 ευρώ), προστατεύεται από DRΜ (digital rights management, την κατοχύρωση των ψηφιακών πνευματικών δικαιωμάτων), λογισμικά που θεωρητικώς εμποδίζουν την παράνομη αντιγραφή. Ενα τέταρτο της ώρας αργότερα, μηνύματα στο Τwitter ενημέρωσαν κάθε ενδιαφερόμενο ότι ένα ψηφιακό αντίτυπο του «Χαμένου Συμβόλου» («Τhe Lost Symbol») έχει ανέβει και διατίθεται, δωρεάν φυσικά, σε ιστοτόπους ανταλλαγής αρχείων «από χρήστη σε χρήστη» (τα λεγόμενα «peer to peer» στα αγγλικά).
Υστερα από 48 ώρες ειδικοί σε συστήματα ηλεκτρονικής ασφαλείας στις ΗΠΑ υπολόγιζαν ότι μόνο στο Τorrent, ένα από τα πιο γνωστά τέτοια sites, το «Χαμένο Σύμβολο» είχε κατέβει παρανόμως περί τις 40.000 φορές.
Από εκεί, το πειρατικό e-book εξαπλώνεται σε δεκάδες sites. Τα ίχνη του χάνονται από κάθε έλεγχο και στατιστική καταγραφή. Ποιος μπορεί να κυνηγήσει τους χάκερ και να εισπράξει δικαιώματα;
Η πειρατεία των ηλεκτρονικών βιβλίων λογοτεχνίας είναι φαινόμενο σχετικώς καινούργιο και η αγορά προς το παρόν μικρή. Σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ιταλία, μόλις το 6% των αναγνωστών λέει ότι θα διάβαζε λογοτεχνία, για ψυχαγωγία, στην οθόνη.
Εχει προηγηθεί, από το 1999, το Νapster και η έκρηξη της μόδας των downloads αρχείων μουσικής από το Ιnternet. Στο τέλος του 2005 προγράμματα όπως το WinΜx και το eΜule άνοιξαν τον δρόμο για την online πειρατεία των κινηματογραφικών ταινιών. Και μετά ήρθε το Κindle της Αmazon. com. Μια συσκευή ηλεκτρονικής ανάγνωσης που κυκλοφόρησε σε 100 χώρες, διαφημισμένη ως «ηλεκτρονική βιβλιοθήκη» με 300.000 τίτλους ήδη διαθέσιμους στα αγγλικά.
Εκδότες και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού λένε ότι μαζί του άρχισε το φαινόμενο της «ναπστεροποίησης του βιβλίου», ένα πεδίο δόξης λαμπρό για τους χάκερ των e-books.
Στον αγγλόφωνο κόσμο ψηφιακά βιβλιοπωλεία όπως το Αmazon ή το Βarnes & Νoble προτείνουν στους πελάτες εκατοντάδες χιλιάδες τίτλους. Συνήθως τα DRΜ επιτρέπουν στον χρήστη που έχει πληρώσει να κάνει κάποια αντίγραφα για προσωπική χρήση. Προϋποτίθεται κάποια γραφειοκρατική διαδικασία. Στη θεωρία και διά νόμου απαγορεύεται να τυπώσει το ψηφιακό βιβλίο ή να το δανείσει σε κάποιον φίλο.
Στην πράξη τα πράγματα είναι διαφορετικά. Η πειρατεία του ηλεκτρονικού βιβλίου έχει το φολκλόρ και τους ήρωές της ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Ο πιο γνωστός είναι ο Ντμίτρι Σκλιάροφ, ένας νεαρός ρώσος προγραμματιστής που έσπασε πρώτος το σύστημα προστασίας κειμένων σε μορφή αρχείου (φορμάτ) ΡDF που πουλούσε η Αdobe. Ηταν τέτοια η επιτυχία, ώστε έλαβε πρόσκληση από αμερικανούς χάκερ να παραστεί σε συνέδριό τους στο Λας Βέγκας. Εκεί τον συνέλαβε το FΒΙ τον Ιούλιο του 2001. Απελευθερώθηκε λίγους μήνες αργότερα, όταν η Αdobe απέσυρε την αγωγή κατόπιν πιέσεων οργανώσεων υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.
Από εφέτος η ρωσική εταιρεία πληροφορικής ΕlcomSoft, στην οποία εργαζόταν ο Σκλιάροφ, άρχισε να πουλάει στο Διαδίκτυο ένα νέο λογισμικό που «σπάει» κωδικούς ασφαλείας, ονόματι ΑΡDFΡR, προς 99 δολάρια. Θεωρητικώς το αγοράζουν όσοι έχουν χάσει τους κωδικούς πρόσβασης σε αρχεία τους, για να τους ανακτήσουν, αλλά ποιος μπορεί να τους ελέγξει;
Η ιδεολογία των χάκερ του βιβλίου είναι ίδια με αυτήν των άλλων πειρατών του Διαδικτύου. Πιστεύουν ότι είναι ήρωες της ελεύθερης διακίνησης ιδεών και προϊόντων του πολιτισμού, η πρωτοπορία μιας νέας παγκόσμιας δημοκρατίας της γνώσης, η οποία θα διατίθεται δωρεάν, και χωρίς σύνορα, σε όλους. Προς το παρόν το διεθνές δίκαιο τους διώκει σαν κλέφτες δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας.
Παραβάτες οι Ελληνες εξαιτίας άγνοιας του νόμου
«Στην Ελλάδα υπάρχει ζήτημα αναθεώρησηςτης νομοθεσίας στην ψηφιακή εποχή. Ο ΟργανισμόςΠνευματικής Ιδιοκτησίας του υπουργείου Πολιτισμού είχε επεξεργαστεί σχέδιο νόμου, αλλάδεν προχώρησε» λέει ο Αρης Πετρόπουλος, διευθυντής του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Εργων του Λόγου (ΟΣΔΕΛ). Για το 2008 ο ΟΣΔΕΛ έχει αποδώσει στα μέλη του, έλληνες εκδότες και συγγραφείς, το ποσό των 2 εκατ. ευρώ από δικαιώματα αναπαραγωγής των έργων τους. Ομως, το ποσό αυτό είναι ακόμη πολύ μικρό σε σχέση με το σύνολο των δικαιωμάτων.
Στα 12 χρόνια της λειτουργίας του ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός έχει κερδίσει δίκες, πέτυχε εξωδικαστικούς διακανονισμούς και έχει διανείμει μεγάλα ποσά στους 1.700 δικαιούχουςμέλη του, κυρίως για μη λογοτεχνικά έργα.
Οι περισσότερες παραβάσεις γίνονται εν αγνοία του νόμου από πανεπιστήμια, από διδακτικό προσωπικό και φοιτητές, για φωτοτυπίες σημειώσεων.
«Αλλά τον τελευταίο χρόνο, σε κάποια sites, όπως το ebibliothiki.blogspot.comκαιτο gamato.info, έχουν ανέβει σκαναρισμένασε ελεύθερη πρόσβασηκαι λογοτεχνικά έργα στα ελληνικά» λέει ο κ. Πετρόπουλος. Φαίνεται ότι ο Νίκος Καζαντζάκηςείναι ο συγγραφέας τον οποίο προτιμούν οι περισσότεροι πειρατές του ηλεκτρονικού βιβλίου στην Ελλάδα. Τα πνευματικά δικαιώματα του έργου του τα έχει ο θετός γιος της χήρας του συγγραφέα, ο κύπριος πρώην υπουργός και δεξί χέρι του Μακαρίου, εκδότης Πάτροκλος Σταύρου.
Σύμφωνα με τον ΟΣΔΕΛ, το 2008 τουλάχιστον οκτώ sites ανέβαζαν λογοτεχνικά έργα στα ελληνικά, χωρίς να αποδίδουν πνευματικά δικαιώματα σε εκείνους που τα δικαιούνται. Οσοι ανέγραφαν υπευθύνους επικοινωνίας στα sites τους, το πλήρωσαν. Υστερα από τη νομική προσβολή, αναγκάστηκαν να κατεβάσουν τα έργα από το Ιnternet.
«Τον Μάιο του 2009 κατέβηκεέργο, λόγω δικής μας παρέμβασης.Αλλά ανέβηκε πάλι, στις αρχές του Οκτωβρίου, χωρίςνα αναγράφεται υπεύθυνος επικοινωνίας. Η έδρα τους είναιεκτός Ελλάδος» λέει ο κ. Πετρόπουλος.
O Τζον Πέρι Μπάρλοου δηλώνει συνταξιούχος αγελαδοτρόφος. Στο βιογραφικό του θα δούμε ότι υπήρξε στιχουργός του μεγάλου συγκροτήματος των σίξτις, «Grateful Dead». H διαδικτυακή κοινότητα τον γνωρίζει ως τον «νονό του κυβερνοχώρου». Ηταν ο Τζον Πέρι Μπάρλοου που στις αρχές της δεκαετίας του ’90 δανείστηκε τον όρο cyberspace από το βιβλίο του Γουίλιαμ Γκίμπσον «Nευρομάντης», για να περιγράψει τον νέο ηλεκτρονικό χώρο. Tότε, επίσης, στο εμβρυακό στάδιο της δικτυακής επανάστασης μαζί με τον Μιτς Κάπορ (ιδρυτή της εταιρείας «Λότους») έφτιαξαν το Electronic Frontier Foundation (EFF) την πρώτη οργάνωση υπεράσπισης των δικαιωμάτων στον κυβερνοχώρο. Σήμερα ο αγελαδοτρόφος Τζον Πέρι Μπάρλοου διδάσκει και γράφει για την ψηφιακή επανάσταση.
Aπό το 1994 ήταν κατηγορηματικός. Mε το άρθρο «H Oικονομία των Iδεών», που σήμερα διδάσκεται σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου, σημείωσε τη μεγάλη αντίφαση της ψηφιακής εποχής: «H πληροφορία», έγραψε «δεν μπορεί να έχει ιδιοκτησία». Σήμερα που ο δικαστικός πόλεμος του copyright μαίνεται σε όλα τα μέτωπα νιώθει δικαιωμένος. Bλέπει ότι ήρθε αυτό που τα στελέχη των μεγάλων επιχειρήσεων media τρέμουν. H επανάσταση της ελεύθερης ροής πληροφοριών έχει κερδίσει. Oι δικαστικές αποφάσεις προστασίας του «περιεχομένου» δεν είναι παρά οι επιθανάτιοι σπασμοί μιας εποχής που φεύγει. Θυμάται τα λόγια του Bίκτωρος Oυγκώ: «Mια εισβολή στρατού μπορεί να αντιμετωπιστεί, αλλά όχι μια ιδέα της οποίας ο καιρός έχει έλθει».
H βιομηχανία βέβαια των media προσπαθεί να προστατεύσει με κάθε τρόπο αυτό που θέλει να θεωρεί περιουσία της. Nομοθετικά μέτρα υπήρξαν πολλά που αποδείχθηκαν μάταια. Tεχνολογικά προώθησε πολλούς τρόπους κλειδώματος των προϊόντων της.
1. Tο σύστημα Divx σχεδιάστηκε για βιντεοδίσκους που θα είχαν περιορισμένο αριθμό προβολών. Πέθανε πριν γεννηθεί.
2. H Πρωτοβουλία για Aσφαλή από την Πειρατεία Ψηφιακή Mουσική (SDMI) που προέβλεπε μια σειρά εργαλείων για να μην αντιγράφονται τα CD, πεθαίνει εν τη γενέσει της λόγω της πολυπλοκότητάς της και του γεγονότος ότι… παραβιάζει πατέντες πολλών εταιρειών.
3. Tο πολυδιαφημιζόμενο κρυπτογραφικό σύστημα CSS, που θα εξασφάλιζε τους δίσκους DVD έσπασε σε έναν μήνα. Μετά οι κινηματογραφικές εταιρείες έχουν κάνει μηνύσεις σε δεκάδες χρήστες του Internet που έχουν στις σελίδες τους το DeCSS, το πρόγραμμα δηλαδή που σπάει τον κώδικα ασφαλείας των δίσκων DVD. Το 2000 εκδικάστηκε η πρώτη προσφυγή. Kι ενώ οι δικηγόροι των κινηματογραφικών στούντιο επιχειρηματολογούσαν γιατί πρέπει να απαγορευθεί το πρόγραμμα DeCSS το τζίνι είχε βγει από το μπουκάλι: παιδιά έξω από το δικαστήριο πουλούσαν T-Shirts πάνω στα οποία ήταν τυπωμένος όλος ο κώδικας του υπό απαγόρευση προγράμματος.
«Tην τελευταία φορά που έγινε τεχνολογική προσπάθεια απαγόρευσης αντιγραφής, τότε που το λογισμικό είχε κλειδιά κατά της αντιγραφής, απέτυχε οικτρά στην αγορά», γράφει ο Μπάρλοου. «Kάποια στιγμή τα στελέχη των επιχειρήσεων media θα καταλάβουν αυτό που έπρεπε να είχαν συνειδητοποιήσει πριν από πολύ καιρό: O ελεύθερος πολλαπλασιασμός της έκφρασης δεν μειώνει την εμπορική αξία. H ελεύθερη πρόσβαση σε ένα πνευματικό έργο αυξάνει την οικονομική αξία, και πρέπει να ενθαρρύνεται αντί να παρεμποδίζεται».
Yπάρχει ιστορικό προηγούμενο πίσω από αυτό το σκεπτικό. Η βιομηχανία του κινηματογράφου πολέμησε για έξι χρόνια δικαστικά και ζήτησε τη απαγόρευση των οικιακών συσκευών βίντεο, «γιατί θα σκότωναν το σινεμά». Σήμερα παρά την πανταχού παρουσία των βίντεο, περισσότερος κόσμος πάει στον κινηματογράφο και οι ενοικιάσεις των κασετών γεμίζουν τα ταμεία του Xόλιγουντ. Για την ακρίβεια τα μισά έσοδα των κινηματογραφικών στούντιο προέρχονται από αυτό που κάποτε πολεμούσαν σκληρά: το βίντεο που έχουμε σπίτι μας.
Τα αγαθά copies κτώνται
H προσωπική εμπειρία του Τζον Πέρι Μπάρλοου ενισχύει τα παραπάνω. «Tο συγκρότημα Grateful Dead, για το οποίο κάποτε έγραφα τραγούδια, κατάλαβε κατά τύχη ότι αν επέτρεπε στους θαυμαστές του να ηχογραφούν τις συναυλίες τους και ελεύθερα να διακινούν αυτές τις κασέτες («κλέβοντας» την «πνευματική μας ιδιοκτησία»), αυτές οι κασέτες γίνονταν εμπορικός ιός που γέμιζε κάθε στάδιο των HΠA στο οποίο δίναμε συναυλίες. Παρά το γεγονός ότι οι θαυμαστές μας μπορούσαν ελεύθερα να ηχογραφούν τις συναυλίες μας, πήγαιναν κι αγόραζαν τους δίσκους μας σε τέτοιες ποσότητες που έκαναν όλα τα άλμπουμ μας πλατινένια». Tο συμπέρασμα του Μπάρλοου είναι απλό: «Για τις ιδέες η φήμη είναι πλούτος, και τίποτε δεν σε κάνει ταχύτερα διάσημο από ένα ακροατήριο που θέλει να διανέμει δωρεάν τη δουλειά σου… H μη εμπορική διανομή πληροφορίας αυξάνει τις πωλήσεις της εμπορικής πληροφορίας. H αφθονία φέρνει αφθονία». Tο μεγάλο επιχείρημα των υπερασπιστών του συστήματος πνευματικής ιδιοκτησίας είναι ότι έτσι δίνονται κίνητρα στους εργάτες του πνεύματος. «Λάθος», απαντά ο Μπάρλοου. «Oι περισσότερες θέσεις εργασίας σήμερα παράγουν πνευματικό έργο. Oι γιατροί, οι αρχιτέκτονες, τα στελέχη και οι σύμβουλοι επιχειρήσεων, δικηγόροι κ. ά. καταφέρνουν να επιβιώσουν οικονομικά χωρίς να έχουν στην “ιδιοκτησία” τους το πνευματικό έργο που παράγουν… Tο ανθρώπινο είδος κατάφερε να παραγάγει δημιουργικό έργο τα τελευταία 5.000 χρόνια πριν από το 1710, όταν η “Nομολογία της Αννας” (ο παγκοσμίως πρώτος νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας) πέρασε από το βρετανικό Kοινοβούλιο. O Σοφοκλής, ο Δάντης, ο Λεονάρντο ντα Bίντσι, ο Mποτιτσέλι, ο Mιχαήλ Αγγελος, ο Σαίξπηρ, ο Nεύτων, O Θερβάντες, ο Mπαχ, όλοι είχαν κάποιον καλό λόγο να σηκωθούν από το κρεβάτι τους για να δημιουργήσουν χωρίς να περιμένουν να κατέχουν τα έργα που δημιούργησαν…».
Ιnfo
– Ronald V. Bettig και Herbert I. Schiller, «Copyrighting Culture: The Political Economy of Intellectual Property», εκδ. Westview Press.
– Lawrence Lessig, «Free Culture: How Big Media Uses Technology and the Law to Lock Down Culture and Control Creativity», εκδ. Penguin (διατίθεται και δωρεάν για μη εμπορική χρήση από το www. lessig.org).
Άρθρο του Andrew Martin στην Guardian. Ο Αντριου Μάρτιν είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας. Το τελευταίο του βιβλίο έχει τίτλο: «Ghoul Britannia: Notes from a Haunted Isle».
Oταν πήγαινα σχολείο, τη δεκαετία του ’70, υπήρχαν τρεις τύποι μαθητών. Ηταν πρώτα πρώτα οι καλλιτέχνες: εκείνοι που άκουγαν «προχωρημένη» μουσική και έβλεπαν ταινίες με υπότιτλους (ως γνωστόν, για τους αγγλόφωνους η «ταινία με υπότιτλους», ευρωπαϊκής ή άλλης προέλευσης, ταυτίζεται με την κουλτουριάρικη, σ.τ.μ.). Επειτα, υπήρχαν οι ποδοσφαιριστές. Αυτοί ως επί το πλείστον δεν ήταν και τόσο καλοί μαθητές (για να μην πω τίποτα χειρότερο), ήταν επιθετικοί και φωνακλάδες στο γήπεδο, αλλά συνήθως φιλικοί και διασκεδαστικοί έξω από αυτό. Τρίτον, υπήρχαν οι σπασίκλες: αυτοί που διέπρεπαν στη φυσική, στη χημεία και, κυρίως, στα μαθηματικά. Οντας λιγομίλητοι (και ακατανόητοι όταν μιλούσαν) καταλάβαιναν πολύ καλά τον λιγομίλητο και ακατανόητο καθηγητή των μαθηματικών. Την ώρα των μαθηματικών, ψιθύριζαν ο ένας στον άλλον με έξαψη κι έπειτα σκέπαζαν το γραπτό τους με το μπράτσο τους για να μην αντιγράψουν τη λύση του προβλήματος οι καλλιτέχνες και οι ποδοσφαιριστές.
Καθώς το γυμνάσιο τελείωνε, οι ποδοσφαιριστές είχαν ήδη βγει εκτός κούρσας. Με αξιοθαύμαστη μεγαλοψυχία, είχαν αποδεχθεί αυτό που μας έλεγε ακόμα και ο ίδιος ο γυμναστής μας: ότι το ποδόσφαιρο είναι απλώς μια περίσπαση από τις σοβαρές απαιτήσεις της ζωής. Η παρέα των μαθηματικών, εν τω μεταξύ, είχε αποσυρθεί σ’ ένα είδος γκέτο, όπου ασχολούνταν μόνο με το αντικείμενο τους φλογερού τους ενδιαφέροντος, ή είχαν αφήσει εντελώς το σχολείο μας για να πάνε να φοιτήσουν σε κάποιο κολέγιο θετικής κατεύθυνσης. Κερδισμένοι ήταν οι καλλιτέχνες. Είχαν τα πιο μακριά μαλλιά κι έλεγαν τα καλύτερα αστεία· και ενώ οι ποδοσφαιριστές είχαν, όπως πάντα, τα πιο όμορφα κορίτσια, οι καλλιτέχνες είχαν τώρα τα πιο περιζήτητα. Πάνω απ’ όλα, οι καλλιτέχνες ήταν οι τύποι που είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες να ξέρουν ή και να παίζουν ροκ μουσική. Αυτό ήταν η πεμπτουσία της δημιουργικότητας – και η δημιουργικότητα ήταν το κύριο ζητούμενο. Υπήρχε μεγάλος σεβασμός για τη διεργασία με την οποία δημιουργείται ένα τραγούδι, ένα βιβλίο, ένας πίνακας, μια ταινία, εκεί όπου πριν δεν υπήρχε τίποτα.
Αυτά όμως συνέβαιναν τότε. Η ιστορία των ενήλικων χρόνων μου συμβάδισε με την άνοδο στο προσκήνιο των ποδοσφαιριστών και των σπασίκλων και την έκλειψη των καλλιτεχνών. Ας πάρουμε πρώτα τους ποδοσφαιριστές. Αν, στα 1970, πρότεινες μια κοινωνική σάτιρα στην οποία το ποδόσφαιρο θα κάλυπτε το 80% των συζητήσεων για το 80% του αρσενικού πληθυσμού, θα σου έλεγαν ότι είσαι υπερβολικά φαντασιόπληκτος. Κάτι τέτοιο ήταν τότε αδιανόητο. Σήμερα, θα απορρίπτανε τη σάτιρα για τον εντελώς αντίθετο λόγο: θα σου έλεγαν ότι στερείται φαντασίας. Ομως, η αλαζονεία των λασπωμένων τύπων με τα σορτσάκια μπορεί να θεωρηθεί απλώς σαν ανώδυνος φανφαρονισμός, ένας πρόσκαιρος θρίαμβος με ημερομηνία λήξεως.
Η άνοδος του σπασίκλα είναι πιο δυσοίωνη, γιατί συνέβη εις βάρος του καλλιτέχνη. Το πρωτοδιαπίστωσα αυτό ενώ δούλευα σε γραφεία εφημερίδων στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Χάλαγε το κομπιούτερ κάποιου συντάκτη και εκείνος ρωτούσε ταπεινά τον άνθρωπο από το τμήμα υπολογιστών αν θα μπορούσε να έρθει να το φτιάξει. Ο κομπιουτεράς ερχόταν –μια ωχρή φιγούρα με απαίσια γκρι πλαστικά παπούτσια– και διόρθωνε τη μηχανή με περιφρονητική άνεση. Καθώς έφευγε μπορεί να καταδεχόταν να μουρμουρίσει «Αν ξανασυμβεί, πάτα control X, εντάξει; Εχω πολλή δουλειά και δεν μπορώ να ανεβαίνω όλη την ώρα».
Μα τι κάνει και έχει τόσο πολλή δουλειά, αναρωτιόμουν. Η απάντηση είναι ότι αυτός και τα αδέλφια του συνωμοτούσαν προετοιμάζοντας ένα μέλλον όπου όλοι οι συγγραφείς και οι μουσικοί θα ήταν στο έλεος των τύπων που ήταν καλοί στα μαθηματικά και του ηλεκτρονικού ψηφιακού κόσμου που δημιούργησαν. Η τέχνη είναι τώρα «περιεχόμενο». Απλώς διακοσμεί μια «πλατφόρμα» του είδους που πασχίζω να διαβάσω στις σελίδες των εφημερίδων που ασχολούνται με τα μέσα επικοινωνίας, οι οποίες δεν διαφέρουν πλέον από τις σελίδες της τεχνολογίας.
Ο γιος μου καυχιέται ότι έχει 2.000 τραγούδια στο ipod του. Το ερώτημα τι τραγούδια είναι δεν τον απασχολεί ιδιαίτερα, κυρίως επειδή δεν ξέρει ούτε ο ίδιος. Το περιεχόμενο το «κατεβάζεις» –που σημαίνει το κλέβεις– κατά βούληση, και οι μαθηματικοί έχουν υιοθετήσει μια θολή αντιεξουσιαστική ρητορεία για να δικαιολογήσουν αυτή την κλοπή σαν άσκηση ατομικής ελευθερίας. Θα χρειαστεί μεγάλο θάρρος στον πολιτικό που θα τολμήσει να τα βάλει με αυτούς που «μοιράζονται αρχεία». Ευτυχώς, εδώ στη Βρετανία έχουμε έναν τέτοιο – είναι ο Λόρδος Μάντελσον. Υποθέτω ότι στο σχολείο ανήκε στη φυλή των καλλιτεχνών, αν κρίνω από το γούστο του στο ντύσιμο.
Με συγχωρείτε που είμαι τόσο μεροληπτικός, αλλά εδώ γίνεται πόλεμος. Εσείς με ποιανού το μέρος είστε;
Η Λίτσα Γιάνναρου από τις σελίδες της Καθημερινής προσεγγίζει ένα ακανθώδες θέμα:
Σύμφωνα με την 6η Ετήσια Παγκόσμια Μελέτη για την Πειρατεία Λογισμικού Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, που δόθηκε στη δημοσιότητα πριν από λίγες ημέρες από την Business Software Alliance (BSA, διεθνής οργανισμός που εκπροσωπεί την παγκόσμια βιομηχανία λογισμικού), η πειρατεία λογισμικού στην Ελλάδα αγγίζει το 57% (δηλαδή περίπου 6 στα 10 προγράμματα –παιχνίδια, αναβαθμίσεις, εφαρμογές– που διακινούνται στην εγχώρια αγορά είναι απομιμήσεις), έχοντας μειωθεί κατά μόλις μία ποσοστιαία μονάδα από πέρυσι. Ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι 35%. Η χώρα μας βρίσκεται στο βάθρο της Ε.Ε., μαζί με τη Βουλγαρία (68%) και τη Ρουμανία (66%), γεγονός που σηματοδοτεί απώλειες για τον κλάδο της τάξης των 171 εκατ. ευρώ. Τα χαμηλότερα ποσοστά πειρατείας λογισμικού καταγράφονται στο Λουξεμβούργο (21%) και στην Αυστρία (24%).
Πνευματική ιδιοκτησία
Είναι σαφές ότι το πρόβλημα της πειρατείας στη χώρα μας είναι μεγάλο, με πλοκάμια που φθάνουν σε ολόκληρη την κοινωνία. Πέρα όμως από τη διάδοση του γνωστού σλόγκαν «Η πειρατεία σκοτώνει τη μουσική», ουδείς στην Ελλάδα φαίνεται διατεθειμένος να θέσει επί τάπητος το μείζον ζήτημα της πνευματικής ιδιοκτησίας. Γιατί τα ερωτήματα είναι πολλά και οι περισσότεροι τα θέτουμε στις ιδιωτικές μας συζητήσεις:
Γιατί άραγε η πνευματική ιδιοκτησία εκτείνεται στα 75 χρόνια μετά το θάνατο του δημιουργού; Εάν «σκοτώνουμε» τους μουσικούς αγοράζοντας «μαύρα» cd ή dvd, γιατί οι εταιρείες δεν «κόβουν» κάτι παραπάνω από τις εισπράξεις αντί του ψωραλέου μονοψήφιου ποσοστού; Εάν εμείς «κλέβουμε» κατεβάζοντας ταινίες από το Ιντερνετ (ειδικά αυτό το Slumdog Millionaire πρέπει να είναι σε χιλιάδες «σκληρούς δίσκους» στη χώρα μας), πώς ονομάζεται η πρακτική της ΑΕΠΙ να ζητεί χρήματα από περιπτερούχους επειδή βάζουν ραδιόφωνο στη δουλειά;
Το Ιντερνετ –μέσω του οποίου διακινούνται τα περισσότερα πειρατικά προϊόντα– μας έχει εντάξει σε ένα παγκόσμιο χωριό.
Πρόσφατα δημοσιεύματα και ρεπορτάζ εντόπισαν την ύπαρξη εταιρειών που επαγγέλλονται την «υποστήριξη σε προπτυχιακές, μεταπτυχιακές εργασίες & διδακτορικές διατριβές», την «ανάληψη συγγραφής ακαδημαϊκών άρθρων για υποψήφιους διδάκτορες-πανεπιστημιακούς» κ.τ.λ.
Αν και το τοπίο σχετικά με τη νομιμότητα των εταιρειών παραμένει θολό καθώς είναι δύσκολο να αποδειχθεί ότι μια εργασία έχει αγοραστεί έτοιμη και έχει παραδοθεί, υπάρχουν τομείς όπου επιδέχονται έλεγχο. Όπως αναφέρει στο kathimerini.gr o δικηγόροςΒασίλης Σωτηρόπουλος χρειάζεται κανείς να ενσκήψει σε θέματα πνευματικής ιδιοκτησίας ή και φορολογικής νομιμότητας -εάν δηλαδή παρέχουν αποδείξεις-.
«Αυτό που ενδεχομένως συμβαίνει μ’ αυτές τις εταιρείες αφορά στην παραβίαση της πνευματικής ιδιοκτησίας και συγκεκριμένα του ηθικού δικαιώματος, σύμφωνα με το οποίο, υποχρεωτικά στη συγγραφή μιας εργασίας πρέπει να αναγράφεται η πατρότητα του κειμένου. Και οι δύο πλευρές, τόσο οι εταιρείες όσο και ο φοιτητής είναι συνένοχοι σε μια τέτοια ανταλλαγή», εξηγεί ο κ. Σωτηρόπουλος.
Δεν έχει σημασία αν ο υπάλληλος της εταιρείας -είτε είναι ερευνητής είτε καθηγητής πανεπιστημιακού επιπέδου- δεν έχει πρόβλημα με το να μην αναφερθεί το όνομά του στη συμβολή ή συγγραφή μιας έρευνας – ενός πονήματος. Ο νόμος λειτουργεί αυτεπάγγελτα, συμπληρώνει.
Ο εντοπισμός, ωστόσο, τέτοιων παρατυπιών και κυρίως η αλλαγή νοοτροπίας εκείνων των φοιτητών που αγοράζουν έναντι αδρού, αρκετές φορές, ανταλλάγματος έρευνα, συγγραφή και συμβουλές αφορά κατά κύριο λόγο την επίβλεψη από την πλευρά των διδασκόντων.
«Ο καθηγητής θα πρέπει να παρακολουθεί από κοντά πως αναπτύσσεται η εργασία του φοιτητή καθώς κάτι τέτοιο μειώνει δραματικά το ενδεχόμενο λογοκλοπής. Ωστόσο, η διαδικασία αυτή χρειάζεται αρκετό χρόνο κάτι που, δυστυχώς, οι περισσότεροι συνάδελφοι καθηγητές δεν έχουν», σχολιάζει ο κ. Βασίλης Παπάζογλου, καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.
Η επιτήρηση της φοιτητικής εργασίας είναι «ζήτημα πρωτίστως του καθηγητή», τονίζει ο κ. Παπάζογλου υπογραμμίζοντας τη συνεργασία που πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στον καθηγητή και το φοιτητή.
Αναστάτωση στις τάξεις των φίλων του Facebook προκαλεί ένας νέος όρος χρήσης που «υπέγραψαν» εν αγνοία τους οι χρήστες της δημοφιλούς σελίδας κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με τον νέο όρο, το Facebook γίνεται «αιώνιος» κάτοχος όλων των δικαιωμάτων του περιεχομένου της ιστοσελίδας, δηλαδή φωτογραφιών, σχολίων και οτιδήποτε άλλο ανεβάζουν στο προφίλ τους οι χρήστες του. Μέχρι πριν από λίγες ημέρες το Facebook είχε τα δικαιώματα του περιεχόμενου μόνο όσο αυτό εμφανιζόταν στην ιστοσελίδα. Αν ένας χρήστης διέγραφε τις φωτογραφίες του γινόταν και πάλι κάτοχος των πνευματικών δικαιωμάτων, ενώ η ιστοσελίδα διατηρούσε το δικαίωμα να έχει αντίγραφα στο αρχείο του. Στις 4 Φεβρουαρίου αυτός ο όρος τροποποιήθηκε. Αυτή η τροποποίηση πέρασε απαρατήρητη έως την περασμένη Κυριακή οπότε εντόπισε την αλλαγή το αμερικανικό μπλογκ Consumerist. «Καθετί που ανεβάζετε στο Facebook μπορεί να χρησιμοποιηθεί από την εταιρεία με όποιον τρόπο κρίνει η ίδια και για πάντα» σημείωνε ο ιδιοκτήτης του μπλογκ.
Χιλιάδες αντιδράσεις
Η παρατήρηση αυτή έκανε αμέσως αίσθηση στους χρήστες της ιστοσελίδας, πολλοί από τους οποίους δημιούργησαν ομάδες για να δηλώσουν την αντίθεσή τους στον νέο όρο. «Είσαι ιδιοκτησία του Facebook» είναι η άποψη που συμμερίζονται πολλές χιλιάδες χρηστών. «Ας υποθέσουμε ότι ανεβάζετε μια φωτογραφία σας από τις διακοπές σας στην Ίμπιθα. Το Facebook αποφασίζει ότι ταιριάζει σε μια ιστοσελίδα γνωριμιών και την πουλάει.
Φροντίστε να εξηγήσετε στα παιδιά σας το πώς και το γιατί» έγραφε ένας μπλόγκερ. Το πρόβλημα, σημειώνει η «Μonde», έχει πολλές όψεις: τίθεται ένα ζήτημα πνευματικών δικαιωμάτων αλλά και ένα ζήτημα ηθικής τάξης και προσωπικών δεδομένων. Ο ιδρυτής τής ιστοσελίδας Μαρκ Ζούκερμπεργκ διαβεβαιώνει ότι η εταιρεία του δεν πρόκειται να χρησιμοποιήσει τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών του με τρόπο που δεν επιθυμούν οι ίδιοι. Από την άλλη πλευρά όμως, δεν έχει κρύψει την πρόθεσή του να χρησιμοποιήσει αυτά τα προσωπικά δεδομένα για διαφημιστικούς λόγους.
Κατά πόσον νομιμοποιείται κάποιος να μεταβάλει τους όρους μίας συμφωνίας εκ των υστέρων; Τι νόημα έχει η συναίνεση; έχουμε συναινέσει στα πάντα και το αγνοούμε;
Εσείς τον ξέρατε τον ΟΣΔΕΛ; και όμως υπάρχει! “Οργανισμός Διαχείρισης Έργων του Λόγου”.
Ο ΟΣΔΕΛ, οργανισμός αντίστοιχος της ΑΕΠΙ στη μουσική, δημιούργησε πλατφόρμα υποδοχής ηλεκτρονικών πωλήσεων και ήδη κάνει τις πρώτες συμφωνίες με εκδότες για ηλεκτρονική διακίνηση υλικού – κυρίως βιβλίων που χρησιμοποιούνται σε πανεπιστήμια. «Ένας πανεπιστημιακός φορέας μπορεί, λ.χ., να αναζητήσει ένα βιβλίο στην ηλεκτρονική έκδοση, να επιλέξει 15 σελίδες, να πληρώσει με κάρτα και να τις κατεβάσει ή να τις φωτοτυπήσει» λέει ο Άρης Πετρόπουλος διευθυντής του οργανισμού. «Όραμά μας είναι να δημιουργήσουμε ένα ελληνικό Οne stop shop, ένα ελληνικό μίνι Google με άλλα λόγια, που θα συγκεντρώνει την ελληνική Γραμματεία».
Η αλήθεια είναι πως για πρώτη φορά εντελώς δωρεάν διέθεσε ένα βιβλίο του ο Νίκος Δήμου, και όχι όπως κακώς καταγράφεται ο Μίμης Ανδρουλάκης ως ο πρώτος συγγραφέας που διαθέτει ένα βιβλίο του δωρεάν (το «Χαμένο Μπλουζ») υπό την προστασία μιας νέας μορφής αδειών χρήσης που επιτρέπει την ελεύθερη διακίνηση χωρίς να στερεί από τον δημιουργό «κάποια δικαιώματα», όπως αυτό της υποχρεωτικής αναφοράς και την απαγόρευση χρήσης για εμπορικούς σκοπούς. Σε ένα χαρακτηριστικό σημείωμα προς τους Ελληνες χρήστες του Διαδικτύου, ο Μίμης Ανδρουλάκης αναφέρει: «Εχετε πλέον στα χέρια σας το ?Χαμένο Μπλουζ? για να ξαναγράψετε εσείς ελεύθερα, σε κείμενο, σε ήχο, σε εικόνα, ό,τι σας κεντρίζει από την περιπέτεια την Ολιας, του Μάριου, του Δημήτρη, του Μάικλ, της Κριστίν κ.ά., να παρουσιάσετε τις δικές σας αφηγήσεις, να πείτε τη γνώμη σας γι? αυτό που συνέβη και γι? αυτό που θα μπορούσε να έχει συμβεί και δεν συνέβη, να στοιχηματίσετε για το πραγματικό και το φανταστικό της ιστορίας. Κερδίστε διαδικτυακά έναν κόσμο που ?χάθηκε? και ίσως ?χάσαμε για πάντα?». Η κίνηση αυτή χαιρετίστηκε βεβαίως ευρύτατα στα blogs αφού επιτρέπει τώρα όχι μόνο την ελεύθερη διακίνηση του βιβλίου, αλλά και τη χρήση του ως πρωτογενούς υλικού για την παραγωγή νέων πολιτιστικών έργων από νεότερους δημιουργούς.
Χρησιμοποιούμε cookies για να σας προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στη σελίδα μας. Εάν συνεχίσετε να χρησιμοποιείτε τη σελίδα, θα υποθέσουμε πως είστε ικανοποιημένοι με αυτό.ΕντάξειΔιαβάστε περισσότερα
…Περνώντας τώρα στο ζήτημα των επιστημονικών, πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, είδαμε την περίπτωση του Γερμανού υπουργού Γκούτενμπεργκ, ο οποίος αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Αυτό που παρουσιάζει ενδιαφέρον είναι ότι, παρά την τιμωρία και την παραίτηση, περισσότεροι από 20.000 Γερμανοί πανεπιστημιακοί υπέγραψαν ανοιχτή επιστολή στην καγκελάριο Μέρκελ διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική υποστήριξη που του παρείχε.
Άρθρα (RSS)