ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
Η δημιουργική ικανότητα είναι έμφυτη στον άνθρωπο. Με τη δημιουργία καταξιώνεται η ζωή και νικιέται ο θάνατος. Η προσωπική δημιουργία είναι πηγή χαράς και αισιοδοξίας. Η χαρά της δημιουργίας προέρχεται από την εσωτερική τάση του ανθρώπου για ελευθερία και γνώση. Η δημιουργία διαφέρει από την εργασία. Η απλή εργασία είναι μέσο επιβίωσης και βιοπορισμού. Η δημιουργία ικανοποιεί πνευματικές και ψυχικές ανάγκες του ανθρώπου.
Προϋποθέσεις για την αληθινή δημιουργία
- Ελευθερία: Βασική προϋπόθεση κάθε δημιουργίας είναι η ελευθερία. Ο άνθρωπος δημιουργία μόνο όταν είναι ελεύθερος. Η ελευθερία είναι απαραίτητη στην έκφραση και στην έμπνευση. Με την ελευθερία λόγου ο δημιουργός εκφράζει τις ιδέες, τις γνώμες και τα διανοήματά του.
- Φαντασία: Η δημιουργική φαντασία είναι απαραίτητη στα γράμματα και στις τέχνες. Ο δημιουργός κλασικών έργων με τη φαντασία του διεισδύει στο μέλλον. Η φαντασία, αν είναι γόνιμη και δημιουργική, είναι απαραίτητη στους καλλιτέχνες, στους επιστήμονες, στους οικονομολόγους, στους διαφημιστές, στους πολιτικούς, στους στρατιωτικούς κλπ. Γενικά η φαντασία δημιουργεί νέες εικόνες, νέες παραστάσεις, νέες μορφές φαινομένων και αντικειμένων.
- Έμπνευση: Με τη φαντασία συνδέεται στενά η έμπνευση. Ο δημιουργός ξαφνικά εμπνέεται το δημιουργικό του έργο.
- Πρωτοτυπία: Δημιουργία είναι η πρωτοτυπία στην έμπνευση για την εκτέλεση ενός έργου. Κάθε δημιουργικό έργο πρέπει να είναι πρωτότυπο και πηγαίο φανέρωμα της ζωής.
- Ανανέωση: Στοιχεία ανανέωσης υπάρχουν σε όλα τα δημιουργικά έργα.
- Αυτενέργεια: Ο δημιουργός στην αρχή μιμείται ξένα έργα και εμπνέεται από ξένα πρότυπα. Έπειτα η μίμηση και η έμπνευση δίνει τη θέση της στην αυτενέργεια.
- Θέληση: Κεντρίζει η θέληση τη δημιουργία. Χωρίς θέληση δεν μπορεί να αρχίσει καμιά δημιουργία.
- Προσπάθεια: Η συνεχής, έντονη και συνειδητή προσπάθεια είναι απαραίτητη για κάθε δημιουργικό έργο.
- Ανιδιοτέλεια: Ο αληθινός δημιουργός είναι ανιδιοτελής. Δεν ενδιαφέρεται για υλικές ωφέλειες και για τιμητικές διακρίσεις.
- Αγάπη: Ο δημιουργός αγαπά το έργο του και ταυτίζεται μ’ αυτό. Η αληθινή δημιουργία είναι καρπός αγάπης.
- Ευφυΐα: Ο ευφυής είναι πάντοτε δημιουργικός. Η ευφυΐα καταξιώνει την αγάπη για δημιουργία.
- Ευθύνη: Πολλές φορές ο ευφυής και δημιουργικός άνθρωπος είναι ανεύθυνος. Η πολεμική βιομηχανία και οι πυρηνικοί εξοπλισμοί είναι αποτελέσματα ανεύθυνης ευφυΐας.
Το περιεχόμενο της δημιουργικής εργασίας:
- Ανάπτυξη κλίσεων, μετατροπή των δυνατοτήτων σε ικανότητες: Μέσα από την επαγγελματική ενασχόληση αποκτάμε γνώσεις σε σχέση με το αντικείμενό μας, εξασκούμε και προσθέτουμε εμπειρίες. Διαπιστώνουμε ανεπάρκειες κι ελλείψεις, τις συμπληρώνουμε κι εξελισσόμαστε. Δίνουμε διέξοδο έκφρασης στα ταλέντα μας κι ανανεώνουμε τα δημιουργικά μας μέσα. Αναπτύσσουμε αυτοσεβασμό, αυτοεκτίμηση.
- Πνευματική καλλιέργεια: Οξύνεται η κρίση, η λογική, η αντίληψη. Εμπλουτίζεται η φαντασία κι εκτονώνεται η δημιουργικότητά μας, αφού παράγονται έργα που έχουν τη σφραγίδα της προσωπικότητάς μας. Οι απαιτήσεις του επαγγέλματος οδηγούν σε διαρκή πνευματική εγρήγορση.
- Σφυρηλάτηση χαρακτηριστικών θετικών για την προσωπικότητα: Αγαπάμε αυτό που κάνουμε, επομένως αποκτάμε υπευθυνότητα, γινόμαστε αποφασιστικοί, αυθεντικοί, οργανωτικοί. Η ψυχική ικανοποίηση που αντλεί το άτομο κάνει πιο άμεση την επικοινωνία με τους άλλους, εκφράζεται η συλλογικότητα, η ομαδικότητα κι η συνεργασία.
- Ικανοποίηση: Εκδηλώνονται οι ευαισθησίες του εργαζομένου, εμπλουτίζονται τα συναισθήματα, μαθαίνουμε να τιθασεύουμε ορμές, επιθυμίες, ένστικτα, αφοσιωνόμαστε στην εκπλήρωση ανώτερων στόχων. Υπάρχει νόημα σε αυτό που κάνουμε και αισθανόμαστε ότι προσφέρουμε και στους άλλους.
Αιτίες μείωσης της δημιουργικότητας στις μέρες μας:
Η εργασία είναι κατεξοχήν χώρος έκφρασης της δημιουργικότητας, δηλαδή έργο που σφραγίζεται από την προσωπικότητα του εργαζομένου. Όλο και πιο συχνά, όμως, παρατηρούμε ανθρώπους ισοπεδωμένους μέσα από το επάγγελμά τους, που δεν βρίσκουν κανένα νόημα ύπαρξης κι αισθάνονται ότι ο εργασιακός χώρος τους εγκλωβίζει σε μία αλλοτριωτική ρουτίνα καθημερινών κινήσεων.
- Καταμερισμός, μονομέρεια, τυποποίηση: Η τυπική επανάληψη μεμονωμένων αποσπασματικών κινήσεων και διαδικασιών, καθώς και ο αυτοματισμός, αφαιρούν την πρωτοβουλία και την επαφή με το τελικό προϊόν της εργασίας. Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε ένα εξάρτημα της μηχανής. Εγκλωβίζεται ο ανθρώπινος νους σε ένα περιορισμένο κομμάτι τεχνογνωσίας. Απουσιάζει το στοιχείο της συλλογικότητας, εφόσον ο καθένας είναι ένας μεμονωμένος κρίκος στη συνολική διαδικασία της παραγωγής. Οι εργασιακές συνθήκες είναι μονότονες, ο εργαζόμενος παράγει μηχανικά χωρίς να σκέφτεται και να αυτενεργεί.
- Λανθασμένα κριτήρια επιλογής επαγγέλματος: Αυτοσκοπός γίνεται ο βιοπορισμός, ο πλουτισμός, η κοινωνική καταξίωση. Σε μία υλιστική κοινωνία, οι ψυχικές και πνευματικές απολαβές παραγκωνίζονται. Αυτό οδηγεί σε μείωση του ενδιαφέροντος, αδιέξοδο και απώλεια του νοήματος της ζωής.
- Απώλεια ελεύθερου χρόνου: Το κέντρο βάρος του πολιτισμού μας έχει μετατοπιστεί στην κατοχή υλικών αγαθών. Προσπαθούμε να αποκτήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα και καταναλώνουμε το μεγαλύτερο τμήμα του χρόνου μας στην εργασία. Τα ενδιαφέροντα περιορίζονται, τα ερεθίσματα και η επικοινωνία μειώνονται δραματικά με αποτέλεσμα την ψυχική και σωματική κόπωση.
- Ο αυξανόμενος ανταγωνισμός: Το άγχος, η ανασφάλεια, το κυνήγι της επιτυχίας και της επικράτησης στο απάνθρωπο πλαίσιο του σύγχρονου ανταγωνισμού, μειώνουν την αποδοτικότητα και στερούν τη χαρά και τη δημιουργία. Η δημιουργία ως αξία- ανάγκη υποβαθμίζεται και πρώτιστες αξίες αναδεικνύονται το γόητρο και το χρήμα.
Ανάκτηση της δημιουργικότητας:
- Οι δυνατότητες να αλλάξουν οι ρυθμοί της σύγχρονης εργασίας είναι περιορισμένες. Ο καταμερισμός ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις και τις ανάγκες του σύγχρονου πολιτισμού. Επομένως η επανασύνδεση δημιουργικότητας κι εργασίας απαιτεί αλλαγή των σημερινών κοινωνικών δομών κι επαναπροσδιορισμού των αξιών και προτεραιοτήτων μας.
- Η εργασία αποκτά το παλιό της νόημα. Δε θεωρείται αυτοσκοπός ή απλώς μέσο βιοπορισμού και πλουτισμού. Γίνεται μέσο έκφρασης όλων των ανθρώπινων δυνατοτήτων. Εμπεριέχει την απόλαυση της προσφοράς, ικανοποιεί τις βαθύτερες αγωνίες του ανθρώπου.
- Η εξειδίκευση να στηρίζεται σε γενική παιδεία. Ο άνθρωπος δεν είναι μονοδιάστατη οντότητα, έχει ανάγκη να απλώνεται και να δημιουργεί σε πολλαπλούς χώρους. Η επαφή με την τέχνη, η συμμετοχή στα κοινά, η ζωή σε αρμονία με τη φύση αποτελούν εγγυήσεις για έκφραση και γεμάτη περιεχόμενο ζωή
- Εάν πάψει να θεωρείται η χειρωνακτική εργασία υποδεέστερη της πνευματικής, θα λείψει ο κοινωνικός ρατσισμός που τροφοδοτεί λανθασμένες επαγγελματικές επιλογές και κατ’ επέκταση οδηγεί στη δυστυχία. Παράλληλα ενισχύεται η ελεύθερη επαγγελματική επιλογή. Δίνονται όλα τα εφόδια στον νέο να δει μέσα του και να διαλέξει αυτό που του ταιριάζει.
- Η εργασία δεν είναι αντικείμενο εκμετάλλευσης και προσπορισμού κερδών για λίγους, αλλά έκφραση της ανθρώπινης ουσίας, προσφορά στην ομάδα.
