Terra Computerata

Σε μικρό επιστημονικό εργαστήριο θα μπορούσε να μετατραπεί στο μέλλον κάθε κινητό τηλέφωνο καθώς οι επιστήμονες έχουν ήδη αρχίσει να εκμεταλλεύονται τις λειτουργίες του προκειμένου να κατασκευάσουν ένα απλό αλλά χρήσιμο παγκόσμιο δίκτυο συλλογής πληροφοριών.

Οι πέντε δισεκατομμύρια συνδέσεις της κινητής τηλεφωνίας παγκοσμίως και ο ακόμη μεγαλύτερος αριθμός κινητών τηλεφώνων θα μπορούσαν να συντελέσουν στη δημιουργία ενός εξελιγμένου δικτύου ασύρματων οργάνων, διασκορπισμένων σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Πολλές συσκευές, ειδικά εκείνες των λεγόμενων «έξυπνων» κινητών, διαθέτουν κάμερες και εξελιγμένους αισθητήρες, όπως επιταχυνσιόμετρα και συστήματα εντοπισμού θέσης, που σε συνδυασμό με το κατάλληλο λογισμικό θα μπορούν να λειτουργούν ως συσκευές μέτρησης και εκτίμησης δεδομένων.

Οι ερευνητές Αλισον Γούντραφ και Αλαν Μεϊνγουόρινγκ της Ιntel έχουν ήδη αναπτύξει ένα πρότυπο πρόγραμμα για κινητά τηλέφωνα, τα οποία θα καταγράφουν την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα και έπειτα θα στέλνουν τις πληροφορίες σε μια βάση δεδομένων.

Η Ελίζαμπεθ Κόκραν, επίκουρη καθηγήτρια σεισμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Ρίβερσαϊντ, δημιούργησε ένα δίκτυο 1.400 ηλεκτρονικών υπολογιστών που ονόμασε «Δίκτυο Καταγραφής Σεισμών» (Quake Catcher Νetwork) το οποίο καταγράφει τις δονήσεις της Γης μέσω των αισθητήρων που βρίσκονται ενσωματωμένοι στους υπολογιστές. Αυτοί είναι συνδεδεμένοι με ένα παγκόσμιο δίκτυο και λειτουργούν ως όργανα άμεσης καταγραφής των σεισμών.

Αν επεκταθεί το δίκτυο, ο κόσμος θα μπορούσε να ειδοποιείται ως και 60 δευτερόλεπτα πριν από το χτύπημα του Εγκέλαδου. Βέβαια, με αυτές τις τεχνολογίες ανακύπτει πάντα το ζήτημα της παραβίασης της ιδιωτικής ζωής. Για παράδειγμα, προκειμένου ο χρήστης κινητού να στείλει δεδομένα που αφορούν την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα θα πρέπει να αποστείλει και πληροφορίες σχετικά με την τοποθεσία από όπου συνελέγησαν τα στοιχεία.

 Το Βήμα

Το ταχυδρομικό περιστέρι Ουίνστον απαθανατίζεται στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής, αφού μετέφερε μία κάρτα μνήμης 4 GB. Το πτηνό επικράτησε του τοπικού δικτύου στην ταχύτητα μεταφοράς δεδομένων σε απόσταση 85 χιλιομέτρων.

Καθημερινή

Ο αναγνώστης της Ελευθεροτυπίας κ. Σπύρος Αυγερινός, αναφέρεται στα «10 πράγματα που… σκότωσε το Ιντερνετ». Ιδού: 1. (Οτι το Ιντερνετ «κατήργησε την τέχνη της ευγενικής διαφωνίας»). Απλά δόθηκε βήμα και στην τέχνη της επιθετικής και αγενούς διαφωνίας. Αν το περιεχόμενο είναι καλό, δεν χάθηκε δα κι ο κόσμος για το ύφος.

2. (Οτι «έσβησε τον σεβασμό για τον θάνατο διασήμων προσώπων»). Υπάρχει τόση ασέβεια, για τον θάνατο πολλών εκατομμυρίων ασήμων ανθρώπων και, ακόμη, είναι τόσο υποκειμενικά τα κριτήρια ανάδειξης τόσο πολλών διασημοτήτων, ώστε το μόνο που μπορεί να πει κανείς: «Ε, και;»

3. (Οτι «σκότωσε τα ολόκληρα άλμπουμ μουσικής»). Εδωσε την ευκαιρία σε ανθρώπους με μικρές οικονομικές δυνατότητες να ακούνε μόνον ό,τι θέλουν με λίγα χρήματα, χωρίς να είναι υποχρωμένοι να αγοράζουν και τον «κατιμά», με τον οποίο φορτώνουν τα άλμπουμ οι δισκογραφικές εταιρείες.

4. (Οτι «έδιωξε την ωραία αγωνία των εφήβων μπροστά στα πορνοπεριοδικά στα περίπτερα»). Τώρα μπορεί και ο μπατίρης να βρεθεί, και φτηνά, και συχνά, «στην… ευλογημένη του μοναξιά».

5. (Οτι «εξαφάνισε τη διά χειρός αλληλογραφία»). Εχετε υπολογίσει πόσο περισσότεροι άνθρωποι αλληλογραφούν σήμερα, εξαιτίας ακριβώς του e-mail; Τα συναισθήματα μπορούν να απλωθούν το ίδιο καλά σε ένα μέιλ, αρκεί να υπάρχουν, και μια αλληλογραφία σώζεται καλύτερα σε ένα σκληρό δίσκο παρά σε ένα τσίγκινο κουτί.

6. (Οτι «δεν χρειάζεται να θυμόμαστε πια τίποτα»). Το Ιντερνετ μάς απελευθέρωσε τη μνήμη από γνώσεις της μιας χρήσης, ώστε να έχουμε περισσότερο «χώρο αποθήκευσης» για αναμνήσεις.

7. (Οτι «έκλεψε τον δημιουργικό μας χρόνο»). Πόσοι έχουν βεράντα με γλάστρες, πόσοι ξέρουν να ζωγραφίζουν, πόσοι τα καταφέρνουν με τα μερεμέτια; Να είστε σίγουρος ότι όσοι μπορούν, και ποτίζουν, και ζωγραφίζουν, και μερεμετίζουν.

8. (Οτι «πάνε και τα φωτογραφικά μας άλμπουμ»). Μπορούν πάρα πολλοί φίλοι να βρουν τις φωτογραφίες στο ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο ή να τις δουν στην οθόνη ενός home cinema.

9. (Οτι «άνοιξε τις πύλες σε χιλιάδες πληροφορίες, όχι όλες αξιόπιστες, όμως»). Αν έχω να διαλέξω μεταξύ της αξιοπιστίας που εξασφαλίζουν τα ΜΜΕ των «εθνικών προμηθευτών», των «εθνικών εργολάβων» και των διάφορων Μέρντοχ από τη μια μειρά, και της αναξιοπιστίας του Ιντερνετ από την άλλη, προτιμώ τη δεύτερη.

10. (Οτι «περιόρισε τον προσωπικό μας χώρο»). Τον προσωπικό σου χώρο, όταν θες, τον διαφυλάττεις στο Ιντερνετ καλύτερα απ’ ό,τι στον φωταγωγό του διαμερίσματός σου, στις κάμερες της Αστυνομίας σου και στο C4Ι της χώρας σου.

ΥΓ.: Αρχισα να ασχολούμαι με το Ιντερνετ μετά τα εξήντα πέντε μου και κάθε μέρα ανακαλύπτω και νέες δυνατότητες. Το μπαστούνι του γκολφ είναι μέσο ψυχαγωγίας, αλλά στα χέρια ενός εγκληματία γίνεται φονικό όπλο. Φοβάμαι ότι ο αρθρογράφος της «Ντέιλι Τέλεγκραφ» φοβάται, αδιακρίτως, τα μπαστούνια.

Ελευθεροτυπία

Η ιδέα, εξαιρετική και ενδιαφέρουσα, ανήκει στην αγγλική εφημερίδα Ντέιλι Τέλεγκραφ.

Δεν υποτιμά (κάθε άλλο μάλιστα) τα «άπειρα θετικά» που μας έχει προσφέρει το Διαδίκτυο, ιδίως τα τελευταία 15 χρόνια που η χρήση του έχει απλωθεί σχεδόν παντού στον κόσμο. Ομως (και εδώ αρχίζουν, και μάλλον δεν τελειώνουν, τα «πλην»), το Ιντερνετ:

1. Κατήργησε την τέχνη της ευγενικής διαφωνίας. Μπείτε σε οποιοδήποτε μπλογκ ή πόρταλ και διαβάστε απόψεις αναγνωστών-επισκεπτών. Η επιθετικότης και η αγένεια περισσεύουν.

2. «Εσβησε» τον σεβασμό για τον θάνατο κάθε διασήμου προσώπου. Η περίπτωση του Μάικλ Τζάκσον είναι χαρακτηριστική. Στο Twitter κυκλοφορούν μερικά από πιο κρύα και αισχρά ανέκδοτα που έχετε «ακούσει» ποτέ.

3. «Σκότωσε» τα ολόκληρα άλμπουμ μουσικής. Κάποτε, ακούγαμε όλον τον δίσκο. Τώρα, θριαμβεύει το «σιγκλάκι». Μπαίνεις σε κάποιο μουσικό site, επιλέγεις μόνο το «χιτ», το αγοράζεις με πολύ λίγα χρήματα, και αυτό ήταν! Νομίζεις πως άκουσες την τελευταία δουλειά της Εϊμι Ουάινχαους, ας πούμε…

4. Εδιωξε την «ωραία αγωνία» που είχε ένας έφηβος, καθώς έστεκε δίπλα σε ένα περίπτερο ή μπροστά στα ράφια με τα «πονηρά περιοδικά» ενός βιβλιοπωλείου, με τη φύση του σε έναν ασυγκράτητο πανηγυρισμό, να αγοράσει ένα στα μουλωχτά και σαν τον κλέφτη, τοίχο τοίχο, να απομακρυνθει για να βρεθεί όσο πιο γρήγορα μπορούσε στην… ευλογημένη του μοναξιά. Τώρα, με ένα κλικ τα έχεις όλα μπροστά σου, εύκολα. Χάθηκε το σασπένς.

5. Εξαφάνισε τη διά χειρός αλληλογραφία. Τη σκότωσε το e-mail. Μαγικό και γρήγορο, το δίχως άλλο. Ομως, δύσκολο να πιστέψεις πως θα ‘ρθει η μέρα που θα δημοσιευτούν κάποτε τα e-mails του «χι» σπουδαίου λογοτέχνη προς έναν εξίσου σπουδαίο συνάδελφό του, ερωμένη ή γυναίκα του, κ.λπ. Τα «γράμματα στον τάδε…» δεν θα υπάρξουν ποτέ ξανά. Δεν ταιριάζει το άπλωμα των συναισθημάτων σε ένα μέιλ.

6. Χάθηκε η μνήμη. Καλό, από τη μία, γιατί πού να θυμάσαι «όλες αυτές τις πληροφορίες». Κακό, από την άλλη, γιατί με τα Wikipedia, τα Google και τα συναφή δεν χρειάζεται πια να θυμάσαι τίποτα.

7. Εκλεψε τον ελεύθερο, δημιουργικό χρόνο. Πότε ήταν η τελευταία φορά που γέμισες κάποιες άδειες ώρες σου διαβάζοντας ένα βιβλίο, κάνοντας κάποιο μερεμέτι, φτιάχνοντας τις γλάστρες στη βεράντα, ζωγραφίζοντας ένα τοπίο με τις ακουαρέλες σου; Οι ώρες που «σκοτώνουμε» πια στο Ιντερνετ, με χρήσιμο ή και άχρηστο σερφάρισμα, μας άφησαν υπόλοιπο «μηδέν».

8. Πάνε και τα φωτογραφικά μας άλμπουμ. Τώρα όλες οι φωτογραφίες είναι φορτωμένες στο PC, στο laptop και, αν είσαι προνοητικός, σε CD-Rom ή και σε σκληρό δίσκο. Πόσοι φίλοι να μαζευτούν γύρω από μια μικρή οθόνη για να δουν τις φωτογραφίες «από το νησί το καλοκαίρι» ή «από την εκδρομή μας στην Ντίσνεϊλαντ»; Στιγμές, που κάποτε τις μοιραζόμασταν…

9. Πρόσβαση σε αξιόπιστες πηγές αναφοράς. Προσφέρει πολλές πληροφορίες το Ιντερνετ. Οι αξιόπιστες θέλουν ψάξιμο, γνώσεις και λογική. Οι περισσότερες από αυτές κοστίζουν, μάλιστα. Σου ζητάνε συνδρομή για να έχεις πρόσβαση. Λίγοι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν. Θέλουν τσάμπα πληροφορίες. Που δεν είναι πάντα σωστές…

10. Σεβασμός στον προσωπικό μας χώρο. Ολα είναι προσβάσιμα. Οπου και να είσαι, μπορούν να σε βρουν. Ακόμη κι όταν κοιμάσαι, δεν είσαι μόνος. Κάποιος σου στέλνει μέιλ. Κάποιος διαβάζει το βιογραφικό σου. Κάποιος βλέπει στη φωτογραφία σου πόσο πάχυνες. Κάποιος, στα σάιτς με τις fake (δηλαδή τις μονταρισμένες) φωτογραφίες, σε έχει κάνει σέξι, αποκρουστικό, μίστερ Κόσμο και ανάσκελα σε φέρετρο.

Ελευθεροτυπία

Η Πάολα Αντονέλι στον κατάλογο της έκθεσης που επιμελήθηκε η ίδια «Design and the Elastic Mind», και που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (ΜΟΜΑ), αναφερόμενη σε ένα σκίτσο του The New Yorker, όπου δύο σκύλοι ανταλλάσσουν ηλεκτρονικά μηνύματα, με την εξής λεζάντα: «Στο Διαδίκτυο κανείς δεν ξέρει ότι είσαι σκύλος», συμπληρώνει η Αντονέλι: «Οπως κανένας δεν γνωρίζει ότι είμαι γυναίκα, ότι είσαι άνδρας… μέσα από ονόματα στην οθόνη και εικονικούς εναλλακτικούς εαυτούς, χτίζουμε σχέσεις σε παράλληλα σύμπαντα, οι οποίες πολλές φορές είναι πολύ πιο ελκυστικές ή επικίνδυνες από αυτές που έχουμε μέσα από την πραγματική μας ταυτότητα». Η έκθεση στο ΜΟΜΑ έχει πολλά να κάνει με αυτή τη νέα ανθρώπινη κατάσταση. Διότι, όπως και το μέλλον, το design δεν είναι πια αυτό που ήταν. Εάν ξεπεράσεις τον πληθωρισμό των έργων που εκτίθενται (η έκθεση απαιτεί χρόνο, περιέργεια, περισυλλογή μα και μια σχετική ψυχραιμία), τότε βρίσκεσαι μπροστά σε έναν μοναδικό οργασμό πειραματικού design το οποίο όμως υπερβαίνει κατά πολύ το ίδιο το design: νανοφυσική, νανοτεχνολογία, βιολογία, κοσμολογία, αρχιτεκτονική, Διαδίκτυο είναι λίγα από τα πεδία με τα οποία συνδιαλέγεται εδώ το design, σε μια έκθεση όπου το σχεδιασμένο αντικείμενο αποκτά έναν χαρακτήρα ιδιότυπα υπαρξιακό: αν παλαιότερα η σκέψη των designers πήγαινε περισσότερο στον «χρήστη» του αντικειμένου, τώρα η προσοχή στρέφεται στο ίδιο το αντικείμενο, όχι αυτιστικά, αλλά ως ένα είδος «μετάφρασης» της σύγχρονης πραγματικότητας.
Αναφερόμενη στην επανάσταση του Walkman το 1978 και στο πώς δημιούργησε νοητούς μικρόκοσμους, παράλληλα σύμπαντα, για τον καθένα μας, και κατά συνέπεια, μιαν επέκταση του εαυτού μέσα στο χώρο (και μετά το Διαδίκτυο, και μέσα στο χρόνο: επικοινωνούμε αυτόματα με κάποιον στην άλλη άκρη της Γης, όπου η επόμενη ημέρα έχει ξημερώσει) η Αντονέλι σημειώνει ότι σήμερα πια το ανθρώπινο σώμα δεν τελειώνει πουθενά αλλά επεκτείνεται, καλωδιώνεται, διαχέεται. Η έκθεση «Design and the Elastic Mind», και έργα όπως των James Auger, Jimmy Loizeau, Charles και Ray Eames, Oded Ezer (με το εκπληκτικό Typosperma) κ.ά. αναδομεί τον κόσμο γύρω μας, έναν κόσμο που διαρκώς διαμορφώνεται, και με έναν γοητευτικό τρόπο σού μεταφέρει το δέος του κοσμολογικού απείρου και την ίδια στιγμή ένα άλλο δέος, αυτό του μικροσκοπικού που όμως κρύβει κάτι απέραντο μέσα του.

http://moma.org/exhibitions/2008/elasticmind/

Σήμερα όλοι πλέον αναγνωρίζουν ότι η ιντερνετική δικτύωση έχει την ίδια σημασία που είχαν πριν από έναν αιώνα τα οδικά δίκτυα, η ηλεκτροδότηση και η ύδρευση.

Μπορεί μια σύγχρονη πόλη να παρέχει δωρεάν γρήγορο ασύρματο Internet σε όλους τους μόνιμους κατοίκους της αλλά και στους επισκέπτες; Είναι τεχνικά εφικτό και οικονομικά βιώσιμο ένα τέτοιο μεγαλεπήβολο σχέδιο; Και αν μπορούσε να πραγματοποιηθεί, τι επίδραση θα είχε στην κοινωνική και οικονομική ζωή της πόλης;

Αν κρίνουμε από τις απαντήσεις που δίνει σε αυτά τα ερωτήματα ο δήμαρχος της Φιλαδέλφειας των ΗΠΑ, η ασύρματη δικτύωση της πόλης είναι η καλύτερη επένδυση για το μέλλον. Για την οικονομική της ανάπτυξη, την ευμάρεια των κατοίκων της, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και των παρεχόμενων υπηρεσιών στους πολίτες της και στους επισκέπτες.

Άρθρο του Ι. Γιανναράκη στο Βήμα της Κυριακής