Ενότητα 11η (514Α-515A)
Μετάφραση
Ύστερα από αυτά λοιπόν, είπα, παρομοίασε τη δική μας φύση σχετικά με την παιδεία και την απαιδευσία με την ακόλουθη περιπετειώδη εικόνα. Φαντάσου δηλαδή ανθρώπους δήθεν μέσα σε υπόγειο μέρος όμοιο με σπηλιά, που έχει την είσοδό του ανοικτή προς το φως, σε μάκρος, σε όλη την έκταση της σπηλιάς, να βρίσκονται μέσα σε αυτό, από παιδιά, στα δεσμά και από τα πόδια και από τον τράχηλο ώστε και να μένουν στην ίδια θέση αυτοί και να βλέπουν μόνο μπροστά τους, χωρίς να μπορούν να γυρίζουν κυκλικά τα κεφάλια τους εξ αιτίας των δεσμών. Γι’ αυτούς, λοιπόν, να φέγγει μια λάμψη από φωτιά από ψηλά και από μακριά που καίει πίσω τους, και ανάμεσα στη φωτιά και τους δεσμώτες επάνω στην επιφάνεια της γης να περνάει δρόμος κοντά στον οποίο, φαντάσου, να έχει κτισθεί ένα χαμηλό τείχος, όπως ακριβώς
στήνονται τα παραπετάσματα από τους θαυματοποιούς μπροστά από τους θεατές, πάνω από τα οποία παρουσιάζουν τα τεχνάσματά τους.
Τα φαντάζομαι, είπε.
Φαντάσου τώρα ανθρώπους κατά μήκος αυτού του τείχους να μεταφέρουν κάθε είδους κατασκευάσματα που εξέχουν από το τείχος και αγάλματα και άλλα ομοιώματα και πέτρινα και ξύλινα και κατασκευασμένα από κάθε είδους υλικό, και όπως είναι φυσικό από αυτούς που τα κρατούν και τα δείχνουν από μακριά άλλοι να μιλούν και άλλοι να σωπαίνουν.
Παράξενη εικόνα περιγράφεις, είπε, και παράξενους δεσμώτες.
Όμοιους με εμάς, είπα εγώ.
Ενότητα 12η (519B-D)
Μετάφραση
Τι λοιπόν; Αυτό εδώ δεν είναι φυσικό, είπα εγώ, και δεν προκύπτει
αναγκαστικά από τα προηγούμενα, δηλαδή ούτε οι απαίδευτοι και όσοι δεν έχουν γνωρίσει την αλήθεια θα μπορούσαν να διοικήσουν με ικανοποιητικό τρόπο την πόλη, ούτε όσοι αφήνονται να περνούν τη ζωή τους έως το τέλος μέσα στην εκπαίδευση· οι πρώτοι επειδή στη ζωή τους δεν έχουν κάποιον σκοπό, ο οποίος πρέπει να τους προσανατολίζει σε οποιαδήποτε πράξη τους είτε ιδιωτική είτε δημόσια, και οι δεύτεροι επειδή με τη θέλησή τους δεν θα προβούν σε καμία πρακτική ενασχόληση νομίζοντας ότι έχουν εγκατασταθεί στα νησιά των μακάρων, ενώ ακόμη ζουν;
Αλήθεια, είπε.
Δικό μας, λοιπόν, έργο είναι, είπα εγώ, εμείς οι ιδρυτές της πόλης να αναγκάσουμε και τις καλύτερες φύσεις να επιδοθούν στο μάθημα, το οποίο προηγουμένως ισχυρισθήκαμε ότι είναι το ανώτερο, και να δουν δηλαδή το αγαθό και να επιχειρήσουν εκείνη την ανάβαση, και αφού ανεβούν και χαρούν αρκετά το θέαμα, να μην τους επιτρέψουμε αυτό που τώρα τους επιτρέπεται.
Και ποιο είναι αυτό;
Το να μένουν συνεχώς στο ψηλό μέρος, είπα εγώ, και να μη θέλουν να κατεβούν πάλι κοντά σε εκείνους τους δεσμώτες ούτε να παίρνουν το μερίδιό τους από τους κόπους και τις τιμές που έχουν θεσπισθεί ανάμεσα σε εκείνους, είτε είναι ταπεινότερες είτε έχουν μεγαλύτερη αξία.
Ενότητα 13η (519D-520A)
Μετάφραση
Και λοιπόν, είπε, θα τους αδικήσουμε και θα τους κάνουμε να ζουν
χειρότερα, ενώ είναι δυνατόν να ζουν καλύτερα;
Λησμόνησες πάλι, είπα εγώ, φίλε μου, ότι αυτό δεν ενδιαφέρει τον νόμο, πώς δηλαδή μια κοινωνική τάξη στην πόλη θα ευτυχήσει υπερβολικά, αλλά αναζητά τρόπο να συμβεί το παρακάτω σε ολόκληρη την πόλη, ενώνοντας τους πολίτες με την πειθώ και τον εξαναγκασμό· τους κάνει να μοιράζονται μεταξύ τους την ωφέλεια που ο καθένας τους μπορεί να προσφέρει στο κοινό και ο ίδιος δημιουργεί τέτοιους πολίτες στην πόλη, όχι για να αφήνει να τραβά ο καθένας όπου θέλει, αλλά για να τους χρησιμοποιεί ο ίδιος και να δένει σε μια ενότητα την πόλη.
Πραγματικά, είπε· το είχα ξεχάσει.
Σκέψου λοιπόν, Γλαύκωνα, είπα, ότι δεν θα αδικήσουμε αυτούς που στην πόλη μας θα γίνονται φιλόσοφοι, αλλά με το δίκαιο μας θα ισχυρισθούμε ότι τους αναγκάζουμε και να φροντίζουν και να φυλάνε τους άλλους.
Σχόλια Αναγνωστών-Επισκεπτών