Terra Computerata

Τελευταία δεν λέει να σκάσει το αχείλι μας. Ευτυχώς υπάρχουν οι Moodhackers που είναι αποφασισμένοι να μας αλλάξουν τη διάθεση. Αλιεύουν τις καλές ειδήσεις και τις προβάλουν. Οι συντάκτες του “καλά νέα” είναι πρόθυμοι να δημοσιεύσουν τις καλές ειδήσεις που θα τους στείλουμε.Προτείνουν βιβλία, ταινίες και τρόπους διασκέδασης ενώ δηλώνουν ενεργοί πολίτες.

http://kala-nea.gr/

«Ας μιλήσουμε καθαρά: Γιατί ο αραβικός κόσμος είναι τόσο υπανάπτυκτος; Γιατί τόσοι πολλοί δικτάτορες, τόσα λίγα ατομικά δικαιώματα, τόση πολλή κρατική ασφάλεια και βασανιστήρια, τόσος πολύς αναλφαβητισμός;».

Τα ερωτήματα αυτά θέτει ο Ρόμπερτ Φισκ, ένας δημοσιογράφος που γνωρίζει πολύ καλά τη Μέση Ανατολή.Κατά την πρώτη του επίσκεψη στη Μέση Ανατολή το 1976, ο Ρόμπερτ Φισκ παρατήρησε πολλά από αυτά στα οποία αναφέρεται η έκθεση. Το Κάιρο έβραζε από τη ζέστη, οι δυσώδεις δρόμοι ήταν μονίμως φρακαρισμένοι και περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άστεγοι ζούσαν στο μεγάλο οθωμανικό κοιμητήριο. Τα αραβικά σπίτια είναι πεντακάθαρα, αλλά οι δρόμοι είναι συχνά βρώμικοι. Ακόμη και στον όμορφο Λίβανο, όπου υπάρχει ένα είδος δημοκρατίας και οι πολίτες του είναι από τους πιο καλλιεργημένους στη Μέση Ανατολή, μπορείς να δεις την ίδια εικόνα. Ο Βρετανός δημοσιογράφος σημειώνει ότι το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται στη νοοτροπία των Αράβων: Δεν αισθάνονται ότι ανήκουν στις χώρες τους. Αν και διεκδικούν την εθνική ή την αραβική «ενότητα», δεν έχουν την αίσθηση του «ανήκειν» όπως οι Δυτικοί. Ο δρόμος, το κράτος ως φυσική οντότητα ανήκει σε κάποιον άλλον. Ακόμη και αυτοί που εργάζονται στην κρατική μηχανή αισθάνονται ότι η ύπαρξή τους εξαρτάται από τη διαφθορά πάνω στην οποία κάθεται το κράτος. Οι άνθρωποι γίνονται μέρος της διαφθοράς.

Διαστάσεις – Τα Νέα

Ισως λοιπόν κι εμείς στο σταυροδρόμι των λαών που βρίσκεται η Ελλάδα για αυτό να έχουμε την ίδια νοοτροπία. Το περιβάλλον δεν μας ανήκει για αυτό καίμε τα δάση, ρυπαίνουμε τις θάλασσες και τις ακτές, γεμίζουμε σκουπιδότοπους λίγο πιο πέρα από το κατώφλι μας. Ισχυριζόμαστε ότι επειδή ποτέ δεν έχουμε νιώσει τη φροντίδα του κράτους, έχουμε μάθει απλά να επιβιώνουμε. Η κοινωνία μας  εξακολουθεί να κινείται στη ραθυμία των μελών της και στη μετατόπιση των ευθυνών (Φρόιντ, αλλά και Επίκτητος, μη λησμονούμε: απαιδεύτου έργον το άλλοι εγκαλείν). Ολα μας φταίνε, εκτός από τη δική μας «στάση», τη δική μας άμεμπτη, ηθική παρουσία μέσα σ’ αυτή τη διεφθαρμένη τάξη πραγμάτων. Κι έτσι πορευόμαστε. Πάντα ένοχος είναι κάποιος άλλος (και είναι, αλλά δεν μπορούμε να το αποκαλύψουμε και να το υποστηρίξουμε), πάντα εξερχόμαστε ως λευκές περιστερές από τη μάχη με τον (μικρό μας) νου.

Τα Νέα δημοσίευσαν μία ενδιαφέρουσα έρευνα για τη θέση των γυναικών στην ελληνική κοινωνία και έθεσαν τις ίδιες ερωτήσεις, για το σεξ, τον γάμο και την εργασία και σε τέσσερεις γυναίκες της οικογένειας:προγιαγιά, γιαγιά, κόρη και δισεγγονή.

Το προφίλ και ο ρόλος της γυναίκας τον τελευταίο αιώνα έχει αλλάξει. Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί, αυτό μπορεί κανείς να το διαπιστώσει αν κοιτάξει τις καθημερινές συνήθειες των γυναικών τις δεκαετίες που πέρασαν, αφού αυτές αποτελούν την τοιχογραφία της αλλαγής. «Διαδοχικά και ανά γενιά φαίνεται η διαφοροποίηση της γυναικείας θέσης τόσο στην οικογένεια όσο και στην κοινωνία», τονίζει ο κοινωνιολόγος κ. Χαράλαμπος Στέρτσος.

Η βιομηχανοποίηση, η αστικοποίηση και το γεγονός ότι οι πόλεις και τα χωριά μεγάλωναν ήταν βασικοί παράγοντες που συνέβαλαν στην αλλαγή της συμπεριφοράς της γυναίκας. «Χωρίς κανείς να ξεχνά και τους αγώνες που έχει κάνει η γυναίκα όλα αυτά τα χρόνια για να αποκτήσει μία ισότιμη θέση μέσα στην κοινωνία». Έτσι, όσο οι απελευθερωτικές κοινωνικές τάσεις επιταχύνονταν πολλά ταμπού κατέρρεαν.

Η ευτυχία είναι σαν το ποδήλατο. Το μαθαίνεις και δεν το ξεχνάς ποτέ. Οσο δε πιο πολύ προπονείσαι τόσο βελτιώνεσαι. Μπορείτε να το πιστέψετε; Κι όμως κάποιοι ισχυρίζονται πως η ευτυχία μαθαίνεται και όσοι αποφάσισαν να την κατακτήσουν φαίνεται πως τα καταφέρνουν.Ο Λόρενς Σόρτερ μάλιστα ασχολείται με την ευτυχία επαγγελματικά. Διδάσκει σε μικρά γκρουπ πώς να γίνουν ευτυχισμένοι και το βιβλίο του «Το μυστικό της αισιοδοξίας» γνωρίζει μεγάλη επιτυχία.

Ποιο είναι το μυστικό της ευτυχίας; Ποιο το μυστικό των ευτυχισμένων ανθρώπων; Τι πρέπει να κάνουμε για να αδράξουμε την ευτυχία μας και να τη γευτούμε; Μαθαίνεται η ευτυχία; Γεννιόμαστε ευτυχισμένοι; Υπάρχουν συνταγές για να βρει κανείς την ευτυχία και συνταγές για να τη διατηρήσει; Ολως παραδόξως, απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα δίνουν το τελευταίο διάστημα οι οικονομικές επιστήμες. Οντως, υπάρχει μια σχολή σκέψης που εξαπλώνεται σταδιακά: είναι «η οικονομία της ευτυχίας», η οποία δηλώνει την παρουσία της σε διεθνή φόρα.

Ενενήντα χιλιάδες άνθρωποι από 46 χώρες απάντησαν σε ερωτηματολόγια, διαδικασία που ανανεώνεται ανά τετραετία, εδώ και τριάντα χρόνια, στο πλαίσιο του World Values Survey, μια παγκόσμια μελέτη για τις αξίες. Τι μαθαίνουμε από τα αποτελέσματά της; Πρώτον να απαλείφουμε από τη ζωή μας ό,τι δεν μας κάνει ευτυχισμένους. Αυτοί οι οικονομολόγοι εκτιμούν πως ένα ετήσιο εισόδημα 15.000 ευρώ εξασφαλίζει όλες τις απαραίτητες ανάγκες μας και δεν χρησιμεύει σε τίποτε να κερδίζουμε παραπάνω. Πράγματι αν συνηθίσουμε σε ένα υψηλότερο εισόδημα, καταναλώνουμε περισσότερο και επιθυμούμε και άλλα. Δεύτερον, η ευφυΐα δεν επηρεάζει καθόλου την ευτυχία. Το μορφωτικό επίπεδο την επηρεάζει ελαφρά , ενώ άντρες και γυναίκες είναι ίσοι απέναντι στην κατάκτηση της ευτυχίας.

Αντίθετα, ο γάμος ή μια σταθερή μακροχρόνια σχέση, η καλή υγεία, μια καλή εργασία, η πίστη σε κάποια θρησκεία, η εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση της χώρας, η ολιγόωρη παρακολούθηση τηλεόρασης και η παρουσία δίπλα μας καλών και στενών φίλων είναι οι παράγοντες που μας βοηθούν να προσεγγίσουμε την ευτυχία. Και ακόμη η οικονομία της ευτυχίας είναι αντίθετη στη γεωγραφική κινητικότητα των ανθρώπων, καθώς τους αποξενώνει από τους φίλους τους. Επίσης, προτιμά τον πληθωρισμό από την ανεργία και είναι αντίθετη στην ελαστικοποίηση της εργασίας.

Ελευθεροτυπία

Ο Πάσχος Μανδραβέλης μας κρούει τον κώδωνα:

…Μήπως νομίζουμε ότι η Μπογκοτά έγινε παράδειγμα προς αποφυγήν σε μια νύχτα; Ή πιστεύουμε ότι εκεί οι πιστολάδες βγήκαν ένα πρωί και άρχισαν ξαφνικά τα ξεκαθαρίσματα; Η κατρακύλα μιας κοινωνίας μπορεί να γίνεται ταχύτερα από την αναδιάρθρωσή της, αλλά χρειάζεται κι αυτή τον χρόνο της. Η εγκληματικότητα δεν προκύπτει ξαφνικά, κλιμακώνεται σαν τα ζιζάνια που βρίσκουν εύφορο έδαφος, με αποτέλεσμα να εξαπλώνονται και να θεριεύουν. Οσο η μικρή παρανομία δεν πατάσσεται, γίνεται πράσινο φως για τη μεγάλη, αλλά αυτό δεν είναι καν το χειρότερο. Εκεί όπου η ανομία βασιλεύει, η κακή επιχειρηματικότητα διώχνει την υγιή. Η παρανομία γίνεται επιχειρηματικό πλεονέκτημα: σ’ ένα περιβάλλον χωρίς κανόνες, οι θρασύτεροι επιβάλλουν τους δικούς τους. Γίνεται όρος επιβίωσης για μια εταιρεία να λειτουργήσει με τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή νομιμότητας που επικρατεί. Αλλιώς δεν επιβιώνει (στην Μπογκοτά ούτε καν οι επιχειρηματίες).

Εχουμε πει πολλές φορές ότι η χώρα έχει φτάσει στο μη περαιτέρω. Μέχρι τώρα όμως μας ανησυχούσε η στασιμότητα ή έστω η μικρή σε σχέση με τις ευκαιρίες της χώρας πρόοδος. Τώρα έχουμε μπει στη φάση της οπισθοδρόμησης που εξελίσσεται σε κατρακύλα. Σε κάθε επίπεδο, ακόμη και στην εγκληματικότητα.

Το έγκλημα εξελίσσεται, δικτυώνεται με την πολιτική και τις επιχειρήσεις, έγινε οργανωμένο. Πέρασε η εποχή που ανησυχούσαμε για το ανατολίτικο «μπαχτσίσι», τη διαφθορά που έγινε ενδημική στη δημόσια διοίκηση. Τώρα βλέπουμε τα χειρότερα: έχουμε απανωτά χτυπήματα δυτικού τύπου μαφίας, στο κέντρο της Αθήνας, κάποιες φορές μέρα μεσημέρι. Ξεκαθαρίσματα λογαριασμών με καλάσνικοφ, βομβιστικές επιθέσεις κατά δημόσιων λειτουργών και επιχειρηματιών, απαγωγές μεγαλοπαραγόντων της οικονομικής ζωής τύπου Μπογκοτά. Οι παλιές λύσεις και οι παλιότερες ρητορείες δεν αρκούν. Αντιθέτως συσκοτίζουν την κατάσταση. Χρειάζεται υπέρβαση, την οποία μόνο κάποιοι «κουζουλοί» -δηλαδή κάποιοι εκτός του υπάρχοντος συστήματος και συκοφαντημένοι από το υπάρχον σύστημα- μπορούν να επιφέρουν. Απαιτείται μια νέα ελίτ που δεν έχει μόνο διάθεση να συγκρουσθεί, αλλά θα έχει και επεξεργασμένη άποψη ώστε να τα καταφέρει. Οσα ξέραμε οφείλουμε να τα ξανασκεφτούμε και να τα αναθεωρήσουμε. Οχι μόνο σε ό, τι αφορά τα πρόσωπα, αλλά κυρίως τους θεσμούς ελέγχου και τους μηχανισμούς εφαρμογής της νομιμότητας. Τουλάχιστον κάποιος να σταματάει τις «πομπές ασφαλείας» που έκαναν την Αθήνα να μοιάζει με Μπογκοτά.

Καθημερινή

Ο Αλέξης Παπαχελάς στην Καθημερινή:

Ακουσα πρόσφατα μια ιστορία που με προβλημάτισε για το πόσο βαθιά στο ελληνικό DNA έχει μπει το στοιχείο της διαφθοράς και της κομπίνας. Μια κυρία προσήλθε στον δάσκαλο του παιδιού της, σε μεγάλο ιδιωτικό σχολείο, και διαμαρτυρήθηκε έντονα για τον βαθμό που είχε πάρει το παιδί της σε μια εργασία. Ο δάσκαλος τής εξήγησε πως η εργασία δεν άξιζε αλλά η κυρία επέμενε. Στο τέλος, εξοργισμένη, δήλωσε μάλιστα το εξής καταπληκτικό: «Δεν ξέρω τι μου λέτε, κύριέ μου. Εγώ πλήρωσα 200 ευρώ σε δασκάλα που δουλεύει εδώ, στο ίδιο σχολείο, για να μου ετοιμάσει αυτή την εργασία». Εχουμε δηλαδή μια κυρία που θεωρεί απολύτως φυσικό να πριμοδοτεί την κομπίνα του παιδιού της παραβιάζοντας κάθε κανόνα και κάθε ηθική, ένα κακομαθημένο παιδί που μαθαίνει από πολύ νωρίς πως «όλα αγοράζονται, αρκεί η τιμή να είναι σωστή», και μια δασκάλα που έχει κάνει τη μάθηση παρεμπόριο του αισχίστου είδους.

Η ιστορία είναι τρομακτική γιατί δείχνει πως έχουμε γίνει μια κοινωνία που, με διάφορες δικαιολογίες και εκλογικεύσεις, έχει αποφασίσει ότι μπορεί να παραβιάζει όποιον κανόνα θέλει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τι συνέβη με το Ι. Β., το διεθνές αυτό πρόγραμμα σπουδών, όπου κάποιος δαιμόνιος Ελληνας αποφάσισε να στήσει μια επικερδή κομπίνα. Το αποτέλεσμα είναι πως μεγάλα πανεπιστήμια του εξωτερικού θα αντιμετωπίζουν με «μισό μάτι» τους Ελληνες μαθητές γιατί θα έχουν πάντοτε την υποψία «βρε Ελληνες είναι, μπας και έχουν κάνει καμιά κομπίνα;». Δυστυχώς αυτή είναι και η εικόνα μας στην Ε.Ε. και στη διεθνή «πιάτσα», αν κάποιος ακούσει Επιτρόπους ή ανθρώπους της αγοράς να μιλάνε οφ δε ρέκορντ για την Ελλάδα.

Το μεγάλο ερώτημα είναι πώς θα θεραπεύσουμε αυτή την αρρώστια που μοιάζει να χειροτερεύει. Οσο ελιτίστικο και αν ακούγεται, σε πιο προηγμένες χώρες αυτός είναι ο ρόλος της ελίτ μιας κοινωνίας. Στην Ελλάδα η έννοια της ελίτ υπάρχει μόνο ως προς τα προνόμιά της: τη δυνατότητα να κυκλοφορεί με συνοδευτικά αυτοκίνητα και ψευτοζητάδες που κλείνουν τον δρόμο, να παραβιάζει ατιμωρητί κάθε νόμο και κανόνα, να πουλάει «γκλαμουριά» με τον τρόπο ζωής της. Η ιδέα πως μια ελίτ έχει και μια κοινωνική ευθύνη υπάρχει αλλά σε ελάχιστους ανθρώπους οι οποίοι νιώθουν μόνοι, απελπισμένοι η έτοιμοι να μετοικήσουν. Η ελληνική ψευτοελίτ, γιατί περί αυτού πρόκειται, θεωρεί ότι όλα αγοράζονται, από την ξαπλώστρα στη Ψαρρού μέχρι το Ι. Β. και την εργασία στο σχολείο. Ετσι έβγαλε λεφτά, έτσι εξευτέλισε την εξουσία υπουργών και κρατικών στελεχών, έτσι «γουστάρει» να κρατά καθηλωμένη τη χώρα. Το παράδοξο είναι πως πρόκειται για ένα φαινόμενο – εξάμβλωμα γιατί γεννήθηκε μέσα από τον σοσιαλισμό του πρώιμου ΠΑΣΟΚ. Δαιμονοποιήθηκε η ιδέα των κανόνων συμπεριφοράς, της ιεραρχίας, της πειθαρχίας στο όνομα του σοσιαλισμού. Η διαφθορά ιδεολογικοποιήθηκε ως ένας θεμιτός μηχανισμός αναδιανομής πλούτου. Ορισμένα ιστορικά παιδιά της Αριστεράς το δικαιολόγησαν πλήρως με το περίφημο επιχείρημα «έλα μωρέ, και αυτοί που τα είχαν, τα έκλεψαν. Εμείς έχουμε περάσει τα πάνδεινα στη ζωή μας, θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να βγάλουμε γρήγορα και εύκολα λεφτά».

Ετσι φτάσαμε στην κυρία που διαμαρτύρεται επειδή η πληρωμένη εργασία δεν βαθμολογήθηκε επαξίως. Δυστυχώς, αυτή την ώρα οι κορυφαίοι σε χώρους που θα έπρεπε να αντιδρούν σε αυτά τα φαινόμενα, είναι προϊόντα του ίδιου συστήματος και άνθρωποι που έχουν βολευτεί απόλυτα απ’ αυτό: πανεπιστημιακοί, διανοούμενοι, πολιτικοί, δημοσιογράφοι. Αυτό τελικά πληρώνει η χώρα, όμως, την έλλειψη πραγματικής ηγεσίας με αίσθηση κοινωνικής ευθύνης σε πολλούς κρίσιμους τομείς.

Ο Νίκος Ξυδάκης γράφει για τη “Δύναμη, γνώση, αγάπη” στην Καθημερινή:

Ο δημόσιος βίος είναι θέατρο παραδειγματισμού. Τέτοια παραδείγματα είναι η απολογία του Σωκράτη και η θανάτωσή του, ο οστρακισμός του Αριστείδη, η αποχώρηση του Κιγκινάτου, η μεταρρύθμιση και η δολοφονία των Γράκχων, η μεταρρύθμιση και η πτώση του Χαρίλαου Τρικούπη. Αντιστρόφως ανάλογα παραδείγματα είναι όσα διαδραματίζονται στην πολιτική σκηνή του καιρού μας. Είπαμε: ατιμωρησία, φυγοδικία, ανανδρία, εξουσιολαγνία· ηγέτες δειλοί και τυχάρπαστοι, αφιλοσόφητοι. Φουκαράδες.

Σε αυτό το θέατρο σκιών και δειλαίων διαπαιδαγωγείται πολιτικά το πλήθος σήμερα, αυτό το ήθος αναπαράγει, άθυμα αλλά και βουλιμικά, άκεφα αλλά και ζηλόφθονα και πολλαπλασιασμένα. Πόσο διαφέρουν γενετικά το ήθος του μεγαλομάνατζερ που δωροδοκεί τη δημοκρατία και τους λειτουργούς της, από το ήθος του επίορκου δικαστή, το ήθος του προέδρου ασφαλιστικού ταμείου που τζογάρει τον κοινωνικό πόρο από το ήθος του καλόγερου-μπίζνεσμαν, το ήθος του μαστροπού αστυνόμου από το ήθος του αφηνιασμένου γκάνγκστερ που διαφημίζει τα συμβόλαιά του σαν Εξπρές Σέρβις; Ιδίου γένους είναι. Από την ίδια μήτρα απληστίας, αλαζονίας και κακίας βλασταίνουν. Μόνο η κλίμακα αλλάζει, τα μεγέθη και οι φανερώσεις.

Από αυτή τη μήτρα βλασταίνει το πλήθος. Σε αυτό το πεδίο γεννιούνται παιδιά, λειτουργούν σχολεία, εκδίδονται βιβλία, εκφωνούνται λόγοι παραινετικοί, εξαγγέλλονται εκσυγχρονισμοί, διαπαιδαγωγούνται μάζες. Σε αυτόν τον ακανθώνα καλούνται γονείς να αναστήσουν τα παιδιά τους και να τους μεταδώσουν αρχές και κανόνες. Ανθρωποι με αμαρτίες και σφάλματα, πολίτες με αδυναμίες και συμβιβασμούς, ναι, οπωσδήποτε. Αλλά άνθρωποι που ατταβιστικά, πεισματάρικα, σχεδόν απεγνωσμένα, θέλουν το καλύτερο για τις εκκολαπτόμενες γενιές, για τα παιδιά τους· καλύτερο από το δικό τους.

Τι λες σε αυτούς τους νεοσσούς πολίτες, τους νεοεισερχόμενους στο θέατρο του δημόσιου παραδειγματισμού; Ποια τα παραδείγματα; Ο φυγόδικος μάνατζερ, ο φοροφυγάς δημοσιογράφος, ο λαμογιοκαλόγερος, ο επίορκος λειτουργός, ο ψεύτης και δειλός πολιτικός. Λαμπρά. Εως ότου αποκαλυφθούν, κυκλοφορούν στα καλύτερα σαλόνια, μιλούν με στόμφο στην τηλεόραση, βραβεύονται από επιμελητήρια, είναι χορηγοί φιλανθρωπικών γκαλά, συμβουλεύονται τους καλύτερους δικηγόρους, συναλλάσσονται με τις σοβαρότερες τράπεζες. Είναι οι επιτυχημένοι. Είναι παραδείγματα.

Τα άλλα παραδείγματα είναι οι μόλις ορατοί «κανονικοί» άνθρωποι, χωρίς πλούτο, χωρίς λάμψη, χωρίς βροντώδεις επιτυχίες. Δεν κλέβουν, δεν εξαπατούν, δεν προδίδουν, δεν ποδοπατούν· η ηθική-πολιτική υπόστασή τους ορίζεται από τα «δεν» που κατορθώνουν καθημερινά, επώδυνα, με υλικό κόστος, σε αυτό το θέατρο σκιών και δειλαίων. Είναι τα λοιδορούμενα κορόιδα, οι λούζερ. Αυτοί είναι οι πολλοί όμως, κι αυτοί εντέλει δίνουν τον ιστορικό τόνο, αυτοί διαπαιδαγωγούν τους νεοσσούς με το ζωντανό τους παράδειγμα, των μικρών μαχών, των μικρών νικών, της φιλίας, της πίστης, της συγχώρεσης, των ανθρώπινων αντινομιών, των ανθρώπινων σφαλμάτων. Αυτοί οι άνθρωποι, εμείς, οφείλουμε να κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας τα λάθη, τις ήττες και τις νίκες μας· και μια ευχή, όπως τη γράφει ο ποιητής Γεράσιμος Λυκιαρδόπουλος (περιοδ. Σημειώσεις, Ιούνιος 2009): «Κι αφού αυτά είναι τα ελεεινά δεδομένα που, εκόντες άκοντες, κληροδοτούμε “στα παιδιά μας”, ας τους ευχηθούμε (αν έχουμε καν αυτό το δικαίωμα πλέον), ας τους ευχηθούμε στους δικούς τους αγώνες τουλάχιστον δύναμη, γνώση και αγάπη – αλλά προπάντων δύναμη. Γιατί όπως χωρίς την αγάπη και τη γνώση μπορεί να γίνει κανείς θύτης, χωρίς τη δύναμη θα γίνει οπωσδήποτε θύμα – και δεν του αξίζει ούτε το ένα ούτε το άλλο».

Ολο αυτό το διάστημα δεν μπορούσα παρά να σκέφτομαι τα παιδιά που έδιναν πανελλαδικές εξετάσεις κι έδιναν το δικό τους αγώνα σε αυτό το τοξικό περιβάλλον. Τους αποκαλύπτομαι. Δεν ξέρω αν θα είχα αντέξει να παλεύω τόσο, ακούγοντας όλα αυτά γύρω μου. Μάλλον θα μάζευα τα μπογαλάκια μου για αλλού.Πώς καταντήσαμε έτσι;

Σήμερα στα σεμινάρια της Ερμούπολης παρακολούθησα μία παρουσίαση για το Πανεπιστήμιο των Ορέων. Μένει να αποδειχθεί αν θα είναι και των ωραίων. Πρόκειται ουσιαστικά για μία κραυγή αγωνίας για το μέλλον των ορεινών περιοχών της Κρήτης που εγκαταλείπονται εξαιτίας των οξυμμένων προβλημάτων και την εκπέμπει η πανεπιστημιακή κοινότητα της μεγαλονήσου.

Η νέα αυτή οργάνωση, η οποία σκοπό έχει να παρέμβει στη βάση της κοινωνίας αλλάζοντας τα πρότυπα ευημερίας, προστατεύοντας παράλληλα το ανθρώπινο και φυσικό περιβάλλον, και προβάλλοντας την ενίσχυση της παραδοσιακής οικονομίας και τον επαναπροσδιορισμό της ανθρώπινης ευτυχίας, αποτελείται τόσο από πανεπιστημιακούς όσο και από απλούς Κρήτες.

Αυτή η ομάδα λοιπόν επιχειρεί να πάρει την κατάσταση στα χέρια της, διεισδύοντας στον πυρήνα των προβλημάτων των κατοίκων των ορεινών περιοχών της Κρήτης, ώστε να ανακόψουν το κύμα φυγής του πληθυσμού και την έξαρση της παραβατικότητας ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους.

Στην κατεύθυνση αυτή, ιδρύθηκε το «Πανεπιστήμιο των Ορέων», το οποίο θα υλοποιεί το πρόγραμμά του βασιζόμενο στον συνδυασμό της επιστημονικής γνώσης και θα παράγει βιωματική γνώση για την ανάπτυξη προϋποθέσεων για βιώσιμη ανάπτυξη στην ορεινή και νησιωτική περιφέρεια.

Το πρόγραμμα του Πανεπιστημίου των Ορέων περιλαμβάνει τέσσερις παράλληλες δράσεις. Η πρώτη θα είναι τα ελεύθερα μαθήματα για το ευρύ κοινό με έμφαση στη λαϊκή παράδοση. Η δεύτερη αφορά τα παραδοσιακά επαγγέλματα και τις δεξιοτεχνίες. Η τρίτη θα επικεντρωθεί στην υγεία, στο δημογραφικό πρόβλημα και στη διατροφή, ενώ η τέταρτη δράση θα αφορά τη βιώσιμη ανάπτυξη, τον επαγγελματικό προσανατολισμό των νέων, την οικιστική πολιτική και το περιβάλλον. Στόχος είναι οι δράσεις αυτές να μην περιορίζονται στην απλή διδασκαλία, αλλά να υπάρχει αλληλεπίδραση, ώστε ο διδάσκων να διδάσκεται και ο διδασκόμενος να διδάσκει.

Σε μια εποχή που το Πανεπιστήμιο με την κλασική του δομή αμφισβητείται, η δράση αυτή φιλοδοξεί να αποτελέσει την «κοινωνική επέκταση» του πανεπιστημιακού ιδρύματος Κρήτης και να εξελιχθεί. Το εγχείρημα έχει ήδη αρχίσει να λειτουργεί πιλοτικά στο Οροπέδιο Λασιθίου, στον ορεινό Μυλοπόταμο και στο Οροπέδιο του Ομαλού στα Χανιά.

Περισσότερα: www.mountainsuniversity.gr

Είναι ενδιαφέρον να παρακολουθήσουν οι κοινωνιολόγοι τα δύο διαφορετικά μοντέλα ανάπτυξης που έχουν αναπτυχθεί στη μεγαλόνησο. Από τη μία έχουμε την περίπτωση Ζωνιανών που έχουν δημιουργήσει το δικό τους καπετανάτο. Εδώ και πολλά χρόνια, η Κρήτη ταλαιπωρείται από μιαν αρρωστημένη μετάλλαξη της λεβεντιάς σε μιαν ανεξήγητη αποδοχή της ανομίας και της κυριαρχίας οργανωμένων νταήδων. Τα Ζωνιανά, όπου ακόμη δοκιμάζεται η αποφασιστικότητα του κράτους, είναι η πιο κραυγαλέα απόδειξη μιας κατάστασης η οποία θέτει σε κίνδυνο την κοινωνία του νησιού. Μετά την κατάρρευση της κτηνοτροφίας άρχισαν να ζουν με τις επιδοτήσεις των Ε.Ε. αλλά όταν ήρθε ο έλεγχος από την Ένωση φυσικά αναγκάστηκαν να τους διώξουν. Μετά ήταν σχετικά εύκολο να διώξουν όλες τις αρχές. Λίγα χιλιόμετρα πιο πέρα τα Ανώγεια έχουν αναπτύξει δημοτικούς μηχανισμούς απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων και σημειώνουν αναπτυξιακή πρόοδο.

Το Πανεπιστήμιο των Ορέων είναι μία προσπάθεια να αξιοποιηθεί το ανθρώπινο κεφάλαιο και να αλλάξει το πρότυπο ευημερίας. Κάτι που σε λίγο θα το έχουμε ανάγκη σε όλη τη χώρα με το πρότυπο “μεζονέτα -πισίνα- τζιπ – ραχάτι” που έχουμε ενσωματώσει. Ισως λοιπόν μία πολιτική ανοησία, αυτή της διασποράς 70 πανεπιστημιακών τμημάτων σε κάθε χωριό της Ελλάδας να μετατραπεί σε συγκριτικό πλεονέκτημα και να γίνει μοχλός ανάπτυξης. Χρειαζόμαστε περισσότερες τέτοιες πρωτοβουλίες. Θέλουμε π.χ. το πανεπιστήμιο του γιαλού για τη Μύκονο και τη Ρόδο…

Ο Φώτης Γεωργελές για τους Ελληνες και το διαδίκτυο: Δεν είναι τυχαίο πως απ’ αυτή τη θαυμάσια περιπέτεια του Διαδικτύου, αυτό που κυρίως μας απασχολεί στην Ελλάδα είναι οι παθογένειές του. Η ανωνυμία, η διαπλοκή, η συκοφαντία, οι μεταμφιεσμένοι πόλεμοι. Όχι ο πλούτος του περιεχομένου, η επικοινωνία, η επαφή. Ίσως γιατί είμαστε μια κατεξοχήν Κοινωνία της Ανευθυνότητας. Γεμάτοι αστήρικτα θέλω, χωρίς πρέπει. Με άπειρα δικαιώματα, χωρίς ποτέ να συνοδεύονται από υποχρεώσεις. Διψασμένοι για αναγνώριση χωρίς προσπάθεια, για επιτυχία χωρίς δουλειά. Η ανωνυμία των ψευδωνύμων, η ευκολία της δημοσιοποίησης όλα αυτά τα κάνουν εντονότερα. Όμως σ’ αυτή τη ζωή δεν υπάρχει τίποτα δωρεάν. Κάθε παιχνίδι έχει αντίτιμο. Κι όταν το παιχνίδι δεν έχει κανόνες, δεν είναι παιχνίδι, είναι ζούγκλα. Οι αμέριμνοι ταξιδευτές των social media καταλαβαίνουν σιγά-σιγά πως ο φασματικός κόσμος πληγώνει το ίδιο σκληρά όσο και ο πραγματικός. Δεν είναι πάντα ευχάριστο να είσαι “pet”. Ούτε καν να έχεις.
Πίσω από τα ψευδώνυμα και τα IP υπάρχουν άνθρωποι. Και όταν οι άνθρωποι συναντιούνται, έχουν ανάγκη σεβασμού, αξιοπρέπειας, ευθύνης. Μιλάς και έχεις απαίτηση να σ’ ακούνε μόνο όταν έχεις ένα πρόσωπο, μια ταυτότητα. Δεν υπάρχει αξιοπιστία χωρίς ανάληψη προσωπικής ευθύνης. Οι κοινότητες χωρίς κανόνες αναπαράγουν τον παιδισμό μιας κοινωνίας χωρίς ευθύνες. Δεν υπάρχει επικοινωνία, δεν υπάρχει επαφή, δεν υπάρχει αλήθεια χωρίς προσπάθεια, χωρίς αξιοπιστία, χωρίς προσωπική δέσμευση.

Η κρίση της Παιδείας δείχνει μια κοινωνία σε κρίση. Μια κοινωνία χωρίς πυξίδα και κριτήρια, που θύει απελπισμένη στα τυπικά προσόντα και την θεσιθηρία, χωρίς να βλέπει ποια είναι και πού θέλει να πάει. Κοινωνία θηρευτών και επιβιωτών. Κοινωνία που δεν στοχάζεται. Και οι στοχαστές; Οι διανοούμενοι; Οι άνθρωποι του πνεύματος και του πολιτισμού; Πού είναι; Γιατί δεν ακούγεται η φωνή τους; Οι πανεπιστημιακοί, όταν δεν απεργούν, αναπαράγουν τις ιεραρχίες τους και καλλιεργούν τις δημόσιες σχέσεις τους. Οι συγγραφείς διαφημίζουν τα βιβλία τους, οι μουσικοί τους δίσκους τους· οι φιλόσοφοι σωρεύουν μικροδημοσιεύσεις· οι πολιτικοί επιστήμονες πουλάνε συμβουλές ίματζ…

Η κοινωνία εν κρίσει περιμένει τους πνευματικούς ταγούς να μιλήσουν, να αναλάβουν τις ευθύνες που τους αναλογούν, να δείξουν δρόμους, να πουν δυσάρεστες αλήθειες. Αυτή είναι η μόνη πραγματική δοκιμασία του πνεύματος.